Przekształcenie spółki akcyjnej

Jakie są cechy spółki akcyjnej?

Spółka akcyjna jest to spółka handlowa o charakterze kapitałowym. Posiada osobowość prawną od momentu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. S.A. powołana jest w celu, który jest określony w statucie, właściwie dowolnym, jedynym warunkiem jest zgodność celu spółki akcyjnej z prawem.

Firma spółki akcyjnej, podobnie jak w innych spółkach co do zasady może być obrana dowolnie, odróżnia ją natomiast dodatkowe oznaczenie “spółka akcyjna” lub “S.A.” Spółka akcyjna jest spółką kapitałową, zatem działa przez swoje organy. Należy do nich przede wszystkim Zarząd, a także Rada Nadzorcza oraz Walne Zgromadzenie.

Główna cecha charakterystyczna spółki akcyjnej jest związana z jej majątkiem. Na kapitał zakładowy spółki akcyjnej wchodzą akcje o równej wartości nominalnej. Kodeks przewiduje możliwość obrotu akcjami oraz, że akcje nie mogą być mniejsze niż 1 grosz. Wśród innych ograniczeń dot. obrotu akcjami zawarte jest m.in., że akcje nie mogą być obejmowane poniżej wartości nominalnej.

Minimalna wysokość kapitału zakładowego spółki to 100.000 zł. Kodeks nie przewiduje jednak minimalnej ilości akcji, zatem może być to np. 10 akcji o wartości 10.000 zł każda. Najważniejszym dokumentem regulującym działalność, prawa i obowiązki w spółce akcyjnej, oczywiście oprócz ogólnej regulacji kodeksu spółek handlowych, jest statut spółki, który powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Przekształcenie spółki jest to proces, który wymaga zachowania szczególnego trybu przewidzianego przez ksh. Uwzględnia on konieczność sporządzenia przewidzianych prawem dokumentów. Należą do nich:

• plan przekształcenia spółki wraz z opinią biegłego rewidenta
• powzięcie uchwały o przekształceniu
• powołanie członków organów spółki przekształconej (lub określenie wspólników prowadzących sprawy spółki i reprezentujących ją)
• dokonanie wpisu spółki przekształconej i wykreślenie spółki przekształcanej we właściwym rejestrze.

Plan przekształcenia przygotowywany jest przez uprawniony organ (zazwyczaj zarząd lub wszystkich wspólników prowadzących sprawy spółki). Zawiera w szczególności ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej, lub określenie wartości udziałów wspólników, które powinny być określone w sposób godziwy (w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej, czyli np. S.A. w spółkę osobową).

Plan przekształcenia, czyli kluczowy dokument w całym procesie powinien zawierać załączniki. Kodeks spółek handlowych przewiduje, że załącznikiem do planu przekształcenia jest w szczególności projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki, projekt umowy lub statutu spółki przekształconej, oraz sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia.

Nie każdy wspólnik czy akcjonariusz jednak musi wyrazić zgodę na przekształcenie. W zakresie przepisów szczególnych dotyczących przekształcenia spółki akcyjnej przewidziano, że podmiotowi, który na przekształcenie zgody nie wyraził, przysługuje prawo do żądania odkupu akcji w spółce przekształcanej. Cena odkupu powinna odpowiadać wartości godziwej dla akcji, a samo żądanie winno być złożone w terminie tygodnia od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu i spełniać wymogi formalne.

Przepisy przewidują, że jeżeli wszystkie akcje wspólników żądających odkupu nie zostaną odkupione, przekształcenie nie dochodzi do skutku. Z uwagi na owy doniosły skutek należy poddać analizie, czy majątek spółki pozwala na odkupienie ww. akcji, oraz rozważyć ich godziwą wartość, która potencjalnie może być sporna w danym stosunku prawnym.

Nie bez znaczenia pozostaje również wprowadzona w życie w marcu 2020 roku nowelizacja kodeksu spółek handlowych dotycząca przekształceń. W związku z brzmieniem art. 559 ksh, do marca 2020 roku każdy plan przekształcenia podlegał badaniu przez biegłego rewidenta. Obecnie wyłącznie plan przekształcenia, w procesie którego spółką przekształconą jest spółka akcyjna (czyli plan przekształcenia w spółkę akcyjną) podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

Po zadośćuczynieniu powyższym wymogom, konieczne jest zgłoszenie do sądu wniosku o wpis przekształcenia do rejestru. Podobnie jak w przypadku sporządzania planu przekształcenia, wniosek ten jest wnoszony przez wszystkich członków zarządu, albo wspólników mających prawo reprezentacji spółki przekształconej. W przypadku spółki akcyjnej uprawnienie to niewątpliwie będzie przysługiwało zarządowi. Jednym z kluczowych załączników wniosku opisywanych w akapitach poprzedzających, jest dołączenie oświadczenia wszystkich członków zarządu, że akcje wspólników, którzy żądali odkupienia, zostały odkupione.