Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej (jdg) w spółkę komandytową

Kiedy warto rozważyć przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w spółkę komandytową?

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej z pewnością posiada szereg zalet – od braku konieczności posiadania kapitału początkowego po szeroką gamę form opodatkowania. Z czasem jednak przedsiębiorcy może zacząć przeszkadzać, że samodzielnie dźwiga na swoich barkach całą odpowiedzialność, a za zobowiązania zawodowe odpowiada całym swoim majątkiem, także osobistym. Zwykle w takich przypadkach prowadzący JDG rozważają jej przekształcenie w spółkę.

Jeżeli zależy im na oddzieleniu swoich zobowiązań od zobowiązań firmy, wówczas skierują swoje myśli ku spółkom kapitałowym. Wyborem, który warto rozważyć, jest również spółka komandytowa.

Zobacz również: Czym jest spółka komandytowa i w jakim biznesie się sprawdzi?

Podstawa prawna przekształcenia JDG w spółkę osobową

Art. 551 §  5 Kodeksu spółek handlowych stanowi, iż przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową. Zgodnie z KSH spółką kapitałową są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna. Czy wobec tego przedsiębiorca ma co do zasady zamkniętą drogę ku spółkom osobowym, m.in. spółce komandytowej? Niekoniecznie.

Warianty przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w spółkę komandytową

Ta opcja polega na wniesieniu wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego części przez jednoosobowego przedsiębiorcę do spółki osobowej, która już istnieje albo została w tym celu zawiązana. Poprzez przedsiębiorstwo należy rozumieć zespół składników majątkowych i niemajątkowych, które są ze sobą funkcjonalnie powiązane i służą do prowadzenia działalności gospodarczej.

Przyjmuje się, że wartość poszczególnych składników przedsiębiorstwa ustala się na dzień zawarcia umowy.

Jest to metoda korzystna z punktu widzenia prawa podatkowego. Wniesienie przedsiębiorstwa aportem jest neutralne z punktu widzenia podatku VAT, a zbywca nie będzie musiał płacić podatku dochodowego od transakcji. Pozostaje jedynie kwestia uregulowania podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% wartości przedsiębiorstwa. Szczegółowe wyjaśnienie kwestii podatkowych warto powierzyć doradcy podatkowemu.

Zobacz również: Fundacja rodzinna – Czym jest i jak funkcjonuje fundacja rodzinna?

Powstanie nowego podmiotu skutkuje jednak brakiem sukcesji zobowiązań. Oznacza to, że większość umów będzie musiała zostać rozwiązania i zawiązana ponownie, ale już przez spółkę. Brak kontynuacji oznacza również to, że na spółkę nie przechodzą zezwolenia i koncesje czy historia kredytowa przedsiębiorcy.

Na koszty rozwiązania wniesienia aportem działalności do spółki komandytowej składają się:

• opłata poniesiona za obsługę notarialną z uwagi na konieczność dochowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym,
• koszty rejestracji spółki komandytowej,
• podatek PCC od wniesionego wkładu.

Czas trwania takiego przekształcenia zależy od tego, czy spółka komandytowa już istnieje, czy też sąd rejestrowy musi ją najpierw wpisać do rejestru KRS. W pierwszym przypadku czas trwania procesu to około miesiąca. Angażowanie sądu rejestrowania może wydłużyć czas oczekiwania do 2 miesięcy, a nawet dłużej. Przedsiębiorca może też założyć spółkę komandytową z wykorzystaniem systemu S24. Pozwala to na znaczące skrócenie całej procedury, ale ogranicza możliwości przy kształtowaniu umowy spółki.

Zobacz również: Optymalizacja podatkowa w 2024 roku, czyli jak obniżyć podatki?

Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z. o.o. i utworzenie spółki komandytowej

W praktyce często spotyka się formę prowadzenia działalności oznaczona jako „Sp. z o.o. Sp. k.”. Połączenie dwóch rodzajów spółek jest możliwe poprzez przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę z o.o. oraz utworzenie spółki komandytowej.

W tej konfiguracji spółka kapitałowa staje się komplementariuszem, który ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, a przedsiębiorca wycofuje się na bezpieczną pozycję komandytariusza.

Ten efekt można osiągnąć na kilka sposobów:

• poprzez przystąpienie spółki z o.o. do spółki komandytowej w charakterze wspólnika,
• poprzez zawarcie umowy spółki komandytowej między przedsiębiorcą, a spółką kapitałową,
• przez przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę komandytową poprzez założenie drugiej spółki z o.o. i przeniesienia na nią części udziałów pierwszej spółki, a następnie dokonanie właściwego przekształcenia pierwotnej spółki z o.o. w ułomną osobę prawną.

