Przekształcenie spółki komandytowej (sp.k.) w spółkę jawną (sp.j.)

CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ SPÓŁKA JAWNA?

Spółka jawna według definicji kodeksowej to spółka osobowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie stanowi jednocześnie innej spółki handlowej.

Jest to spółka osobowa działająca w stałym składzie tworzących ją wspólników. Wszyscy oni mają prawo do zajmowania się sprawami spółki, a także reprezentowania jej na zewnątrz. Poza tym każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Tym samym “sytuacja” wspólnika spółki jawnej jest analogiczna jak komplementariusza w spółce komandytowej.

Spółkę jawną mogą utworzyć:

Osoby fizyczne,
Osoby prawne,
Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, lecz mające zdolność prawną.

W tym ostatnim przypadku mogą być to m.in. inne handlowe spółki osobowe, za to do założenia spółki dochodzi poprzez sporządzenie odpowiedniej umowy pisemnej pod rygorem nieważności. Spółkę jawną mogą reprezentować wszyscy wspólnicy, których nie pozbawiono tego prawa w treści umowy (można też uregulować to w umowie spółki).

SPÓŁKA KOMANDYTOWA A SPÓŁKA JAWNA – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE

Różnic pomiędzy spółką jawną i komandytową jest jednak więcej, a te najważniejsze przedstawia poniższa tabela:

		SPÓŁKA JAWNA	SPÓŁKA KOMANDYTOWA
POWSTANIE SPÓŁKI		Powstaje w sposób następczy (przekształcenie ze spółki cywilnej lub innej spółki handlowej) lub pierwotny (zawarcie umowy spółki, z chwilą jej wpisu do rejestru). Umowa spółki janwej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.	Powstaje poprzez założenie (zawarcie umowy spółki i dokonanie wpisu do rejestru) lub przekształcenie (jako efekt transformacji innej, już funkcjonującej spółki). Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
WSPÓLNICY	Informacje ogólne	Uczestnictwo wspólników na równych zasadach: równość praw, obowiązków oraz zasad odpowiedzialności osób ją tworzących.Skład osobowy w spółce jawnej jest trwały, a cechy osobiste wspólników są szczególnie ważne.	Dwa rodzaje wspólników: Komplementariusz – pozycja odpowiada statusowi wspólnika spółki jawnej. Komandytariusz – znaczne ograniczenie odpowiedzialności, przy czym pozbawiony jest prawa do reprezentacji spółki.W spółce komandytowej musi występować minimum dwóch wspólników – co najmniej jeden wspólnik musi być komplementariuszem i co najmniej jeden komandytariuszem.
	Prowadzenie spraw spółki	Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Może on bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.	Komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki – może on bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, także tych wyłączonych od prowadzenia spraw.Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza.Warto mieć na uwadze, iż umowa może stanowić o pozbawieniu komandytariusza jakiegokolwiek wpływu na prowadzenie spraw spółki, czego skutkiem będzie zbędność nawet ww. zgody.UPRAWNIENIA KONTROLNE KOMANDYTARIUSZA – komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgo i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności. Nadto, na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może z ważnych powodów zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić go do przejrzenia ksiąg i dokumentów. Opisanych uprawnień kontrolnych nie można wyłączyć ani ograniczyć, dopuszczalne jest jedynie ich poszerzenie.
	Reprezentacja	Każdy wspólnik ma prawo do reprezentacji spółki.	Każdy komplementariusz ma ustawowe prawo do reprezentowania spółki, a prawa do reprezentowania nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa do reprezentowania spółki.W przeciwieństwie do komplementariusza, komandytariusz nie ma ustawowego prawa do występowania w imieniu spółki. Może jednak reprezentować ją jako pełnomocnik – dopuszczalne jest udzielenie mu zarówno prokury, jak i pełnomocnictwa ogólnego, rodzajowego i do poszczególnych czynności. Do udzielenia takiego pełnomocnictwa uprawniony jest każdy komplementariusz.Sytuacja komplementariusza jest tożsama z pozycją wspólnika spółki jawnej.Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do swojego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.
	Udział w zyskach i stratach	Każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wniesionego wkładu.	Sytuacja komplementariusza jest tożsama z pozycją wspólnika spółki jawnej. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do swojego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.
	Odpowiedzialność wspólników	Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Jest to odpowiedzialność nieograniczona, solidarna, subsydiarna i nieograniczalna.	Komplementariusz odpowiada bez ograniczenia za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli. Jest to odpowiedzialność nieograniczona, solidarna, subsydiarna i nieograniczalna, majątkiem osobistym. Wysokość odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym jest równa różnicy między suma komandytową a wartością wkładu wniesionego do spółki. Przez sumę komandytową rozumie się oznaczoną kwotowo górną granicę odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli.
	Śmierć wspólnika	Śmierć wspólnika stanowi przesłankę do rozwiązania spółki, o ile umowa nie stanowi inaczej albo wspólnicy nie postanowią o kontynuowaniu jej działalności.	Śmierć komplementariusza jest tożsama w skutkach ze śmiercią wspólnika spółki jawnej. Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki, a jego spadkobiercy wskazują spółce osobę do wykonywania ich praw z tego tytułu.
ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁKI		Rozwiązanie spółki jawnej następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru. Do rozwiązania spółki może dojść tylko z przyczyn wskazanych w ustawie (art. 58 KSH). Warto nadmienić, iż samo wystąpienie przyczyny rozwiązania nie stanowi bezwzględnie o rozwiązaniu spółki jawnej, ta może bowiem kontynuować swoją działalność w dotychczasowym lub zmienionym składzie wspólników, a także może zostać przekształcona w spółkę komandytową lub komandytowo – akcyjną.	Brak przepisów w KSH dotyczących rozwiązania i likwidacji. Należy odpowiednio stosować przepisy o rozwiązaniu i likwidacji spółki jawnej.

ETAPY PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ W SPÓŁKĘ JAWNĄ

Poszczególne etapy przekształcenia spółki komandytowej w spółkę komandytową kształtują się następująco:

1. Na samym początku należy przeprowadzić dokładny audyt dokumentów. Chodzi o sprawdzenie dokumentacji spółki komandytowej, głównie jej umów i zaciągniętych zobowiązań, w szczególności umów leasingowych, kredytowych czy umów o dofinansowanie. Pozwoli to na ustalenie, czy nic stoi na przeszkodzie do realizacji przekształcenia spółki komandytowej w spółkę jawną. Taką przesłanką utrudniającą może być np. procedura notyfikacji procesu przekształcenia, albo obowiązek uzyskania zgody kontrahenta bądź jego powiadomienia.

2. Po realizacji audytu, wymaga się przygotowania sprawozdania finansowego spółki komandytowej na potrzeby jej przekształcenia (to zadanie dla księgowości). Sprawozdanie musi zostać sporządzone na dzień przed przedłożeniem planu wspólnikom.

Jednocześnie, w tym samym czasie, trzeba zadbać o przygotowanie treści umowy spółki jawnej oraz uchwały o przekształceniu. W ten sposób stworzymy tzw. plan przekształcenia.

3. należy powiadomić o planie wszystkich wspólników stosownie do wymogów dla spółki komandytowej.

4. Po ich zawiadomieniu, kompletujemy wspomniane powyżej dokumenty (sprawozdanie, projekt uchwały, projekt umowy) i zwracamy się wraz ze wspólnikami do notariusza w celu podjęcia tejże umowy.

5. Następnie składamy wniosek do KRS o wpis przekształcenia (warto poprosić sąd o wpis na konkretny, wybrany dzień – ułatwi to sprawy księgowe).

6. Po dokonaniu weryfikacji poprawności zgłoszenia przez Sąd rejestrowy, KRS dokonuje wpisu w rejestrze (charakter konstytutywny) a forma naszej działalności stanie się spółką jawną.

W tym momencie konieczne jest również zaktualizowanie danych o spółce, m.in. umieścić informację o przekształceniu na stronie internetowej w materiałach promocyjnych, czy powiadomić o tym fakcie kontrahentów.

PRZEKSZTAŁCENIE SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ W SPÓŁKĘ JAWNĄ

Mając na uwadze powyższe można wskazać, iż do niewątpliwych zalet prowadzenia działalności w formie spółki jawnej należą: prostsze reguły jej założenia i mniej skomplikowane zasady funkcjonowania, objawiające się przede wszystkim w równości praw i obowiązków wszystkich wspólników. Jednocześnie zaś nieograniczona odpowiedzialność wspólników może skutecznie powstrzymać jej wybór.

Tymczasem spółka komandytowa wprowadza podział na dwa rodzaje wspólników, czyniąc możliwym ograniczenie odpowiedzialności niektórych wspólników, a tym samym pozyskania inwestorów, którzy poza inwestycją kapitału nie muszą angażować się w bieżące sprawy spółki. Spółka komandytowa jest jednak bardziej skomplikowaną formą niż spółka jawna, poprzez rygorystyczne uwarunkowania dotyczące jej powstania i funkcjonowania, w tym w szczególności sprawozdawczości finansowej.

PRZEKSZTAŁCENIE SP.K. W SP.J – KOSZT I CZAS REALIZACJI

Przekształcenie w spółkę jawną nie jest nader skomplikowane. Mimo to nie należy lekceważyć nakładu pracy jaki będzie konieczny. Zaleta dotycząca braku podwójnego opodatkowania dochodu przewyższa jednak koszt tego rozwiązania.Termin w jakim – przy współpracy księgowości i wspólników – można przeprowadzić przekształcenie to ok. 2 miesiące (czasami dłużej ze względu na czas wpisu w sądzie).

Do kosztów procesu przekształceniowego należy zaliczyć:

– koszt rejestracji spółki jawnej (600 zł) oraz opodatkowanie PCC (0,5%) jeżeli wzrosła wartość wkładów wspólników,

– koszt notarialny (taksa jest zależna od wysokości wkładów),

– koszty księgowe (czasem doradcy podatkowego w razie potrzeby) oraz

– kancelarii prawnej wspierającej w procesie, opłat sądowych za wpis.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA A CIT

Co warto zauważyć, ustawodawca we wrześniu 2020 r. ogłosił zmiany mające nadejść wraz z początkiem roku 2021. Projekty nowelizacji ustawy PIT i ustawy CIT oznaczają, że wszystkie spółki komandytowe staną się podatnikiem CIT. Rozliczanie to stanie się zbieżne z tym, które noszą na swoich barkach spółki kapitałowe – najpierw opodatkowany będzie dochód, a potem wspólnicy w momencie wypłaty zysku również podzielą się nim z fiskusem. Będzie to niezależne od skali i rodzaju prowadzonej działalności czy też struktury własnościowej spółki. Pomysł podwójnego opodatkowania zjeżył włos na głowie wszystkim działających w ramach spółek komandytowych – a takich spółek jest w Polsce ponad 40 tysięcy. Niestety, mało kto czuje się uspokojony treścią uzasadnienia projektu nowelizacji – a ta stanowi, iż wspólnicy spółek komandytowych nie powinni w sposób nadmierny odczuć finansowo wprowadzanych zmian.

Więcej na temat objęcia spółki komandytowej podatkiem CIT opisujemy w artykule: SPÓŁKA KOMANDYTOWA A CIT (2021)

PRZEKSZTAŁCENIE SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ W SPÓŁKĘ JAWNĄ – PODSUMOWANIE

Podsumowując należy wskazać, iż do niewątpliwych zalet prowadzenia działalności w formie spółki jawnej należą: prostsze reguły jej założenia i mniej skomplikowane zasady funkcjonowania, objawiające się przede wszystkim w równości praw i obowiązków wszystkich wspólników. Jednocześnie zaś nieograniczona odpowiedzialność wspólników może skutecznie powstrzymać jej wybór.

Tym samym, w związku ze zmianami w prawie podatkowym przekształcenie formy prowadzenia działalności ze spółki komandytowej może okazać się korzystne. Zaproponowane powyżej przekształcenie spółki komandytowej w spółkę jawną jako sposób na optymalizację działalności wydaje się dobrym pomysłem ze względu na to ile korzyści niesie ze sobą. Mamy w związku z tym nadzieję, że udało nam się choć trochę objaśnić jak wygląda proces przekształcenia.

Pytania i odpowiedzi

Kto ponosi odpowiedzialność za długi spółki w spółce komandytowej?

Spółka komandytowa faktycznie uchodzi za bezpieczniejszą formę prowadzenia działalności od spółki jawnej. Wynika to z faktu, że w spółce komandytowej tylko komplementariusze odpowiadają za długi spółki całym swoim majątkiem osobistym. Komandytariusze natomiast odpowiadają tylko do wysokości ustalonej w umowie spółki sumy komandytowej.

Kiedy warto przekształcić spółkę komandytową w jawną?

Przede wszystkim warto dokonać przekształcenia, jeżeli wspólnicy chcą uprościć strukturę organizacyjną spółki. Spółka jawna w swojej strukturze niewątpliwie jest prostsza od spółki komandytowej. Ponadto, wielu przedsiębiorców decydowało się na otwarcie spółki komandytowej ze względu na preferencje podatkowe. Spółka komandytowa po 1 stycznia 2022 roku nie jest już tak korzystną formą prowadzenia działalności.

Czy spółka jawna jest korzystniejsza podatkowo?

Do 1 stycznia 2022 roku w pewnym uproszczeniu można było stwierdzić, że spółka komandytowa i jawna były podobne pod kątem uregulowań prawnopodatkowych. Po 1 stycznia 2022 natomiast spółki komandytowe zostały objęte podatkiem CIT. Z tego względu wielu przedsiębiorców, którzy otwierali spółki komandytowe tylko ze względów podatkowych, obecnie mogą rozważać przekształcenie.