Prawo pracy

Prawo pracy to ogół regulacji, które dotyczą stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Oprócz tego reguluje organizacje pracodawców i pracowników, kwestie partycypacji pracowniczej, dialogu w zbiorowych stosunkach pracy, oraz układów i sporów zbiorowych. Prawo pracy pełni funkcję ochronną (np. reguluje czas pracy), organizatorską, polubowną i rozdzielczą.

Jeden pracownik może pracować u jednego pracodawcy w oparciu o umowę na czas określony maksymalnie przez 33 miesiące (art. 251 par. 1 Kodeksu pracy). Co więcej, można podpisać maksymalnie 3 takie umowy. Gdy umowa na czas określony przestaje być przedłużana, powinno dojść do przejścia na umowę na czas nieokreślony.

W przypadku pracowników, których prawa są łamane, zaleca się zgłoszenie do PIP (Państwowej Inspekcji Pracy), gdzie uzyskają darmową pomoc prawną. Jednak zarówno pracownicy, jak i przedsiębiorcy np. w razie konfliktów, sporów, zwolnień indywidualnych i zbiorowych, przy ustalaniu stosunku pracy czy odwołaniach od decyzji ZUS – mogą zgłosić się do profesjonalnej kancelarii prawnej.

Odprawa pieniężna przysługuje zwolnionemu pracownikowi tylko wtedy, gdy ustanie stosunku pracy nastąpiło na mocy wypowiedzenia wręczonego pracownikowi przez pracodawcę, bądź w wyniku porozumienia stron z przyczyn nieleżących po stronie pracownika. Uwaga: przepis ten stosuje się wyłącznie w przypadku pracodawców zatrudniających min. 20 pracowników.

Nie istnieje przepis wskazujący termin, w którym trzeba powiadomić pracodawcę o ciąży. Nie ma takiego obowiązku. Dlatego wybór czasu, w którym podać taką informację, należy do ciężarnej. Informowanie dopiero po 12 tyg. ciąży może mieć znaczenie tylko w przypadku umowy na czas określony, której okres trwania kończy się przed rozwiązaniem ciąży.

Zgodnie z przepisami, każdy pracownik ma prawo do corocznego, płatnego urlopu. Pracownikowi, którego okres zatrudnienia wynosi mniej niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopu. Z kolei pracownikowi, którego okres zatrudnienia wynosi minimum 10 lat – 26 dni urlopu. Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy nauki i zatrudnienia u poprzednich pracodawców.

Zgodnie z artykułem 18 par. 1, nadzorem i kontrolą przestrzegania prawa pracy, przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Kontroluje małe prywatne firmy, duże korporacje i urzędy.

Podstawową zasadą polskiego porządku prawnego jest niedziałanie prawa wstecz. Wszystko zależy jednak od brzmienia lub celu danej ustawy – jeżeli więc z samej treści ustawy wynika, iż działa on wstecz, nie realizuje się maksymy lex retro non agit.