Co musi się znaleźć na metce odzieżowej?

Metka odzieżowa jest podstawowym źródłem informacji o odzieży, którą nabywamy. Nie dziwi więc, że ustawodawca dostrzegł potrzebę sprecyzowania i ujednolicenia informacji, które powinny znajdować się na metkach. Co ciekawe, dotyczą one nie tylko odzieży jako takiej, ale produktów tekstylnych w ogóle tj. produktów które składają się w co najmniej 80%. z włókien tekstylnych, w tym także:

• pokrycia mebli, parasoli i osłon przeciwsłonecznych, których składniki włókiennicze stanowią co najmniej 80 % ich masy;
• górne warstwy wielowarstwowych pokryć podłogowych, pokryć materacy oraz pokryć sprzętu kempingowego pod warunkiem, że składniki włókiennicze stanowią co najmniej 80 % masy takich górnych warstw lub pokryć.

Regulacją zawierającą przepisy dotyczące etykietowania lub oznakowywania wyrobów włókienniczych zawiera Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1007/2011 z dnia 27 września 2011 r. w sprawie nazewnictwa włókien tekstylnych oraz etykietowania i oznakowywania składu surowcowego wyrobów włókienniczych, a także uchylenia dyrektywy Rady 73/44/EWG oraz dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 96/73/WE i 2008/121/WE. Zgodnie z jego brzmieniem, wśród podmiotów zobligowanych do przygotowywania metek odzieżowych, znajdują się:

• producenci (wytwarzający produkt lub zlecający jego zaprojektowanie),
• importerzy (wprowadzający produkt tekstylny na rynek unijny),
• dystrybutorzy (udostępniający produkty na rynku) .

Kto zatem ostatecznie jest odpowiedzialny za przygotowanie metki? Każdy z powyższych podmiotów, czy wszyscy razem? Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy. Obowiązki w zakresie metkowania i oznaczania produktów będą bowiem aktualizowały się wobec określonych powyżej grup w różnych okolicznościach. I tak, producenci będą mieli obowiązek przygotowywania metek odzieżowych wówczas, gdy ich siedziba znajduje się na terytorium Wspólnoty, a oni sami zajmują się dystrybuowaniem odzieży na rynek unijny, pod własną marką i nazwą.

Natomiast w sytuacji, gdy odzież jest importowana z krajów trzecich, takich które do UE nie należą, to na importerze tych produktów będzie spoczywał obowiązek sporządzenia metki odzieżowej. Ale uwaga! Jeżeli importer nie zajmuje się wprowadzaniem importowanych produktów na rynek, obowiązki w zakresie oznaczeń przechodzą na dystrybutora. Warto w tym zakresie pamiętać o jednym: jeżeli dystrybutor wprowadza odzież na rynek pod własną marką, staje się w świetle rozporządzenia, producentem i jako taki jest obowiązany umieścić na odzieży treść oznaczenia składu surowcowego.

Co ważne, jeżeli wymienione powyżej podmioty, na którymś z etapów wprowadzania tekstyliów do obrotu, korzystają z podwykonawców, ci nie są zobligowani do umieszczania informacji na metkach odzieżowych. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia 1007/2011, nie ma ono zastosowania do wyrobów włókienniczych, które zostały powierzone do obróbki pracownikom nakładczym lub niezależnym przedsiębiorstwom wykonującym prace na zlecenie, bez odpłatnego przenoszenia ich własności. Przedmiotowe rozporządzenie nie ma także zastosowania do zindywidualizowanych wyrobów włókienniczych wykonywanych przez krawców działających na zasadzie samozatrudnienia. Oznakowania na metkach ubrań gdzie pranie ręczne czy prania chemicznego w przypadku oznaczeń prania i symbole prania dla mieszanki włókien naturalnych nie są zalecane. Suszenie ubrań delikatnych tkanin a pranie chemiczne czy przekreślony symbol oznacza oznaczenia na metkach tkanin delikatnych w niskiej temperaturze. Przekreślony symbol oznacza czyszczenie chemiczne a symbole dotyczące prania to symbole na metkach przekreślony kwadrat typach rozpuszczalników z zachowaniem ostrożności w suszarce bębnowej pozycji poziomej w roztworze węglanu.

Każda metka odzieżowa powinna zawierać podstawowe informacje o danym produkcie, do którego została dołączona. Jakie konkretnie informacje powinna – a jakie może – zawierać metka?

Skład surowcowy

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia 1007/2011, udostępniane na rynku wyroby włókiennicze opatruje się etykietą lub oznakowuje, w szczególności, aby poinformować o ich składzie surowcowym. Udostępniając wyrób włókienniczy na rynku, na etykietach i oznakowaniach podaje się opisy składu surowcowego z zachowaniem zasad wskazanych w przepisach Rozporządzenia 1007/2011 tj. w sposób czytelny, widoczny, jasny oraz przy użyciu druku jednolitego pod względem rozmiaru, stylu i czcionki. Informacje te są wyraźnie widoczne dla konsumenta przed dokonaniem zakupu, w tym również w przypadku dokonywania zakupu drogą elektroniczną.

O tym, w jaki sposób opisać skład surowcowy, informuje załącznik nr I do Rozporządzenia 1007/2011. Znajduje się tam wykaz włókien tekstylnych, wskazujący precyzyjnie jak nazwać dane włókno przez pryzmat jego właściwości. Dla przykładu, jeżeli mamy do czynienia z włóknem elastycznym składającym się w co najmniej 85 % swej masy z segmentów poliuretanowych, które po rozciągnięciu do trzykrotnej długości początkowej i zwolnieniu samoistnie wraca natychmiast do długości początkowej, wówczas na metce należy oznaczyć je jako elastan.

Rozporządzenie 1007/2011 wskazuje, że w przypadku, gdy materiał składa się z kilku, połączonych ze sobą gatunków włókien, ich nazwy i zawartość procentową w masie całkowitej wszystkich włókien składowych podaje się w porządku malejącym. Włókna, które pojedynczo stanowią do 5 % całkowitej masy tego wyrobu, lub włókna, które zbiorczo stanowią do 15 % całkowitej masy wyrobu włókienniczego, można określić wyrażeniem „inne włókna”.

Ponadto, poza wykazem z załącznika nr I, Rozporządzenie 1007/2011 w artykułach 5-9, precyzuje kiedy producenci, importerzy lub dystrybutorzy mogą używać takich sformułowań jak m.in.:

• czyste wyroby włókiennicze – etykieta lub oznakowanie „100 %”, „czysty” lub „wykonany w całości z” mogą być stosowane wyłącznie do wyrobów włókienniczych składających się w całości z tego samego włókna,
• wyroby z żywej wełny – składają się one wyłącznie z włókna wełnianego, które wcześniej nie wchodziło w skład wyrobu gotowego, nie zostało poddane zabiegom przędzenia lub filcowania innym niż zabiegi niezbędne do wytworzenia tego wyrobu, ani nie zostało uszkodzone w wyniku obróbki lub używania,
• włókna mieszane lub nieokreślony skład surowcowy – to wyroby których skład jest trudny do określenia w momencie produkcji.

Rozporządzenie w załączniku nr V wskazuje także na wyroby tekstylne, których etykiety nie muszą posiadać informacji o szczegółowym składzie surowcowym. Będa to m.in. lamówki i wykończenia, paski, szelki, sznurowadła, czy podwiązki.

Znak towarowy/nazwa firmy

Znaki towarowe lub nazwę przedsiębiorstwa można podawać bezpośrednio przed lub po opisach składu surowcowego, zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 2 Rozporządzenia 1007/2011. Należy zwrócić uwagę, że unijny ustawodawca użył tutaj określenia “można” co wskazuje na nieobligatoryjny charakter tych zapisów. Jednakże, w przypadku gdy znak towarowy lub nazwa przedsiębiorstwa zawiera pełną formę, rdzeń lub przymiotnik pochodny od jednej z nazw włókien tekstylnych lub nazwę, która może z nią zostać pomylona, taki znak towarowy lub nazwę przedsiębiorstwa podaje się bezpośrednio przed lub po opisach składu surowcowego. Wówczas producentowi nie pozostawia się wyboru.

Pozostałe informacje – w tym informacje, o których mowa poniżej – zgodnie z Rozporządzeniem 1007/2011, należy podawać oddzielnie.

Adres producenta

Chociaż przepisy Rozporządzenia 1007/2011 nie nakładają na producentów dalszych wymogów w kwestii “metkowania” odzieży, czyni to jednak polski ustawodawca, za pośrednictwem przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców. Każdy wyrób odzieżowy – oprócz podlegania właściwym sobie przepisom – jest towarem jak każdy inny. Przed wprowadzeniem do obrotu musi zostać odpowiednio oznaczony.

Zgodnie bowiem z art. 21 Prawa przedsiębiorców, przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zamieszcza pisemne informacje w języku polskim określające firmę producenta i jego adres, a także państwo siedziby wytwórcy, jeżeli ma on siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) oraz informacje umożliwiające identyfikację towaru, chyba że przeznaczenie towaru jest oczywiste.

Należy zwrócić jednak uwagę, że polski ustawodawca nie nakazuje umieszczenia powyższych informacji bezpośrednio na metce, przez którą rozumiemy trwały kawałek materiału doszyty na stałe do odzieży. Może tego dokonać na tym towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub w instrukcji lub do dostarczenia w inny, zwyczajowo przyjęty sposób.

Kraj pochodzenia

Ani polskie, ani unijne ustawodawstwo nie przewiduje konieczności wskazywania na metce czy etykiecie kraju pochodzenia wyrobu. Jednakże, biorąc pod uwagę regulacje unijnego kodeksu celnego, producenci i importerzy decydują się na taki krok, często nadużywają swobody w tym zakresie. W praktyce bowiem spotkamy się z produktami pochodzenia zagranicznego, które po niewielkiej krajowej obróbce, są wprowadzane na rynek polski pod hasłem Made in Poland. Ci przedsiębiorcy, którzy etycznie podchodzą do oferowanych przez siebie wyrobów, zwykle starają się w sposób rzeczywisty oddać pochodzenie tekstyliów. Jako kraj pochodzenia określają kraj, w którym wyrób otrzymał swoją docelową i końcową formę. Takie podejście jest zgodne także z unijnymi przepisami celnymi.

Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać w artykule: Made in Poland … ? Czy informacja na metce jest zawsze zgodna z rzeczywistością?

Inne

Wśród innych elementów prawidłowo sporządzonej metki odzieżowej należy wskazać także:

• informacje o tym, w jaki sposób dbać o odzież – nie jest to element obowiązkowy, zgodnie z przepisami prawa. Niemniej, przyjmuje się, że jest to działanie w interesie konsumenta;
• rozmiar odzieży – każdy konsument dokonujący zakupów odzieży doskonale zdaje sobie sprawę, że istnieje wiele różnych systemów oznaczania rozmiarów ubrań. Dzieje się tak z uwagi na brak ujednoliconych regulacji w tym zakresie. Co więcej, podanie rozmiaru ubrania nie jest nawet obowiązkowe. Jeżeli mówimy jednak o odzieży, która została dopuszczona do obrotu na krajowym rynku, w lwiej części przypadków będziemy mieć do czynienia z nadawaniem rozmiarów przy wykorzystaniu normy PN-EN 13402- 3:2017-11.
• cena – zgodnie z Ustawą z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług, w miejscu sprzedaży uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usługi w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Niemniej, ustawodawca nie wskazuje, że cena każdorazowo powinna znajdować się na metce, tym bardziej metce wszytej w odzież. Biorąc pod uwagę względy praktyczne (np. zmiany ceny na przestrzeni czasu) zwyczajowo cenę nakleja się na papierowych etykietach dołączonych do odzieży.

W przypadku błędnego oznaczenia właściwości wyrobu poprzez podanie błędnych informacji na metce odzieżowej, producent, importer lub dystrybutor ponosi odpowiedzialność wobec kupującego. W takim przypadku znajdą zastosowanie przepisy dotyczące rękojmi za wady fizyczne rzeczy, tj. przepisy art. 556-576 Kodeksu cywilnego. W szczególności, sprzedawca będzie ponosił odpowiedzialność, jeżeli odzież:

• nie ma właściwości, które powinna mieć ze względu na cel wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,
• nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego,
• nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
• została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

W powyższych przypadkach, kupującemu przysługuje uprawnienie do żądania wymiany produktu na wolny od wad albo usunięcia wady, lub też złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od zakupu.

Producenta, który stosuje nieuczciwe praktyki rynkowe polegające na niewłaściwym sporządzaniu informacji na metkach, można także pociągnąć do odpowiedzialności na gruncie przepisów Ustawy z dnia 23 sierpnia 2017 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Na gruncie przepisów ww. ustawy niewłaściwe oznaczenie na metce może stanowić naruszenie polegające na:

• działaniu wprowadzającym w błąd przez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji,
• działaniu związanym z wprowadzeniem produktu na rynek, które może wprowadzać w błąd w zakresie produktów lub ich opakowań, znaków towarowych, nazw handlowych lub innych oznaczeń indywidualizujących przedsiębiorcę lub jego produkty,
• zaniechaniu ujawnienia informacji, do których przedsiębiorca był zobowiązany na gruncie przepisów prawa.

Zgodnie z postanowieniami Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom, w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać m.in. zaniechania i usunięcia skutków tej praktyki, obniżenia ceny lub naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia transakcji z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu.

Uprawnienie do wystąpienia z roszczeniami przysługuje także m.in. Rzecznikowi Finansowemu i RPO. Przedsiębiorcy dopuszczający się nieuczciwej praktyki rynkowej podlegają również karze grzywny, na podstawie przepisów Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z art. 601 § 3: Kto będąc przedsiębiorcą wprowadza do obrotu towar bez wymaganych oznaczeń, podlega karze grzywny.