
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML) i finansowaniu terroryzmu (CFT) w ostatnim czasie Wiąże się z wprowadzaniem coraz to nowych instytucji prawnych i obowiązków dla przedsiębiorców, którzy mają określony w ustawie status. . Na marginesie tylko można wspomnieć, że co raz więcej kategorii przedsiębiorców posiada status instytucji obowiązanych, a co za tym idzie, więcej firm musi spełniać wymogi wynikające z ustawy o AML. Aby w pełni przeciwdziałać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu trzeba mieć na uwadze także najnowsze przepisy unijne w tym zakresie- w tym tzw. 6 dyrektywę AML. W niniejszym tekście przedstawiamy nowe regulacje, które wprowadza szósta dyrektywa AML i wskazujemy ich wpływ na działalność instytucji obowiązanych.
AML- czym jest i jakie obowiązki ze sobą niesie?
AML (anti-money laundering) to szereg regulacji prawnych, których założeniem jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu uchwalonych drogą parlamentu europejskiego i rady i następnie implementowanych w państwach członkowskich. Większość regulacji wynika z dyrektyw unijnych, które w Polsce wdrożone są głównie w ustawie z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, aczkolwiek w kontekście odpowiedzialności karnej należy wspomnieć, że część przepisów stanowiących kary za pranie pieniędzy można znaleźć także w kodeksie karnym oraz kodeksie karnym skarbowym. AML w przypadku instytucji obowiązanych wymaga wdrożenia szczególnych procedur, dzięki którym organy państwowe będą mogły “wychwycić” transakcje podejrzane i podjąć odpowiednie środki w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i w celu zapobiegania praniu pieniędzy (w tym w zakresie świadczeń publicznych, czy prowadzenia swojej działalności zawodowej, jak i ogólnego sprawowania kontroli nad przepływem środków pieniężnych).
Pierwszą kwestią w kontekście przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu jest ustalenie, czy podmiot jest instytucją obowiązaną w myśl ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Na mocy ostatnich nowelizacji, krąg instytucji obowiązanych został znacznie rozszerzony. Obecnie obejmuje on m.in. pośredników nieruchomości, firmy pożyczkowe czy biura rachunkowe. Ustalenie statusu instytucji obowiązanej determinuje konieczność realizacji kolejnych obowiązków.
W kontekście aktualnych obowiązków wynikających z ustawy o AML, które musi wdrożyć instytucja obowiązana należy pamiętać przede wszystkim o:
-
wdrożenie procedury AML
-
przeprowadzenie oceny ryzyka AML
-
opracowanie zasad raportowania do GIIF
Należy jednak nadmienić, że są to tylko przykładowe obowiązki. Pełne wdrożenie AML w firmie zazwyczaj nie jest łatwe i wymaga konsultacji i pracy zarówno ze strony pracowników podmiotu, jak i zewnętrznych doradców (np. kancelarii prawnych, których pomoc zazwyczaj jest nieodzowna).
Jakie zmiany przewidziano w VI dyrektywie AML?
Pełna nazwa VI Dyrektywy o AML to: Dyrektywa w sprawie zwalczania prania pieniędzy (oraz czynności związanych z finansowaniem terroryzmu) za pomocą środków prawnokarnych, jak również w sprawie zapobiegania przestępstw prania pieniędzy. Sama nazwa dyrektywy wskazuje, że jej zakresem będą objęte głównie przepisy karne związane z AML. Nie ulega wątpliwości, że w każdym kraju członkowskim pranie pieniędzy jest penalizowane, lecz przepisy poszczególnych krajów mogą się w tym zakresie znacząco różnić. Celem tej dyrektywy (co wprost wskazano w motywach) jest zapewnienie jednolitego stosowania sankcji za pranie pieniędzy w całej UE.
Zgodnie z najnowszą dyrektywą jako przestępstwa prania pieniędzy będą kwalifikowane umyślne działania, w szczególności takie jak:
-
konwersja lub przekazanie mienia, ze świadomością, że pochodzi ono z działalności przestępczej, w celu ukrycia lub zatajenia nielegalnego pochodzenia tego mienia lub udzielenia pomocy dowolnej osobie, która bierze udział w takiej działalności, w celu umożliwienia tej osobie uniknięcia konsekwencji prawnych takiego działania;
-
ukrycie lub zatajenie prawdziwego charakteru mienia, jego źródła, miejsca położenia, rozporządzania nim, przemieszczania, praw odnoszących się do mienia lub własności mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności przestępczej;
-
nabycie, posiadanie albo użytkowanie mienia, ze świadomością w momencie jego otrzymania, że mienie to pochodzi z działalności o charakterze przestępczym.
Warto także wspomnieć, że kolejną istotną zmianą w zakresie przepisów karnych dot. AML, jest, że karze może podlegać nie tylko samo sprawstwo, ale także pomocnictwo, podżeganie i usiłowanie. O ile art. 299 kodeksu karnego, który typizuje przestępstwo prania pieniędzy jest uregulowany dość szeroko, o tyle w wyniku 6 dyrektywy AML możemy spodziewać się nie tyle zmiany ww. normy prawnej, ale przede wszystkim surowszej wykładni tego przepisu 6 Dyrektywa AML wprowadza listę 22 przestępstw tzw. bazowych w stosunku do przestępstwa prania pieniędzy. Przestępstwo źródłowe to przestępstwo, wskutek którego zostały uzyskane dochody, które muszą być wprowadzone do obrotu przy użyciu prania pieniędzy. Zaliczono do nich w szczególności:
-
udział w zorganizowanej grupie przestępczej,
-
wymuszenia,
-
terroryzm,
-
handel ludźmi i przemyt nielegalnych migrantów,
-
nielegalny handel narkotykami i substancjami psychotropowymi,
-
wykorzystanie seksualne,
-
nielegalny handel bronią,
-
korupcja,
-
przestępstwa przeciwko środowisku,
-
przemyt,
-
przestępstwa podatkowe oraz,
-
cyberprzestępstwa.
Bardzo ważna w kontekście wdrożenia 6 Dyrektywy AML jest rola państw członkowskich, którym pozostawiono również swobodę w zakresie regulacji pewnych kwestii. Państwa członkowskie mogą przede wszystkim uregulować, czy przestępstwo prania pieniędzy może być popełnione wskutek lekkomyślności, czy rażącego niedbalstwa (tj. jeżeli sprawca powinien był z łatwością się domyśleć, że środki pochodzą z nielegalnego źródła). Termin na wdrożenia 6 dyrektywy AML upłynął 3 grudnia 2020 roku.

Jak przygotować się do zmian?

O ile w systemie EUR-LEX wskazano, że dyrektywa została już w Polsce częściowo wdrożona, o tyle implementacja nie ma charakteru kompleksowego i pełnego, tak jak np. miało to miejsce w przypadku wdrożenia V dyrektywy AML. Potencjalnie zatem w przyszłości możemy się spodziewać kolejnej zmiany krajowych przepisów (zwłaszcza tych dotyczących odpowiedzialności karnej), aby dyrektywa VI AML została wdrożona w pełni.
Podkreślenia wymaga jednak, że opisywana dyrektywa dotyczy głównie odpowiedzialności karnej za przestępstwa prania pieniędzy i przestępstwa powiązane z praniem pieniędzy. Warto wskazać, że podżeganie czy pomocnictwo również mogą być karalne, zatem najlepszym przygotowaniem na nowe, zaostrzone przepisy karne jest pełne i poprawne wdrożenie wymogów AML określonych w obecnie obowiązujących aktach prawnych (w tym przede wszystkim w ustawie o AML), aby uniknąć uznania za pomocnika w popełnieniu przestępstwa prania pieniędzy. .
Warto ponownie zweryfikować, czy podmiot nie posiada statusu instytucji obowiązanej. Jeżeli tak, warto zadbać o wdrożenie podstawowych kwestii zawartych w ustawie, które przytoczyliśmy powyżej.
Z drugiej strony warto śledzić aktualne zmiany związane z wdrażaniem dyrektywy VI AML. większość dokumentów w procesie legislacyjnym w Polsce (w tym przede wszystkim projekty ustaw, uzasadnienie i sprawozdania z prac w komisjach) co do zasady są publicznie dostępne. Oczywiście interpretacja tekstów prawnych (w tym również w toku procesu legislacyjnego) wymaga określonych, specjalistycznych umiejętności, zatem warto w tym zakresie podjąć współpracę z kancelarią prawną specjalizującą się w AML.
Podsumowanie
Zmiany w krajowych przepisach dot. przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zazwyczaj są powodowane wdrożeniem nowych regulacji na szczeblu unijnym. Podobnie jest w przypadku 6 dyrektywy AML, której celem jest harmonizacja przepisów karnych za pranie pieniędzy we wszystkich krajach członkowskich. Mimo że termin na wdrożenie przepisów unijnych do krajowego porządku prawnego już minął, wydaje się, że konieczne są kolejne zmiany w przepisach, które mogą wymagać zmiany ustaw. Jeżeli mają Państwo w tym zakresie wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z zespołem kancelarii.
Pytania i odpowiedzi
Nieprzestrzeganie AML wiąże się zazwyczaj z dotkliwymi konsekwencjami nie tylko dla osób fizycznych odpowiedzialnych za AML w firmie, ale także dla całego podmiotu. Oprócz sankcji karnej, którą opisujemy powyżej, na podmiot może zostać nałożona również administracyjna kara pieniężna, której wysokość zależy od kilku zmiennych.
Wdrożenie AML to złożony proces, który zazwyczaj wymaga udziału zewnętrznego doradcy. Należy zacząć przede wszystkim od weryfikacji, czy przedsiębiorstwo ma status instytucji obowiązanej, a następnie wdrożyć najważniejsze elementy- procedurę, ocenę ryzyka i zasady raportowania do GIIF.
Państwa członkowskie miały czas na wdrożenie 6 Dyrektywy AML do 20 grudnia 2020 roku. Analizując jednak zmiany legislacyjne od tego czasu, należy dojść do wniosku, że dyrektywa nie została w Polsce wdrożona jeszcze w pełni. Możemy się zatem w tym zakresie spodziewać zmian w kodeksie karnym, kodeksie karnym skarbowym oraz ustawie o AML.
Może Ciebie również zainteresować:
AML dla branż:
- PROCEDURA AML DLA BIURA RACHUNKOWEGO
- PROCEDURA AML DLA POŚREDNIKÓW NIERUCHOMOŚCI
- PROCEDURA AML DLA CENTRUM USŁUG WSPÓLNYCH
- PROCEDURA AML DLA BANKU SPÓŁDZIELCZYM
- PROCEDURA AML DLA KANTORU WYMIANY WALUT
- PROCEDURA AML DLA KANTORU KRYPTOWALUT
- PROCEDURA AML DLA OPERATORÓW POCZTOWYCH
- PROCEDURA AML W FUNDACJI I STOWARZYSZENIU
- PROCEDURA AML DLA NOTARIUSZY
- PROCEDURA AML DLA FAKTORINGU
- PROCEDURA AML – OBRÓT ZŁOTEM DEWIZOWYM
- ZASADY ŁADU KORPORACYJNEGO DLA INSTYTUCJI NADZOROWANYCH
Warto wiedzieć:
- DOKUMENTACJA AML (PROCEDURA)
- SZKOLENIE AML
- AUDYT AML
- AML – FORMUŁOWANIE OCENY RYZYKA
- AML – POJĘCIE BENEFICJENTA RZECZYWISTEGO
- AML – LIMITY TRANSAKCJI
- AML – ZASADY RAPORTOWANIA DO GIIF
- AML – GRUPOWA PROCEDURA PRZECIWDZIAŁANIU PRANIU PIENIĘDZY
- AML – OŚWIADCZENIE O ŹRÓDLE POCHODZENIA ŚRODKÓW
- AML – KONTROLA W INSTYTUCJI OBOWIĄZANEJ
- AML – KARTY PRZEDPŁACONE
- NOWELIZACJA AML 6 – WSKAZÓWKI FATF
Zaufali nam:
