Czym jest sp. z o.o.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest to osoba prawna, która może zostać utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym prawnie dopuszczalnym celu. Spółka z o.o. powstaje w wyniku zawarcia umowy spółki, najpierw jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, a następnie, po uzyskaniu wpisu do właściwego rejestru sądowego, jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jak wskazano powyżej, spółka z o.o. jest osobą prawną, co oznacza, że ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Spółka pomimo tego, że działa przez swoje organy (o czym poniżej), to zaciąga zobowiązania i podpisuje umowy w imieniu własnym. To spółka a nie jej wspólnicy czy zarząd jest podmiotem praw i obowiązków.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, co oznacza, że przynajmniej teoretycznie kluczową rolę odgrywa w niej kapitał, a nie świadczenia wspólników w jej rozwój czy inne, niematerialne czynniki. Kapitał w spółce z o.o. jest wnoszony w formie udziałów.
Innymi słowy, spółka z o.o. jest to osoba prawna, która prowadzi w swoim imieniu przedsiębiorstwo, a dla osób fizycznych spółka z o.o. może być dogodną i bezpieczną szatą prawną dla prowadzenia działalności zarobkowej.
Cechy spółki
Główną cechą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ograniczona odpowiedzialność wspólników spółki za jej zobowiązania. Co do zasady wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki, natomiast ewentualna strata w związku z jej zadłużeniem ograniczona jest do wysokości wniesionego wkładu. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma obowiązku utworzenia kapitału zapasowego (w odróżnieniu od spółki akcyjnej), czy ustawowego obowiązku dopłat do kapitału zakładowego w celu pokrycia straty. Nadmienić w tym zakresie należy także, że w spółce z o.o. w po spełnieniu ustawowych przesłanek, odpowiedzialność za zobowiązania mogą ponosić członkowie zarządu. Szerzej o zasadach odpowiedzialności członków zarządu oraz możliwymi strategiami obrony przeczytają Państwo w tym artykule
Jak wspomniano, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działa przez swoje organy. Należą do nich przede wszystkim zarząd oraz zgromadzenie wspólników. Do organów co do zasady fakultatywnych (o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej) jest rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.
Bieżące sprawy w spółce prowadzone są przez zarząd spółki. Zarząd z mocy ustawy oraz, o ile postanowienia umowy spółki w zakresie reprezentacji nie przewidują inaczej, może zawierać umowy w imieniu i na rzecz spółki z o.o. Zgromadzenie wspólników odpowiada za kontrolę spółki m.in. poprzez udzielania zarządowi absolutorium czy podejmowanie uchwał na zwykłych oraz nadzwyczajnych zgromadzeniach wspólników. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna, o ile są powołane, odpowiadają co do zasady za nadzór nad działalnością spółki.
Spółka z o.o. składa się z udziałów, których wysokość co do zasady określona jest przez umowę spółki. Kodeks spółek handlowych przewiduje jednak pewne ramy. w szczególności dotyczące minimalnej wartości nominalnej jednego udziału. W zasadzie jest duża dowolność przewidziana przez kodeks spółek handlowych w zakresie obrotem akcji, a regulacja tej materii pozostawiona jest umowie spółki.

Czy możliwe jest przekształcenie spółki z o.o?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak każda spółka prawa handlowego, na mocy art. 551 kodeksu spółek handlowych może być przekształcona w inną spółkę handlową. Odpowiedź na pytanie zawarte w nagłówku niniejszego pisma zatem jest twierdząca.
Tryb przekształcenia jest co do zasady podobny w zakresie każdej z przekształcanych spółek.
Nadmienić należy jednak, że sam proces przekształcenia w stosunku do poszczególnych spółek, w które spółka z o.o. ma być przekształcana może się różnić. Każdorazowo zatem tryb i wymogi procedury przekształcenia należy rozpatrywać in casu, czyli w oparciu o konkretny stan faktyczny.
Wymogami stałymi zatem będą co do zasady:
- sporządzenie planu przekształcenia
- powzięcie uchwały o przekształceniu spółki
- powołanie członków organów spółki przekształconej lub określenie reprezentacji w przypadku spółki osobowej
- zawarcie umowy lub podpisanie statutu nowej spółki
- dokonania stosownych zmian w rejestrze.
Szczegółowe rozwinięcie danych wymogów i podanie ich charakterystyki odbywać się będzie w dalszych artykułach, w poszczególnych przypadkach.
W jakie podmioty można spółkę z o.o. przekształcić?
Zgodnie z wskazanym powyżej przepisem, spółka z o.o. może być przekształcona w inną spółkę handlową. Oznacza to, że dopuszczalne jest przekształcenie w:
- spółkę jawną
- spółkę partnerską
- spółkę komandytową
- spółkę komandytowo-akcyjną
- spółkę akcyjną
Każda z powyżej przytoczonych spółek ma inną specyfikę zatem wybór formy spółki przekształcanej powinien być poprzedzony analizą jej cech charakterystycznych. W następnych artykułach dostarczony zostanie Państwu pakiet informacji dot. każdej ze spółek, w którą przekształcenie jest możliwe, co może pomóc w podjęciu decyzji o przekształceniu.
Osobną kwestią, nieprzewidzianą w przepisach, a która zostanie w następnych artykułach opisana, jest przekształcenie spółki z o.o. w spółkę cywilną a także w jednoosobową działalność gospodarczą. Rozstrzygnięta zostanie sama dopuszczalność takiego przekształcenia oraz jego specyfika i skutki.
Podsumowanie
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest to popularna forma prowadzenia działalności zarobkowej, która ma wiele zalet. Jej wybór zdaje się być rozsądny przez pryzmat ograniczonej odpowiedzialności za jej długi w przypadku niepowodzenia czy bankructwa. W razie konieczności przeprowadzenia zmian organizacyjnych, przepisy kodeksu spółek handlowych umożliwiają przekształcenie spółki z o.o. w inną spółkę kapitałową. Taka elastyczność może wpłynąć korzystnie na ciągłość prowadzonej działalności, zatem w przypadku podjęcia decyzji o przekształceniu warto mieć to na uwadze.
Przekształcenie spółki z o.o. jest jednak obwarowane licznymi wymogami formalnymi, koniecznością sporządzenia dokumentów i podjęcia określonych czynności prawnych. Wymogi i tryb przekształcenia może się nieznacznie różnić i finalny kształt procedury przede wszystkim będzie zależał od tego, jaka spółka będzie spółką przekształcaną. Opis poszczególnych trybów przekształcenia znajdą Państwo w kolejnych artykułach z cyklu “przekształcenie spółki z o.o.”.


Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej również jako sp. z o.o.) oraz spółka akcyjna (dalej również jako s.a.) to dwie formy prowadzenia działalności, z którymi styczność z pewnością ma każdy uczestnik obrotu prawnego. Obie te spółki w swej charakterystyce łączy to, że są osobami prawnymi, działają przez swoje organy, które ukształtowane zostały podobnie. Do różnic należy z pewnością struktura właścicielska (udziały oraz akcje), różnica w akcie założycielskim (umowa spółki oraz statut), (wysokość kapitału zakładowego (5.000 oraz 100.000 zł), detale rejestracji czy wymagane prawem organy osoby prawnej. W obliczu takiej popularności obu spółek oraz znaczących różnic, jawi się pytanie, czy przekształcenie spółki z o.o. w akcyjną jest możliwe i czy jest ewentualnie korzystne?
Cechy spółki akcyjnej
O ile o cechach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością szerzej była mowa w artykule dot. samej możliwości przekształcenia spółki, o tyle cechy spółki akcyjnej, jako spółki przekształcanej w omawianym przypadku, wymagają dalszej analizy.
Jak nadmieniono we wstępie, spółka akcyjna jest kapitałową spółką handlową, wspólnicy uczestniczą w tej spółce w wyniku objęcia wyemitowanych akcji. Akcje to papiery wartościowe, które najczęściej określają ogół praw o charakterze majątkowych i niemajątkowym akcjonariusza w spółce. Akcje dzieli się przede wszystkim na imienne, czyli te, które wskazują osobę uprawnioną z imienia i nazwiska, oraz akcje na okaziciela.
Spółka akcyjna jest osobą prawną, oznacza to m.in., że działa przez swoje organy. Do wymaganych prawem organów zaliczyć należy przede wszystkim zarząd, walne zgromadzenie akcjonariuszy, ale także radę nadzorczą, która w spółce akcyjnej jest obligatoryjna.
Przez pryzmat różnic i ewentualnego przekształcenia najważniejszą cechą spółki akcyjnej jest to w jaki sposób może ona pozyskiwać nowe środki. Kodeks spółek handlowych przewiduje, że podwyższenie kapitału spółki akcyjnej wymaga zmiany statutu i może nastąpić przez:
- podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji
- emisję nowych akcji
Zdaniem autora, to właśnie emisja nowych akcji jest realnym instrumentem wprowadzenia nowego kapitału do spółki akcyjnej. Uchwałę o podwyższeniu podejmuje walne zgromadzenie akcjonariuszy, jej podjęcie wymaga zachowania wymogów przewidzianych w art. 432 ksh.
Poprzez emisję nowych akcji spółka akcyjna zyskuje nowy kapitał, który może być konieczny do przeprowadzenia nowych inwestycji, w zamian za zwiększenie grono akcjonariuszy, czyli osób upoważnionych do wykonywania praw z akcji w spółce. Niemniej jednak, ten układ zdaje się być korzystny dla spółki akcyjnej, nawet gdy może doprowadzić do pewnych zmian w strukturze właścicielskiej spółki.
Czy można przekształcić spółkę z o.o. w spółkę akcyjną?
Nie ulega wątpliwości, że przekształcenie sp z o.o. w SA jest dopuszczalne. Przepisy ogólne dot. przekształcenia spółek kapitałowych jasno stanowią o możliwości takiego procesu. Od tej zasady należy wskazać jednak kilka wyjątków.
W częściach poprzednich niniejszego artykułu wskazano, że minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej jest znacznie wyższy niż spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i wynosi 100.000 zł. Nie będzie możliwe przekształcenie spółki z oo w akcyjną w sytuacji, gdy w tej pierwszej kapitał zakładowym jest mniejszy niż 100.000 zł. W takim przypadku należy dostosować wysokość kapitału do minimalnych ustawowych wymogów. Odbywa się to poprzez jego zwiększenie.
Innym wymogiem jest obowiązek zatwierdzenia sprawozdań finansowych spółki przekształcanej przez minimum dwa ostatnie lata obrotowe. Jeżeli spółka prowadzi działalność przez okres krótszy niż dwa lata, sprawozdanie winno obejmować cały okres działalności spółki.
Oczywistym jest wynikający z przepisów brak możliwości przekształcenia spółki z o.o. w upadłości lub likwidacji.
Tryb przekształcenia
Proceduralnie przekształcenie wymaga dokonania kilku czynności prawnych. Należą do nich:
- sporządzenie planu przekształcenia wraz z załącznikami
- zawiadomienie wspólników o planowanym przekształceniu
- powzięcie uchwały o przekształceniu
- powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją;
- zgłoszenie spółki przekształconej i wykreślenie spółki przekształcanej
Zarząd spółki przekształcanej przygotowuje w formie pisemnej plan przekształcenia. Powinien zawierać on co najmniej ustalenie wartości bilansowej spółki na dzień poprzedzający przedłożenie wspólnikom ww. planu, oraz zawierać wymagane prawem załączniki.
Co istotne, w odróżnieniu od przekształcenia spółki z o.o. w inną spółkę kapitałową, plan przekształcenia w spółkę akcyjną podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Ww. badanie odbywa się pod kątem poprawności i rzetelności sporządzenia planu, w szczególności sprawdzenia, czy wycena aktywów i pasywów odpowiada ich realnej wartości.
Następnie spółka przekształcana powinna dwukrotnie zawiadomić wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu. W tym zakresie zastosowanie mają przepisy art. 560 ksh oraz umowa spółki w zakresie doręczania pism wspólnikom spółki przekształcanej. Zawiadomienie, powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta z badania planu przekształcenia, a także określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników, a także opinią biegłego rewidenta z badania planu. Termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały.
Następnie wspólnicy podejmują uchwałę o przekształceniu. Jest ona skuteczna, jeżeli za przekształceniem opowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością ¾ głosów, o ile umowa spółki nie zawiera wymogów bardziej rygorystycznych. W uchwale przekształceniowej zawarte są w szczególności:
- wysokość kapitału zakładowego
- zakres praw wspólników spółki przekształconej
- nazwiska i imiona członków zarządu
- zgoda na brzmienie statutu spółki.
Po wykonaniu powyższej procedury, konieczne jest dokonanie zgłoszenia zmian we właściwym rejestrze, w tym przypadku w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Korzyści z przekształcenia
Główną korzyścią z przekształcenia spółki z oo w akcyjną jest uproszczenie ewentualnych procesów inwestycyjnych. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może w tak dowolny sposób tworzyć nowych udziałów, zatem ewentualne procesy pozyskiwania nowych środków mogą być utrudnione. W spółce z o.o. przede wszystkim nowe środki wchodzące w kapitał zakładowy pozyskuje się w drodze uchwały wspólników o zwiększeniu kapitału zakładowego (który to musi być przez nich pokryty) lub o zmianie umowy spółki polegającej na zwiększeniu kapitału i objęciu go przez nowego wspólnika.
Zaletą spółki akcyjnej, w szczególności w odniesieniu do dużych przedsięwzięć, jest anonimowość akcjonariuszy i względna dowolność w emisji nowych akcji. W dużym uproszczeniu, gdy konieczne jest zorganizowanie nowych środków, walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o emisji nowych akcji, co po spełnieniu wymogów formalnych może doprowadzić do zwiększenia kapitału zakładowego spółki, a w rezultacie, także do zwiększenia środków na inwestycje.
W zakresie zbywalności akcje, w szczególności na okaziciela, mogą być w zasadzie zbywane dowolnie, o ile nie jest to wyłączone w statucie spółki lub w innych powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Zbycie akcji imiennych następuje poprzez złożenie w formie pisemnej oświadczenia o jego zbyciu, natomiast zbycie akcji na okaziciela wymaga przede wszystkim wydania dokumentu akcji z jednoczesną wolą obydwu stron co do przejścia własności akcji.
Tryb ten jest korzystny, ponieważ nie wymaga wizyt u notariusza celem poświadczenia podpisu, czy innych wymogów przewidzianych dla zbycia udziałów w spółce z o.o. (m.in uchwały zgromadzenia wspólników w przedmiocie wyrażenia zgody na zbycie). Co do zasady zatem prostota w rozporządzaniu papierami wartościowymi uprawniającymi do wykonywania praw w spółce akcyjnej, jak również prostota w przedmiocie pozyskiwania nowego kapitału jest jej dużą zaletą.
W związku z powyższym, przekształcenie spółki z o.o. w S.A. będzie przede wszystkim korzystne gdy w planach są duże inwestycje, wymagające nowych środków, którymi wspólnicy spółki z o.o. nie dysponują. W przypadku takiego zwiększania skali prowadzonej działalności, warto rozważyć ten tryb przekształcenia, który może nieść za sobą określone korzyści.


Przekształcenie spółki z oo w spółkę komandytową
Spółka z o.o. będąca jedną z bardziej bezpiecznych form prowadzenia działalności. Nie jest jednak pozbawiona wad. Jedną z nich jest podwójne opodatkowanie, zarówno na poziomie spółki podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), jak i na poziomie wspólników, najczęściej podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Gdy prowadzona działalność zaczyna przynosić wysokie zyski, nie zawsze prowadzenie działalności w tej szacie prawnej będzie korzystne. Może pojawić się wtedy pytanie, czy dokonanie optymalizacji kosztów działalności przez przekształcenie jest możliwe i ewentualnie jak przekształcić spółkę z oo w komandytową. Odpowiedź na postawione pytania znajdą Państwo w niniejszym artykule.
Czym jest spółka komandytowa?
W odróżnieniu od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka komandytowa jest spółką osobową. Celem spółki komandytowej przewidzianym w kodeksie spółek handlowych (dalej KSH) jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Wspólnikami spółki komandytowej są co najmniej jeden komplementariusz i co najmniej jeden komandytariusz.
Co istotne, przepisy prawa nie wprowadzają obostrzeń co do samej osoby wspólnika. Prowadzi to do wniosku, że wspólnikiem spółki komandytowej może być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (tzw. ułomne osoby prawne). Wspólnikiem prowadzącym co do zasady sprawy spółki jest komplementariusz. Komandytariusz, o ile umowa spółki nie zawiera postanowień odmiennych, nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki. W doktrynie określa się komplementariusza jako “wspólnika aktywnego” natomiast komandytariusza jako “wspólnika biernego”
Spółka komandytowa prowadzi działalność gospodarczą. Jest jednak jednostką nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębne przepisy osobowość prawną przyznają. Oznacza to, że spółka może we własnym imieniu zawierać zobowiązania, pozywać oraz być pozywana.
Spółka komandytowa zawiązuje się w momencie zawarcia w formie aktu notarialnego umowy spółki, natomiast powstaje z chwilą wpisu do właściwego rejestru. Wpis ten ma konstytutywny charakter, co oznacza że jest aktem prawnokształtującym, tworzącym dany stan prawny.
Charakterystyczną cechą spółki komandytowej jest podział odpowiedzialności wspólników za zobowiązania. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Jego odpowiedzialność jest odpowiedzialnością osobistą, nieograniczoną,
Komandytariusz natomiast nie ponosi nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jego odpowiedzialność ogranicza się do wysokości sumy komandytowej.
Możliwe sposoby przekształcenia
Przekształcenie spółki z o.o. w komandytową może odbyć się niejako na dwa sposoby:
- przekształcenie właściwe, oznaczające dopełnienie formalności przewidzianych przez KSH i zmianę spółki z o.o. w spółkę komandytową
- utworzenie nowej spółki komandytowej, której komplementariuszem będzie istniejąca spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Wybór trybu przekształcenia zależy przede wszystkim od określonych przed wszczęciem procedury celów.
Pierwszy rodzaj cechuje się sformalizowaną procedurą i koniecznością dokonania szeregu czynności, z której każda jest istotna przez pryzmat finalnego rezultatu, o czym poniżej. Jego rezultatem jest powstanie nowej spółki osobowej i wykreślenie z rejestru spółki dotychczas prowadzącej działalność. Korzyścią z wybrania takiego sposobu przekształcenia jest przede wszystkim kontynuacja dotychczasowej działalności przez spółkę komandytową z mocy prawa. Skutek ten występuje zarówno na płaszczyźnie cywilnoprawnej, jak i na płaszczyźnie podatkowej. Oznacza to, że przekształcona spółka (czyli spółka komandytowa) będzie podmiotem wszystkich praw i obowiązków, które dotychczas przysługiwały spółce z o.o.
Powyższe umożliwia kontynuowanie dotychczasowej działalności z tymi samymi kontrahentami bez obowiązku aneksowania dotychczasowych umów, czy nawet zawierania nowych. Nadmienić należy także, że przekształcenie w tym trybie niesie za sobą korzyści podatkowe, opisane we wstępie. Procedura przekształcenia spółki może być jednak długotrwała.
Znacznie szybszą procedurą jest opisana w punkcie 2. Polega ona na założeniu nowej spółki komandytowej, której jedynym komplementariuszem będzie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a komandytariuszami wspólnicy dotychczasowej spółki. Tryb ten nie pociąga za sobą konieczności dokonania szeregu czynności prawnych, a jedyną kluczową czynnością jest założenie nowej spółki komandytowej, czyli podpisanie nowej umowy spółki podczas wizyty u notariusza.
Korzyścią z tego trybu jest przede wszystkim optymalizacja opodatkowania spółki oraz zachowanie bezpieczeństwa wspólników w razie ewentualnego pogorszenia sytuacji finansowej, prowadzącej do niewypłacalności spółki (nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania ponosi komplementariusz, czyli spółka z o.o.). Potencjalnie problematyczny może być jednak brak możliwości kontynuacji działalności spółki z o.o. Spółka komandytowa powstała w ten sposób de iure jest nowym podmiotem, na który ewentualne obecne zobowiązania i prawa muszą być przeniesione w drodze odrębnej umowy, najczęściej trójstronną, pomiędzy spółką przekształconą, spółką przekształcaną a jej kontrahentem. Nie występuje w tym schemacie przeniesienie i kontynuacja praw i obowiązków z mocy prawa.
Przekształcenie spółki z oo w komandytową krok po kroku
Przekształcenie właściwe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga:
- przygotowania przez zarząd spółki planu przekształcenia wraz z załącznikami, którymi są
- projekt umowy spółki komandytowej
- uchwały o przekształceniu
- wyceną majątku
- sprawozdaniem finansowym
- Poinformowanie dwukrotnie wspólników o zamiarze podjęcia uchwały w przedmiocie przekształcenia
- Podjęcie uchwały o przekształceniu i podpisanie umowy spółki wraz ze złożeniem stosownych oświadczeń
- rejestracja nowej spółki (komandytowej) w KRS.
Istotnym uproszczeniem w zakresie przekształcenia jest brak obowiązku badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta. Od marca 2020 roku nie jest to wymagane w zakresie przekształcenia zgodnie z analizowanym schematem.
Kontynuacja działalności przez spółkę komandytową
Jak wskazano powyżej, kontynuacja działalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku przekształcenia w spółkę komandytową występuje tylko w przypadku przekształcenia właściwego, w wyniku którego spółką przekształconą jest spółka komandytowa, a spółką przekształcaną spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Na gruncie cywilnoprawnym kontynuacja praw i obowiązków nie jest ograniczona na mocy przepisu szczególnego. Wskazać należy jednak, że na gruncie podatkowym spółka komandytowa realizować będzie tylko wyraźnie określone w przepisach prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Niestety, w związku z ostatnimi zmianami, od 1 stycznia 2021 roku każda spółka komandytowa jest płatnikiem podatku CIT, podobnie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z pewnością o ile do 2021 roku aspekt finansowy mógł być decydującym w zakresie wyboru tej szaty prawnej, o tyle od stycznia 2021 roku przekształcenie sp. z o.o. w sp.k. na tym gruncie nie będzie korzystne. Jeżeli głównym motywem przekształcenia jest próba optymalizacji kosztów podatkowych, polecamy Państwa uwadze TEN artykuł
Niemniej jednak, zdaniem autora to właśnie sukcesja praw i obowiązków na gruncie cywilnoprawnym winna mieć kluczowe znaczenie. Przy rozbudowanej działalności, złożonej sieci dostaw czy licznych kontraktach konieczność sporządzania aneksu lub cesji do każdej umowy może być wręcz niemożliwa, mając na uwadze również ewentualny brak woli kontrahentów do dokonywania zmian w umowie lub ewentualne próby renegocjacji innych warunków umowy przy okazji aneksowania, które niekoniecznie muszą być korzystne dla spółki przekształconej.
Przekształcenie spółki z oo w spółkę jawną
O ile sama możliwość przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie budzi żadnych zastrzeżeń, co zostało wyjaśnione w poprzednich publikacjach zespołu kancelarii (m.in. w TYM artykule), o tyle przepisy kodeksu spółek handlowych dają kilka możliwości co do wyboru nowej formy prawnej. Jedną ze spółek jest spółka jawna, w swej konstrukcji znacznie różniąca się od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy przekształcenie spółki z o.o. w jawną może być korzystne? Odpowiedź znajduje się w niniejszym artykule.
Czym jest spółka jawna?
Spółka jawna jest to spółka osobowa, posiadająca podmiotowość prawną, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką prawa handlowego. Spółka jawna zostaje zawiązana w drodze zawarcia umowy spółki w formie pisemnej, natomiast powstaje w momencie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Umowa musi spełniać wymogi kodeksu spółek handlowych, w tym w szczególności zawierać postanowienia w przedmiocie wniesienia wkładu przez wspólników oraz oświadczenia co do woli prowadzenia działalności pod własną firmą.
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska wszystkich wspólników, albo firmę (lub nazwę) jednego wspólnika oraz dodatkowe określenie “spółka jawna” (dopuszcza się także używanie skrótu sp.j.). Firma spółki jawnej powinna dostatecznie się odróżniać od firm innych przedsiębiorców, aby uniknąć wprowadzenia klientów w błąd.
Spółka jawna nie jest osobą prawną. Pomimo faktu posiadania przez nią podmiotowości prawnej oraz zdolności prawnej, a także posiadania przez nią statusu przedsiębiorcy w myśl art. 431 k.c., w doktrynie jest zgoda co do tego, że spółka jawna nie jest osobą prawną. Jest to jednostka organizacyjna, której odrębne przepisy (tj. art. 8 k.s.h) nadają osobowość prawną. Podyktowane jest to okolicznością, zgodnie z którą spółka jawna nie ma organów, nie ma przepisu nadającego jej wprost osobowość prawną, czy osobista odpowiedzialność wspólników za długi spółki, a także przede wszystkim uzależnienie istnienia spółki od jej składu osobowego (w niektórych sytuacjach np. śmierć jednego ze wspólników może doprowadzić do rozwiązania spółki- instytucja ta obca jest spółkom będącym osobami prawnymi, w tym m.in. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Cechą charakterystyczną spółki jawnej jest odpowiedzialność za zobowiązania w spółce. Co do zasady wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za długi spółki całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność ta ma jednak charakter subsydiarny, co oznacza, że warunkiem niezbędnym do dochodzenia należności bezpośrednio od wspólników, jest uprzednie bezskuteczne prowadzenie egzekucji przeciwko samej spółce jawnej.
Zasady przekształcenia spółki
W opisywanym trybie mamy do czynienia z przekształceniem spółki kapitałowej w spółkę osobową. Powyższe przekształcenie jest możliwe i do swojej skuteczności wymaga podjęcia kilku czynności. Są to:
- sporządzenie planu przekształcenia wraz z załącznikami, w tym w szczególności projektem uchwały, projektem umowy spółki, sprawozdaniem finansowym oraz wyceną majątku
- zawiadomienie wspólników o zamiarze przekształcenia, przynajmniej dwukrotnie
- podjęcie stosownej uchwały
- złożenie wniosku na odpowiednim formularzu do właściwego wydziału KRS
W zakresie ostatnich zmian prawnych wskazać należy, że od marca 2020 roku sprawozdania finansowego nie musi zbadać biegły rewident, co jest znacznym uproszczeniem procedury przekształcenia, w szczególności w zakresie koniecznych do poniesienia kosztów podczas tego procesu.
Praktyczne aspekty przekształcenia i korzyści
W tym miejscu zdaniem autora zasadne i konieczne jest opisanie sytuacji, w których przekształcenie w spółkę jawną może być korzystne.
Po pierwsze, w niektórych sytuacjach aż tak znacznym zagrożeniem może nie być subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Dotyczyło to będzie szczególnie spółek w działalnościach o relatywnie niskim stopniu ryzyka, a do takich należeć może m.in. świadczenie różnego rodzaju usług, gdzie brak jest konieczności inwestycji np. w materiał (w odróżnieniu od branży budowlanej), a ewentualne zobowiązania mogą wynikać tylko z bieżącej działalności spółki (w tym należności publicznoprawne). Jeżeli dłużnicy są świadomi swoich zobowiązań i mają nad nimi kontrolę i dobre wzajemne kontakty, to przesłanka odpowiedzialności za długi może się nie ziścić w obliczu braku znacznych zobowiązań.
Po drugie, w odróżnieniu od spółki z o.o., spółka jawna nie podlega podwójnemu opodatkowaniu. Nawet po najnowszej nowelizacji przepisów podatkowych, spółka jawna będzie podlegała podwójnemu opodatkowaniu tylko wówczas, jeżeli wspólnikami tego podmiotu są podmioty niebędące osobami fizycznymi oraz gdy zaniecha ona złożenia odpowiedniego oświadczenia na formularzu CIT-15J do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Obecnie możliwość uniknięcia podwójnego opodatkowania może być jednym z kluczowych parametrów przy przekształceniu, w związku ze zmianami przepisów podatkowych nakładających podwójne opodatkowanie na spółkę komandytową
Po trzecie, prowadzenie spółki jawnej wiąże się z ograniczonymi formalnościami. Przede wszystkim w spółce jawnej nie ma obowiązku zwoływania zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdania finansowe i udzielającego absolutorium zarządowi. Spółka jawna nie musi składać sprawozdań do KRS, a co za tym idzie nie ma potrzeby przeprowadzania corocznego zebrania wspólników w normalnym trybie celem dopełnienia ww. formalności.
Ostatnią korzyścią, dość prozaiczną ale mogącą zaważyć na wyborze spółki jawnej jako właściwej formy prowadzenia działalności jest prostota w przedmiocie zmiany umowy spółki. Umowa spółki jawnej dla swej ważności wymaga formy pisemnej, zatem zmiany tej umowy (o ile nie przewidziano inaczej) też następują w formie pisemnej, Celem zmiany umowy nie ma konieczności udawania się zatem do notariusza, gdyż mogą ją zrobić wspólnicy podczas zgromadzenia np. w siedzibie spółki.


Jaki jest skutek przekształcenia i co z kontynuacją działalności?
Po pomyślnym ukończeniu wymogów związanych z przekształceniem określonych przez KSH, spółka przekształcona (czyli spółka jawna) jest następcą prawnym spółki przekształcanej (czyli spółki z o.o.). Oznacza to, że spółce jawnej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Staje się ona podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg (o ile same decyzje nie zawierają postanowień odmiennych), a kontynuowanie bieżących kontraktów nie wymaga negocjacji aneksów czy dokonywania cesji.
Wspólnicy spółki z o.o. biorący udział w przekształceniu z mocy prawa po ukończeniu tego procesu stają się wspólnikami spółki jawnej. W tym miejscu należy przypomnieć, że bardzo istotnym jest, aby wspólnicy mieli świadomość co do odpowiedzialności wspólników w spółce jawnej, gdyż jest ona znacznie szersza niż w spółce z o.o.
Odpowiadając tym samym na pytanie zawarte we wstępie- czy przekształcenie spółki z oo w jawną może być korzystne? Z pewnością w niektórych okolicznościach tak, w szczególności mając na uwadze ostatnie zmiany w prawie podatkowym. Niemniej jednak jest to skomplikowany proces, w zasadzie nieodwracalny po jego ukończeniu (wszak spółka z o.o. podlega wykreśleniu po przekształceniu), zatem podjęcie decyzji powinno nastąpić po sprawdzeniu poszczególnych parametrów i zbadaniu stanu danej spółki, a także po weryfikacji zamierzonych celów i perspektywy ich osiągnięcia poprzez przekształcenie w tę formę prawną.
Przekształcenie spółki z oo w komandytowo-akcyjną
Dostosowanie formy prawnej prowadzenia działalności może odbywać się w ramach przewidzianych przez kodeks spółek handlowych wariantów. O ile przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną, czy spółkę komandytową jest spotykane i oczywiste dla przeciętnego przedsiębiorcy zorientowanego w modelach przekształcenia, o tyle względnie rzadko spotykanym jest przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytowo-akcyjną (również określaną skrótem SKA). Z niniejszego artykułu dowiedzą się Państwo jakie są cechy takiego przekształcenia, jaki jest skutek po zakończeniu procedury oraz czy takie przekształcenie może przynosić korzyści.
Czym jest spółka komandytowo-akcyjna?
Spółka komandytowo-akcyjna jest to spółka osobowa prawa handlowego, która nie ma osobowości prawnej, której jednak odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. Oznacza to, że spółka może we własnym imieniu zaciągać zobowiązania, nabywać prawa czy pozywać i być pozywana.
Cechą charakterystyczną spółki komandytowo-akcyjnej jest jej struktura właścicielska. Pokrótce przypomnieć należy, że spółka komandytowa składa się z min. dwóch wspólników- jednego komplementariusza, który odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem osobistym, oraz komandytariusza, który odpowiada wyłącznie do określonej w umowie spółki sumy komandytowej.
W strukturę właścicielską spółki akcyjnej natomiast wchodzą głównie akcjonariusze. To oni mają prawo do udziału w zyskach spółki oraz do decydowania o jej najważniejszych sprawach na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy. Akcjonariusze natomiast jako osoby nieprowadzące bieżących spraw spółki nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania.
Łącząc niejako te dwa prawne rozwiązania w przedmiocie struktury spółki, wskazać należy, że spółka komandytowo-akcyjna składa się z co najmniej jednego komplementariusza (czyli wspólnika ponoszącego odpowiedzialność za długi spółki całym swoim majątkiem) oraz jednego akcjonariusza.
Minimalna wysokość kapitału zakładowego SKA wynosi 50.000 zł. Wkład komplementariusza może polegać na przeniesieniu na spółkę prawa własności, przeniesienia na spółkę innych spraw czy np. świadczeniu pracy. Ważne jest, aby wkład komplementariusza został oznaczony co do wartości i przedmiotu w statucie. Wkład akcjonariusza jest przeznaczany na pokrycie kapitału zakładowego spółki. Wskazuje się, że może on być pokryty wkładami pieniężnymi lub niepieniężnymi.
Wspólnicy biorą udział w zyskach spółki proporcjonalnie do wniesionych wkładów. Jednak co do zasady to tylko komplementariuszowi przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki. Umowa spółki może jednak w tym zakresie zawierać postanowienia odmienne.
Tryb przekształcenia
Przekształcenie sp. z o.o. w SKA jest przekształceniem spółki kapitałowej w spółkę osobową. Zgodnie z art. 551 kodeksu spółek handlowych takie przekształcenie jest dopuszczalne.
Przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytowo-akcyjną wymaga:
- sporządzenia planu przekształcenia spółki z załącznikami
- zawiadomienie wspólników o planowanym przekształceniu
- powzięcie uchwały o przekształceniu spółki
- określenia wspólników prowadzących sprawy spółki
- dokonania wpisu w rejestrze
Plan przekształcenia powinien zawierać przede wszystkim ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień oraz godziwą wartość udziałów spółki przekształcanej (spółki z o.o.) Załącznikami do planu przekształcenia są projekty: uchwał w sprawie przekształcenia oraz umowy spółki przekształconej, a także wycena majątku spółki przekształcanej.
Co istotne, plan przekształcenia w spółkę komandytowo-akcyjną nie wymaga badania przez biegłego rewidenta, ponieważ przepis art. 558 ksh wskazuje wprost, że obowiązek badania dotyczy wyłącznie przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną. Plan przekształcenia musi być sporządzony w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Uchwała w przedmiocie przekształcenia w spółkę komandytowo-akcyjną powinna zostać zawarta w protokole sporządzonym przez notariusza. Powinna ona zawierać co najmniej określenie, że przekształcenie sp. z o.o. następuje w spółkę komandytowo-akcyjną, zakres praw przysługujących wspólnikom, nazwiska i imiona wspólników prowadzących sprawy spółki oraz zgodę na brzmienie umowy spółki przekształconej.
Po podjęciu czynności określonych powyżej należy złożyć odpowiednie dokumenty do właściwego sądu rejestrowego celem wykreślenia spółki przekształcanej i wpisania spółki przekształconej. Co istotne, od 1 lipca 2021 roku weszła w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw, wprowadzająca tzw. informatyzację postępowania rejestrowego. Oznacza to zatem, że aby dokonać wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS należy wykorzystać system teleinformatyczny, a dokonanie zmian w formie papierowej nie będzie możliwe.
Przepisy szczególne
Ogólny tryb opisany powyżej ma zastosowanie co do zasady do każdego przekształcenia spółki. W przypadku konkretnie dokonania przekształcenia wg. trybu przewidzianego w niniejszym artykule należy zwrócić uwagę na kilka przepisów szczególnych.
Po pierwsze, uchwała o przekształceniu wymaga oprócz uzyskania wymaganej większości, zgody osób które mają być komplementariuszami. Zgoda ta wymagana jest pod rygorem nieważności, a pozostałe osoby (których zgoda nie była wymagana) stają się komandytariuszami lub komplementariuszami.
Aby dokonanie zmiany szaty prawnej spółki z o.o. w SKA, wymagane jest nadto, aby za przekształceniem opowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej ⅔ kapitału zakładowego. Umowa spółki ewentualnie w tym zakresie może przewidywać bardziej rygorystyczne warunki.
Skutek przekształcenia i kontynuacja działalności
Spółka przekształcana staje się nową spółką w tzw. dniu przekształcenia, czyli dniu wpisu spółki (w tym przypadku spółki komandytowo-akcyjnej) do właściwego rejestru.
Skutkiem przekształcenia jest przede wszystkim kontynuacja i ciągłość działalności. Spółka przekształcona nie musi zawierać nowych umów czy organizować całego przedsiębiorstwa od początku, gdyż na podstawie art. 553, spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.
