Kiedy należy przeprowadzić likwidację spółki komandytowej?

Spółka komandytowa to jeden z rodzajów spółek osobowych prawa handlowego zbudowany na modelu spółki jawnej. Oznacza to, że m.in. do procesu likwidacji spółki komandytowej stosuje się regulacje właściwe dla spółki jawnej z odrębnościami wynikającymi ze specyfiki spółki komandytowej.
Należy zaznaczyć, że rozwiązanie spółki komandytowej (rozwiązania spółki komandytowej) nie jest równoznaczne z jej likwidacją (zakończenia działalności spółki). Pod pojęciem rozwiązania należy rozumieć jedną lub więcej przyczyn wymienionych przede wszystkim w art. 58 k.s.h., a także wynikających z przepisów regulujących działanie spółki komandytowej, które uzasadniają przeprowadzenie likwidacji. Zgodnie z art. 58 §1 k.s.h., rozwiązanie spółki powodują:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. zaksięgowanie straty przez kilka lat z rzędu, ciężka choroba jedynego komplementariusza, osiągnięcie celu, dla którego spółka została utworzona);
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- śmierć jedynego komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości albo śmierć, lub upadłość jedynego komandytariusza, którego spadkobiercą jest jedyny komplementariusz;
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
- prawomocne orzeczenie sądu rozwiązujące spółkę z ważnych powodów w trybie art. 63 k.s.h.
Śmierć komplementariusza co do zasady powoduje rozwiązanie spółki komandytowej, chyba że w umowie spółki znajdzie się stosowne postanowienie dotyczące ciągłości funkcjonowania podmiotu. W razie potrzeby warto z wyprzedzeniem zmienić umowę, aby nie doprowadzić do sytuacji, kiedy przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego będzie żądał spadkobierca komplementariusza.
W razie potrzeby możliwe jest również zmodyfikowanie zasady, zgodnie z którą śmierć komandytariusza nie powoduje rozwiązania spółki, chyba że doszłoby do połączenia w jednym podmiocie funkcji komplementariusza oraz komandytariusza.
Jak przebiega i jak długo trwa likwidacja spółki komandytowej?
Wykreślenie spółki komandytowej z KRS jest poprzedzone szeregiem działań po stronie wspólników, które powinny być realizowane według określonej kolejności. Jak wyglądają poszczególne etapy likwidacji spółki komandytowej?
Wyznaczenie likwidatorów i zgłoszenie likwidacji do sądu rejestrowego
Pierwszym krokiem jest wyznaczenie likwidatorów. W spółce będą nimi co do zasady wszyscy komplementariusze, choć zgodnie z art. 70 k.s.h. możliwe jest wskazanie jedynie niektórych spośród nich, jak i osób spoza grona wspólników. Uchwała wyznaczająca likwidatorów musi zapaść jednomyślnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Dopuszczalna jest też możliwość wyboru likwidatorów przez sąd rejestrowy z ważnych powodów na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej w tym interes prawny (np. wierzyciela spółki). Jako ważny powód po stronie osoby trzeciej można wskazać np. obawę wierzyciela, komplementariusze będą faworyzowali spłatę jedynie części zobowiązań.
Odwołanie likwidatorów jest możliwe, ale wymaga jednomyślnej uchwały. Jeżeli zostali oni powołani przez sąd rejestrowy – wyłącznie sąd może ich odwołać.
Zarówno otwarcie likwidacji spółki, jak i wyznaczenie likwidatorów należy zgłosić do sądu w terminie 7 dni. Dokonuje tego każdy z likwidatorów. Treść zgłoszenia obejmuje:
- otwarcie likwidacji;
- nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń elektronicznych;
- sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów oraz zmiany w tym zakresie.
Cały proces likwidacji spółki powinien być prowadzony już ze zmienioną firmą – poprzez dodanie w nazwie spółki określenia „w likwidacji”. Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury i niemożność jej ustanowienia do czasu zakończenia procedury.
Właściwym rzeczowo i miejscowo sądem jest sąd rejestrowy według siedziby spółki, przy czym wszystkie wnioski powinny być zgłaszane przez portal PRS (nawet, jeżeli spółka została założona z wykorzystaniem systemu S-24). Zgłoszenie otwarcia likwidacji należy opłacić:
- 250 zł tytułem otwarcia likwidacji;
- 100 zł tytułem ogłoszenia o otwarciu likwidacji w MSiG.
Do zgłoszenia powinna zostać załączona uchwała o rozwiązaniu spółki, powołaniu likwidatorów oraz oświadczenia osób pełniących tę funkcję o jej przyjęciu.
Elementem uchwały o wszczęciu likwidacji jest też wskazanie przechowawcy dokumentów spółki. Zgodnie z art. 84§3 k.s.h., księgi i dokumenty powinny być przechowywane przez wspólnika lub osobę trzecią przez okres nie krótszy niż 5 lat.
Sporządzenie bilansu likwidacyjnego spółki komandytowej
Przepisy kodeksu spółek handlowych nakazują składać do sądu rejestrowego bilans likwidacyjny na rozpoczęcie oraz zakończenie likwidacji. W pierwszym przypadku dokument obejmuje aktywa i pasywa spółki według ich wartości zbywczej. W drugim będzie to dokładny podział majątku polikwidacyjnego między wspólników oraz kwestie związane z zaspokojeniem lub zabezpieczeniem wierzycieli.
Bilans na rozpoczęcie likwidacji należy sporządzić w terminie 15 dni od dnia rozpoczęcia likwidacji. Księgi rachunkowe powinny zostać zamknięte na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji oraz ponownie otwarte w terminie 15 dni od wszczęcia likwidacji.
W przypadku dużych spółek możliwe jest, że likwidacja będzie trwała dłużej niż 1 rok. W takiej sytuacji sprawozdanie finansowe powinno być sporządzane na koniec każdego roku obrotowego. Co do zasady pierwsze sprawozdanie przygotowuje się w terminie 3 miesięcy od dnia poprzedzającego dzień postawienia spółki w stan likwidacji.
Czynności likwidacyjne spółki komandytowej
Najbardziej czasochłonnym elementem zakończania bytu spółki zwykle są czynności likwidacyjne. Wśród nich należy wyróżnić:
- zakończenie bieżących interesów spółki;
- ściągnięcie wierzytelności;
- wypełnienie zobowiązań spółki;
- upłynnienie majątku spółki.
Poprzez zakończenie bieżących interesów należy rozumieć stopniowe wycofywanie się spółki z rynku. Wiążące ją umowy są stopniowo wypowiadane, zapasy wyprzedawane, a kadra pracownicza – redukowana. Nowe zobowiązania mogą być zaciągane jedynie w wyjątkowych sytuacjach, jeżeli jest to niezbędne do zakończenia likwidacji.
Ściągnięcie wierzytelności obejmuje każdy z etapów dochodzenia wymagalnych należności przez spółkę. Może to być zarówno wezwanie do zapłaty skierowane do dłużnika, wytoczenie powództwa przed sąd powszechny, jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego w oparciu o tytuł wykonawczy. Często z uwagi na czas trwania spraw sądowych to właśnie ten etap bywa szczególnie czasochłonny.
Wypełnienie zobowiązań to zapłata wszelkiego rodzaju należności – pensji pracowniczych, wynagrodzeń podwykonawców, spłata zadłużenia. Wierzytelności niewymagalne oraz sporne powinny zostać zabezpieczone.
Upłynnienie majątku spółki to nic innego jak jego sprzedaż w celu pozyskania sumy pieniężnej.
Podział majątku polikwidacyjnego spółki komandytowej
Jeżeli po zakończeniu czynności likwidacyjnych pozostała tzw. nadwyżka likwidacyjna, czyli kwota do dyspozycji spółki, dzieli się ją między wspólników. Pierwszeństwo w zakresie zasad podziału znajdują postanowienia umowy spółki. W przypadku ich braku podziału majątku dokonuje się z zachowaniem brzmienia art. 82 k.s.h., czyli:
- w pierwszej kolejności udziały spłacane są wspólnikom;
- nadwyżkę spłaca się wspólnikom stosownie do ich udziałów w zysku;
- rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwracane są w naturze (np. samochód, sprzęt IT).
Likwidacja spółki komandytowej a niewystarczająca ilość majątku
W sytuacji, kiedy majątek spółki nie wystarcza do zaspokojenia wszystkich jej zobowiązań oraz spłaty udziałów, odpowiedzialność w stosownym zakresie ponoszą komplementariusze (oraz komandytariusze do wysokości sumy komandytowej, chyba że wnieśli wkład, którego wartość jest przynajmniej równa tej sumie).
Podobnie jak przy podziale nadwyżki, pierwszeństwo mają postanowienia umowy w zakresie pokrycia niedoboru. W przypadku ich braku stopień partycypacji komplementariusza jest określony przez jego udział w stracie. Jeżeli jeden ze wspólników okaże się niewypłacalny, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych wspólników w takim samym stosunku.
Wniosek o wykreślenie spółki komandytowej
Ostatnim etapem likwidacji spółki komandytowej jest złożenie wniosku o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców. Spółka ulega rozwiązaniu z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o jej wykreśleniu z KRS. Wniosek składają likwidatorzy.
Niezależnie od obowiązków, jakie ciążą na spółce względem sądu rejestrowego należy pamiętać o konieczności złożenia formularza VAT-Z, jeżeli podmiot był wpisany do rejestru VAT. Dodatkowo może pojawić się konieczność wyrejestrowania pracowników z ZUS.

Kiedy można rozwiązać spółkę komandytową bez likwidacji??

Standardowa procedura likwidacyjna jest sformalizowana, a przez to zwykle czasochłonna. Spółki komandytowe, które prowadzą działalność na niewielką skalę, a także mają prostą sytuację, jeżeli chodzi o istnienie wierzytelności lub zadłużenia, mogą skorzystać z procedury uproszczonej. Podjęcie uchwały wymaga jednomyślności wspólników, ale jednocześnie pozwala skrócić, uprościć i zredukować koszt procedury.
W tym trybie wspólnicy ustalają między sobą szczegółowe zasady rządzące podziałem majątku, a także spłatą wierzycieli, a do sądu składany jest wniosek o wykreślenie spółki z rejestru wraz z oświadczeniem o zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli oraz dowodem uiszczenia opłaty w wysokości 400 zł. Za wyborem uproszczonej likwidacji przemawia m.in.:
- brak konieczności posługiwania się przez firmę określeniem „w likwidacji”;
- możliwość zachowania prokury;
- brak konieczności sporządzania bilansu otwarcia likwidacji;
- możliwość elastycznego działania w zakresie czynności likwidacyjnych.
Likwidacja spółki komandytowej jest złożonym procesem, który trudno jest zrealizować samodzielnie. Wybór właściwej drogi działania – postępowanie likwidacyjne lub tryb uproszczony – a także konieczność dochowania szeregu obowiązków względem sądu rejestrowego i kontrahentów spółki sprawia, że łatwo o popełnienie błędu, który może niepotrzebnie wydłużyć całą procedurę i wygenerować niepotrzebne koszty. Dlatego likwidację spółki komandytowej warto zlecić kancelarii prawnej z doświadczeniem w obsłudze prawnej przedsiębiorców.
Pytania i odpowiedzi
Obowiązkiem spółki komandytowej jest prowadzenie pełnej księgowości, w tym terminowe i prawidłowe składanie sprawozdań finansowych. Warto jednak pamiętać, że jeżeli możliwa jest sytuacja, kiedy spółka będzie w stanie uzgodnić swoją sytuację finansową i przygotować końcowe sprawozdanie finansowe związane z likwidacją spółki, dopuszczalne będzie zakończenie działalność w trybie uproszczonym pomimo zaległości. Zazwyczaj jednak dział księgowości dąży do tego, aby zachować ciągłość składania sprawozdań, ponieważ minimalizuje to ryzyko ewentualnego błędu i odpowiedzialności.
W sytuacji, gdy upłynął czas, na jaki została utworzona dana spółka, możliwe jest kontynuowanie przez nią działalności gospodarczej. Warunkiem jest jednomyślna zgoda wyrażona przez wszystkich wspólników (zarówno komplementariuszy, jak i komandytariuszy). Przyjmuje się, że zgoda wspólników może być wyrażona również w sposób dorozumiany, poprzez brak sprzeciwu wobec kontynuowania działalności. Jeżeli wspólnicy się na to nie zdecydują, należy przeprowadzić w przypadku spółki komandytowej uproszczoną likwidację lub pełną likwidację po upływie okresu.Stosownie do brzmienia art. 59 k.s.h. w zw. z art. 103 §1 k.s.h., spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników. Nie dotyczy to jedynie przyczyn rozwiązania spółki niezależnych od woli wspólników, czyli jej upadłości oraz prawomocnego orzeczenia sądu rozwiązującego podmiot.
W praktyce z reguły likwidatorami spółki komandytowej zostają jej komplementariusze. W sytuacji powołania jako likwidatorów osób trzecich, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia roszczenia od poszczególnych kategorii podmiotów w różnym zakresie – komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczeń. Likwidatorzy będący osobami trzecimi ponoszą odpowiedzialność kontraktową za niestaranność i szkody spowodowane wobec spółki w związku z pełnieniem obowiązków.Nie, komplementariusze w dalszym ciągu ponoszą odpowiedzialność na zasadach ogólnych. Likwidatorzy odpowiadają za nienależyte wykonanie swoich obowiązków wobec spółki lub osób trzecich.
Może Ciebie również zainteresować:
Zaufali nam: