Optymalizacja podatkowa w 2024 roku, czyli jak obniżyć podatki?

Na czym polega optymalizacja podatkowa?

Prowadzenie każdej działalności gospodarczej, niezależnie od jej formy i rodzaju, wiąże się z powstaniem określonych obciążeń publicznoprawnych. Zawsze będzie to podatek dochodowy, a niekiedy również VAT i innego rodzaju zobowiązania. Celem przedsiębiorcy z reguły jest to, aby te podatki były możliwie jak najniższe, ponieważ w ten sposób można zmaksymalizować zysk z prowadzonej działalności.

W tym miejscu pojawia się właśnie optymalizacja podatkowa. Pojęcie to nie ma legalnej definicji, ale w literaturze tłumaczy się je m.in. jako wybór formy oraz planowanej struktury transakcji w ramach i w granicach obowiązującego prawa podatkowego, które pozwalają zmniejszyć poziom efektywnego opodatkowania.

Korzystanie z dostępnych metod optymalizacji podatkowej jest ważne, ponieważ system podatkowy w Polsce należy do jednych z najbardziej skomplikowanych, a jednocześnie labilnych.

Choć metod optymalizacji podatkowej jest wiele, warto pamiętać, że przedsiębiorca nigdy nie będzie mógł skorzystać ze wszystkich z nich. Część jest zarezerwowana wyłącznie dla spółek prawa handlowego, inne dostępne są wyłącznie dla JDG. Dlatego tak ważne jest planowanie takich operacji z wyprzedzeniem. Pomoc w zakresie doboru metody optymalizacji oferują kancelarie prawne oraz współpracujący z nimi doradcy podatkowi.

Optymalizacja podatkowa dla jednoosobowej działalności gospodarczej

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej i zarazem najczęściej wybieraną przez początkujących przedsiębiorców. Ta prostota jest jednak mieczem obosiecznym. Z jednej strony biznes nie wiąże się z dużą ilością formalności, a z reguły wystarczającą będzie księgowość uproszczona. Z drugiej w tym przypadku dostępne metody optymalizacji podatkowej są mocno ograniczone. Jakie działania warto jednak rozważyć?

Zmiana formy opodatkowania w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej podstawowym sposobem optymalizacji podatkowej jest zmiana formy opodatkowania. Można to zrobić do 20. lutego każdego roku podatkowego, składając stosowne oświadczenie naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Domyślnym sposobem opodatkowania jest tzw. skala podatkowa, czyli zasady ogólne. W tym modelu przepisy wyróżniają dwa progi podatkowe:

12% do kwoty 120 tysięcy złotych;
32% powyżej tej kwoty.

W przypadku firm, których dochody oscylują w okolicach granicy między pierwszym a drugim progiem podatkowym, lepszym rozwiązaniem może okazać się jedna z alternatyw.

Podatek liniowy zakłada stałą stawkę podatkową 19% niezależnie od obrotów firmy. Będzie więc dobrym rozwiązaniem w przypadku dochodowego biznesu. Z kolei ryczałt jest uzależniony od rodzaju wykonywanej działalności i może wynosić od 2% do nawet 17%. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku ryczałtu i podatku liniowego podatnik traci możliwość wspólnego rozliczania się ze współmałżonkiem. Dodatkowo nie dla każdego biznesu ryczałt będzie dostępny, z kolei podatek liniowy powoduje utratę dostępu do szeregu ulg.

Przekształcenie JDG w spółkę

Dla wielu osób prowadzących JDG szczególnie uciążliwym ciężarem są składki ZUS. Jednoosobowy przedsiębiorca ma możliwość przekształcenia się w jednoosobową spółkę kapitałową. Dobrym rozwiązaniem będzie przyjęcie do takiej spółki drugiego wspólnika, ponieważ można uniknąć wtedy konieczności zapłaty składek ZUS. Jednocześnie taka spółka zyskuje dostęp do różnego rodzaju ulg, charakterystycznych dla podatników CIT, a także do estońskiego CIT. Jest też postrzegana jako bardziej wiarygodny kontrahent niż JDG

Optymalizacja podatkowa dla spółek prawa handlowego w 2024 roku

Spółki – ze względu na bardziej złożony model działania – mogą korzystać z większej liczby dostępnych rozwiązań. Poniżej prezentujemy najważniejsze cechy wybranych spośród nich.

Estoński CIT

Estoński CIT, określany też jako ryczałt od przychodów spółek, został szczegółowo omówiony w przepisach ustawy o CIT. Rozwiązanie jest dostępne dla małych, średnich i dużych podatników, którzy funkcjonują w jednej z następujących form:

spółka akcyjna;
prosta spółka akcyjna;
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;
spółka komandytowa lub komandytowo-akcyjna, w której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne niemające praw majątkowych związanych z uczestnictwem w fundacji, truście lub innych, podobnych strukturach.

Dodatkowo niezbędne jest spełnienie warunków wymienionych w art. 28j ustawy o CIT, tj.:

mniej niż 50% przychodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym pochodzi z działalności innej niż działalność operacyjna (m.in. z wierzytelności, poręczeń i gwarancji oraz praw autorskich);
podatnik zatrudnia minimum 3 osoby na umowę o pracę lub umowy cywilnoprawne;
podatnik nie posiada akcji lub udziałów m.in. w kapitale innej spółki, funduszu inwestycyjnym;
podatnik nie sporządza sprawozdań zgodnych z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości;
podatnik złoży zawiadomienie ZAW-RD do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Oświadczenie w tym zakresie należy złożyć do końca 1. miesiąca roku podatkowego, w którym spółka chce skorzystać z ryczałtu.

W przypadku podatników rozpoczynających działalność, a także małych podatników wejście w estoński CIT jest prostsze, ponieważ część warunków jest złagodzona (np. warunek zatrudnienia dla małego podatnika) lub uznaje się je za spełnione (np. warunek co do źródła przychodów dla podatników rozpoczynających działalność).

Na estoński CIT można przejść również w trakcie roku podatkowego. W tym celu należy rozliczyć należny podatek CIT, zamknąć księgi rachunkowe, sporządzić sprawozdanie finansowe i złożyć ZAW-RD do końca pierwszego miesiąca, w którym spółka chce korzystać z estońskiego CIT.

Co daje estoński CIT?

Przede wszystkim estoński CIT pozwala na odsunięcie w czasie momentu powstania zobowiązania podatkowego. Reinwestowane zyski nie podlegają opodatkowaniu, CIT płacony jest dopiero w momencie „wyjścia” pieniędzy ze spółki, nie trzeba płacić comiesięcznych zaliczek na podatek. Zdarzeniem o takich skutkach będzie dywidenda, ale także każda inna operacja o zbliżonych skutkach, np. udzielenie bezzwrotnej pożyczki wspólnikowi.

Kolejną zaletą jest zmniejszenie efektywnego opodatkowania:

w przypadku małych podatników z 26,29% do 20%;
w pozostałych przypadkach z 34,39% do 25%.

Przejście na estoński CIT pociąga za sobą także cały szereg ułatwień w bieżącej księgowości spółki. Księgi rachunkowe prowadzone są wyłącznie na podstawie przepisów o rachunkowości. W tym modelu nie występują koszty uzyskania przychodu oraz amortyzacji środków trwałych.

Świadczenia niepieniężne w spółce z o.o.

Rozwiązaniem, które można zastosować wyłącznie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, są świadczenia niepieniężne wspólnika przewidziane w art. 176 k.s.h. Może być to np. świadczenie doradztwa prawnego lub usług marketingowych. Taki obowiązek, jak również rodzaj i zakres świadczeń powinny być wprost wskazane w umowie spółki. Należy wprawdzie pamiętać, że wynagrodzenie musi mieć wysokość godziwą i odpowiadać stawkom rynkowym. Wynagrodzenie należne jest wspólnikowi niezależnie od tego, czy spółka wykazuje zysk.

Z podatkowego punktu widzenia istotne jest to, że w przypadku świadczeń niepieniężnych nie występuje obowiązek podwójnego opodatkowania wynagrodzenia. Spółka wypłacająca wynagrodzenie nie jest płatnikiem podatku dochodowego, a cały ciężar w tym zakresie spoczywa na wspólniku (vide: interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 stycznia 2014 r., sygn. IBPBII/1/415-901/13/AA). Oznacza to, że spółki zapłaci od wynagrodzenia wyłącznie 12% podatku PIT (do kwoty 120 tysięcy złotych) i 32% od nadwyżki ponad tę kwotę), ale spółka nie będzie płaciła CIT.

Wprowadzając do umowy świadczenia niepieniężne, wspólnik zyskuje także wynagrodzenie, które nie podlega oskładkowaniu. Jest to rozwiązanie podatkowo znacznie bardziej opłacalne od dywidendy opodatkowanej podatkiem dochodowym 19%

Zmiana terminu płatności zaliczek przy podatku dochodowym

Za instrument optymalizacji uważa się też wybór takiego terminu płacenia zaliczek na podatek dochodowy, aby maksymalnie odsunąć ten obowiązek w czasie. Z reguły będą to rozliczenia kwartalne. Korzystając z tego rozwiązania, spółka poprawia swoją płynność finansową i może lepiej zarządzać przychodami oraz kosztami podatkowymi.

Wynagrodzenie z tytułu powołania do zarządu spółki

Jeszcze jedną metodą optymalizacji jest przyznanie członkom zarządu wynagrodzenia w zamian za sprawowaną funkcję. Stosownie do art. 203¹ k.s.h. uchwała wspólników może określać m.in. zasady wynagradzania członków zarządu, w tym jego maksymalną wysokość.

Opłacalność tego rozwiązania jest uzależniona od podstawy zatrudnienia. W przypadku umowy o pracę oraz umowy zlecenia konieczne jest odprowadzenie wszystkich obciążeń, więc jest to rozwiązanie raczej mało opłacalne. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku powołania. W razie aktu powołania członek zarządu zapłaci od wynagrodzenia wyłącznie podatek PIT oraz składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru. Nie musi jednak odprowadzać składek społecznych.

Preferencje podatkowe dla wspólników spółki komandytowej

Spółki komandytowe jeszcze kilka lat temu były chętnie wybieraną forma prowadzenia działalności, kiedy jednak ustawodawca objął je podatkiem CIT, doprowadzając tym samym do powstania podwójnego opodatkowania (CIT na poziomie spółki i PIT na poziomie wspólników), rozwiązanie może wydawać się mniej opłacalne, ale czy na pewno? Obowiązujące regulacje podatkowe przewidują preferencje podatkowe zarówno dla komplementariusza, jak i komandytariusza.

W przypadku komplementariusza przy wypłacie zysku odliczana jest przypadająca na niego część podatku zapłaconego przez spółkę (CIT). Jeżeli spółka komandytowa płaci podatek dochodowy według stawki 19%, komplementariusz nie zapłaci podatku wcale, ponieważ zobowiązanie spółki zawsze będzie wyższe od zobowiązania wspólnika.

Z kolei w przypadku komandytariusza pojawia się możliwość skorzystania z ulgi podatkowej w wysokości 50% przychodów z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej, jednak nie więcej niż 60 tysięcy złotych. Jeżeli wynagrodzenie komandytariusza przekroczy 120 tysięcy złotych w skali roku (granica dla drugiego progu podatkowego), pojawia się podwójne opodatkowanie.

Przekształcenie w spółkę komandytową przy określonych pułapach wynagrodzeń może również stanowić formę optymalizacji podatkowej. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że zamiana ról wspólników ma swoje konsekwencje, m.in. w postaci odmiennego zakresu odpowiedzialności.

Ulgi podatkowe przewidziane w ustawie o CIT

Podatnicy zobligowani do zapłacenia podatku dochodowego CIT mają dostęp do całego szeregu ulg, z których każda funkcjonuje na nieco innych zasadach. Wśród nich można wymienić m.in.:

ulgę na działalność badawczo-rozwojową;
ulgę na prototyp;
ulgę na robotyzację;
ulgę na pierwszą ofertę publiczną dla spółek wchodzących na parkiet giełdowy;
ulgę na terminale płatnicze;
ulgę dla podmiotów wspierających sport, kulturę lub edukację;
ulgę dla Venture Capital;
ulgę konsolidacyjną;
ulgę na ekspansję.

Odpowiednio ukierunkowane wydatki mogą posłużyć firmie jako wsparcie w relacjach PR, jednocześnie obniżając podstawę opodatkowania, a co za tym idzie – zmniejszając podatek. W przypadku poniesienia straty dopuszczalne jest rozliczenie jej w kolejnych 5 latach podatkowych.

Przeniesienie spółki za granicę a podatki

Przeniesienie spółki za granicę pozwala na poddanie biznesu pod inny reżim prawny i podatkowy, który może być prostszy, bardziej przejrzysty, ale też – tańszy. Oszczędności mogą być widoczne zarówno na płaszczyźnie podatku dochodowego, jak i VAT. Warto zauważyć, że nie muszą być to egzotyczne raje podatkowe w rodzaju Kajmanów czy wyspy Jersey. Sprzyjający system fiskalny oferują m.in. Słowacja, Czechy, Estonia czy Wielka Brytania.

Jako dobry przykład optymalizacji można wskazać Słowację, która oferuje przedsiębiorcom:

opodatkowanie dywidend stawką 7%;
podatek CIT 21% lub 15%;
bazowy podatek VAT na poziomie 20%;
preferencyjne warunki nabycia środków transportu.

Decydując się na przeniesienie spółki za granicę, trzeba liczyć się z tym, że podmiot będzie funkcjonował w zupełnie innym środowisku nie tylko prawnym, ale też biznesowym i marketingowym. Dlatego warto z wyprzedzeniem znaleźć obsługę prawną, która zajmie się założeniem i obsługa prawną takiego biznesu.

Wykorzystanie fundacji rodzinnej jako wehikułu do optymalizacji podatkowej

Od 2023 r. polskie przepisy umożliwiają założenie fundacji rodzinnej, która funkcjonuje na podstawie przepisów ustawy o fundacji rodzinnej. Założenie takiego podmiotu jest wolne od PCC. Fundacja rodzinna jest podatnikiem podatku CIT, ale zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 tej ustawy tego podatku nie płaci.

Zwolnienie ma szeroki zakres, ale nie jest bezwzględne, o czym informuje art. 6 ust. 6, 7 oraz 8 ustawy o CIT. Oznacza to, że fundacja rodzinna zapłaci podatek dochodowy m.in. od:

świadczeń fundacji;
mienia polikwidacyjnego;
prowadzenia działalności w zakresie wykraczającym poza dopuszczalny dla fundacji rodzinnej, o którym mowa w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej (m.in. najem, dzierżawa, nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, udzielanie pożyczek).

Odpowiednio zarządzając działalności fundacji rodzinnej można uniknąć płacenia CIT na podobnej zasadzie jak w przypadku CIT estońskiego – obowiązek zapłaty podatku powstaje dopiero z chwilą wypłaty świadczenia beneficjentom i jest on wyliczany według stawki 15%. Beneficjenci płacą od otrzymanego świadczenia podatek PIT według stawki 15%, chyba że należą do tzw. grupy zerowej (osoby najbliższe względem fundatora), wtedy korzystają ze zwolnienia. Beneficjenci są również zwolnieni z podatku od spadków i darowizn.

Fundacja rodzinna, w zależności od preferencji fundatora, może prowadzić działalność objętą podatkiem VAT, jak i zwolnioną z tego podatku. W związku z tym może pojawić się też prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Czy optymalizacja podatkowa jest legalna?

Należy jednoznacznie potwierdzić, że optymalizacja podatkowa to działania, które zawsze są realizowane zgodnie z prawem. W przeciwieństwie do unikania opodatkowania korzystanie z różnych metod optymalizacji nie rodzi ryzyka odpowiedzialności karno-skarbowej przedsiębiorcy. Nic nie stoi też na przeszkodzie, aby łączyć ze sobą kilka metod optymalizacji, jeżeli pozwala na to specyfika prowadzonego biznesu.

Kancelaria Prawna RPMS wspiera przedsiębiorców w prowadzeniu skutecznego i dochodowego biznesu. Nasi specjaliści zweryfikują, jakie rodzaje optymalizacji podatkowej dostępne są przy danej formie organizacyjnoprawnej i pomogą z nich skorzystać.

Optymalizacja podatkowa w 2024r. – Pytania i odpowiedzi:

Q: Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność (JDG) przekształcił się w spółkę z o.o. Czy w związku z tym będzie musiał opłacać składki ZUS?

A: Stosownie do art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Oznacza to, że jednoosobowa spółka z o.o. zapłaci zarówno składki społeczne, jak i składkę zdrowotną. Analogicznie traktuje się spółki dwuosobowe, w których jeden ze wspólników ma znaczącą większość udziałów (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2020 r., sygn. III UK 36/19).

Q: Przedsiębiorca prowadzący JDG osiągnął obrót na poziomie 2 milionów złotych w roku podatkowym. Czy musi zapłacić daninę solidarnościową od nadwyżki powyżej 1 miliona złotych?

A: Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej pojawia się przy skali podatkowej i podatku liniowym. Nie występuje w przypadku ryczałtu.

Q: Jak rozumieć pojęcie grupy zerowej w kontekście fundacji rodzinnej?

A: Do grupy zerowej – najbardziej preferencyjnej podatkowo – należy: małżonek, wstępni, zstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha, teściowie oraz małżonkowie zstępnych (zięć, synowa) fundatora.