Outsourcing w działalności instytucji płatniczych

Ustawa o usługach płatniczych przewiduje również przedmiotowe ograniczenie outsourcingu. Stosownie do art. 86 ust. 6 aktu prawnego powierzenie:

• nie może prowadzić do faktycznego zaprzestania wykonywania usług płatniczych lub wykonywania działalności w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego przez KIP – innymi słowy instytucja płatnicza nie może stanowić jedynie „fasady” zarejestrowanej w rejestrze KNF;

• nie może prowadzić do naruszenia samodzielności instytucji płatniczej np. poprzez przekazanie zarządu innemu podmiotowi.

W praktyce to na krajowych instytucjach płatniczych spoczywa obowiązek przeprowadzenia „testu ostrożnościowego” i zadecydowania, czy zawarcie umowy nie spowoduje naruszenia integralności świadczonych usług.

Aby mieć pewność, że outsourcing będzie bezpieczny i nie pociągnie za sobą naruszenia obowiązujących przepisów, warto skorzystać ze wsparcia kancelarii z doświadczeniem w obsłudze prawnej KIP. Kluczowe znaczenie ma właściwe skonstruowanie umowy, która gwarantuje zabezpieczenie prawidłowego wykonania obowiązków przez podmiot realizujący powierzone czynności.

Uprawnienia KNF w kontekście powierzenia czynności

Obowiązujące przepisy uprawniają KNF do żądania od KIP podjęcia określonych działań dotyczących powierzenia czynności operacyjnych. Instytucja płatnicza ma obowiązek:

• przedstawić kopię zawartej umowy powierzenia;

• złożyć wyjaśnienia dotyczące wykonywania umowy powierzenia;

• przedstawić dokumenty określające status przedsiębiorcy, z którym KIP zawarła umowę, a w razie powierzenia istotnych czynności operacyjnych również dokumentów pozwalających na potwierdzenie statusu przedsiębiorcy realizującego outsourcing w rozumieniu art. 86 ust. 5.

Ustawa nie specyfikuje, o jakie czynności chodzi, dlatego można przypuszczać, że uprawnienie KNF rozciąga się zarówno na czynności istotne, jak i pozostałe.

W sytuacji, kiedy KNF stwierdzi, że wykonanie umowy przez którąkolwiek ze stron zagraża ostrożnemu i stabilnemu zarządzaniu instytucją płatniczą albo kontrahent KIP utracił wymagane przepisami wymagania, krajowa instytucja płatnicza jest wzywana do zmiany lub rozwiązania umowy w określonym terminie.

Niezależnie od obowiązku przywrócenia stanu zgodności z prawem KIP powinien informować KNF o zmianach dotyczących korzystania z usług przedsiębiorców w ramach powierzenia wykonania usługi płatniczej.

Stanowisko EBA w sprawie outsourcingu

Stanowisko w zakresie outsourcingu usług płatniczych zajęła również instytucja European Banking Authority. W dokumencie można wyróżnić szereg uregulowanych obszarów. Przede wszystkim zaleca się, aby stosować zasadę proporcjonalności. Oznacza ona, że środki bezpieczeństwa oraz oceny ryzyka powinny być dopasowane do skali prowadzonej działalności. Systemy nadzorowania wykonawcy powinny umożliwiać też niezależne monitorowanie wykonywania funkcji istotnych.

EBA wyklucza z definicji outsourcingu szereg umów, w tym:

• usług, których nie można przekazać do wykonywania innemu podmiotowi;

• usług związanych z dostarczaniem informacji rynkowych;

• infrastruktury globalnej sieci;

• systemów rozliczeniowych i rozrachunku pomiędzy izbami rozliczeniowymi;

• infrastruktury nadzorowanej globalnej komunikacji finansowej;

• nabycie usług, które w innej sytuacji nie zostałyby wykonane przez KIP (np. usługi medyczne lub porady prawne).

Definicja usług istotnych w dokumencie EBA jest zasadniczo zbieżna z tą, którą przewidział polski ustawodawca. Zaleca się jednak, aby przy ocenie umowy outsourincgu badać również potencjalne skutki długofalowe naruszenia, w tym ryzyko utraty reputacji.

Powierzenie realizacji usług płatniczych nie może zdaniem EBA zbyt głęboko ingerować w integralność i samodzielność KIP. W szczególności nie powinno prowadzić do utraty odpowiedzialności podmiotu zarządzającego m.in. za spełnianie warunków niezbędnych do uzyskania zezwolenia, wewnętrzną organizację, identyfikację i ocenę konfliktu interesów oraz ustalanie strategii i polityki instytucji płatniczej (w szczególności takich aspektów, jak apetyt na ryzyko czy model biznesowy).

Sama umowa o powierzenie powinna zostać wdrożona tak, aby była możliwa bieżąca ocena wyników usług świadczonych przez dostawcę, a także monitorowanie zgodności jego pracy z obowiązującymi przepisami.

Zaleca się, aby KIP rozważająca outsourcing opracowała wewnętrzną politykę w przedmiocie umów powierzenia. Ujednolicone zasady pozwolą spełnić nie tylko minimalne wymagania określone przepisami prawa, ale również zalecenia organizacji międzynarodowych.

Outsourcing na gruncie ustawy o usługach płatniczych może okazać się wygodnym narzędziem, choć sięgnięcie po nie wymaga przyjrzenia się funkcjonowaniu nie tylko podmiotu trzeciego, ale też krajowej instytucji płatniczej, która dokonuje powierzenia. Wprawdzie z obowiązujących przepisów nie wynika zakaz przejęcia części funkcji KIP przez podmiot zagraniczny, należy pamiętać, że nadal to podmiot powierzający ponosi pełną odpowiedzialność za ewentualne naruszenia. Należy więc zadbać o sporządzenie kompleksowej umowy, uwzględniającej przepisy polskiej ustawy o usługach płatniczych oraz europejskie wytyczne w tym zakresie.

Prawidłowo przeprowadzone powierzenie czynności powinno obejmować dokładną analizę wielu sektorów działalności, w tym prawnego, finansowego, RODO oraz IT i nowych technologii. Należy też ocenić sprawność działu compliance, którego wsparcie może okazać się nieocenione dla współpracy.

Przy wdrażaniu powierzenia warto skorzystać ze wsparcia kancelarii prawnej z wieloletnim doświadczeniem w obsłudze rynku regulacyjnego. Specjaliści przeanalizują aspekt prawny, biznesowy oraz infrastrukturę KIP, doradzą zastosowanie skutecznych rozwiązań oraz zaprojektują niezbędną dokumentację. Zajmą się również bieżącą obsługą instytucji płatniczej.