Nowe limity transakcji gotówkowych i limity z AML - jakie zmiany czekają przedsiębiorców i konsumentów?

Jakie obecnie obowiązują limity transakcji gotówkowych?

Już obecnie przepisy prawa nakładają pewne ograniczenia w zakresie dokonywania transakcji gotówką. Za transakcję gotówkową uważa się:

wpłatę gotówki (zarówno banknoty, jak i monety) w oddziale banku na wskazany rachunek bankowy odbiorcy,
płatność gotówką,
przekaz pocztowy.

Zgodnie z prawem przedsiębiorców, transakcje gotówkowe między przedsiębiorcami (na zasadach B2B) już obecnie są ograniczane do kwoty 15.000 zł. Oznacza to, że każda transakcja powyżej kwoty 15.000 zł brutto powinna być dokonana bezgotówkowo, czyli w formie przelewu na rachunek bankowy. Limit 15 tys. zł dotyczy wartości transakcji i nie ma na niego wpływu liczba płatności dokonanych w ramach tej transakcji. Transakcja jest to cała wartość wierzytelności lub zobowiązań, wyrażona w pieniądzu, wynikająca z odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usług, określona w umowie zawartej między przedsiębiorcami.

Należy nadmienić, że w obecnym stanie prawnym limity transakcji gotówkowych nie obowiązują konsumentów. Ci mogą co do zasady gotówkowo uregulować należność w każdej wysokości. Niemniej jednak w niektórych sytuacjach gotówkowa transakcja dokonana przez konsumenta będzie mogła spełniać przesłanki tzw. transakcji podejrzanej. W takim przypadku przedsiębiorca będący instytucją obowiązaną będzie musiał zastosować procedurę AML wdrożoną w firmie i np. raportować daną transakcję do GIIF.

Nowe limity gotówkowe dla przedsiębiorców i konsumentów

Polski Ład, czyli największa zmiana przepisów prawa podatkowego w Polsce w ostatnim czasie znacznie zaostrzył istniejące limity transakcji gotówkowych i wprowadził nowe obostrzenia dla transakcji między przedsiębiorcami. O ile większość przepisów wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu już weszła w życie, o tyle niektóre przepisy zostały już uchwalone, ale w życie wejdą z tzw. dłuższym vacatio legis.

Jakie w praktyce przepisy Polskiego Ładu zmieniają płatności gotówkowe? Po pierwsze, limity transakcji gotówkowych w stosunkach B2B będą zmienione z 15.000 zł brutto do 8.000 zł brutto. Oznacza to w praktyce, że każda transakcja powyżej 8.000 zł brutto będzie musiała zostać wykonana za pomocą płatności na rachunek bankowy kontrahenta. Po drugie, Polski Ład zmienił zasady regulowania płatności w stosunkach konsument- przedsiębiorca. Do tej pory przepisy nie regulowały, w jakiej formie konsument ma spełnić swoje świadczenie na rzecz przedsiębiorcy (tj. w stosunkach B2C). Na mocy wprowadzonych zmian, każda transakcja powyżej 20.000 zł będzie musiała zostać zapłacona bezgotówkowo, tj.:

kartą płatniczą;
BLIK-iem;
poprzez zlecenie przelewu bankowego.

Od kiedy omawiane przepisy wejdą w życie? Limit płatności gotówkowych w transakcjach B2B miał wejść w życie już od 1 stycznia 2023 roku. Wzbudziło to jednak powszechny sprzeciw, z uwagi na niewielką ilość czasu, która pozostała do dostosowania wielu biznesów. W związku z powyższym limity transakcji gotówkowych w B2B omawiane w niniejszym tekście finalnie wejdą w życie 1 stycznia 2024 roku. Podobnie jest z przepisami dotyczącymi konsumentów- te też wejdą w życie za trochę ponad rok.

Limity transakcji gotówkowych a AML

W kontekście transakcji gotówkowych i bezgotówkowych nie można zapominać także o obowiązkach wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ten akt prawny nakłada na pewne kategorie podmiotów (zwane instytucjami obowiązanymi) szczególne obowiązki w kontekście AML.

Zgodnie z ww. aktem prawnym, instytucją zobowiązaną są m.in. przedsiębiorcy w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane..

Z powyższego wynika, że limity transakcji gotówkowych przewidziane w ustawie o AML są znacznie wyższe niż te przewidziane w Polskim Ładzie. Nie można jednak zapominać, że limity z ustawy o AML dotyczą nie tylko pojedynczej transakcji, ale także szeregu transakcji powiązanych. Limity płatności gotówkowych z Polskiego Ładu dotyczą pojedynczych transakcji. W związku z powyższym przekroczenie limitu płatności gotówkowych określonych w polskim ładzie nie oznacza, że podmiot automatycznie stanie się instytucją obowiązaną, aczkolwiek trzeba mieć na uwadze przepisy określone w ustawie o AML. Stanowią one bowiem dodatkowe ograniczenia i obowiązki w kontekście przyjmowania płatności gotówkowych o znacznej wartości.Zgodnie zatem z AML, jeżeli przedsiębiorca płaci gotówkowo określoną sumę w ramach kilku transakcji powiązanych (a żadna z nich nie przekracza 15.000 zł), aczkolwiek suma tych transakcji przekracza równowartość 10.000 euro, to będzie klasyfikowany jako instytucja obowiązana.

Z czym wiąże się status instytucji obowiązanej? Przede wszystkim z koniecznością wdrożenia AML w przedsiębiorstwie, co oznacza w szczególności:

Konieczność oceny ryzyka AML
Obowiązek wdrożenia procedury AML
Obowiązek raportowania transakcji podejrzanych do GIIF
Konieczność przeprowadzania regularnych szkoleń z AML dla pracowników

Wdrożenie szeroko pojętych przepisów dot. przeciwdziałania praniu pieniędzy w przedsiębiorstwie nie jest prostym procesem i warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej kancelarii, która specjalizuje się w AML. Eksperci pomogą Państwu nie tylko w sporządzaniu projektów dokumentów, ale przede wszystkim w przeprowadzeniu ww. szkoleń czy audytu polityk pod kątem AML.

Co grozi za nieprzestrzeganie limitów?

Mając na uwadze planowane wejście w życie radykalnych limitów dla płatności gotówkowych, należy odpowiedzieć na pytanie o sankcję w przypadku naruszenia tych norm i przyjęcia/zapłaty w formie gotówkowej powyżej limitu. Czy taka płatność będzie nieważna?

Na szczęście za przekroczenie limitów płatności przewidzianych w prawie przedsiębiorców nie przewidziano administracyjnej kary pieniężnej czy sankcji karnej. Konsekwencje będą tutaj miały charakter stricte podatkowy, mianowicie od 1 stycznia 2024 roku, przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie będą mogli, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części, w jakiej kwota transakcji przekraczająca 8000 zł nie nastąpiła za pośrednictwem rachunku bankowego. Podobnie będzie w przypadku przyjęcia gotówki za transakcję przekraczającą 20.000. zł. Sankcją w tym zakresie będzie dodatkowy podatek od płatności przyjętej gotówką na kwotę przekraczającą ustawowe limity.

Odmiennie sytuacja wygląda w przypadku naruszenia limitów transakcji gotówkowych przewidzianych w AML. Jeżeli przedsiębiorca będzie instytucją obowiązaną w związku z przyjęciem od określonego podmiotu gotówki przekraczającej limity z AML nie spełni obowiązków przewidzianych przepisami, może na niego zostać nałożona kara pieniężna przez GIIF lub nawet kara pozbawienia wolności. Szczegółowo konsekwencje niewdrożenia AML w firmie opisujemy w tym tekście.

Limity transakcyjne a procedura AML – Podsumowanie

Prawo przedsiębiorców, a następnie Polski ład znacznie ograniczyły płatności gotówkowe. Trudno się temu dziwić, gdyż płatność gotówkowa wiąże się z wysokim ryzykiem prania pieniędzy – nie wiemy, bowiem skąd ta gotówka pochodzi. Po przelewach i innych operacjach na rachunku zawsze pozostaje ślad w banku czy innej instytucji finansowej, a ponadto instytucje te również muszą zweryfikować pochodzenie środków. Nie każdy przedsiębiorca będzie bowiem miał obowiązki wynikające z AML, a w tym zakresie przeniesienie większości dużych płatności wyłącznie na rachunek bankowy z perspektywy organów ścigania (za przestępstwa skarbowe i gospodarcze) może być dużym uproszczeniem. Za gruncie praktycznym jednak wdrożenie limitów płatności gotówkowych może wymagać wdrożenia zmian w organizacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy na przygotowanie się mają jeszcze rok, ale nie warto czekać ze zmianami na ostatnią chwilę.

Q&A

Czy każda transakcja gotówkowa będzie musiała być raportowana do GIIF?

Zgodnie z AML, raportowaniu do GIIF podlegają wyłącznie transakcje podejrzane, czyli takie, w których zachodzi ryzyko prania pieniędzy. Nie każda transakcja gotówkowa będzie spełniała tę przesłankę, zatem nie każda transakcja gotówkowa będzie musiała być raportowana.

Czy mogę nie przyjąć płatności gotówkowej od konsumenta?

W tym zakresie musimy poczekać na pierwsze interpretacje sądów i organów w przedmiotowej sprawie. Wydaje się jednak, że od 1 stycznia 2024 roku przedsiębiorca będzie miał prawo odmówić przyjęcia zapłaty gotówkowej w transakcji powyżej 20.000 zł. Najlepiej jednak w celu uniknięcia wątpliwości wprowadzić stosowne klauzule do umów z klientami czy do regulaminów.

Czy przyjmując transakcje gotówkowe obowiązuje mnie AML?

Co do zasady nie każdy przedsiębiorca przyjmujący zapłatę w gotówce będzie instytucją obowiązaną, dotyczy to tylko przedsiębiorców przyjmujących zapłatę za transakcję lub transakcje powiązane powyżej limitów, które wskazaliśmy powyżej. Po ostatnich nowelizacja ustawy o AML krąg instytucji obowiązanych został jednak znacznie rozszerzony- warto przeanalizować, czy po zmianach Państwa firma nie spełnia tej definicji.

Może Ciebie również zainteresować:

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam