|
23 kwietnia 2024 | Ostatnio zmodyfikowano 14 maja, 2024 o 09:31 | Czas na przeczytanie: 8 minut
Pozostałe Artykuły
Jakie są zasady windykacji w przypadku niewypłacalności dłużnika?
Zazwyczaj wierzyciel dowiaduje się o niewypłacalności dłużnika w momencie otrzymania pisma od komornika z umorzeniem postępowania w związku z bezskutecznością egzekucji. Umorzenie egzekucji komorniczej w tym trybie to może być tylko jeden z sygnałów, że wierzyciel nie będzie miał możliwości odzyskania swojej należności. Nie oznacza to jednak, że wierzyciel nie może ponowić próby odzyskania należności- egzekucja komornicza co do zasady może być ponawiana, aczkolwiek wierzyciel musi liczyć się z kosztami (postępowanie restrukturyzacyjne a postępowanie sądowe oraz zarządzenia zabezpieczenia roszczenia w ramach postępowania egzekucyjnego, postępowania sanacyjnego czy jeśli chodzi o postępowanie restrukturyzacyjne lub zawieszenie postępowania egzekucyjnego dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa z majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej po otwarciu postępowania sanacyjnego czy z wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub dniem otwarcia postępowania sanacyjnego na zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego).
Inaczej jest, jeżeli niewypłacalny dłużnik zdecyduje się wszcząć odpowiednie postępowanie- restrukturyzacyjne lub upadłościowe.
W przypadku upadłości przepisy wprost stanowią, że po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Oznacza to w praktyce, że wszczęcie takiego postępowania często będzie bezzasadne i może tylko wierzyciela narazić na koszty. Właściwym trybem dochodzenia wierzytelności po ogłoszeniu upadłości dłużnika jest bowiem zgłoszenie wierzytelności na listę wierzytelności, a nie wszczęcie odrębnego postępowania sądowego o zapłatę.
Nie zawsze jednak niewypłacalni dłużnicy decydują się na tak radykalny krok (tj. ogłoszenie upadłości). W obliczu utraty płynności finansowej przepisy umożliwiają również wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. Ten rodzaj postępowania umożliwia ratowanie przedsiębiorstwa i przywrócenie jego płynności finansowej, głównie poprzez zawarcie układu. W praktyce w Polsce funkcjonują 4 rodzaje postępowań, które opisujemy w tekście: rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych
W kontekście wszczynania szeroko pojętych postępowań mających na celu windykację należności, należy osobno opisać dwie kwestie: dochodzenie należności na drodze powództwa cywilnego oraz wszczynanie postępowań egzekucyjnych (przed komornikiem) Poniżej przedstawimy zbiorcze zasady postępowania dot. postępowań sądowych w przypadku restrukturyzacji dłużnika.
Restrukturyzacja a postępowania sądowe
Co do zasady, zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym, otwarcie tego typu postępowania nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. W takim przypadku jednak koszty postępowania obciążają wszczynającego postępowanie, jeżeli nie było przeszkód do umieszczenia wierzytelności w całości w spisie wierzytelności.
Tym samym teoretycznie nie ma przeszkód prawnych, aby wszcząć lub w dalszym ciągu prowadzić postępowania sądowe. Tematyka prowadzenia postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi w restrukturyzacji nie jest jednak tak prosta. Komplikacje zaczynają się bowiem podczas praktycznych aspektów takiego procesu. W przypadku postępowań, w których został odebrany dłużnikowi zarząd nad majątkiem, postępowania sądowe prowadzi zarządca w imieniu własnym, ale na rachunek upadłego. W pozostałych przypadkach wierzyciel może pozwać bezpośrednio swojego dłużnika. Warto jednak wskazać, że właściwszym trybem do dochodzenia wierzytelności od dłużnika w restrukturyzacji jest wzięcie czynnego udziału w postępowaniu i oddanie głosu za lub przeciw układem, a także kontakt z nadzorcą i dłużnikiem celem wypracowania optymalnych dla obu stron propozycji układowych w oparciu o prawo restrukturyzacyjne i postępowanie egzekucyjne.
Warto wskazać bowiem, że w przypadku prowadzenia postępowań sądowych równolegle do restrukturyzacji, wiele komplikacji wychodzi dopiero w trakcie obu procesów. Nasza kancelaria wspiera nie tylko przedsiębiorców w restrukturyzacji, ale także wierzycieli. Jeżeli zatem potrzebują Państwo w tym zakresie pomocy prawnej, zachęcamy do kontaktu.
Restrukturyzacja a postępowania egzekucyjne
Zasady prowadzenia egzekucji komorniczej w trakcie restrukturyzacji są w zasadzie bardziej jednolite aniżeli zasady prowadzenia postępowań sądowych. W tym kontekście warto wskazać, że wszczęcie każdej restrukturyzacji (z wyjątkiem postępowania o zatwierdzenie układu bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego) uniemożliwia prowadzenie egzekucji komorniczej.
Co to oznacza w praktyce dla wierzyciela? Przede wszystkim, że nawet posiadając prawomocny wyrok nie może go skutecznie egzekwować z pomocą komornika- przynajmniej w czasie trwania restrukturyzacji (i również po niej, jeżeli został prawomocnie zatwierdzony układ). Co natomiast dzieje się jeżeli egzekucja już została wszczęta przed rozpoczęciem restrukturyzacji? W takiej sytuacji postępowanie ulega zawieszeniu, co oznacza, że komornik nie będzie podejmował żadnych nowych czynności w sprawie na czas trwania restrukturyzacji.
Jest to związane z jedną z głównych zalet restrukturyzacji- czyli ochroną przeciwegzekucyjną, która też może być postrzegana jako wada, zależnie od tego po której sporu się znajdujemy. W praktyce może to być bardzo dotkliwe ograniczenie dla wierzycieli, ale w tym kontekście nie można zapominać o celu postępowania restrukturyzacyjnego, czyli “uzdrowieniu” danego przedsiębiorstwa i umożliwieniu mu dalszego funkcjonowania. Egzekucja komornicza i jakiekolwiek zajęcie konta nie sprzyjają osiągnięciu tego celu.
Kiedy można dochodzić należność pomimo restrukturyzacji?
Należy wskazać, że podstawową cezurą czasową w przypadku restrukturyzacji jest tzw. dzień układowy czy dzień otwarcia postępowania. Można powiedzieć, że na “osi czasu” jest to dzień, który oddziela zobowiązania, które zazwyczaj były przyczyną problemów, od należności późniejszych, bieżących. W przypadku restrukturyzacji przedsiębiorca oczywiście nie ma obowiązku terminowych płatności zobowiązań wchodzących w skład tzw. masy układowej, aczkolwiek ma bezwzględny obowiązek płatności tzw. należności bieżących- czyli np. bieżących należności podatkowych, bieżących faktur czy składek na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące po rozpoczęciu restrukturyzacji.
Należy wskazać, że brak płatności należności bieżących może doprowadzić do umorzenia postępowania, bowiem w każdym rodzaju restrukturyzacji dłużnik, aby wykazać swoją moralność płatniczą, musi terminowo regulować wszystkie zobowiązania, które powstały po rozpoczęciu restrukturyzacji.
Przekładając to na grunt tematyki niniejszego tekstu, trzeba podkreślić, że należności powstałe po dniu układowym, czy po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego co do zasady nie są objęte układem. Oznacza to, że jeżeli np. dłużnik nie płaci faktury, która z mocy prawa układem objęta nie jest, to wierzyciel może nie tylko dochodzić umorzenia całej restrukturyzacji, ale także może za taką fakturę pozwać dłużnika bez żadnych ograniczeń. Co do zasady bowiem te wierzytelności restrukturyzacją objęte nie są.
Podsumowanie
Co do zasady każdy z obecnie funkcjonujących w prawie restrukturyzacyjnym rodzajów restrukturyzacji daje dłużnikowi szeroko zakrojoną ochronę przeciwegzekucyjną. Oznacza to w praktyce, że w znacznej większości przypadków nie można prowadzić egzekucji wobec dłużnika, który obecnie jest w restrukturyzacji. Co do zasady nie ma jednak przeszkód aby w dalszym ciągu prowadzić postępowania sądowe wobec dłużnika. Niemniej jednak należy poważnie rozważyć zasadność podejmowania takich działań- w przypadku zawarcia układu i tak to ten dokument jest podstawą odpowiedzialności dłużnika, a koszty uboczne (m.in. koszty procesu windykacyjnego) często są w przypadku restrukturyzacji umarzane.
Pytania i odpowiedzi
Tak jak wspomnieliśmy, egzekucja komornicza rozpoczęta przed restrukturyzacją ulega zawieszeniu. Oznacza to, że komornik nie powinien podejmować żadnych nowych czynności, tj. w szczególności licytować ruchomości, zajmować nowe konta bankowe czy przekazywać wierzycielom kwoty uzyskane z egzekucji. Komornik tym samym po pozytywnie zakończonej restrukturyzacji powinien zwolnić zajęcie, w efekcie przedsiębiorca odzyska możliwość dysponowania swoimi środkami.
Postępowanie o zatwierdzenie układu po ostatnich zmianach prawa restrukturyzacyjnego ma dwie odsłony. Jedną jest postępowanie z tzw. obwieszczeniem w KRZ, które cechuje się pełną ochroną restrukturyzowanego podmiotu. Takie obwieszczenie może być dokonane jedynie raz, a w przypadku takiej restrukturyzacji komornik nie może zająć rachunku bankowego. Jeżeli natomiast dłużnik decyduje się na tzw. postępowanie bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, nie uzyskuje wówczas ochrony przeciwegzekucyjnej.
Tak jak wspomnieliśmy w tekście, dłużnik ma obowiązek regulować należności bieżące, m.in. bieżące podatki. Za zaległości podatkowe powstałe przed rozpoczęciem restrukturyzacji US nie może prowadzić egzekucji.. Co innego jednak, gdy dłużnik nie płaci bieżących podatków. W takiej sytuacji jednak może się to skończyć nie tylko zajęciem egzekucyjnym, ale także umorzeniem restrukturyzacji.
Zaufali nam:
