Przekształcenie spółki jawnej – najważniejsze informacje

Czym jest spółka jawna?

Pod pojęciem spółki jawnej kryje się jedna z ułomnych osób prawnych, przewidzianych w kodeksie spółek handlowych. Zgodnie z definicją umieszczoną w art. 22§1 k.s.h., Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

W tej ogólnej definicji znajduje się również domniemanie, zgodnie z którym jeżeli nie wiadomo, za jaki twór uznać spółkę daną spółkę osobową, będzie ona funkcjonowała w obrocie właśnie jako spółka jawna.

Podobnie jak inne spółki osobowe, także jawna podlega wpisowi do rejestru KRS, jako podmiot odrębny od wspólników. Spółka dysponuje własnym majątkiem i samodzielnie występuje w obrocie prawnym. W praktyce oznacza to, że będzie ona zawierała umowy, zatrudniała pracowników i brała udział w sporach sądowych. Może również ubiegać się o ulgi, koncesje i licencje.

Oczywiście ostatecznie spółka jawna i tak na zewnątrz reprezentowana jest przez wspólników lub prokurentów, ale to ona będzie podmiotem praw i obowiązków.

Jak powstaje spółka jawna?

Umowa spółki jawnej powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ta sama forma zarezerwowana jest dla wszelkich zmian umowy. Możliwe jest również skorzystanie z wzorca S24 i zawarcie umowy spółki przez Internet. Jest to jednak sposób, który nie zapewnia pełnej elastyczności przy formułowaniu postanowień umownych (m.in. możliwość wnoszenia wyłącznie wkładu pieniężnego) i raczej nie sprawdzi się w przypadku bardziej skomplikowanych założeń i relacji wewnętrznych między wspólnikami.

Sama umowa spółki nie musi być przesadnie skomplikowana. Do obligatoryjnych elementów zaliczymy:

• firmę i siedzibą spółki,
• określenie wkładów każdego ze wspólników wraz ze wskazaniem ich wartości,
• przedmiot działalności spółki,
• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

W praktyce zdarzają się umowy spółki jawnej liczące jedną stronę, ale i takie, które składają z kilkudziesięciu . Elastyczność tej konstrukcji pozwala dopasować ją do niemal każdego celu biznesowego – od kancelarii prawnej przez praktykę lekarską aż po sklep internetowy. Zaleca się jednak, aby sporządzenie umowy zlecić prawnikowi, który uwzględni niezbędne założenia biznesowe.

Procedura rejestracyjna obejmuje:

• podpisanie umowy spółki,
• zgłoszenie spółki do KRS na formularzu W1 (oraz ewentualnie formularzach pomocniczych),
• dokonanie niezbędnych opłat,
• wpisanie spółki do KRS przez sąd rejestrowy.

Warto pamiętać, że spółka powstaje dopiero z momentem wpisu. W przypadku spółek osobowych nie wyróżnia się formy organizacyjnej (czyli etapu po zawarciu umowy, ale przed wpisem). Jednak zgodnie z art. 25¹§ 2 k.s.h., osoby działające w imieniu spółki po jej zawiązaniu, ale przed wpisem odpowiadają solidarnie za zaciągnięte na tym etapie zobowiązania.

W teorii spółka jawna powinna zostać wpisana w terminie 7 dni od dnia prawidłowego złożenia wniosku do sądu rejestrowego. W praktyce jednak należy liczyć się z wydłużeniem terminu do 3-4 tygodni, przy założeniu, że wniosek nie jest dotknięty brakami formalnymi.

Choć spółka jawna posiada odrębną od wspólników podmiotowość prawną, niekiedy bywa tak, że wspólnicy poniosą odpowiedzialność za jej długi. Pomimo parasola ochronnego w postaci kapitału ułomnej osoby prawnej, reżim odpowiedzialności wspólników jest surowy. Cechuje ją subsydiarność, solidarność oraz osobisty i nieograniczony charakter. Co to oznacza?

Pomocniczy charakter odpowiedzialności polega na tym, że wierzyciel w pierwszej kolejności powinien podjąć próbę egzekucji wierzytelności z majątku spółki. Wprawdzie dopuszcza się możliwość równoległego wytoczenia powództwa przeciwko wspólnikowi, ale egzekucja z jego majątku i tak będzie musiała zaczekać do czasu wykazania bezskuteczności działań względem spółki.

Oczywiście bezskuteczność najczęściej przejawia się w braku majątku, ale bywa i tak, że spółka wprawdzie dysponuje składnikami, ale są one obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi. W takiej sytuacji wspólnicy również będą ponosili odpowiedzialność.

Z kolei odpowiedzialność osobista i nieograniczona przejawia się w tym, że egzekucja może być prowadzona z całego majątku wspólnika (również jego przyszłych składników).

Solidarność polega zaś na możliwości wyboru przez wierzyciela majątku wspólnika, z którego będzie egzekwował należności. Może dochodzić spełnienia świadczenia od jednego, kilku albo wszystkich wspólników i nie ma żadnego znacznie, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do powstania zobowiązania. Ewentualne rozliczenia mogą być dokonywane w ramach wewnętrznego regresu.

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o.

Spółka jawna jest najbardziej podstawowym modelem prowadzenia działalności, jaki znajdziemy w kodeksie spółek handlowych. Choć wiele firm wybiera tę formę, z biegiem czasu może okazać się ona niewystarczająca do osiągnięcia zamierzenia gospodarczego lub zbyt ryzykowna dla wspólników.

Alternatywą może okazać się prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej, na przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy przekształcenie spółki jawnej w sp. z o.o. jest dobrym wyborem? Jakie są wady i zalety tego rozwiązania?

Przekształcenie spółki jawnej w sp. z o.o. a specyfika tej spółki kapitałowej

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością , jako spółka kapitałowa, wyraźnie rozdziela substrat ludzki (wspólników) od kapitału. Kiedy dochodzi do właściwego przekształcenia i na czym opiera się konstrukcja sp. z o.o.?

Na czym polega przekształcenie spółki jawnej w z o.o.?

Podstawę prawną dla przekształcenia stanowi art. 551 § 1 k.s.h., zgodnie z którym spółka jawna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Ustawodawca daje w tym zakresie przedsiębiorcy pełną swobodę wyboru docelowej formy prowadzenia działalności, w tym także sp. z o.o.

Przekształcenie dochodzi do skutku w dniu wpisu spółki przekształconej do rejestru KRS, wykreślając jednocześnie z urzędu dotychczasową spółkę przekształcaną.

Podstawową zasadą przekształcenia jest sukcesja praw i obowiązków spółki przekształcanej. Oznacza to, że na nowy podmiot przejmuje prawa i obowiązki spółki jawnej. Dotyczy to również koncesji, zezwoleń i ulg, chyba że co innego wynika z ustawy lub treści decyzji administracyjnej.

Oczywiście przekształcenie spółki jawnej nie prowadzi do ustania jej bytu i likwidacji majątku, ponieważ dochodzi jedynie do zmiany formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej, a wspólnicy spółki osobowej stają się wspólnikami spółki kapitałowej.

Zalety i wady przekształcenia spółki jawnej w sp. z o.o.

Jak każde rozwiązanie, także wybór formy prawnej spółki z o.o. ma swoje zalety i wady. Co przemawia za przekształceniem?

Do założenia sp. z o.o. wystarczy niski kapitał zakładowy 5000 zł. Wskazuje się również na dosyć niskie koszty założenia spółki. W przypadku korzystania z formularza internetowego, nie ma konieczności ponoszenia opłat notarialnych.

Ogromną zaletą jest również ograniczenie odpowiedzialności wspólnika do wysokości posiadanych udziałów oraz pełna samodzielność prawna spółki.

Niestety, wspólnicy muszą liczyć się z podwójnym opodatkowaniem (CIT i PIT) oraz koniecznością regularnego składania sprawozdań finansowych.

Dochodzi do tego również obowiązek prowadzenia pełnej księgowości (spółka z o.o. nie może prowadzić KPiR) oraz odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki oraz jej zaległości podatkowe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nadal pozostaje jedną z najchętniej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej. Często spotkamy się również z przekształceniem spółki jawnej w spółkę z o.o. komandytową., choć wymaga to przekształcenia w pierwszej kolejności spółki jawnej w komandytową, a następnie założenie spółki z o.o. i „połączenia” ze sobą tych dwóch podmiotów.

Choć trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, czy w danym przypadku wybór spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie najlepszym rozwiązaniem, z pewnością spółka kapitałowa jest modelem biznesowym, który wart jest szczegółowego przeanalizowania.

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytową

Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki jawnej to często wybierana opcja na początek przygody z własnym biznesem. Jest to jednak rozwiązanie dalekie od idealnego i niekiedy może się okazać, że ta konstrukcja prawna nie zapewnia wystarczającego bezpieczeństwa wspólnikom.

