Agent instytucji płatniczej | Agent MIP | Agent KIP

Na czym polega świadczenie usług płatniczych?

Pojęcie usługi płatniczej obejmuje czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych. Wśród nich można wymienić przede wszystkim:

• przyjmowanie wpłat gotówki i dokonywanie wypłat gotówki z rachunku płatniczego oraz wszystkie czynności niezbędne do jego prowadzenia;

• wykonywanie transakcji płatniczych przez wykonywanie usług polecenia zapłaty, przy użyciu instrumentów płatniczych lub poprzez polecenie przelewu;

• wydawanie instrumentów płatniczych;

• świadczenie usługi przekazu pieniężnego;

• świadczenie usług PIS i AIS, czyli inicjowania transakcji płatniczej oraz usługi dostępu do rachunku;

• acquiring.

Krajowa Instytucja Płatnicza może świadczyć wszystkie rodzaje usług płatniczych, w przypadku Małych Instytucji Płatniczych możliwość ta nie obejmuje usług PIS i AIS. Krajowe instytucje płatnicze mogą świadczyć swoje usługi:

• za pośrednictwem agentów działających w charakterze krajowej instytucji płatniczej;

• na podstawie umowy powierzenia wykonywanie określonych czynności innemu przedsiębiorcy (outsourcing).

Kim jest agent instytucji płatniczej?

Stosownie do art. 84 ust. 1 Krajowa Instytucja Płatnicza może świadczyć usługi płatnicze za pośrednictwem agentów. Ich definicja została zamieszczona w art. 2 pkt 1 ustawy o usługach płatniczych i obejmuje osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne działające w imieniu i na rzecz:

• instytucji płatniczej;

• biura usług płatniczych;

• instytucji pieniądza elektronicznego;

• oddziału zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego –

wyłącznie w zakresie usług płatniczych, a w przedmiocie pieniądza elektronicznego, w zakresie jego wykupu przez krajową instytucję płatniczą.

Ustawodawca nie wymaga, aby agent miał swoją siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej by być krajową instytucją płatniczą. Co więcej, bezpośrednio w definicji państwa goszczącego zostało wskazane, że agent może mieć siedzibę w tym państwie. Należy jednak zaznaczyć, że państwem goszczącym może być wyłącznie państwo członkowskie, czyli należące do Unii Europejskiej/obszaru EOG albo porozumienia EFTA. Agentem nie może być więc podmiot mający siedzibę w państwie trzecim.

Zakres działalności agenta nie może być szerszy niż wynikający z pozwolenia na świadczenie usług elektronicznych wydane na rzecz KIP w trybie art. 90 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych.

Umowa między KIP a agentem dla zachowania ważności powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Agent może rozpocząć świadczenie usług płatniczych wyłącznie po wpisaniu do rejestru i aktywnemu przeciwdziałaniu praniu pieniędzy w rozumieniu ustawy i po uzyskaniu dokumentów niezbędnych do tego celu.

Agent MIP. Co trzeba wiedzieć o agentach małych instytucji płatniczych?

Na polskim rynku usług płatniczych obok KIP działają także MIP, czyli małe instytucje płatnicze. Często są one traktowane jako forma przejściowa, test modelu biznesowego przedsiębiorcy. Tym, co odróżnia MIP od KIP jest przede wszystkim:

• brak możliwości świadczenia usług AIS oraz PIS,

• limity środków przechowywanych na rachunku użytkownika oraz wartości zrealizowanych transakcji (odpowiednio 2 tysiące euro oraz 1,5 miliona euro miesięcznie),

• możliwość działania wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

• prawo do wyboru dowolnej formy prowadzenia działalności gospodarczej (JDG, spółka osobowa lub spółka kapitałowa),

• brak wymagań w zakresie minimalnego kapitału zakładowego,

• ograniczone wymagania dotyczące osób zarządzających (wyłącznie potwierdzenie niekaralności),

• uproszczona procedura rejestracyjna.

Pomimo wielu różnic MIP, podobnie jak KIP, może świadczyć usługi płatnicze zarówno samodzielnie, jak i za pośrednictwem swoich agentów. Prawo do powierzenia świadczenia usług płatniczych lub innych czynności operacyjnych wynika z art. 117i ustawy o usługach płatniczych. Ustawodawca odsyła w tym zakresie do odpowiednich przepisów o KIP (art. 84-90 ustawy o usługach płatniczych).

Jak wygląda wyznaczenie agenta przez MIP?

Umowa między MIP a agentem musi zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, przy czym agent może rozpocząć prowadzenie działalności dopiero po wpisaniu do rejestru ERUP. W pierwszej kolejności instytucja płatnicza musi przekazać do organu nadzoru zawiadomienie o zamiarze świadczenia usług płatniczych za pośrednictwem agenta, wraz z wnioskiem o dokonanie wpisu tego agenta do rejestru. Zawiadomienie powinno zawierać następujące informacje:

• imię i nazwisko (albo nazwę i firmę) agenta,

• siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres oraz adres głównego miejsca wykonywania działalności agenta,

• opis mechanizmów kontroli wewnętrznej wdrożonych przez agenta związanych z zapobieganiem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zgodnie z ustawą AML,

• imiona i nazwiska oraz funkcje osób zarządzających agentem (jeżeli agentem jest inny podmiot niż podlegający nadzorowi KNF dodatkowo należy przedstawić dokumenty potwierdzające, że osoby te posiadają właściwe kompetencje do wykonywania swoich obowiązków i nie były karana za określone przestępstwa wymienione w kodeksie karnym),

• wykaz usług płatniczych instytucji płatniczej, do świadczenia których agent jest upoważniony (zakres upoważnienia niekoniecznie musi pokrywać się z zakresem usług świadczonych przez MIP, może być od niego węższy),

• numer NIP agenta.

Jak długo trwa wpisanie agenta MIP?

KNF dokonuje wpisu lub odmawia wpisu agenta w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia, przy czym o swojej decyzji musi zawiadomić instytucję płatniczą.

Kto ponosi odpowiedzialność za działania agenta MIP?

Za czynności wykonywane przez agenta związane ze świadczeniem usług płatniczych odpowiedzialność ponosi MIP jak za działania własne. Tej odpowiedzialności nie można wyłączyć lub ograniczyć w drodze umowy (nie dotyczy to sytuacji, kiedy niewłaściwe wykonanie lub niewykonanie transakcji płatniczej wynika z siły wyższej lub innych przepisów prawa). Nie można również wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności agenta względem klienta.

Obowiązki agentów MIP

Działanie jako agent MIP obliguje daną osobę do informowania klientów, że działa ona w imieniu danej instytucji płatniczej oraz wskazania, jaki jest zakres usług agenta. W każdej umowie zawieranej z użytkownikiem należy jednoznacznie określić instytucję płatniczą w imieniu której działa agent oraz podać jej numer wpisu do rejestru.

Trzeba też pamiętać o obowiązku wynikającym pośrednio z art. 117f ust. 3 ustawy o usługach płatniczych, czyli przekazywaniu kwot transakcji płatniczych za dany miesiąc. Ma to kluczowe znaczenie dla MIP, ponieważ przekroczenie ustawowego limitu wartości transakcji 1,5 miliona euro miesięcznie obliguje instytucję płatniczą do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, alternatywnie do złożenia wniosku o rejestrację jako KIP.

Czy MIP może powierzyć działalność operacyjną innemu podmiotowi? Agent MIP vs. outsourcing operacyjny

Od wyznaczania agenta należy odróżnić sytuację, kiedy instytucja płatnicza decyduje się na outsourcing w zakresie określonych czynności operacyjnych związanych ze świadczeniem usług płatniczych. W praktyce może chodzić o czynności związane z przetwarzaniem zleceń klientów, utrzymywaniem serwerów, czy zapewnieniem bezpieczeństwa cyfrowego. Nie chodzi w tym przypadku o świadczenie usług płatniczych. Prawo to przysługuje zarówno KIP, jak i MIP, choć trzeba pamiętać, że jest dosyć surowo regulowane przez obowiązującą ustawę.

Sama umowa o outsourcing musi być zawarta w formie pisemnej, zaś przedsiębiorą ma obowiązek prowadzenia rejestr takich kontraktów. Jeżeli umowa dotyczy istotnej czynności operacyjnej o jej zawarciu, zmianie lub rozwiązaniu należy zawiadomić KNF z 14-dniowym wyprzedzeniem. Za istotne uważa się umowy, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie mogłoby zagrozić w poważnym stopniu:

• ciągłości spełniania przez instytucję płatniczą wymogów, od których było uzależnione wydanie zezwolenia,

• wykonywaniu innych obowiązków nałożonych na instytucję płatniczą przez ustawę,

• wynikom finansowym, rzetelności lub ciągłości świadczonych przez nią usług płatniczych.

Dodatkowo powierzenie działalności operacyjnej jest ograniczone spełnieniem określonych wymagań przez podmiot realizujący outsourcowane czynności.

W szczególności wymaga się posiadania wystarczające wiedzy i doświadczenia oraz zaplecza technologicznego i organizacyjnego. Podmiot musi umożliwić skuteczny nadzór nad realizowaną działalności i zapewnić wgląd w informacje i dokumenty związane z wykonywaniem działań powierzonych. Samo powierzenie nie może prowadzić do faktycznego zaprzestania świadczenia usług płatniczych przez MIP oraz obejmować przekazania prawa do reprezentowania jej.

Mała instytucja płatnicza nadal musi więc samodzielnie (lub za pośrednictwem agenta) prowadzić działalność do jakiej została utworzona.

Jak możemy Ci pomóc?

Świadczenie usług płatniczych za pośrednictwem agenta pozwala na znaczące poszerzenie skali prowadzonej działalności, ponieważ instytucja płatnicza dociera do potencjalnych użytkowników wieloma kanałami równolegle. Naszym klientom oferujemy pełne wsparcie przy obsłudze agentów MIP i KIP. Co możemy dla Ciebie zrobić?

• przygotowujemy dokumenty zgłoszeniowe agenta do KNF,

• opracowujemy umowę między instytucją płatniczą a agentem,

• badamy kompetencje agenta do świadczenia usług płatniczych,

• przygotowujemy wzory umów zawieranych przez agenta z odbiorcami usług płatniczych,

• zapewniamy reprezentację w postępowaniu przed KNF oraz sporach między instytucją płatniczą a agentem.

Jak dokonać zgłoszenia agenta KIP?

Korzystanie z usług agenta na terenie Polski wymaga złożenia zawiadomienia wraz z wnioskiem o wpis do rejestru w trybie art. 85 ustawy o usługach płatniczych. Zawiadomienie powinno określać:

• imię i nazwisko albo nazwę (firmę) agenta;

• siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres agenta;

• miejsce wykonywania przez niego działalności gospodarczej;

• opis mechanizmów kontroli wewnętrznej związanych z procedurą AML/CFT;

• imiona i nazwiska oraz funkcje osób zarządzających agentem;

• wykaz usług płatniczych do świadczenia których – w imieniu instytucji płatniczej – agent jest upoważniony;

• numer identyfikacyjny NIP agenta (jeżeli posiada on taki numer).

Jeżeli agentem jest podmiot niepodlegający nadzorowi należy przedłożyć dokumenty potwierdzające kompetencje osób nim zarządzających oraz zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo:

• przeciwko obrotowi gospodarczemu;

• przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi;

• finansowania działań o charakterze terrorystycznym;

• przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej;

• skarbowe.

Ustawodawca wskazał, że kompetencje osób zarządzających agentem mogą zostać potwierdzone przez KIP lub osoby zarządzające poprzez złożenie oświadczenia. Nie ma więc obowiązku przedkładania w toku postępowania zgłoszeniowego specjalnych zaświadczeń i certyfikatów. Należy zaznaczyć, że wniosek składany do KNF jest każdorazowo analizowany przez organ nadzorczy. Sam fakt jego złożenia nie oznacza jeszcze, że zgłoszenie zostanie zaakceptowane.

Zgłoszenie agenta w państwie goszczącym

Krajowa instytucja płatnicza, która chce korzystać z usług agentów na terenie innym niż Rzeczpospolita Polska, również musi powiadomić o tym fakcie KNF z zachowaniem formy pisemnej. Powiadomienie składa się wraz z wnioskiem o wpis agenta do rejestru zawierającym:

• nazwę państwa członkowskiego, w którym ma zamiar świadczyć usługi płatnicze za pośrednictwem agenta;

• dane instytucji płatniczej;

• dane agenta;

• opis mechanizmów kontroli wewnętrznej w zakresie procedur AML/CFT;

• wskazanie osób zarządzających agentem oraz przedstawienie dokumentów potwierdzających posiadanie przez nich wymaganych kompetencji oraz zaświadczeniem o niekaralności w zakresie analogicznym, jak w przypadku agentów krajowych;

• wykaz usług płatniczych, które instytucja płatnicza ma zamiar świadczyć za pośrednictwem agenta;

• informację o planowanym terminie rozpoczęcia świadczenia usług płatniczych.

KNF w ciągu miesiąca od przesłania kompletnego wniosku przesyła go właściwym organom nadzorczym państwa członkowskiego, chyba że zostanie spełniona jedna z przesłanek, o których mowa w art. 92 ust. 5 ustawy o usługach płatniczych, tj.:

• złożono niekompletne zawiadomienie lub nie uzupełniono go w terminie;

• struktura organizacyjna KIP jest nieadekwatna do prowadzonej działalności;

• zamierzona działalność agenta naruszałaby przepisy prawa;

• przekazanie przez organ nadzorczy do KNF informacji o istnieniu podejrzenia popełnienia przez KIP przestępstwa finansowania terroryzmu lub prania pieniędzy, usiłowania jego popełnienia albo zwiększenia ryzyka AML wskutek korzystania z usług agenta.

Po ocenie zawiadomienia i wniosku KNF w terminie 3 miesięcy w razie wątpliwości przekazuje swoje stanowisko organowi nadzorczemu państwa członkowskiego albo dokonuje wpisu agenta w rejestrze lub odmawia dokonania wpisu.

Działalność agentów podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego tak samo, jak świadczenie usług płatniczych przez KIP lub MIP.

Odpowiedzialność za naruszenie ustawy o usługach płatniczych przez agenta

Na mocy przepisów ustawy o usługach płatniczych KIP odpowiada za działania agenta, dlatego powinna dołożyć starań, aby podmiot ten działał w sposób rzetelny i zgodny z prawem.

KIP przejmuje wobec użytkowników oraz posiadaczy pieniądza elektronicznego odpowiedzialność za agentów i innych przedsiębiorców za pośrednictwem których instytucja płatnicza realizuje usługi płatnicze. Odpowiedzialności tej nie można wyłączyć ani ograniczyć. Nie dotyczy to jedynie sytuacji, kiedy szkoda jest wynikiem działania siły wyższej albo niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków płatniczych wynika z przepisów prawa.

Co więcej, instytucja płatnicza ma obowiązek zapewnienia rzetelności przekazywanych przez agenta użytkownikom informacji. Sam agent zawierając z użytkownikiem umowę musi wskazać w imieniu i na rzecz której instytucji działa, a także podać numer swojego wpisu do rejestru ERUP.

Pytania i odpowiedzi

Zaufali nam

Może Ciebie również zainteresować: