Zmiany strukturalne w obrębie przedsiębiorstw są jednym ze sposobów zwiększenia wpływów oraz akumulacji kapitału. Poprzez łączenie się ze sobą spółek lub tworzenie zupełnie nowego podmiotu składającego się z istniejących wcześniej przedsiębiorców dochodzi do umocnienia pozycji rynkowej danej firmy. Jest to jednak skomplikowany i długotrwały proces, w którego toku łatwo popełnić błędy.

Przeczytaj, co składa się na kompleksową obsługę fuzji i przejęć oraz w czym może pomóc Ci kancelaria prawna.

Na czym polega M&A?

Fuzje i przejęcia (ang. Mergers and Acquisitions, M&A) to działania, które zmierzają do:

  • połączenia się podmiotów o zbliżonej pozycji rynkowej w celu utworzenia zupełnie nowego bytu prawnego,
  • przejęcia firmy o słabszej pozycji przez silniejszą spółkę.

    Dane podane w formularzu będą przetwarzane przez Kancelarię Prawną RPMS z siedzibą w Poznaniu wyłącznie w celu realizacji zgłoszenia oraz według zasad zawartych w Polityce prywatności

    Choć w obu procedurach dochodzi do połączenia się majątków firm, sytuacja w każdym przypadku będzie wyglądała nieco inaczej.

    Połączenie sił przez podmioty o zbliżonej pozycji rynkowej to tzw. fuzja. W jej przypadku wspólnicy obu firm zachowują najczęściej zbliżone wpływy na zarządzanie, funkcjonowanie i kształtowanie polityki nowego podmiotu. W doktrynie wskazuje się na dwa rodzaje fuzji. Może to być łączenie przez:

    1. przejęcie,
    2. zawiązanie nowej spółki.

    W przypadku przejęcia sensu stricte dochodzi do „pochłonięcia” słabszej firmy przez silniejszą, która zazwyczaj zachowuje dominujący wpływ na kształtowanie sytuacji w spółce i przejmuje jednocześnie zasoby mniejszej firmy. Przejęcie następuje przez:

    • kupno akcji lub udziałów zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych,
    • zakup składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

    W praktyce wyróżnia się także przejęcie odwrotne, czyli objęcie kontroli w spółce przejmującej przez wspólników lub akcjonariuszy spółki przejmowanej.

    Podział fuzji i przejęć nie ma ścisłego charakteru, dlatego każdorazowo należy indywidualnie planować i przeprowadzać procedury zmierzające do połączenia ze sobą przedsiębiorców. Wiele zależy nie tylko od ich pozycji, ale także docelowego sektora klientów, branży, poziomu technologicznego czy zbieżności w wizji rynku.

    Kiedy warto korzystać z procedur M&A?

    Ze względu na różnorodność sytuacji rynkowych i dynamicznie zmieniające się uwarunkowania gospodarcze, przyczyny przeprowadzania M&A każdorazowo będą inne. Najczęściej o podjęciu takich kroków decyduje:

    • Dążenie do zwiększenia zasięgu prowadzonego biznesu

    Taką przesłanką mogą kierować się firmy z tego samego sektora (np. budowlanego), kiedy chcą zwiększyć zasięg świadczonych usług lub dotrzeć do kolejnych klientów albo wejść na nowe rynki (także zagraniczne). Zdywersyfikowanie oferty świadczonych usług lub oferowanych produktów prowadzi też do uniezależnienia się od niestabilności rynku w pierwotnym sektorze.

    • Zabezpieczenie się przed wpływami konkurencji

    Silniejsze przedsiębiorstwo jest mniej podatne na mechanizmy rynkowe, wahania cen oraz działania zmierzające do osłabienia pozycji praktykowane w ramach nieuczciwej konkurencji. W ten sposób dochodzi też do faktycznego wyeliminowania części podmiotów z branży.

    • Zyskanie know-how

    Wielu firmom zależy na tym, aby doprowadzić do przejęcia ich struktur przez przedsiębiorcę, który dysponuje nowocześniejszą technologią. Zyskują one dostęp do patentów, bardziej zaawansowanych linii technologicznych czy specjalistów, których usługi są niezwykle drogie.

    • Likwidacja marży i opłat

    W branży produkcyjnej często zdarza się, że zakłady przez lata korzystają z usług jednego, tego samego dostawcy przez wiele lat. Może się okazać, że zamiast płacić marżę dostawcy towaru i wydłużać łańcuch logistyczny, tańszym rozwiązaniem będzie połączenie firm i stworzenie kompleksowej struktury. Może ona zająć się całym procesem handlu od początku (wyprodukowanie towaru i jego przetworzenie) do końca (dostarczenie produktu odbiorcy).

    • Zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorstwa

    Fuzje i przejęcia są też wykorzystywane do pozyskania nowych źródeł finansowania. Wyższy kapitał ułatwia uzyskania kredytu, pożyczki lub leasingu na korzystnych warunkach oraz bardziej opłacalną restrukturyzację zobowiązań.

    • Uproszczenie modelu zarządzania

    Prawidłowo przeprowadzony M&A umacnia pozycję kadry zarządzającej. Najczęściej idzie to w parze ze wzrostem wynagrodzeń oraz zwiększeniem wpływów, a także uproszczeniem całej ścieżki decyzyjnej. Ma to znaczenie zwłaszcza w grupach kapitałowych, gdzie zbyt skomplikowana sieć wzajemnych powiązań między spółkami dominującymi a zależnymi może prowadzić niekiedy do nieprzemyślanych decyzji, a nawet do zablokowania działań.

    Jakie usługi w ramach M&A świadczy kancelaria prawna?

    Procesy M&A to skomplikowane transakcje, które składają się z wielu wątków. Każdy z nich musi być uwzględniony i odpowiednio poprowadzony tak, aby na końcu spółki uzyskały pożądanych efekt. Wbrew pozorom funkcje i przejęcia to nie tylko połączenie kapitałów czy zmiany w zarządach.

    To także konieczność zapewnienia ochrony miejsc pracy, zadbanie o sytuację prawną spółki, a także zgodności wszystkich procedur z przepisami prawa.

    Wszystkie te obszary mogą być obsłużone przez kancelarię, która specjalizuje się nie tylko w bieżącej obsłudze podmiotów gospodarczych, ale przede wszystkim nadzoruje, koordynuje i kompleksowo wspiera procedury M&A. Na jaką pomoc możesz liczyć?

    Doradztwo transakcyjne w procesach M&A polega na kompleksowej analizie rynku w celu znalezienia optymalnych źródeł finansowania, potencjalnych inwestorów i przygotowaniu strategii działania. Fuzje i przejęcia to skomplikowane działania, które wymagają dokładnego planowania jeszcze przed postawieniem pierwszego kroku.

    Każda zmiana struktury przedsiębiorstwa powinna być poprzedzona stworzeniem dokładnego biznesplanu oraz oszacowaniem potencjalnych ryzyk. To także konieczność prowadzenia rozmów i negocjacji handlowych w celu uzyskania jak najkorzystniejszego rezultatu.

    W ramach doradztwa transakcyjnego:

    • firma otrzymuje wyczerpujące informacje o warunkach finansowych, uwarunkowaniach biznesowych i prawnych, które może wykorzystać podczas negocjacji z inwestorami,
    • wykwalifikowany zespół specjalistów pomaga zidentyfikować cele i zamierzenia biznesowe o konkurencji,
    • zbierane są dane o funkcjonowania całego sektora tak, aby możliwe było formułowanie długoterminowej strategii przedsiębiorstwa.

    Korzystając z usług doradztwa transakcyjnego, możesz przygotować i zaplanować transakcję M&A dokładnie tak jak chcesz, bez zdawania się na przypadek.

    Wycena przedsiębiorstw biorących udział w M&A

    Wycena przedsiębiorstwa na potrzeby M&A ma odpowiedzieć na pytanie, ile tak naprawdę warta jest spółka. Naturalne jest, że kupujący dąży do uzyskania jak najniższej ceny, aby w przyszłości zmaksymalizować zyski z inwestycji. Z kolei celem sprzedawcy jest otrzymanie jak najwyższej ceny.

    Wycena może dotyczyć nie tylko udziałów lub akcji, ale też samego przedsiębiorstwa (jego składników, jak maszyny, linie produkcyjne). Zazwyczaj pod uwagę brana jest wartość rynkowa lub godziwa wartość rynkowa, którajest pojęciem szerszym i bardziej miarodajnym.

    Wycenę wartości przedsiębiorstwa można dokonać na różne sposoby. W praktyce najczęściej stosuje się podejście:

    1. majątkowe – wartość aktywów przedsiębiorstwa jest pomniejszana o pasywa (w tym aktywa i pasywa publiczno-prawne),
    2. porównawcze – cena transakcyjna jest porównywalna z wartościami innych, porównywalnych przedsiębiorstw (z uwzględnieniem kluczowych wskaźników ekonomicznych)
    3. dochodowe – wartość dochodów jest zdyskontowana stopą zwrotu,
    4. niekonwencjonalne – stosowane w niekonwencjonalnych projektach o wysokim stopniu ryzyka.

    Oczywiście w ramach każdego podejścia wyróżnia się różne metody, które powinny być dobierane indywidualnie do wyceny. Dla przykładu w podejściu porównawczym wyróżnia się metodę skorygowanych aktywów netto, metodę wartości likwidacyjnej oraz metodę wartości odtworzonej.

    Wybór metody powinien być uzależniony od dostępnych danych, uwarunkowań prawnych oraz celu samej wyceny.

    Prawidłowo przeprowadzona wycena to wynik współpracy między prawnikami, księgowymi i doradcami podatkowymi, dzięki której strona transakcji:

    • identyfikuje słabe strony firmy, uniemożliwiające jej rozwinięcie pełnego potencjału finansowego,
    • ustala główne źródła kosztów i przychodów, przez co możliwe jest lepsze planowanie rozwoju po transakcji M&A,
    • może stworzyć elastyczny model biznesowy, oparty o realny rachunek zysków i strat i wygenerować prognozę biznesową z określonym wyprzedzeniem.

    Wszystkie zebrane dane kompilowane są w formie raportu uzupełnionego o opinię oraz rekomendacje specjalistów.

    Należy pamiętać, że każda wycena przedsiębiorstwa powinna być przeprowadzana w oparciu o aktualne Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) oraz Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR). To wytyczne, względem których dokonywana jest ewaluacja każdej operacji gospodarczej.

    Kompleksowy due diligence

    Dokładne poznanie partnera biznesowego jest kluczem do sukcesu. Dlatego badanie due diligence jest często wykorzystywane na etapie wstępnym M&A (jeszcze przed rozpoczęciem negocjacji). W zależności od zakresu przeprowadza go zespół złożony z prawników, księgowych, doradców podatkowych, specjalistów z branży IT, a niekiedy nawet inżynierów czy technologów produkcji. Dlaczego due diligence jest tak istotne w procesie M&A?

    Na czym polega due diligence?

    Badanie należytej staranności to nic innego, jak oszacowanie wzajemnych możliwości przez spółki, które muszą ocenić, czy fuzja lub przejęcie w danej sytuacji się opłaca. W ten sposób kupujący chroni się przed skutkami niekorzystnego zakupu (obniżenie wskaźników finansowych, odpowiedzialność prawna).

    W praktyce due diligence polega na skrupulatnej analizie dokumentacji, weryfikacji odpowiednich rejestrów i rozmowach z przedstawicielami przejmowanej spółki. Przyjmuje się, że ciężar przeprowadzenia badania należytej staranności spoczywa na kupującym, ponieważ to on jest zainteresowany ustaleniem wartości nabywanego przedsiębiorstwa, ale nie zawsze tak musi być.

    W rezultacie badania powstaje raport, w oparciu o który kupujący (lub sprzedawca) może podjąć decyzję dotyczącą strategii negocjacyjnej w toku M&A. Może się także okazać, że wyniki due diligence działają nie tylko jak kierunkowskaz, ale także znak ostrzegawczy i strona zlecająca sprawdzenie partnera handlowego po analizie danych może odstąpić od dalszej współpracy.

    Należy pamiętać, że due diligence nie jest tożsamy z audytem. Jego zasięg jest znacznie szerszy, a zakres badania wykracza daleko poza określenie podstawowych wskaźników ekonomicznych.

    Jakie branże obejmuje due diligence?

    Badanie należytej staranności może dotyczyć wielu obszarów funkcjonowania spółki.

    • Prawny due diligence

    Ten aspekt należytej staranności obejmuje badanie i eliminację ryzyk natury prawnej. Zazwyczaj dotyczy on takich kwestii jak:

    • badanie aktów założycielskich spółki,
    • analiza zawartych umów (pod kątem przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz procedur wewnętrznych),
    • ocena uchwał, regulaminów i protokołów.

    Badaniu poddawane są umowy zawarte z pracownikami i polityki pracownicze. Dla prawnego due diligence ogromne znaczenie ma procesowy aspekt funkcjonowania spółki (np. toczące się spory sądowe i administracyjne, tytuły wykonawcze wydane na spółkę i przeciwko niej, wierzytelności wymagalne i niewymagalne oraz postępowania egzekucyjne, a także orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne).

    • Finansowy due diligence

    Finansowy due diligence skupia się na biznesowej efektywności spółki. Decydujące znaczenie mają tutaj wyniki operacyjne oraz czynniki decydujące o cenach, marżach i kosztach.

    Dla prawidłowej analizy konieczne jest zidentyfikowanie istotnych dla przedsiębiorstwa KPI (ang. Key Performance Indicators, kluczowe wskaźniki efektywności), czyli wskaźników, które w danej konfiguracji świadczą o wartości firmy – to dlatego due diligence dla każdego podmiotu wygląda inaczej.

    Wynikiem badania finansowego będzie m.in. ustalenie wskaźnika EBITDA (ang. Earnings before interests, taxes, depreciation and amortization) poprzez który rozumie się zysk operacyjny.

    • Podatkowy due diligence

    Podatkowy aspekt badania zmierza do określenia pozycji spółki z punktu widzenia zobowiązań publiczno-prawnych. W jego toku określana jest poprawność rozliczeń takich podatków jak:

    1. PIT,
    2. CIT,
    3. VAT,
    4. podatek od nieruchomości,
    5. PCC.

    W toku badania weryfikowane są decyzje organów podatkowych, interpretacje indywidualne i opinie zabezpieczające. To szczególnie istotne, jeżeli w procesie M&A biorą udział spółki położone na terytorium różnych państw, co powoduje konieczność przestrzegania kilku systemów norm prawnych.

    • Vendor due diligence

    Vendor due diligence to badanie należytej staranności, ale z punktu widzenia pozycji sprzedającego. Ma ono na celu identyfikację słabych stron własnej spółki i pozwala na lepsze przygotowanie się do negocjacji. Vendor due diligence poprzedza badanie zasadnicze należytej staranności. Zaleca się, aby przeprowadzić badanie w przypadku:

    • wyjątkowo dużych transakcji,
    • fuzji lub przejęć o wyjątkowo skomplikowanym profilu działalności,
    • spółek o skomplikowanej strukturze właścicielskiej.

    Dzięki badaniu vendor due diligence kupujący minimalizuje ryzyko nieudanego procesu M&A, może w elastyczny sposób reagować na zmiany na dalszym etapie, ale przede wszystkim prezentuje siebie jako odpowiedzialnego i godnego zaufania partnera handlowego.

    Wdrażając vendor due diligence znacznie łatwiej wyeliminować przecieki informacyjne. Kupujący na odpowiednio wczesnym etapie identyfikuje umowy o zachowanie poufności lub odpowiednie klauzule i nie ryzykuje ich ujawnienia w toku negocjacji.

    Aby zwiększyć wartość tego rodzaju audytu w oczach kupującego, sprzedający może ustalić z doradcami realizującymi badanie należytej staranności, że przyjmują oni na siebie zasadę zaufania (tzw. reliance clause lub reliance provision).

    Polega ona na możliwości skierowania do audytorów roszczenia w sytuacji, gdy w raporcie z vendor due diligence zostanie pominięta istotna informacja, która znajdowała się w udostępnionych dokumentach.

    Kompleksowe due diligence trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Czas trwania zależy od rozmiaru i zakresu działalności prowadzonej przez badaną spółkę, ilości dokumentacji i rodzaj samej transakcji M&A.

    Wsparcie przy sporządzaniu umów SPA

    Kluczowym elementem każdego procesu M&A jest zawarcie umowy sprzedaży akcji lub udziałów (tzw. SPA, ang. Sales and Purchase Agreement). Jej zasadnicze elementy to:

    • przedmiot umowy,
    • cena i sposób jej uiszczenia,
    • warunki transakcji,
    • prawa i obowiązki stron,
    • odpowiedzialność stron.

    Coraz częściej w kontraktach transakcyjnych widuje się także sekcję znaną z kontraktów zawieranych w systemie anglosaskim i zatytułowaną „Oświadczenia i zapewnienia” (ang. Representations & Warranties). Służą one wzajemnemu zagwarantowaniu przez strony stanów faktycznych i prawnych wskazanych w umowie. W praktyce często chodzi o np. wyrażone zgody na zbycie przedmiotu umowy, akceptację ryzyk lub doprecyzowanie przedmiotu umowy.

    Każdą umowę SPA należy dokładnie opracować i dobrze przemyśleć tak, aby interesy reprezentowanej strony były należycie chronione. Umowy SPA często opiewają na wielomilionowe kwoty. Z tego względu w kontraktach transakcyjnych doniosłą rolę odgrywają przede wszystkim różnego rodzaju mechanizmy, które pozwalają na zabezpieczenie interesu sprzedającego w przypadku odroczenia płatności. Są to na przykład:

    • moment przeniesienia prawa własności

    Zastrzeżenie własności do czasu uiszczenia całej ceny ma znaczenie przede wszystkim w sytuacji, kiedy strony umawiają się na płatności ratalne. Alternatywą jest też ustalenie transzy o różnej wysokości i przejście własności po zapłacie większej części.

    • zapłata na rachunek powierniczy

    Sprzedawca może zażądać, aby kupujący przekazywał środki na specjalnie w tym celu utworzony rachunek bankowy, który uniemożliwia swobodne dysponowanie gotówką. To dodatkowe zabezpieczenie dla sprzedającego, choć wymaga od kupującego wcześniejszego otrzymania kredytu lub posiadania gotówki.

    • hipoteka umowna na nieruchomości

    Jeżeli w skład firmy wchodzi nieruchomość, strony mogą w jej księdze wieczystej wpisać hipotekę, która zabezpiecza roszczenia kupującego do wysokości nieuregulowanej ceny sprzedaży. Ważne jest, aby przedmiot zabezpieczenia rzeczywiście miał odpowiednią wartość!

    • gwarancja bankowa lub poręczenie

    Dla kupującego gwarancja lub poręczenie to wygodne sposoby na wzmocnienie pozycji negocjacyjnej, dla sprzedającego zaś ułatwienie dochodzenia wierzytelności od osoby trzeciej, która przyjęła na siebie umowne zobowiązanie uregulowania zaległości dłużnika.

    Popularnymi zabezpieczeniami interesu sprzedającego może być też dobrowolne poddanie się egzekucji przez drugą stronę umowy (w formie aktu notarialnego), przewłaszczenie na zabezpieczenie lub weksel, rzadziej zastaw lub zastaw rejestrowy.

    Skorzystaj z pomocy prawników, którzy pomogą Ci stworzyć lub zaopiniować kontrakt SPA, zabezpieczający Twoje interesy.

    Pomoc przy wydzielaniu biznesu (ang. Carve-out)

    Wydzielenie biznesu polega na objęciu procesem M&A jedynie części struktury danego przedsiębiorstwa. Ta część jest sprzedawana inwestorom zewnętrznym, ale nie traci związku z podmiotem macierzystym. Carving out może być wykorzystany, jako źródło rozwoju. Nowi inwestorzy wprowadzają innowacyjne pomysły i strategie rozwojowe, które pomagają zwiększyć wyniki finansowe spółki, uważanej za mało intratną.

    Prawidłowe przeprowadzenie Carving-outu jest trudne i przypomina cięcie chirurgicznym skalpelem. Należy bowiem udzielić odpowiedzi na pytania o:

    • wartość poszczególnych aktywów i zobowiązań,
    • finansowe i prawne zasady wydzielenia,
    • niezbędną dokumentację finansową,
    • opłacalność wydzielenia biznesu,
    • wsparcie ze strony firmy dominującej,
    • wpływ wydzielenia na sytuację spółki dominującej.

    Warto pamiętać, że wydzielenie biznesu to nie tylko sprzedaż kilku firmowych aut lub nieruchomości. To także personel, technologie i struktura IT, które trzeba precyzyjnie odseparować od całości biznesu.

    Pomoc prawna w zakresie wydzielania biznesu to także identyfikacja wszystkich kosztów, także tych ukrytych, jak opłaty licencyjne czy raty leasingowe. Warto także rozważyć wdrożenie na tym etapie umów koordynujących okres przejściowy (tzw. TSA, ang. Transition Service Agreements). To dobry sposób, aby w gąszczu prawnych regulacji i finansowych wskaźników umieć znaleźć właściwą drogę.

    Opracowywanie strategii finansowania M&A

    Procesy M&A nie muszą być realizowane z wykorzystaniem kapitału nabywcy. Wiele z nich opiera się o zewnętrzny model finansowania.

    Kancelaria prawna specjalizująca się w transakcjach M&A nie tylko potrafi pomóc w znalezieniu optymalnego sposobu finansowania, ale oferuje także wsparcie w zakresie oszacowania ryzyka oraz przygotowania dokumentacji prawnej i finansowej podmiotu.

    Kluczowe elementy opracowania strategii finansowania obejmują również:

    • przygotowanie i przeprowadzenie due diligence,
    • opracowanie struktury zewnętrznego finansowania transakcji,
    • przygotowanie modelu finansowego wraz z raportem dla potencjalnych inwestorów,
    • doradztwo i negocjacje w pozyskiwaniu finansowania.

    Czym jest finansowanie dłużne i kapitałowe biznesu?

    Dwa najpopularniejsze rodzaje finansowania M&A to model dłużny i kapitałowy. Czym różnią się między sobą?

    Finansowanie dłużne opiera się o wykorzystanie środków podmiotu trzeciego (np. banku). Zaletą finansowania dłużnego jest to, że nabywca przedsiębiorstwa nie musi angażować własnych środków i nie ogranicza swojej kontroli nad procesem poprzez oddanie jej innym osobom. Wadą tego rozwiązania jest konieczność zwrotu zobowiązania z odsetkami, a nierzadko także udzielenie zabezpieczenia na czas kredytowania.

    Z kolei finansowanie kapitałowe opiera się na pozyskaniu środków do finansowania transakcji poprzez zaangażowanie w nią innego podmiotu (np. drugiej spółki, która użycza swojego kapitału). Mówi się wtedy o udziale kapitału obcego.

    Korzyść tego rozwiązania polega na braku konieczności obciążania spółki przejmującej długiem. Współpraca kilku podmiotów może także oznaczać szybsze wejście na nowe rynki. Wadą finansowania kapitałowego jest jednak podział kontroli i wpływów między kilka firm lub osób i potencjalne problemy decyzyjne.

    Warto pamiętać, że wydzielenie biznesu to nie tylko sprzedaż kilku firmowych aut lub nieruchomości. To także personel, technologie i struktura IT, które trzeba precyzyjnie odseparować od całości biznesu.

    Pomoc prawna w zakresie wydzielania biznesu to także identyfikacja wszystkich kosztów, także tych ukrytych, jak opłaty licencyjne czy raty leasingowe. Warto także rozważyć wdrożenie na tym etapie umów koordynujących okres przejściowy (tzw. TSA, ang. Transition Service Agreements). To dobry sposób, aby w gąszczu prawnych regulacji i finansowych wskaźników umieć znaleźć właściwą drogę.

    Opracowywanie strategii finansowania M&A

    Procesy M&A nie muszą być realizowane z wykorzystaniem kapitału nabywcy. Wiele z nich opiera się o zewnętrzny model finansowania.

    Kancelaria prawna specjalizująca się w transakcjach M&A nie tylko potrafi pomóc w znalezieniu optymalnego sposobu finansowania, ale oferuje także wsparcie w zakresie oszacowania ryzyka oraz przygotowania dokumentacji prawnej i finansowej podmiotu.

    Kluczowe elementy opracowania strategii finansowania obejmują również:

    • przygotowanie i przeprowadzenie due diligence,
    • opracowanie struktury zewnętrznego finansowania transakcji,
    • przygotowanie modelu finansowego wraz z raportem dla potencjalnych inwestorów,
    • doradztwo i negocjacje w pozyskiwaniu finansowania.

    Czym jest finansowanie dłużne i kapitałowe biznesu?

    Dwa najpopularniejsze rodzaje finansowania M&A to model dłużny i kapitałowy. Czym różnią się między sobą?

    Finansowanie dłużne opiera się o wykorzystanie środków podmiotu trzeciego (np. banku). Zaletą finansowania dłużnego jest to, że nabywca przedsiębiorstwa nie musi angażować własnych środków i nie ogranicza swojej kontroli nad procesem poprzez oddanie jej innym osobom. Wadą tego rozwiązania jest konieczność zwrotu zobowiązania z odsetkami, a nierzadko także udzielenie zabezpieczenia na czas kredytowania.

    Z kolei finansowanie kapitałowe opiera się na pozyskaniu środków do finansowania transakcji poprzez zaangażowanie w nią innego podmiotu (np. drugiej spółki, która użycza swojego kapitału). Mówi się wtedy o udziale kapitału obcego.

    Korzyść tego rozwiązania polega na braku konieczności obciążania spółki przejmującej długiem. Współpraca kilku podmiotów może także oznaczać szybsze wejście na nowe rynki. Wadą finansowania kapitałowego jest jednak podział kontroli i wpływów między kilka firm lub osób i potencjalne problemy decyzyjne.

    Wsparcie w sporach, które mogą wystąpić w trakcie lub po transakcji M&A

    W wyniku transakcji M&A dochodzi do połączenia się ze sobą majątków dwóch lub więcej firm. Ma to znaczenie nie tylko w aspekcie gospodarczym, ale także procesowym. Do sporu sądowego może dojść w toku organizowania fuzji lub przejęcia i po sfinalizowaniu transakcji. Kompleksowa pomoc prawna zwiększa bezpieczeństwo spółek (lub spółki) oraz chroni jej sytuację prawną.

    Spory w spółce przejmującej

    Spory w spółce przejmującej mogą dotyczyć m.in. naruszenia umów o zakazie konkurencji lub kontraktów zobowiązujących do zachowania poufności przez osoby reprezentujące spółkę w toku procedur M&A.

    • Umowa o zachowanie poufności

    Umowa o zachowanie poufności (ang. Non-Disclosure Agreement) zobowiązuje pracowników firmy do zachowania w tajemnicy kluczowych informacji o istotnym znaczeniu dla biznesu. Mogą to być dane dotyczące np.:

    • planów biznesowych lub sprzedażowych,
    • technologii, patentów, wzorów przemysłowych,
    • know-how dotyczący produktów lub usług.

    Prawidłowo skonstruowana umowa o zachowanie poufności ma za zadanie chronić sytuację przedsiębiorcy, który bierze udział w negocjacjach. Aby jednak było możliwe skuteczne egzekwowanie roszczeń za naruszenie NDA, konieczne jest przewidzenie w kontrakcie odpowiednich zapisów:

    • precyzyjne określenie zakresu informacji niejawnych

    Nie mogą być to wszystkie dane dotyczące przedsiębiorstwa, ale konkretne parametry, których ujawnienie może prowadzić do wyrządzenia przedsiębiorcy szkody. Dobre przykłady to np.: architektura programu, lista klientów, formuła chemiczna czy schemat budowy silnika.

    • zdefiniowanie zakresu ochrony informacji niejawnych

    Ustalenie, jakie działania muszą być podjęte przez personel firmy, aby informacje można było uznać za należycie chronione, ma podwójne znaczenie. Z jednej strony gwarantuje firmie poczucie bezpieczeństwa. Z drugiej uwalnia pracownika od odpowiedzialności w sytuacji, kiedy dochował on przewidzianych w umowie standardów. 

    • wprowadzenie umownej definicji naruszenia poufności

    Poprzez dookreślenie w kontrakcie, co strony rozumieją pod pojęciem naruszenia poufności informacji dochodzi do dalszego doprecyzowania zakresu odpowiedzialności pracownika. Dzięki temu obie strony umowy NDA wiedzą, czy wystarczy samo ujawnienie informacji, czy np. kontrahent musi się tymi danymi posłużyć.

    • czas trwania zakazu

    Umowa NDA powinna wyraźnie wskazywać również czas obowiązywania zakazu. Najczęściej wiąże on pracowników lub współpracowników na czas współdziałania przy danym projekcie. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby rozszerzyć obowiązek zachowania poufności także na okres po ustaniu współpracy.

    Należy jednak uważać na wprowadzania zakazu bezterminowego. W przypadku sporu sądowego takie zastrzeżenie może zostać uznane za nieważne!

    • Sankcje za naruszenie zakazu NDA

    W praktyce wyróżnia się dwa rodzaje konsekwencji za naruszenia zakazu konkurencji – pieniężne i niepieniężne.

    Sankcje pieniężne przybierają postać kary umownej, czyli dodatkowego zastrzeżenia umownego, które obliguje drugą stronę umowy w przypadku naruszenia określonego zobowiązania o charakterze niepieniężnym (np. ujawnienie informacji niejawnej).

    Zasadniczo przyjmuje się, że do żądania zapłaty kary umownej nie jest potrzebne wystąpienie szkody i wystarczy wykazanie samego faktu naruszenia postanowienia umownego.

    Zastrzegając karę umowną, należy pamiętać, aby w treści umowy przewidzieć możliwość dochodzenia odszkodowania przenoszącego jej wysokość. W ten sposób spółka zabezpiecza swoje interesy na wypadek, gdyby wysokość kary umownej nie pokryła w całości poniesionej szkody.

    Z kolei kary o charakterze niepieniężnym polegają na natychmiastowym rozwiązaniu umowy o pracę lub współpracę z nierzetelnym pracownikiem albo współpracownikiem.

    • Umowa o zakazie konkurencji

    Przyczyną sporu może być też naruszenie umowy o zakazie konkurencji przez pracownika (np. poprzez przejście do konkurencji w toku transakcji M&A). Aby ten kontrakt był skuteczny, podobnie jak umowa NDA musi maksymalnie precyzyjnie określać takie informacje jak:

    • Zasięg konkurencji

    Może być określony geograficznie (np. terytorium województwa) oraz przedmiotowo (np. zakaz wykonywania określonej działalności). Ważne, aby obie te informacje były podane w taki sposób, aby były dla pracownika jednoznaczne. Inaczej w przypadku sporu sądowego umowa może zostać unieważniona.

    • Czas trwania

    Umowa o zakazie konkurencji może zostać zawarta przed nawiązaniem współpracy, jak i w jej trakcie. Czas jej obowiązywania zazwyczaj rozciąga się na cały okres zatrudnienia, a także po jego ustaniu. Ważne jednak, aby nie wskazywać w umowie bezterminowego okresu.

    • Zakres odpowiedzialności

    W umowie należy podać, za co dokładnie odpowiada pracownik. W ten sposób strony zapobiegają potrzebie interpretacji nieostrych pojęć.

    • Odszkodowanie

    Za przestrzeganie zakazu konkurencji osobie zatrudnionej na umowę o pracę należy się odszkodowanie w wysokości nie niższej, niż określono w kodeksie pracy. W przypadku umów cywilnoprawnych lub kontraktów B2B potrzeba przewidzenia ekwiwalentu finansowego wynika z orzecznictwa i pozwala zapewnić ekwiwalentność świadczeń.

    Zawierając umowę o zakazie konkurencji, należy pamiętać o zachowaniu formy pisemnej w przypadku umowy o pracę (choć taka forma doskonale sprawdzi się również przy innych podstawach zatrudnienia.

    Spory w firmie przejmowanej

    W wyniku połączenia spółek może dojść także do zaangażowania się przez przedsiębiorstwo przejmujące w spory sądowe zainicjowane przez spółkę przejmowaną. W jakich obszarach może pomóc Ci kancelaria prawna?

    • Spory z kontrahentami

    Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem wejścia w spór sądowy, który może powstać z wielu powodów. Do najpopularniejszych należy:

    • niewykonanie lub nienależyte wykonanie niepieniężnego zobowiązania umownego (np. opóźniona dostawa towaru,
    • brak opłacenia wystawionej faktury.

    Każdorazowo taktyka prowadzenia sporu musi być odpowiednio dopasowana do przedmiotu sporu, zgromadzonego materiału dowodowego. Zadaniem prawników w tej sytuacji jest wykorzystanie wykładni przepisów prawa, linii orzeczniczych oraz poglądów wyrażonych przez doktrynę do uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia lub minimalizacji strat.

    Dotyczy to zarówno postępowania przed sądem pierwszoinstancyjnym, jak i sądem odwoławczym czy Sądem Najwyższym.

    • Spory z pracownikami

    Spory sądowe z osobami zatrudnionymi w spółce mogą obejmować wszystkie kwestie związane z wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Będzie to np.:

    • rozwiązanie umowy o pracę,
    • opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia,
    • wyliczenie ekwiwalentu za urlop,
    • ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku pracy,
    • spór na tle zbiorowego prawa pracy.

    Warto podkreślić, że sprawy pracownicze wiążą się z koniecznością zastosowania procedury odrębnej oraz stawiennictwem przed sądem pracy. Wymaga to nie tylko dobrej znajomości przepisów prawa, ale także praktyczne spojrzenie na problem i umiejętności znalezienia optymalnego sposobu rozwiązania sporu z uwzględnieniem preferencyjnego traktowania pracownika.

    • Spory z konsumentami

    Konsumenci to szczególna grupa odbiorców dóbr i usług, która została objęta szczególną ochroną przez ustawodawcę. Ta uprzywilejowana pozycja znajduje odzwierciedlenie w wielu regulacjach prawnych zawartych w:

    • kodeksie cywilnym,
    • ustawie o ochronie praw konsumenta,
    • ustawie prawo telekomunikacyjne,
    • ustawie o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich.

    Prowadzenie sporu z konsumentem wymaga także doświadczenia w procedowaniu przed Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumenta czy Urzędem Komunikacji Elektronicznej. Wiele sporów z udziałem konsumentów można rozstrzygnąć na etapie przedsądowym, korzystając z procedur pozasądowego rozwiązywania sporów (ADR, ang. Alternative Dispute Resolution).

    Opracowanie optymalnego modelu zarządzania kosztami strategicznymi

    Przekształcanie biznesu zawsze wiąże się z angażowaniem znacznych środków finansowych w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego podmiotu. Może to ograniczyć potencjał łączących się spółek i w efekcie zmniejszyć oczekiwany efekt fuzji lub przejęcia.

    Mianem kosztu strategicznego (ang. Strategic Cost) określa się każdą pozycję finansową w przedsiębiorstwie – od kosztu wytworzenia pojedynczej sztuki towaru po cenę, jaka płaci odbiorca końcowy.

    W praktyce nie da się stworzyć jednego, uniwersalnego modelu zarządzania kosztami strategicznymi, ponieważ jest on zależny od zbyt wielu czynników (m.in. branża firmy, zasięg działalności, konkurencja, popyt regionalny i globalny).

    Wypracowanie efektywnej strategii wymaga czasu i współpracy specjalistów z zakresu ekonomii, rachunkowości i podatków, ale otwiera przed firmą nowe horyzonty.

    Korzyści z wdrożenia transformacji kosztów strategicznych

    Jakie cele przyświecają implementacji planów transformacji kosztowych?

    • Skupienie na redukcji kosztów zwiększa płynność firmy, stabilizuje jej pozycję i ogranicza potencjalne straty.
    • Transformacja kosztów pozwala ograniczyć wydatki, które nie przekładają się w bezpośredni sposób na umocnienie pozycji gospodarczej spółki.
    • Skalowalność kosztów ułatwia dopasowanie tempa wzrostu gospodarczego do zmieniających się okoliczności.
    • Możliwość stosowania strategii zarządzania Agile, które doskonale sprawdzają się w dynamicznym środowisku biznesowym.

    Dzięki wdrożeniu zarządzania kosztami strategicznymi klient zyskuje finansową transparentność i możliwość bieżącego monitorowania relacji między zyskiem a kosztami poszczególnych działań.

    Usługi prawne i podatkowe w zakresie M&A

    Kompleksowe usługi prawne i podatkowe w toku i po zakończeniu M&A mogą dotyczyć wielu dziedzin prawa, które są związane z działalnością gospodarczą podmiotów.

    Aspekty prawnego wsparcia M&A

    • Prawo pracy

    Na gruncie prawa pracy procesy fuzji i przejęć wymuszają na pracodawcy opracowanie nowej organizacji obowiązków pracowniczych tak, aby zostały one zasymilowane w nowej organizacji. Choć samo połączenie spółek nie musi skutkować zmianą umów, rodzi potencjalną konieczność skonsultowania zmian z radami pracowniczymi reprezentującymi pracowników w zakresie:

    • zmian w zakładzie pracodawcy,
    • zmian w strukturze zatrudnienia,
    • działań ekonomicznych nakierowanych na utrzymanie poziomu zatrudnienia.

    Celem takiego współdziałania jest wypracowanie wspólnego stanowiska przy współudziale obu stron.

    W myśl przepisów prawa pracy, przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę rodzi także szereg obowiązków informacyjnych:

    • zawiadomienie pracowników lub związków zawodowych o terminie, przyczynach i skutkach przejścia,
    • poinformowanie pracowników o zakresie odpowiedzialności łączących się podmiotów względem pracowników,
    • wskazanie zakresu warunków pracy i płacy, które wynikają z regulacji wewnętrznych, a które są przejęte przez nowego pracodawcę,
    • poinformowanie o zakresie związania zakładowym układem zbiorowym pracy.
    • Prawo administracyjne

    Pomoc prawna w toku M&A w zakresie prawa administracyjnego obejmuje przede wszystkim kompleksowe wsparcie w zakresie uzyskania dla klienta uprawnień do wykonywania określonego rodzaju działalności gospodarczej.

    Przepisy prawa przewidują kilka rodzajów zgód administracyjnych, które mogą przybrać formę:

    • koncesji (np. wykonywanie przewozów lotniczych),
    • zezwolenia (np. wytwarzanie produktów leczniczych),
    • licencji (np. wykonywanie transportu drogowego),
    • zgody (np. na eksploatację maszyn i urządzeń wymagających nadzoru technicznego),
    • wpisu do rejestru działalności regulowanej (np. do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych).

    Obsługa prawna obejmuje zarówno udział w postępowaniach administracyjnych przed właściwymi organami administracji, jak i postępowaniach sądowo-administracyjnych przed WSA oraz NSA,

    • Ochrona konkurencji

    Pomoc prawna w sektorze ochrony konkurencji obejmuje nie tylko tworzenie i konsultację dokumentacji, jaka powstaje w procesie M&A, ale także wsparcie w toku postępowania przed UOKiK dotyczącego planowanej koncentracji (tzw. postępowania antymonopolowe).

    Ochrona konkurencji to także umowy o zakazie konkurowania podpisywane ze zbywcami przedsiębiorstwa. Ich precyzyjne sformułowanie jest niezbędne, aby było możliwe egzekwowanie ewentualnej kary umownej w razie powstanie sporu.

    • Nieruchomości

    Wsparcie prawne w zakresie nieruchomości przy transakcjach M&A dotyczy głównie badania ich stanu prawnego. Dotyczy to nie tylko szczegółowej analizy ksiąg wieczystych, ale też prostowania, wykreślania i dokonywania wpisów oraz zakładanie nowych ksiąg.

    Dzięki temu spółka nabywająca majątek innego przedsiębiorstwa ma pewność, że transakcja jest bezpieczna i podlega ochronie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych na terenie Polski.

    Analiza stanu prawnego obejmuje także ograniczenia transakcyjne wynikające:

    • z prawa pierwokupu,
    • ze służebności obciążających nieruchomości z mocy ustawy lub decyzji organu administracji.

    Badania nieruchomości pozwalają także na oszacowanie ryzyk związanych z jej zakupem oraz zaplanowanie działań na wypadek ujawnienia się wad fizycznych lub prawnych działki.

    Pomoc prawna w tym zakresie wymaga doskonałej znajomości przepisów regulujących obrót nieruchomościami, ale też praktyki sądów wieczystoksięgowych i wymagań technicznych stawianych przed nieruchomościami komercyjnymi.

    Aspekty podatkowego wsparcia M&A

    • Unikanie opodatkowania

    Obowiązujące przepisy ordynacji podatkowej, a w szczególności klauzula GAAR (ang. General Anti-Avoidance Rule) mogą być wykorzystane przez organy podatkowe do wszczęcia postępowania w związku z przemianami strukturalnymi przedsiębiorstwa.

    Przy ocenie przesłanek właściwych dla postępowań opartych o klauzulę GAAR organu podatkowe oceniają, czy:

    • osiągnięcie korzyści podatkowej było sprzeczne z celem ustawy,
    • osiągnięcie korzyści podatkowej było głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności,
    • sposób działania podmiotu był sztuczny.

    Korzyść podatkowa jest bardzo szerokim pojęciem, w którym zawiera się m.in. niepowstanie zobowiązania podatkowego lub odsunięcie jego powstania w czasie, obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego lub powstanie albo zawyżenie straty podatkowej.

    Pomoc kancelarii prawnej w aspekcie klauzuli GAAR polega m.in. na:

    • uzyskaniu opinii zabezpieczającej, z której treści będzie wynikało, że działania planowane przez podmiot są zgodne z przepisami prawa,
    • kompleksowej obsłudze postępowania w sprawie unikania opodatkowania, jeżeli zostało już wszczęte przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
    • Ocena transakcji w zakresie poszczególnych podatków

    Transakcje M&A mogą rodzić konsekwencje podatkowe na wielu płaszczyznach:

    • podatku CIT,
    • podatków pośrednich VAT, PCC.

    Zadaniem kancelarii jest identyfikacja i optymalizacja obciążeń publiczno-prawnych tak, aby podmioty biorące udział w transformacji strukturalnej mogły skorzystać z optymalnego modelu podatkowego.

    W imieniu naszych klientów występujemy o interpretacje podatkowe i opinie specjalistów, które zabezpieczają interesy podmiotów i pozwalają na zarządzanie ryzykiem transakcyjnym. Korzystamy także z najnowszego orzecznictwa sądów administracyjnych oraz uchwał NSA w sprawach podatkowych.

    Wystąpienie o interpretację przepisów prawa podatkowego polega na przygotowaniu wniosku, w którym opisywana jest planowana transakcja lub zdarzenie podatkowe, oczekiwane skutki prawne oraz stanowisko wnioskodawcy w tym zakresie. 

    • Transakcje share deal i asset deal

    W praktyce wyróżnia się dwa rodzaje operacji M&A:

    • transakcje na udziałach (tzw. share deal),
    • transakcje na aktywach (tzw. asset deal).

    W pierwszym przypadku przedmiotem są akcje lub udziały w spółce, w drugiej zaś, składniki materialne i niematerialne, które składają się na przedsiębiorstwo. Pomoc prawna w tym zakresie polega na identyfikacji najlepszej metody przeprowadzenia M&A oraz jej konsekwencji, które, w zależności od rodzaju operacji ekonomicznej będą różne.

    W kontekście podatku dochodowego transakcje share deal są opodatkowane na poziomie akcjonariusza (udziałowca). Dla spółki jest ona neutralna podatkowo. Kosztem uzyskania przychodu będzie kwota wydana na nabycie udziałów lub akcji.

    Z kolei transakcje asset deal obciążone są dwukrotnie – na płaszczyźnie spółki oraz wypłacanej dywidendy. Dla tych działań kosztem uzyskania przychodu będą wydatki na nabycie składników majątku pomniejszone o odpisy amortyzacyjne.

    Jeżeli chodzi o podatek VAT, to transakcja na udziałach jest z niego zwolniona, a transakcja na aktywach nie podlega ustawie o VAT. Po stronie kupującego w obu przypadkach powstaje jednak obowiązek zapłaty PCC w wysokości 1 lub 2% w zależności od przedmiotu sprzedaży.

    Compliance

    Kompleksowe wsparcie prawne obejmuje coś więcej niż tylko pomoc prawną i podatkową. To także nadzór nad wdrożeniem i aktualizacją odpowiednich polityk i procedur w ramach Compliance. Jest to szczególnie istotne przy transakcjach M&A, w których biorą udział niezależne od siebie firmy, reprezentujące odmienny poziom kultury organizacyjnej, przepływu procesów i politykę pracowniczą. Dlaczego warto wdrożyć zarządzanie zgodnością w swojej firmie?

    • Implementacja Compliance zapewnia utrzymanie płynności procesów w firmie poprzez precyzyjny podział obowiązków i zakresu odpowiedzialności między pracowników każdego szczebla,
    • Zgodność procedur prowadzi do zmniejszenia liczby incydentów oraz działań nieetycznych w firmie oraz ułatwia funkcjonowanie całej struktury w zgodzie z prawem
    • Wdrożenie Compliance pozwala na błyskawiczne zidentyfikowania podmiotu odpowiedzialnego za naruszenie oraz uruchomienie procedury naprawczej lub sankcyjnej.
    • Polityka zgodności buduje wizerunek przedsiębiorstwa, jako zaufanego i odpowiedzialnego partnera i zwiększa jego przewagę konkurencyjną.
    • Dokumentacja tworzona w ramach badania zgodności stanowi dowód na dochowanie należytej staranności w zarządzaniu strukturą firmy. Ma to doniosłe znaczenie w kontekście ustawowej odpowiedzialności podmiotów zbiorowych.

    Warto pamiętać, że polityki zgodności mogą dotyczyć wielu dziedzin funkcjonowania przedsiębiorstwa takich jak aspekt:

    • prawny (RODO, AML, procedury antymobbingowe i whistleblowing),
    • zewnętrzny (np. kodeks dobrych praktyk, wytyczne do obsługi kontrahentów),
    • podatkowy (opinie zabezpieczające i interpretacje podatkowe, uprzednie porozumienia cenowe, raportowanie schematów podatkowych),
    • branżowy (np. IT, farmaceutyczny).

    Wdrożenie Compliance kończy się sporządzeniem szczegółowego raportu, w którym znajdują się także wytyczne i zalecenia dotyczące dalszego postępowania.

    Post Merger Integration

    Każda procedura M&A kończy się połączeniem dwóch lub więcej podmiotów w jeden. To jednak nie oznacza jeszcze maksymalizacji wydajności wszystkich procesów.

    Zwiększeniu synergii między poszczególnymi obszarami służy właśnie Post Merger Integration (PMI, zwany też Post Acquisition Integration). To złożony i wielowątkowy proces, który wspiera optymalizację wykorzystania zasobów nowego przedsiębiorstwa i zwiększa prawdopodobieństwo, że planowany cel fuzji lub przejęcia zostanie osiągnięty.

    Za prawidłowy przebieg PMI odpowiedzialne jest kierownictwo wysokiego szczebla, interesariusze, zespół compliance oraz tzw. specjalista zarządzania zmianą (ang. Change Management Expert). Wielu przedsiębiorców nie docenia także znaczenia czynnika ludzkiego, czyli pracowników, którzy powinni aktywnie partycypować w finalizacji M&A.

    Zadaniem kancelarii jest objąć wszystkie te grupy parasolem wsparcia i zapewnić kompleksową pomoc formalno-prawną i organizacyjną w najważniejszych obszarach PMI.

    Kluczowe obszary PMI

    Post Merger Integration może być realizowany na wielu płaszczyznach (często równolegle, co zapewnia szybką i sprawną realizację połączenia). Do najważniejszych z nich należą:

    • Połączenie informacji i wiedzy o klientach, usługach i produktach.
    • Scalenie portfolio odrębnych produktów i usług tak, aby mogły być sprzedawane przez nową firmę i prezentowały spójny wizerunek przedsiębiorcy.
    • Integracja systemów do zarządzania relacjami z klientami (wdrożenie tzw. CRM, czyli Customer Relationship Management).
    • Wypracowanie wspólnych polityk wewnętrznych w związku ze zmianą pensji, przesunięć między stanowiskami, szkoleniem nowych pracowników, ale też redukcji etatów.
    • Stworzenie wspólnych planów sprzedażowych, strategii rozwoju i planu kolejnych M&A.
    • Opracowanie nowego podziału struktury wewnętrznej na komórki, działy, departamenty oraz inne jednostki organizacyjne.
    • Wypracowanie jednej kultury organizacyjnej; to pojęcie obejmuje wszystko, co składa się na prawidłowe funkcjonowanie każdej firmy – od godzin pracy, przez plany urlopowe, aż po dress code i relacje między pracownikami a przełożonymi.

    Integracja PMI może przybrać różne formy. Od skrajnych – jak przejęcia modelu funkcjonowania jednej firmy przez drugą lub połączenie wyłącznie w kluczowych obszarach (np. finanse), po wypracowanie pełnej symbiozy na wybranych płaszczyznach.

    Zadaniem naszej kancelarii jest przeprowadzenie PMI tak, aby zmaksymalizować zyski z połączenia i zapewnić pełną zgodność z normami prawnymi w trakcie integracji.

    Na czym polega M&A?

    Fuzje i przejęcia (ang. Mergers & Acquisitions, M&A) to szerokie określenie używane do opisania kompleksowej obsługi transakcji z udziałem spółek prawa handlowego, w wyniku których dochodzi do ich:

    • połączenia,
    • podziału,
    • przekształcenia.

    Wsparcie kancelarii prawnej przy procesach M&A nie polega jedynie na zorganizowaniu od strony formalno-prawnej samej zmiany strukturalnej. Obejmuje także szereg usług dodatkowych, które mają za zadanie zapewnić minimalizację ryzyka, efektywność i sprawny przebieg całego procesu. Dlatego zespoły nadzorujące M&A składają się z prawników, księgowych, doradców podatkowych, informatyków i specjalistów od HR.

    Do sprawnego przeprowadzenia procedur M&A nie wystarczy stosowanie przepisów prawa. Niezbędne jest przede wszystkim ogromne doświadczenie w zakresie znajomości ładu korporacyjnego, polityk wewnętrznych stosowanych w spółkach oraz umiejętność analitycznego spojrzenia na, często zupełnie różne, sytuacje podmiotów gospodarczych.

    Jak się przygotować do M&A?

    Przeprowadzenie M&A powinno zacząć się od dokładnego zaplanowania cyklu działań, jakie zostaną podjęte na każdym etapie transakcji. W doktrynie wyodrębnia się trzy główne fazy procesu fuzji lub przejęcia.

    • Faza przygotowawcza (ang. Preparation Phase)

    Faza przygotowawcza to przede wszystkim identyfikacja rynku, przygotowanie modelu biznesowego, memorandum informacyjnego oraz niezbędnej dokumentacji. Na tym etapie wspólnicy ustalają zakres M&A, mogą też przeprowadzić Vendor Due Diligence.

    • Faza sprzedażowa (ang. Marketing Phase)

    Na etapie sprzedażowym zwykle przeprowadzane jest badanie należytej staranności. Dochodzi do badania wartości przedsiębiorstw i oszacowania poziomu ryzyk prawnych, gospodarczych i biznesowych. Spółki zainteresowane M&A rozpoczynają negocjacje oraz organizowanie modelu finansowania.

    • Faza końcowa (ang. Closing Phase)

    Faza końcowa polega na optymalizacji podatkowej nowej struktury i integracji kluczowych obszarów jej funkcjonowania. Dochodzi do odświeżenia modelu zarządzania spółki, wspólnicy planują dalsze działania.

    Na co zwrócić szczególną uwagę w trakcie przeprowadzania due diligence?

    Badanie należytej staranności najczęściej jest realizowane dwukrotnie – na samym początku (przez sprzedającego) oraz na etapie negocjacji (przez kupującego).

    Sprzedający powinien zadbać, aby w toku vendor due diligence powstał starannie przygotowany teaser, czyli najważniejsze informacje o przedsiębiorstwie przedstawione tak, aby zainteresować potencjalnego nabywcę.

    W toku właściwego badania należytej staranności nabywca powinien zebrać jak najwięcej informacji o sprzedawcy po to, aby dysponować pełnym obrazem sytuacji prawnej i biznesowej. Dobrą praktyką jest umówienie się stron na pogłębiony due diligence (ang. Confirmatory due diligence).

    Celem takiego badania jest:

    • dokładny opis zdarzeń, operacji, ryzyk, które mogą wpłynąć na sytuację spółki po przeprowadzeniu M&A,
    • szczegółowa analiza dokumentacji umownej oraz korporacyjnej,
    • wycena badanego podmiotu.

    Obecnie badania due diligence przeprowadza się z wykorzystaniem systemu informatycznego (tzw. Virtual Data Room), gdzie gromadzona jest dokumentacja podlegająca badaniu. Dzięki temu cały proces weryfikacji staranności przebiega szybko i może być zrealizowany w pełni zdalnie.

    Przykłady M&A w polskiej rzeczywistości po pandemii

    Pomimo negatywnego wpływu pandemii na gospodarkę, zaledwie w pierwszym kwartale przeprowadzono w Polsce 76 transakcji M&A, przy czym największa transakcja została wyceniona na niemal 12 miliardów złotych.

    Wzrastająca dynamika fuzji i przejęć wskazuje nie tylko na rosnącą świadomość biznesową przedsiębiorców, ale też na coraz większy potencjał gospodarczy polskiego rynku. Które transakcje są szczególnie godne uwagi i co z nich wynika?

    • Nabycie udziałów w Aviva Polska przez Allianz (w założeniu ma doprowadzić do wzrostu pozycji gospodarczej nabywcy jako lidera na rynku ubezpieczeń Europy Środkowo-Wschodniej).
    • Nabycie przez fintech mPAY domu maklerskiego BPS (celem jest poszerzenie portfolio świadczonych usług o związane z inwestowaniem).
    • Przejęcie spółki deweloperskiej Archicom przez dewelopera Echo Investment (w celu umocnienia pozycji na rynku nieruchomości).
    • Przejęcie spółki Polkomtel Infrastruktura przez Cellnex Telecom (w celu dostępu do infrastruktury IT i Tel-Co).

    Tych kilka przykładów pokazuje, że transakcje M&A są integralną częścią polskiego rynku i na bieżąco kształtują pozycję setek przedsiębiorstw działających w wielu branżach.

    Fuzje i przejęcia to jedne najpopularniejszych na całym świecie sposobów na wzmocnienie pozycji prawnej i gospodarczej spółki. Szacuje się, że do końca 2021 roku globalny rynek M&A może osiągnąć wartość nawet 6 trylionów dolarów!

    Zaufali nam

    Zobacz wszystkie

    Co musisz wiedzieć o mergers & acquisitions (FAQ)

    M&A to skrót od Mergers and Acquisitions (z ang. fuzje i przejęcia), czyli działań zmierzających do: połączenia podmiotów o zbliżonej pozycji rynkowej w celu utworzenia nowego bytu prawnego lub nabycia firmy o słabszej pozycji rynkowej przez silniejszą spółkę. Celem takich transakcji jest więc przejęcie kontroli nad innym przedsiębiorstwem.

    Pojęcie Mergers and Acquisitions dotyczy fuzji i przejęć, np. połączenia 2 podmiotów gospodarczych w jedną organizację. W ramach M&A dochodzi do kupowania oraz zbywania przedsiębiorstw, aby realizować konkretne cele (wspólne lub podmiotowe). Fuzje i przejęcia pozwalają na osiąganie różnych zamierzeń strategicznych i finansowych.

    Nasze Aktualności prawne

    Zaufali nam