Jednym z możliwych rozwiązań jest przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytową. Wyjaśniamy specyfikę spółki komandytowej i tłumaczymy, na czym polega proces przekształcenia.

Przekształcenie spółki jawnej w komandytową a istota spółki komandytowej

Spółka komandytowa jest jedną ze spółek osobowych wymienionych przez ustawodawcę w kodeksie spółek handlowych. Jej celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Może być to biznes o dowolnym profilu. W praktyce spotkać można m. in. sklepy internetowe, lokale gastronomiczne lub praktyki lekarskie prowadzone w tej właśnie formie gospodarczej.

Jako ułomna osoba prawna, spółka komandytowa opiera się głównie na substracie osobowym, który jest niezwykle silnie powiązany z istnieniem samej spółki i jego modyfikowanie nie jest tak proste, jak w przypadku spółek kapitałowych.

Przysługująca jej zdolność prawna pozwala na nabywanie praw i zaciąganie zobowiązań we własnym imieniu. Oznacza to m. in., że spółka będzie podmiotem wszelkich ulg, koncesji i pozwoleń. Może także samodzielnie ubiegać się o udzielenie finansowania. Spółka osobowa jest pracodawcą w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Ułomna osoba prawna posiada majątek wyodrębniony od majątków poszczególnych wspólników. Składają się na niego zarówno wkłady, jak i rzeczy oraz prawa nabyte w trakcie istnienia podmiotu.

Przekształcenie spółki jawnej w akcyjną

Kiedy z biegiem czasu zyski spółki osobowej rosną, wielu wspólników zaczyna rozważać transformację podmiotową w celu dopasowania szaty spółki do zmieniających się uwarunkowań gospodarczych.

Jednym z możliwych wyborów jest przekształcenie spółki jawnej w spółkę akcyjną. Kiedy taka decyzja się opłaca i jak przeprowadzić proces przekształcenia? Odpowiadamy!

Przekształcenie spółki jawnej w akcyjną a specyfika spółki akcyjnej

Spółka akcyjna należy do katalogu spółek kapitałowych. Jest jedną z tych spółek prawa handlowego, którym przysługuje zarówno osobowość, jak i podmiotowość prawna.

W przeciwieństwie do spółek osobowych spółki kapitałowe wyróżniają się przewaga substratu kapitałowego nad osobowym. Oznacza to, że skład wspólników nie jest stały, łatwo go zmienić, a śmierć wspólnika nie powoduje konieczności przeprowadzenia likwidacji spółki.

Bierna pozycja wspólników oznacza także, że osoby prawne reprezentowane są przez organy, zaś pojedyncze osoby, co do zasady, nie mają bezpośredniego wpływu na losy podmiotu.

Spółka akcyjna zaczyna swój byt jeszcze przed wpisem do KRS – z momentem podpisania statutu przez wszystkich założycieli. Już na tym etapie podmiot może nabywać prawa i majątek (w tym nieruchomości) oraz zaciągać zobowiązania. Pełną osobowość prawną zyska jednak dopiero w momencie wpisu do KRS.

Charakterystyczną cechą spółek kapitałowych jest możliwość stworzenia konstrukcji jednoosobowej, w której jeden wspólnik będzie pełnił wszystkie, zasadnicze role kluczowe do funkcjonowania podmiotu.

Wreszcie, należy pamiętać o tym, że akcjonariusze ryzykują jedynie wniesionym do spółki wkładem, ale nigdy nie poniosą odpowiedzialności osobistej. Nawet w przypadku niewypłacalności samej spółki, wierzyciel będzie mógł egzekwować należności wyłącznie od członków zarządu.

Osobowość prawna spółki akcyjnej

Przyznanie spółce akcyjnej waloru spółki kapitałowej oznacza, że z momentem rejestracji staje się ona pełnoprawnym uczestnikiem obrotu. Wprawdzie będzie ona reprezentowana przez zarząd, ale to spółka, a nie członkowie zarządu lub akcjonariusze będzie zawierała umowy z kontrahentami i ubiegała się o finansowanie w postaci np. kredytu w obcej walucie.

Spółka akcyjna może być także pracodawcą na gruncie przepisów regulujących prawo pracy. Posiada zdolność sądową i procesową, co pozwala na jej czynny i bierny udział w procesie sądowym.