|
20 lipca 2021 | Ostatnio zmodyfikowano 23 grudnia, 2023 o 10:45 | Czas na przeczytanie: 9 minut
Pozostałe Artykuły
Przekształcenie spółki kapitałowej a jej charakterystyka
Działalność osób prawnych opiera się przede wszystkim na substracie majątkowym. Oznacza to, że skład osobowy może być łatwo zmieniany, a spółkę zawsze będą reprezentowały organy (typu Zarząd), ale nie określone osoby.
Choć w praktyce spotyka się jednoosobowe spółki kapitałowe (co jest także ich unikalną cechą, ponieważ nie ma jednoosobowych spółek osobowych), zazwyczaj osoby prawne wybierane są do szeroko zakrojonych przedsięwzięć, gdzie szansa dużego i szybkiego zysku jest spora (podobnie jak ryzyko poniesienia straty), a w realizacji całej inwestycji bierze udział wiele osób.
Spółki kapitałowe mogą być utworzone do realizacji każdego celu gospodarczego. Dobrze sprawdzają się, jako sklepy internetowe, czy przedsiębiorstwa IT.
Osoby prawne dysponują zdolnością prawną, jak i osobowością prawną. We własnym imieniu nabywają prawa (w tym nieruchomości) i zaciągają zobowiązania. Mogą też zatrudniać pracowników czy ubiegać się o formy zewnętrznego finansowania.
W spółkach kapitałowych wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, a różnicowanie sytuacji poszczególnych partycypantów poprzez uprzywilejowanie udziałów lub akcji jest łatwiejsze oraz związane z danym udziałem lub akcją, nie zaś osobą. Odpowiedzialność za długi poniesie spółka. Wierzyciel zaś subsydiarnie będzie mógł dochodzić spełnienia przez członków zarządu wymagalnego świadczenia na drodze działań zmierzających do egzekucji.
Oczywiście jako osoba prawna, spółka z o.o. czy akcyjna dysponuje zdolnością sądową i procesową, może więc być stroną w sporze. W praktyce na sali sądowej będzie jednak reprezentowana przez członków zarządu, legitymowanych do działania na zewnątrz w imieniu podmiotu.
Dopuszczalny zakres przekształcenia spółki kapitałowej i jego skutki
Dopuszczalność przekształcenia spółki kapitałowej wynika bezpośrednio z przepisów kodeksu spółek handlowych. Ustawodawca w art. 577-580 omówił procedurę przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową, zaś w art. 575-5761 k.s.h., zmianę formy prawnej ze spółki kapitałowej na osobową.
Są to wymagania szczegółowe, których spełnienie musi poprzedzać spełnienie warunków ogólnych, przewidzianych w art. 551-570 k.s.h.
Zasadniczej podstawy przekształcenia należy szukać w art. 551 k.s.h., zgodnie z którym „(…)Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółka przekształcona).(…)”.
Zdolność przekształceniowa nie przysługuje spółce w upadłości, likwidacji lub tej, która zaczęła już podział majątku. Do samego przekształcenia dochodzi z dniem wpisu do rejestru KRS. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną.
Przekształcenia spółek opierają się na zasadzie ciągłości. Oznacza to, że nowy twór pozostaje podmiotem wszystkich licencji, koncesji i zezwoleń, jakie przysługiwały spółce przekształcanej, chyba że z treści przedmiotowej decyzji lub ustawy wynika co innego.
Przekształcenie nie narusza składu osobowego spółki kapitałowej. Wspólnicy spółki przekształcanej z dniem przekształcenia stają się wspólnikami spółki przekształconej, chyba że nie wyrażą woli udziału w nowym przedsięwzięciu.
Jest to okazja do „wyjścia” ze spółki. Udziałowcy, którzy zagłosują przeciwko uchwale o przekształceniu spółki kapitałowej w osobową i zażądają zaprotokołowania sprzeciwu, mogą oczekiwać, że spółka odkupi ich akcje lub udziały.
Zmiana formy prawnej nie oznacza również konieczności zawierania nowych umów z pracownikami.
Jak przebiega przekształcenie spółki kapitałowej?
Zmiana formy prawnej spółki kapitałowej składa się z kilku, zasadniczych etapów. Należą do nich:
- sporządzenie planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,
- powzięcie uchwały o przekształceniu spółki,
- powołanie organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
- zawarcia umowy albo podpisania statutu spółki przekształconej,
- dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.
Warto pamiętać, że z dniem 1 marca 2020 r. uległy zmianie przypadki, w których konieczne jest zaopiniowanie przez biegłego rewidenta planu przekształcenia w zakresie poprawności i rzetelności. Obecnie, procedura występuje znacznie rzadziej, co przyspiesza i zmniejsza koszty większości przekształceń.
Badanie planu przekształcenia należy uwzględnić w przypadku przekształcenia jakiejkolwiek spółki w spółkę akcyjną, przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę kapitałową albo zmiany spółki jawnej lub cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli zarząd nie jest pewien, czy w danym przypadku kontrola biegłego rewidenta jest wymagana, warto zasięgnąć porady wykwalifikowanego prawnika, który dokona wykładni obowiązujących przepisów.
W przypadku kiedy opinia rewidenta jest niezbędna, sąd rejestrowy powołuje go na wniosek zarządu spółki przekształcanej. Rewident typowany jest imiennie, a osoba prawna pokrywa wszystkie, związane z tym koszty. Warunkiem dopuszczalności zmiany formy organizacyjnej jest wydanie opinii pozytywnej.
Przekształcenie spółki kapitałowej a plan przekształcenia – co warto o nim wiedzieć?
Za sporządzenie planu przekształcenia odpowiedzialny jest zarząd spółki przekształcanej. Należy przy tym zachować formę pisemną, chyba że przekształceniu ulega jednoosobowa spółka kapitałowa. W tym drugim przypadku ustawodawca przewidział formę aktu notarialnego. Zgodnie z art. 558 § 1 k.s.h. plan przekształcenia powinien zawierać szereg informacji. Wśród nich można wymienić:
- wartość bilansową majątku spółki przekształcanej na dzień poprzedzający przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia,
- określenie wartości godziwej udziałów lub akcji wspólników dla przekształceń spółek kapitałowych w osobowe.
Jako załączniki, do planu przekształcenia powinny zostać przedłożone:
- uchwała w sprawie przekształcenia,
- umowa albo statut spółki przekształconej,
- wycena majątku spółki przekształcanej w przypadku wyboru jako formy docelowej spółki akcyjnej,
- sprawozdanie finansowe sporządzone do celów przekształcenia.
Etap zawiadomienia wspólników i podjęcie uchwały o przekształceniu
Po sporządzeniu planu spółka ma obowiązek zawiadomienia wspólników dwukrotnie o planowanej dacie przekształcenia. Do zawiadomienia dołącza się najważniejsze informacje wskazane w opinii biegłego, projekt umowy lub statutu oraz wskazuje się termin i miejsce, gdzie będzie możliwe zapoznanie się z pełną wersją dokumentacji.
Kolejnym etapem jest powzięcie uchwały o przekształceniu, która powinna zostać umieszczona w protokole, dla którego zachowano formę aktu notarialnego. Jakie elementy powinna zawierać uchwała o przekształceniu?
Przede wszystkim powinno być to:
- określenie docelowego typu spółki,
- wskazanie kapitału zakładowego,
- zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom spółki przekształcanej (jeżeli takie przywileje zostały przyznane),
- imiona i nazwiska członków zarządu spółki kapitałowej albo wspólników, którym przyznano prawo do reprezentowania spółki,
- zgodę na brzmienie umowy albo statutu.
Co istotne, podjęcie uchwały od 1 marca 2020 roku zastępuje zawarcie umowy lub podpisanie statutu spółki. W ten sposób cała procedura została uproszczona względem obowiązującej poprzednio regulacji.
Nowelizacja przepisów doprowadziła do wykreślenia m.in. art. 565 k.s.h., który dawał wspólnikom spółek kapitałowych możliwość “wycofania się” z przekształconej spółki. Obecnie, zgodnie z brzmieniem art. 553 § 3 k.s.h., wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej. Możliwość żądania odkupu akcji lub udziałów została zachowana jedynie dla transformacji spółki kapitałowej w osobową.
Ostatnim krokiem jest złożenie wniosku o wpis spółki do rejestru KRS. Dokonują tego członkowie zarządu lub wspólnicy mający prawo reprezentacji spółki przekształconej.
Kiedy opłaca się przekształcenie spółki kapitałowej w z o.o. lub akcyjną?
Zmiana formy prowadzenia działalności gospodarczej z jednej spółki kapitałowej w inną może być podyktowane różnymi względami. Spółka akcyjna z założenia przeznaczona jest do dużych inwestycji, zakrojonych na szeroką skalę. Jest to jednak najbardziej sformalizowany i rozbudowany podmiot, zarządzanie którym wymaga doświadczenia i szczegółowego planowania.
Z kolei spółka z o.o. jest tańsza w założeniu. Ustawodawca nie przewidział względem niej aż tak zaostrzonych wymagań w przedmiocie np. tworzenia kapitału zapasowego. Dopuszczalne jest też zarejestrowanie spółki z o.o. z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego S24.
Przed podjęciem decyzji warto zasięgnąć porady wykwalifikowanego prawnika, który zaprezentuje dostępne możliwości oraz przeprowadzi wspólników przez niezbędne formalności.
Pytania i odpowiedzi
Spółka kapitałowa to rodzaj spółki określonej w kodeksie spółek handlowych, których cechą charakterystyczną jest kapitałowe połączenie wspólników ze spółką. W odróżnieniu od wspólników spółek osobowych (gdzie kluczowe jest połączenie “osobowe”), wspólnicy co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Kodeks spółek handlowych przewiduje 3 rodzaje spółek kapitałowych: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne i proste spółki akcyjne.
Kodeks spółek handlowych nie klasyfikuje spółki cywilnej w ogóle jako spółki prawa handlowego. Jest to tak naprawdę stosunek zobowiązaniowy między dwoma przedsiębiorcami, którzy zobowiązują się działać wspólnie w celu osiągnięcia określonego celu. Nie oznacza to jednak, że spółki cywilnej nie można przekształcać- oczywiście można, aczkolwiek nie będzie się to odbywało według zasad opisanych w tekście.
Odpowiedź na to pytanie zależy przede wszystkim od tego, co dany przedsiębiorca chce osiągnąć. Niezależnie od każdego celu, warto skonsultować przekształcenie z zewnętrznym doradcą prawnym specjalizującym się w obsłudze przedsiębiorców i przekształceniach.
Zaufali nam:
