Wykorzystanie AI w technologii blockchain i smart contracts. Co warto wiedzieć?

Inteligentne kontrakty wykorzystują kod źródłowy do automatycznego wyegzekwowania określonych praw lub obowiązków stron w sytuacji, kiedy spełnione zostaną określone warunki (technologia AI w smart kontraktach na bazie inteligentnych kontraktów kosztów operacyjnych w czasie rzeczywistym jak sieci neuronowe i inteligentne kontrakty oparte o to rozwiązanie). Bazują one na rejestrze blockchain, który zapewnia trwałość i niezmienność informacji zapisanych w blokach (ang. data immutability). Ukształtowanie i wykonanie smart contractu można przedstawić w sposób następujący:

• jedna ze stron tworzy transakcję, wykorzystując do tego swój portfel blockchainowy (przykładowe platformy to np. Hyperledger i Counterparty);
• transakcja trafia do bazy danych, gdzie potwierdzana jest tożsamość stron umowy;
• umowa jest zatwierdzana przez system; jednocześnie zawiera fragment kodu źródłowego, który określa, jakiego rodzaju transakcja ma zostać wykonana i pod jakimi warunkami;
• transakcja jest dodawana jako blok do łańcucha blockchainowego;
• każda zmiana w umowie wymaga autoryzacji i pociąga za sobą zmianę wszystkich pozostałych bloków informacji.

Jako przykład wykorzystania smart kontraktu można wskazać śledzenie praw patentowych do wynalazku. Zamiast toczyć wieloletnie spory sądowe, umowa zawiera nieusuwalne i automatycznie aktualizowane rekordy dotyczącego tego, jakiemu podmiotowi przysługują prawa własności przemysłowej na rynek kryptowalut i w obszarze kryptowalut jeśli chodzi o szybkość przetwarzania czy zarządzanie łańcuchem dostaw dla usługi ai i algorytmy ai czy model ai przy podejmowanie decyzji czy wykrywanie oszustw ai i blockchain w ramach usług ai pomiędzy inteligentnymi kontraktami na modele ai dla podejmowania decyzji przez artificial intelligence i uczeniu maszynowym oraz deep learning które dostępne wyłącznie dla analityka danych i operacje finansowe w różnych branżach związanych z technologią blockchain w łańcuch bloków dla rozwiązań it typu ocean protocol.

Nie ulega wątpliwości, że sztuczna inteligencja oraz smart kontrakty idą ze sobą w parze. Jak projektować umowy, które wykorzystują oba rozwiązania?

Połączenie tradycyjnej umowy oraz blockchain

Warto zwrócić uwagę na możliwość integracji standardowej umowy oraz inteligentnego kontraktu. Dobrym przykładem jest zawarcie klasycznej umowy ramowej, na podstawie której strony będą realizowały kolejne transakcje, ale już w postaci smart kontraktów. W doktrynie wskazuje się na połączenie, w którym inteligentna umowa nawiązuje np. do umowy cywilnoprawnej podpisanej przez strony za pomocą podpisu kwalifikowanego.

Implementując AI do smart kontraktu trzeba pamiętać, że algorytm musi zapewniać zgodność nie tylko z ogólnymi zasady relacji kontraktowych, ale też regulacjami sektorowymi, np. związanymi z AML czy emisją pieniądza elektronicznego. Taki szczegółowy compliance sektorowy powinien być przeprowadzony przez kancelarię prawną z doświadczeniem w praktycznym stosowaniu przepisów dotyczących nowych technologii.

Jeżeli kontrakt wykorzystuje AI, powinien zapewniać możliwość identyfikacji stron umowy niezależnie od ingerencji sztucznej inteligencji i zautomatyzowanie poszczególnych czynności. Dzięki temu możliwe będzie efektywne dochodzenie ochrony przed sądem na wypadek sporu.

Wyrocznie AI dla smart kontraktów

Kolejną kwestią jest zapewnienie odpowiednich kwalifikacji „Wyroczni” (ang. Oracles). Mianem wyroczni określa się źródło danych, które są weryfikowane, a następnie pobierane ze świata zewnętrznego i implementowane w smart kontrakcie. Pozwala to na upewnienie się, czy dane przesłanka została spełniona. W praktyce w rozwiązaniach blockchainowych stosuje się wiele rodzajów wyroczni – m.in. sprzętowe, przychodzące i wychodzące, scentralizowane i zdecentralizowane, a także ludzkie. Obecnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby dostawcę informacji, które doprowadzą do modyfikacji kolejnych węzłów, była sztuczna inteligencja.

W takiej sytuacji dostawca oprogramowania powinien jednak ustalić, czy AI stanowi jedyne źródło informacji, czy też takich walidatorów jest więcej. Specjaliści od kryptowalut zwracają uwagę, że ograniczenie liczby dostawców informacji może być korzystne z punktu widzenia cyberbezpieczeństwa pod warunkiem zastosowania odpowiednio silnych zabezpieczeń informatycznych.

Ograniczenia AI i modele treningowe

Projektując rozwiązania sztucznej inteligencji na potrzeby smart kontraktu, trzeba uwzględnić ograniczenia wynikające z funkcjonowania AI. Należy pamiętać, że algorytm nie tworzy nowych informacji zupełnie samodzielnie, ale działa na podstawie danych załadowanych do pamięci w fazie treningu. Dlatego bazy treningowe AI powinny być w możliwie największym stopniu dopasowane do specyfiki kontraktu.

Zakres informacji, jakie powinna uwzględnić sztuczna inteligencja, za każdym razem będzie nieco inny – przy zakupie nieruchomości znaczenie mają dane z audytu nieruchomości. Z kolei umowa na zakup instrumentów finansowych może uruchamiać się np. po analizie:

• określonej zmiany cen konkretnych instrumentów finansowych (niekoniecznie będących przedmiotem umowy);
• danych dotyczących spółki;
• sytuacji rynkowej.

W każdym z tych przypadków trening AI będzie wyglądał inaczej, ponieważ powinien uwzględniać przedmiotu smart kontraktu. To, jakie czynniki w danym przypadku przesądzają o dołożeniu należytej staranności w fazie projektowej, opłaca się skonsultować ze specjalistami z zakresu prawa.

W doktrynie można spotkać się z wątpliwością dotyczącą możliwości zastosowania w praktyce klauzuli rebus sic stantibus w smart kontraktach, które nieuchronnie prowadzi do naruszenia podstawowej zasady blockchaina, czyli jego niezmienności. Klauzula nadzwyczajnej zmiany stosunków to rozwiązanie przewidziane przepisami kodeksu cywilnego w art. 3571. Aby strona umowy mogła powołać się na rebus sic stantibus, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

• zmiana stosunków między stronami ma charakter nadzwyczajny, np. wojna, gwałtowna zmiana wartości waluty;
• zmiana powoduje nadmierną trudność lub groźbę rażącej straty przy spełnianiu świadczenia dla jednej ze stron kontraktu;
• istnienie związku przyczynowego między zmianą stosunków a trudnością lub groźbą rażącej straty;
• brak możliwości przewidzenia nadzwyczajnej zmiany stosunków.

Jeżeli sąd uzna, że rzeczywiście powyższe przesłanki zostały spełnione, może zmodyfikować sposób świadczenia, jego wartość, a nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Nie ulega wątpliwości, że prawomocne orzeczenie uwzględniające rebus sic stantibus prowadzi do naruszenia zasady immutability. Czy da się rozwiązań ten problem?

W pracach dotyczących blockchaina można spotkać się z określeniem Hardfork. Jest to znacząca zmiana w protokole, która powoduje, że bloki, które wcześniej zostały uznane za nieważne, zaczynają być wiążące i odwrotnie – bloki wiążące przestają wywierać skutek (także prawny). Wprowadzenie Hardfork wymaga aktualizacji protokołu do najnowszej wersji przez wszystkich użytkowników. Może być przeprowadzony zarówno przez developera, który stworzył dany blockchain, jak i przez wszystkich użytkowników łącznie, jeśli ustalą oni między sobą, że taka zmiana jest niezbędna. W opozycji do Hardfork stawia się Softfork, który jest jednak uznany za mniej bezpieczny.

Jeśli wyrok zmieniający lub rozwiązujący umowę stanie się prawomocny, AI obsługujące dany blockchain powinno automatycznie zmienić informacje w nim zapisane. Może się jednak okazać, że konieczne będzie manualne wprowadzenie zmian rozliczeń stron zgodnie z treścią orzeczenia. Dlatego dostawca systemu sztucznej inteligencji powinien przewidzieć możliwość nadzoru człowieka, niezależnie od tego, czy z punktu widzenia rozporządzenia AI Act system stanowi AI wysokiego ryzyka i taka powinność występuje, czy też nie.

Smart kontrakty są jednym z podstawowych elementów zdecentralizowanych finansów. Cały czas trwają próby nad włączeniem do tego sektora sztucznej inteligencji, choć jak do tej pory nie jest ona w stanie wyprzeć konieczności ludzkiej pracy. Testy przeprowadzone w 2021 r. z wykorzystaniem gry Ethernaut (gra przeglądarkowa polegająca na łamaniu smart kontraktów poprzez wyszukiwanie w ich treści błędów) pokazały, że model języka GPT-4 opracowany przez OpenAI nie radził sobie najlepiej z bardziej skomplikowanymi wyzwaniami.

Firmy, które rozważają zaimplementowanie sztucznej inteligencji na potrzeby smart kontraktów powinny podejść do tego zagadnienia z ostrożnością, a także skorzystać z profesjonalnych konsultacji prawnych z zakresu nowych technologii. Specjaliści z Kancelarii RPMS pomogą znaleźć odpowiednie rozwiązania, które połączą prawo z AI, zapewniając odpowiednio wysoki poziom bezpieczeństwa.