Zasadnicza różnica między tymi trzema sposobami sprowadza się do tego, że w pierwszy dwóch przypadkach nie dochodzi do bezpośredniego przejścia praw i obowiązków spółki z o.o. na spółkę komandytową. W ostatnim przypadku zaś spółka osobowa przejmuje wszystkie prawa i obowiązki, które przysługiwały pierwotnej spółce z o.o. (a zatem i przedsiębiorcy jako osobie fizycznej).

Koszty stworzenia takiej hybrydowej konstrukcji są nieco wyższe niż w pierwszym przypadku. Składają się na nie:

• koszty przekształcenia indywidualnej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową (m.in. wynagrodzenie biegłego rewidenta i opłaty notarialne),
• opłata za rejestrację spółki komandytowej,
• opodatkowanie wkładu wnoszonego do spółki kapitałowej podatkiem PCC.

Konieczność przekształcenia firmy indywidualnej w sp. z o.o. sprawia, że cały proces wydłuża się nawet do 6 miesięcy. Ten wybór może się jednak opłacać, ponieważ maksymalnie ogranicza odpowiedzialność poszczególnych podmiotów.Za zobowiązania spółki z o.o. odpowiedzialność poniosą (w przypadku jej niewypłacalności) członkowie zarządu, zaś komandytariusz w przypadku sporu będzie zabezpieczony przez wniesienie sumy komandytowej.

Zobacz również: Umowa spółki cywilnej – co powinna zawierać?

Jak przeprowadzić przekształcenie JDG w spółkę kapitałową?

Pierwszym krokiem, który należy wykonać na drodze do przekształcenia, jest przygotowanie planu przekształcenia. Plan ten powinien zawierać dane finansowe dotyczące majątku przekształcanego przedsiębiorstwa, musi także zostać zweryfikowany przez biegłego rewidenta. Aby plan odpowiadał wymogom formy przewidzianym przepisami prawa, powinien zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Wraz z planem, przedsiębiorca sporządza oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy, które obejmuje:

• wskazanie typu spółki, w którą ma nastąpić przekształcenie,
• wskazanie wkładu kapitałowego (w przypadku sp. z o.o. minimalna wysokość kapitału to 5.000 zł),
• wskazanie zakresu praw przyznanych wspólnikowi, 
• wskazanie imion i nazwisk osób powołanych do organów spółki. 

Następnie, należy zawrzeć akt założycielski sp. z o. o. Zgodnie z art. 157 KSH umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa musi zawierać wszystkie niezbędne elementy, wyszczególnione w powyższym artykule, tj.:

• firmę i siedzibę spółki;
• przedmiot działalności spółki;
• wysokość kapitału zakładowego;
• czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników;
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Finalnym etapem na drodze do przekształcenia JDG w sp. z o.o. jest złożenie wniosku o jej wpis do KRS. Tym krokiem kończy się pierwszy etap przekształcenia. 

Co warto wiedzieć o przekształceniu sp. z o.o. w spółkę komandytową?

Rozważając przystąpienie do kolejnej fazy przekształcenia, należy przypomnieć, iż charakterystyczną cechą spółki komandytowej jest podział odpowiedzialności jej wspólników. W spółce komandytowej wyróżniamy bowiem dwa ich typy: komplementariuszy, którzy wobec wierzycieli spółki odpowiadają całym swoim majątkiem oraz komandytariuszy, którzy odpowiadają tylko do wysokości sumy komandytowej. Dlatego właśnie niezbędną czynnością na wstępie tego etapu przekształcenia będzie ustalenie, w jaki sposób spółka ma funkcjonować oraz w jaki sposób wspólnicy spółki z o.o. podzielą się odpowiedzialnością. 

Przechodząc jednak do samego procesu przekształcenia, należy wykazać, że jest ono mniej sformalizowane niż przekształcenie JDG w sp. z o.o. Między innymi nie ma konieczności pozyskiwania wobec planu przekształcenia opinii biegłego rewidenta. To znacznie ułatwia i przyspiesza postępowanie. Wspólnicy projektowanej spółki zobligowani są jednak nadal do wizyty u notariusza – podejmują oni uchwałę o przekształceniu (w której stanowią także umowę przekształconej spółki) lub też zawierają umowę spółki komandytowej odrębnie. I ostatecznie – tak samo jak w pierwszej fazie – składają wniosek o wpis przekształconej spółki do KRS. 

Zobacz również: Sukcesja w spółce osobowej

Zalety przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w spółkę komandytową

Przekształcenie działalności w spółkę komandytową posiada wiele zalet. Sama konstrukcja spółki komandytowej opiera się na założeniu, że forma ta łączy w sobie rozwiązania charakterystyczne zarówno dla spółek osobowych, jak i pewne korzystne rozwiązania spółek kapitałowych. 

Tak jak zostało już wyżej wskazane, spółka komandytowa pozwala ograniczyć odpowiedzialność komandytariusza jedynie do sumy komandytowej wskazanej w umowie spółki. Ponadto, przekształcenie w spółkę komandytową nie wymaga zebrania jakiegokolwiek minimalnego kapitału zakładowego. Wspólnicy co do zasady mogą także  wypłacać zaliczki na poczet zysków. Ważną zaletą, przy porównaniu sp. k. do JDG jest fakt, iż śmierć komandytariusza nie powoduje rozwiązania umowy. Istnieje więc możliwość kontynuowania prowadzenia działalności.

Wreszcie, likwidacja spółki komandytowej jest znacznie prostsza w stosunku do zakończenia bytu spółek kapitałowych.

Do niedawna, jako zaletę można by wskazać również pojedyncze opodatkowanie spółki. Zmiana w przepisach prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem CIT wprowadziła jednak dodatkowe obciążenie w postaci podatku dochodowego od osób prawnych dla spółek kapitałowych.

Optymalizacja podatkowa od 2021 r. – czy założenie spółki komandytowej nadal się opłaca?

Możliwość odliczenia podatku przez komplementariusza

Pierwszą metodą optymalizacji jest możliwość dokonania odliczenia po stronie komplementariusza. Aktualizuje się ona w momencie wypłaty zysku komplementariuszowi. Wówczas może on od wymaganego podatku odliczyć tę jego część, która wcześniej została już uiszczona przez spółkę. 

Zwolnienie z opodatkowania części zysku komandytariusza

Druga metoda polega na odciążeniu komandytariusza – 50% jego zysku (które nie może przekraczać jednak kwoty 60.000 zł) jest zwolnione z opodatkowania. Ustawodawca stawia jednak warunek, że aby skorzystać z tego rozwiązania komandytariusz nie może być jednocześnie członkiem zarządu spółki z o.o. która jest jednocześnie komplementariuszem spółki komandytowej, posiada w niej co najmniej 5% udziałów lub jest podmiotem powiązanym z osobą będącą członkiem zarządu lub posiadającą co najmniej 5% udziałów w spółce z o.o. 

W wyniku powyższych zmian w części spółek komandytowych zapadły decyzje o zamianie ról – tym samym osoby będące dotychczas komandytariuszami przyjęły na siebie większą odpowiedzialność, ale uwolniły się od części zobowiązań podatkowych. 

Zobacz również: Jak założyć fundację?

Estoński CIT w kontekście przekształcenia jdg

Warto zwrócić uwagę, że spółka komandytowa może rozliczać się z fiskusem przy wykorzystaniu tzw. estońskiego CIT-u. Stało się tak po wprowadzeniu Polskiego Ładu, który umożliwił opodatkowanie spółek komandytowych ryczałtem od dochodów spółek. W praktyce zatem, spółka komandytowa może wstrzymać się z płatnością podatku do momentu wypłaty zysku wspólnikom. Jest to jednak możliwość dostępna jedynie dla tych spółek, w których wszyscy wspólnicy są osobami fizycznymi, a także w przypadku, gdy spółka spełnia szereg innych warunków, w szczególności:

• co najmniej 50% przychodów musi pochodzić m.in. z wierzytelności, odsetek, pożytków, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, realizacji lub zbycia praw z instrumentów finansowych, lub z transakcji z podmiotami powiązanymi, 
• zatrudnia minimum trzy osoby na podstawie umowy o pracę,
• nie jest postawiona w stan upadłości lub likwidacji,
• nie jest przedsiębiorstwem finansowym.

Estoński CIT nie tylko obniża efektywne opodatkowanie spółki, ale pozwala całkowicie uniknąć zapłąty podatku dochodowego tak długo, jak przedsiębiorca reinwestuje zyski zamiast je wypłacać.

IP Box

Ostatnią omawianą metodą optymalizacji jest tzw. IP Box. To rozwiązanie dla tych spółek komandytowych, które świadczą działalność innowacyjną, w zakresie praw własności intelektualnej. Wówczas spółka ma możliwość skorzystania z opodatkowania CIT stawką wynoszącą 5%. 

Podsumowanie

Przekształcenie JDG w spółkę komandytową jest możliwe, ale jednocześnie bardziej skomplikowane aniżeli jej przekształcenie w spółkę kapitałową. Chociaż w ostatnich latach ustawodawca pozbawił spółki komandytowe ich szczególnie interesujących cech, nadal stanowią ciekawą alternatywę dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czy JDG. W świetle ostatnich zmian legislacyjnych warto zastanowić się nad rolą, jaką wspólnik chce przyjąć w spółce i nad tym, czy bardziej zależy mu na ograniczeniu odpowiedzialności – wówczas wybierze rolę komandytariusza, czy na optymalizacji podatkowej – wówczas będzie pełnił funkcję komplementariusza. 

Może Ciebie również zainteresować:

Zaufali nam: