Przekroczenie limitu transakcji przez MIP - co nam wolno po złożeniu wniosku o KIP?

Co może, a czego nie może robić MIP?

Małe instytucje płatnicze zostały zdefiniowane w art. 2 pkt 17b ustawy o usługach płatniczych, natomiast zasady ich działania określa art. 117f i nast. tego aktu prawnego. Pod pojęciem MIP należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną, wpisaną do właściwego rejestru, która realizuje jedną lub kilka spośród usług płatniczych wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 1 do 6 ustawy i jednocześnie nie wykonuje usług wymienionych w pkt 7 i 8.

Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o usługach płatniczych MIP może świadczyć usługi płatnicze w następujących obszarach:

przyjmowanie wpłat i dokonywanie wypłat gotówki oraz realizowanie wszelkich czynności niezbędnych do prowadzenia rachunku;
wykonywanie transakcji płatniczych, w tym transferu środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy (poprzez wykonywanie usług polecenia zapłaty, przy użyciu instrumentu płatniczego lub wykonywanie usług polecenia przelewu);
wykonywanie transakcji płatniczych, w ciężar środków pieniężnych udostępnionych użytkownikowi z tytułu kredytu;
wydawanie instrumentów płatniczych;
umożliwienie akceptowania instrumentów płatniczych oraz wykonywania transakcji płatniczych, zainicjowanych instrumentem płatniczym płatnika przez akceptanta lub za jego pośrednictwem, czyli tzw. acquiring;
świadczenie usługi przekazu pieniężnego.

Małe instytucje płatnicze nie mogą realizować jednak usługi inicjowania transakcji płatniczej (PIS) oraz usługi dostępu do informacji o rachunku (AIS). Jednocześnie warto pamiętać, że ustawodawca dopuszcza możliwość prowadzenia przez MIP działalności hybrydowej (art. 117f ust. 5 ustawy o usługach płatniczych), czyli obejmującej nie tylko usługi płatnicze, ale też inny rodzaj usług. Każdy rodzaj działalności realizowany przez MIP może być świadczony wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W praktyce MIP często stanowią ogniwo przejściowe, które poprzedza prowadzenie działalności jako KIP. Przedsiębiorca może sprawdzić, jak funkcjonuje w uproszczonym otoczeniu regulacyjnym, a także przetestować wdrożone przez siebie rozwiązania technologiczne, organizacyjne oraz z zakresu bezpieczeństwa cyfrowego.

Jakie limity transakcji ograniczają MIP?

Ograniczenia przedmiotowe to nie jedyne limity nałożone na MIP. Ustawodawca wprowadza limit transakcji w art. 117f ust. 3 ustawy o usługach płatniczych. Stosownie do tego przepisu średnia całkowitej kwoty transakcji płatniczych z poprzednich 12 miesięcy wykonanych przez MIP, w tym przez jej agentów, za pośrednictwem których świadczy ona usługi płatnicze, nie może przekraczać kwoty stanowiącej równowartość 1 500 000 euro miesięcznie. Na potrzeby ustalenia całkowitej kwoty transakcji za dany miesiąc oblicza się przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego ten miesiąc.

Odrębny limit został przewidziany dla usługi prowadzenia rachunków dla użytkowników (w celu przyjmowania wpłat i dokonywania wypłat). Zgodnie z art. 117h ust. 3 ustawy łączna wysokość środków przyjętych dla jednego użytkownika w każdym czasie nie może przekroczyć równowartości w walucie polskiej 2000 euro.

Z wprowadzeniem ustawowych limitów wiążą się liczne obowiązki sprawozdawcze względem KNF. Mała instytucja płatnicza realizując obowiązek, o którym mowa w art. 117r ust. 1 w zw. z art. 117p ust. 1 pkt 1 ustawy ma obowiązek przekazywać deklaracje o łącznej wartości i liczbie transakcji zrealizowanych w danym:

kwartale – w terminie do ostatniego dnia miesiąca po miesiącu kończącym kwartał (np. za styczeń-marzec do końca kwietnia);
roku – do końca stycznia roku następującego po roku, za który składana jest deklaracja;
miesiącu – w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po danym miesiącu, w którym doszło do przekroczenia ustawowego limitu transakcji (1 500 000 euro).

Zgłoszenie powinno nastąpić również w sytuacji, kiedy przekroczenie limitu ustawowego nastąpi dla średniej miesięcznej kwoty transakcji płatniczych za każdy okres ostatnich 3 miesięcy i ostatnich 12 miesięcy zgodnie z art. 117p ust. 1 pkt 1 lit b.

Co zrobić po przekroczeniu limitów transakcji?

Jeżeli w toku realizacji działalności dojdzie do przekroczenia limit transakcji przez MIP aktualizacji ulega art.117q ustawy o usługach płatniczych. Zgodnie z tym przepisem w przypadku przekroczenia średniej całkowitej kwoty transakcji płatniczych mała instytucja płatnicza, niezależnie od obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 117p ust. 1:

dostosowuje rozmiar prowadzonej działalności w zakresie usług płatniczych (wspomniane już 1 500 000 euro miesięcznie) albo
składa wniosek o wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 60 ustawy, czyli wniosek o przyznanie statusu KIP.

W obu przypadkach MIP ma 30 dni na podjęcie działań.

Od decyzji przedsiębiorcy zależy więc czy będzie on chciał pozostać przy świadczeniu usług płatniczych w formie MIP, ale np. zrezygnuje z części przychodów czy też będzie ubiegał się o przyznanie mu statusu Krajowej Instytucji Płatniczej. Zwłaszcza w drugim przypadku należy rozważyć skorzystanie ze wsparcia kancelarii prawnej w obsłudze instytucji płatniczych operujących na rynku regulowanym. Postępowanie rejestracyjne KIP jest skomplikowane i kilkuetapowe, a jednocześnie wymaga złożenia dużej liczby dokumentów w relatywnie krótkim czasie.

Co może robić mała instytucja płatnicza po złożeniu wniosku o przyznaniu statusu KIP?

Jeżeli mała instytucja płatnicza zadecyduje o złożeniu wniosku w celu otrzymania statusu KIP, nie ma obowiązku dostosowywać rozmiaru prowadzonej działalności do wymogu, o którym mowa w art. 117f ust. 3 ustawy, czyli ograniczać średnią całkowitą kwotę transakcji. Z przepisu wynika wprost, że MIP może w okresie przejściowym przekraczać wolumen transakcji. Ustawodawca nie wspomina jednak o zniesieniu ograniczeń w zakresie świadczonych usług. Oznacza to, że MIP nie może zacząć nagle świadczyć usług płatniczych transgranicznych albo zacząć realizować usługi PIS lub AIS. Do tego niezbędny jest status KIP.

Oczywiście MIP nie musi całkowicie wstrzymywać prowadzonej działalności. Nie występuje więc ryzyko utraty klientów czy nagłego ograniczenia przychodów przy jednoczesnej konieczności utrzymywania kosztownej infrastruktury.

Jakie wymagania musi spełnić MIP, aby przekształcić się w KIP?

W przeciwieństwie do MIP, KIP wymaga licencji KNF, a działalność może być prowadzona wyłącznie w zakresie wskazanym tą licencją. Do wniosku należy załączyć szereg dokumentów, o których mowa w art. 61 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych, w tym:

odpis KRS wraz z umową lub statutem spółki;
wykaz usług płatniczych, które mają być objęte zezwoleniem;
program działalności i plan finansowy minimum na 3 lata do przodu (z pominięciem roku złożenia wniosku);
dokumenty potwierdzające posiadanie środków finansowych;
opis systemu zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej;
dane pozwalające na ustalenie osób zarządzających oraz posiadających większościowe pakiety akcji;
dane pozwalające na ustalenie tożsamości biegłych rewidentów i innych podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych;
dokumenty potwierdzające zabezpieczenie roszczeń użytkownika w przypadku prowadzenia działalności polegającej na inicjowaniu transakcji płatniczej.

Warto pamiętać, że w praktyce KNF często wzywa wnioskodawców do uzupełnienia złożonych dokumentów lub podanych informacji, korzystając z uprawnienia, o którym mowa w art. 62 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych. Jeżeli jednak całe postępowanie przebiega płynnie, decyzja w przedmiocie zezwolenia wydawana jest w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia lub uzupełnienia wniosku.

Przed wydaniem zezwolenia KNF bada również wypłacalność oraz rękojmię bezpieczeństwa finansowego na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy. Minimalny zakres zabezpieczenia jest uzależniony od profilu świadczonych usług płatniczych i wynosi:

20 tysięcy euro, jeżeli KIP będzie świadczyć wyłącznie usługę przekazu pieniężnego;
50 tysięcy euro, jeżeli KIP będzie świadczyć wyłącznie usługę inicjowania transakcji płatniczej;
125 tysięcy euro, jeżeli KIP będzie świadczyć pozostałe usługi płatnicze lub jedynie niektóre z nich (z wyłączeniem AIS).

Jednocześnie KNF bada m.in. posiadanie funduszów własnych, politykę ostrożności i stabilności oraz plan finansowy. Organ ustala też czy KIP nie ma powiązań z osobami trzecimi, które mogłyby stanowić przeszkodę w wykonywaniu nadzoru.

Czy KIP może połączyć się z innym przedsiębiorcą?

W takiej sytuacji licencja przechodzi na nowy podmiot. Stanowi to wyjątek od generalnej zasady wyrażonej w art. 72 ustawy o usługach płatniczych, który zakłada, że w przypadku połączeniu lub podziału instytucji płatniczej albo nabycia jej przedsiębiorstwa zezwolenie KNF nie przechodzi na podmiot przejmujący, lub nowo utworzony.

Małe instytucje płatnicze to doskonałe rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy dopiero wchodzą na rynek lub firm prowadzących działalność hybrydową. Niektórych ograniczeń nie da się jednak obejść. Świadczenie usług płatniczych na dużą skalę będzie wymagało uzyskania statusu krajowej instytucji płatniczej i spełnienia wymagań określonych w ustawie. Cały proces warto zaplanować z wyprzedzeniem, zwłaszcza jeżeli MIP była prowadzona w innej formie niż osoba prawna, ponieważ oprócz procesu rejestracyjnego należy wtedy doliczyć jeszcze kilka miesięcy na przeprowadzenie procesu przekształcenia.

Kamila Wasilewska

Pytania i odpowiedzi

Mała instytucja płatnicza w danym miesiącu nie zrealizowała żadnej transakcji. Czy nadal ma obowiązek złożyć deklarację ilościową do KNF?

Tak, obowiązek sprawozdawczy obowiązuje niezależnie od tego, czy instytucja płatnicza przeprowadziła jakąkolwiek transakcję w danym okresie.

Mała instytucja płatnicza przekroczyła limit transakcji i złożyła wniosek o wpis jako KIP, otrzymała jednak decyzję odmowną od KNF. W jakim terminie powinna dostosować rozmiar prowadzonej działalności do wymagań MIP?

Ustawa w art. 117q ust. 2 ustawy o usługach płatniczych w przypadku w przypadku odmowy wydania zezwolenia albo umorzenia postępowania 30-dniowy termin biegnie od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.