Nowe limity transakcji gotówkowych i limity z AML – jakie zmiany czekają przedsiębiorców i konsumentów?

Możliwość płatności w formie bezgotówkowej to w zasadzie standard u większości polskich przedsiębiorców. Obecnie nawet w kioskach czy na niektórych straganach z warzywami można płacić kartą. Wkrótce jednak dopuszczanie płatności bezgotówkowych nie będzie jedynie dobrą praktyką, a obowiązkiem dotyczącym zarówno przedsiębiorców, jak i osób fizycznych. Kiedy w życie wchodzą obowiązkowe transakcje bezgotówkowe dla konsumentów i od jakiego progu nie będzie można płacić gotówką?

W kontekście transakcji gotówkowych i bezgotówkowych nie można zapominać także o obowiązkach wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ten akt prawny nakłada na pewne kategorie podmiotów (zwane instytucjami obowiązanymi) szczególne obowiązki w kontekście AML.

Zgodnie z ww. aktem prawnym, instytucją zobowiązaną są m.in. przedsiębiorcy w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane..

Z powyższego wynika, że limity transakcji gotówkowych przewidziane w ustawie o AML są znacznie wyższe niż te przewidziane w Polskim Ładzie. Nie można jednak zapominać, że limity z ustawy o AML dotyczą nie tylko pojedynczej transakcji, ale także szeregu transakcji powiązanych. Limity płatności gotówkowych z Polskiego Ładu dotyczą pojedynczych transakcji. W związku z powyższym przekroczenie limitu płatności gotówkowych określonych w polskim ładzie nie oznacza, że podmiot automatycznie stanie się instytucją obowiązaną, aczkolwiek trzeba mieć na uwadze przepisy określone w ustawie o AML. Stanowią one bowiem dodatkowe ograniczenia i obowiązki w kontekście przyjmowania płatności gotówkowych o znacznej wartości.Zgodnie zatem z AML, jeżeli przedsiębiorca płaci gotówkowo określoną sumę w ramach kilku transakcji powiązanych (a żadna z nich nie przekracza 15.000 zł), aczkolwiek suma tych transakcji przekracza równowartość 10.000 euro, to będzie klasyfikowany jako instytucja obowiązana.

Z czym wiąże się status instytucji obowiązanej? Przede wszystkim z koniecznością wdrożenia AML w przedsiębiorstwie, co oznacza w szczególności:

• Konieczność oceny ryzyka AML

• Obowiązek wdrożenia procedury AML

• Obowiązek raportowania transakcji podejrzanych do GIIF

• Konieczność przeprowadzania regularnych szkoleń z AML dla pracowników

Wdrożenie szeroko pojętych przepisów dot. przeciwdziałania praniu pieniędzy w przedsiębiorstwie nie jest prostym procesem i warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej kancelarii, która specjalizuje się w AML. Eksperci pomogą Państwu nie tylko w sporządzaniu projektów dokumentów, ale przede wszystkim w przeprowadzeniu ww. szkoleń czy audytu polityk pod kątem AML.

Co grozi za nieprzestrzeganie limitów?

Mając na uwadze planowane wejście w życie radykalnych limitów dla płatności gotówkowych, należy odpowiedzieć na pytanie o sankcję w przypadku naruszenia tych norm i przyjęcia/zapłaty w formie gotówkowej powyżej limitu. Czy taka płatność będzie nieważna?

Na szczęście za przekroczenie limitów płatności przewidzianych w prawie przedsiębiorców nie przewidziano administracyjnej kary pieniężnej czy sankcji karnej. Konsekwencje będą tutaj miały charakter stricte podatkowy, mianowicie od 1 stycznia 2024 roku, przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie będą mogli, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części, w jakiej kwota transakcji przekraczająca 8000 zł nie nastąpiła za pośrednictwem rachunku bankowego. Podobnie będzie w przypadku przyjęcia gotówki za transakcję przekraczającą 20.000. zł. Sankcją w tym zakresie będzie dodatkowy podatek od płatności przyjętej gotówką na kwotę przekraczającą ustawowe limity.

Odmiennie sytuacja wygląda w przypadku naruszenia limitów transakcji gotówkowych przewidzianych w AML. Jeżeli przedsiębiorca będzie instytucją obowiązaną w związku z przyjęciem od określonego podmiotu gotówki przekraczającej limity z AML nie spełni obowiązków przewidzianych przepisami, może na niego zostać nałożona kara pieniężna przez GIIF lub nawet kara pozbawienia wolności. Szczegółowo konsekwencje niewdrożenia AML w firmie opisujemy w tym tekście.

Podsumowanie

Prawo przedsiębiorców, a następnie Polski ład znacznie ograniczyły płatności gotówkowe. Trudno się temu dziwić, gdyż płatność gotówkowa wiąże się z wysokim ryzykiem prania pieniędzy – nie wiemy, bowiem skąd ta gotówka pochodzi. Po przelewach i innych operacjach na rachunku zawsze pozostaje ślad w banku czy innej instytucji finansowej, a ponadto instytucje te również muszą zweryfikować pochodzenie środków. Nie każdy przedsiębiorca będzie bowiem miał obowiązki wynikające z AML, a w tym zakresie przeniesienie większości dużych płatności wyłącznie na rachunek bankowy z perspektywy organów ścigania (za przestępstwa skarbowe i gospodarcze) może być dużym uproszczeniem. Za gruncie praktycznym jednak wdrożenie limitów płatności gotówkowych może wymagać wdrożenia zmian w organizacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy na przygotowanie się mają jeszcze rok, ale nie warto czekać ze zmianami na ostatnią chwilę.