Wprowadzanie produktów na inne rynki UE a BDO, czyli międzynarodowy e-commerce i opakowania (na przykładzie Włoch i Niemiec)

Podobne regulacje nie są jedynie domeną Polski – wynikają one z treści Dyrektywy 2018/851, której celem jest przyczynienie się do powstania w Europie gospodarki obiegu zamkniętego, tj. takiej, w której odpady są ponownie wykorzystywane w obrocie gospodarczym. Innymi słowy: mają prowadzić do tego, by jak największa część produktów była poddawana recyklingowi lub ponownemu wykorzystaniu.

Systemy podobne do BDO muszą zatem istnieć także w pozostałych krajach UE. Ich sposób funkcjonowania może się jednak od siebie różnić – wynika to z faktu, że dyrektywa obowiązuje państwa członkowie jedynie co do konkretnego rezultatu, pozostawiając mu pewną swobodę co do szczegółowych metod jego osiągnięcia.

Jeżeli zatem jesteśmy podmiotem z branży e-commerce i planujemy ekspansję oraz sprzedaż naszych towarów na rynki unijne – warto być świadomym wiążących się z tym obowiązków oraz konsekwencji za ich niedopełnienie. Dobrym przykładem zagranicznych odpowiedników BDO, z którymi warto się zapoznać, są systemy funkcjonujące w Niemczech i Włoszech.

Rejestracja w LUCID musi nastąpić przed dokonaniem pierwszej sprzedaży na terenie Niemiec, jest bezpłatna. Co istotne, dla celów rejestracji nie ma znaczenia ilość czy wartość wprowadzanych opakowań – liczy się ich rodzaj. Obowiązek rejestracji powoduje już sam fakt przetransportowania, chociażby pojedynczego opakowania na teren Niemiec.

Rejestracja w LUCID jest możliwa w języku angielskim oraz niemieckim. Zgłoszenie musi zawierać:

• Imię, adres i dane kontaktowe przedsiębiorcy;
• Wskazanie osoby fizycznej upoważnionej do reprezentowania przedsiębiorcy;
• Co najmniej jeden numer identyfikacyjny używany przez przedsiębiorcę do celów podatkowych albo w rejestrze handlowym;
• Opcjonalnie – nazwę marek, pod którymi producent używa swoich opakowań albo markę sprzedawanych produktów;
• Potwierdzenie zapewnienia ogólnokrajowego odbioru i utylizacji odpadów opakowaniowych za pośrednictwem jednego z autoryzowanych przedsiębiorstw;
• Nieobowiązkowo – dane upoważnionego przedstawiciela.

Na etapie rejestracji nie trzeba podawać informacji na temat stosowanych materiałów opakowaniowych ani ich ilości.

Od lipca 2021 r. przedsiębiorca zagraniczny może być reprezentowany przez pełnomocnika, który musi być podmiotem niemieckim, zarejestrowanym w LUCID (§ 35 ust. 2 VerpackG). Pełnomocnika należy wybrać jeszcze przed rejestracją w systemie.

Zobacz również: Certyfikacja CE (deklaracja zgodności WE lub UE)

Obowiązki po rejestracji

Rejestracja nie oznacza końca obowiązków sprzedawcy. Wprowadzając opakowania na rynek, sprzedawca musi posiadać podpisaną umowę z organizacją zajmującą się odzyskiem odpadów na opakowania wprowadzane do obrotu w Niemczech (tzw. system dualny). Ich lista powinna znajdować się w systemie LUCID.

Po rejestracji przedsiębiorca zobowiązany jest do płacenia opłaty recyklingowej oraz składania rocznych raportów. Wysokość opłaty obliczana jest jako stała opłata licencyjna, powiększona o koszt utylizacji odpadów, który zależny jest od typu oraz ilości opakowań. Pamiętajmy przy tym, że niemieckie podmioty recyklingowe mogą mieć różne stawki za utylizację. Wysokość opłaty może więc znacząco różnić się w zależności od okoliczności.

Istnieje także obowiązek sprawozdawczy: co roku należy wykonać sprawozdanie z faktycznej ilości wysłanych opakowań (w nieprzekraczalnym terminie do 15 maja każdego roku) oraz zaplanować ilości opakowań na kolejny rok kalendarzowy.

Platformy sprzedażowe

Bardzo istotnym szczegółem z punktu widzenia branży e-commerce jest obowiązek weryfikacji przez platformy sprzedażowe, czy dany sprzedawca dopełnił obowiązku rejestracji. Zatem portale takie jak Zalando czy Amazon mają obowiązek zablokowania konta sprzedawcy, który nie zarejestrował się w LUCID.

W praktyce zatem, zaniedbując obowiązek rejestracji w systemie, doprowadzić możemy do sytuacji, w której nie będziemy mogli sprzedawać naszych produktów na terenie Niemiec – nawet jeśli jest to zwykła sprzedaż wysyłkowa.

Kary

Co istotne, za naruszenie przepisów ustawy grożą poważne kary. Wprowadzenie towaru na rynek niemiecki bez rejestracji grozi karą w wysokości do 100000 Euro. Jeszcze dotkliwsza kara dotyczy braku podpisania umowy z organizacją zajmującą się w Niemczech odzyskiem odpadów: w takim wypadku kara wynosi nawet 200000 euro. Za opóźnienia lub braki w obowiązku raportowania kary sięgać mogą zaś nawet 10000 Euro. Pewne sankcje związane są także z drobnymi błędami i naruszeniami związanymi z korzystaniem z systemu albo nieodpowiednimi oznaczeniami na opakowaniach.

W skrajnych przypadkach na przedsiębiorcę może zostać nałożony zakaz sprzedaży na terenie Niemiec.

Zobacz również: Wprowadzenie produktu na rynek – krok po kroku

W odróżnieniu od LUCID, rejestracja do CONAI podlega jednorazowej opłacie, która składa się z części stałej, płatnej przez każdego: w wysokości 5,16 Euro, oraz części zmiennej, która dotyczy jedynie przedsiębiorców, których przychody przekraczają 500000 euro rocznie.

Rejestrując się, poza naszymi danymi adresowymi czy nazwą firmy, musimy wskazać czy jesteśmy użytkownikiem czy też producentem. Jeśli jesteśmy jednym i drugim, wskazać należy działalność dominującą. Producenci wskazują ponadto podkategorię opakowań (np. szklane, drewniane, plastikowe). W formularzu określa się także wysokość opłaty. Formularz rejestracyjny jest dostępny w języku angielskim.

Prawa i obowiązki

Uczestnicy konsorcjum CONAI mają obowiązek przestrzegać postanowień statutu, regulacji i decyzji organów konsorcjum. Z drugiej strony mają także prawo głosu na posiedzeniach, zależny od wysokości poniesionej opłaty.

Producenci muszą ponadto zarejestrować się w ramach jednego z konsorcjów przemysłowych dla produkowanych przez nich materiałów. Użytkownicy nie mają takiego obowiązku, chociaż przewidziana została taka możliwość.

Co istotne jeśli przychody lub koszty zarejestrowanego podmiotu zwiększą się o co najmniej 20%, jest on zobowiązany do ustalenia na tej podstawie wyższej opłaty wstępnej oraz jej zapłaty na rzecz CONAI.

Członkowie konsorcjum są zobowiązani do raportowania ilości poszczególnych typów opakowań wprowadzanych na rynek włoski. Na podstawie raportów oblicza się wartość opłat, którą dany podmiot jest zobowiązany zapłacić na cele związane z prowadzeniem systemu zbierania i zagospodarowania opakowań a także przekazywania ich do recyklingu. Wysokość opłaty zależy także od rodzaju opakowań. To jednak konsorcjum a nie przedsiębiorca odpowiedzialne jest za zorganizowanie systemu zbierania i zarządzania odpadami opakowaniowymi, a także za przekazanie ich do recyklingu i osiągnięcie określonych poziomów recyklingu.

Zobacz również: Zgłoszenie INTRASTAT (prawo celne)

Kary

Brak rejestracji producenta podlega karze w wysokości od 15 500 euro do 46 500 euro. Ta sama kara ma zastosowanie do użytkowników, którzy nie przestrzegają obowiązku dostarczenia zużytych opakowań oraz odpadów opakowaniowych do punktu zbiórki zorganizowanego przez producentów i uzgodnionego z nimi.

Producenci i użytkownicy, którzy nie wypełniają obowiązku zbierania opakowań zgodnie z odpowiednimi przepisami lub nie przyjmują, jako alternatywy, odpowiednich systemów zarządzania odpadami podlegają karze administracyjnej w wysokości sześciokrotności kwot należnych CONAI, bez uszczerbku dla obowiązku zapłaty zaległych składek.

Podsumowanie

Polski przedsiębiorca planujący swoją ekspansję na inne rynki lub dokonujący sprzedaży wysyłkowej na terenie innego kraju UE, musi być świadom ciążących na nim obowiązków w związku z opakowaniami. Jak widać, za brak rejestracji w odpowiednich systemach grożą surowe kary. W Niemczech platformy sprzedażowe mogą zablokować konto sprzedawcy, który nie zarejestrował się w systemie, co uniemożliwia sprzedaż towarów na tym rynku. LUCID i CONAI stanowią istotną barierę dla branży e-commerce.

Oba systemu nieco się od siebie różnią: w Niemczech nie trzeba ponosić opłaty wstępnej, konieczne jest także podpisanie z jednym z przedsiębiorstw zajmującym się recyklingiem. We Włoszech sprawę tę załatwia CONAI, jednak za to konieczne jest poniesienie kosztu opłaty wstępnej.

W związku z powyższym, rozważając sprzedaż produktów na rynki zagraniczne (nie tylko do Niemiec czy Włoch), warto przeanalizować, w jaki sposób załatwić sprawę zarządzania opakowaniami i jakie koszty się z tym wiążą.

Zobacz również: Znak B na wyroby budowlane