Powyższe dotyczy także koncesji, zezwoleń czy ulg, o ile przepisy szczególne nie przewidują inaczej.
Jeżeli chodzi o korzyści, to z pewnością należy do nich brak opodatkowania u komplementariuszy w trakcie roku zaliczek na poczet udziału w zysku. Powyższe znalazło potwierdzenie w wyroku NSA z 3 grudnia 2020 roku. Należy jednak uważać, gdyż odmiennego zdania są organy podatkowe (z Ministerstwem Finansów na czele, który podziela ich zapatrywania)
Wspólnicy SKA nie płacą natomiast składek ZUS, co jest pewnym obniżeniem kosztów prowadzenia działalności w tej formie prawnej. Na gruncie podatkowym, SKA jest traktowana jako spółka kapitałowa, wynika z tego natomiast, że podatkiem od czynności cywilnoprawnych nieobjęte są np. pożyczki udzielane spółce przez wspólników.
Niemniej jednak, ostateczna ocena, czy przekształcenie w tym trybie jest korzystne przez pryzmat prowadzonej działalności powinno odbywać się po dokonaniu pogłębionej sytuacji biznesowej spółki oraz celów procesu. Nawet w przypadku uznania, że przekształcenie w SKA nie spełni oczekiwań podmiotu decyzyjnego, to wysoce prawdopodobne jest, że korzystna będzie inna forma przekształcenia, np. w spółkę akcyjną lub w spółkę komandytową, o czym przeczytają Państwo w pozostałych naszych artykułach.


Przekształcenie spółki z oo w jednoosobową działalność gospodarczą
Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to dwie najbardziej popularne i najbliższe przedsiębiorcom formy prowadzenia działalności. Zarówno spółkę z o.o. jak i JDG obecnie można założyć (lub zarejestrować, w przypadku działalności) nie wychodząc z domu przy użyciu profilu zaufanego i właściwego systemu teleinformatycznego. O ile rejestracja działalności i założenie spółki z o.o. może zająć nawet kilkadziesiąt minut, o tyle zmiana formy prawnej z jednej na drugą jest o wiele bardziej skomplikowana.
Tryb przekształcenia
Na samym początku niniejszego artykułu wskazać należy, że nie jest możliwe “klasyczne” przekształcenie spółki z oo w działalność gospodarczą, takie jak np. przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną, komandytową czy jawną. Spółki z o.o. nie można przekształcić sensu stricto w jednoosobową działalność gospodarczą.
Jeżeli przedsiębiorca (czy właściwie wspólnik) dojdzie do wniosku, że spółka z o.o. nie jest odpowiednią formą działalności np. ze względu na zbyt duże koszty, obowiązek składania sprawozdań finansowych czy z innych formalnych względów, może natomiast przeprowadzić likwidację spółki z o.o. i równolegle rejestrację działalności gospodarczej, niemniej jednak w takim trybie postępowania, przedsiębiorca musi mieć na względzie, że w tym procesie nie następuje sukcesja działalności czy kontynuacja przedsiębiorstwa, zatem proces jest znacznie bardziej skomplikowany.
Przed podjęciem decyzji rekomenduje się dokonanie audytu zobowiązań i wierzytelności, a także aktywów i otwartych umów, których stronami jest spółka. Zobowiązania przewyższające aktywa spółki mogą sparaliżować procedurę przekształcenia. Ponadto, związany z brakiem kontynuacji działalności jest także fakt, że nie będzie możliwości dokonania cesji praw i zobowiązań z umów. Konieczne w tym zakresie będzie rozwiązanie umów zawartych w ramach spółki z o.o. i podpisanie nowych umów z kontrahentami, których stroną będzie jednoosobowa działalność.
W tym zakresie korzystne jest, że działalność gospodarcza może być prowadzona niezależnie od spółki z o.o., niejako równolegle. Przedsiębiorca prowadzący JDG może także skorzystać z tzw. ulgi na start, która umożliwia przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność prowadzenie jej przez pół roku bez konieczności odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Rekomenduje się wykorzystanie tej ulgi na uporządkowanie spraw związanych z przekształceniem, aby w przypadku konieczności ponoszenia wszelkich ciężarów publicznoprawnych, jednoosobowa działalność już przynosiła zyski, a spółka nie powodowała kosztów.
Rejestracja działalności
O wykreśleniu spółki z o.o. przeczytają Państwo w tym/innym artykule, natomiast poniżej kilka słów o rejestracji działalności poniżej.
Rejestrem właściwym dla prowadzenia działalności gospodarczej jest CEIDG. Rejestracja odbywa się online, przy użyciu właściwego systemu teleinformatycznego. Wpis można złożyć elektronicznie, ale możliwe jest także wpisanie się do rejestru we właściwym urzędzie gminy (miasta).
Co istotne, działalność można podjąć już w momencie złożenia wniosku. Nie ma konieczności oczekiwania na faktyczny wpis, a w myśl ustawy Prawo Przedsiębiorców, przedsiębiorca który podjął działalność w momencie złożenia wniosku a przed wpisem, nie będzie ponosił negatywnych konsekwencji prawnych.
We wpisie podaje się podstawowe dane osobowe przedsiębiorcy, nazwę firmy, miejsce prowadzenia działalności oraz przedmiot prowadzonej działalności zgodnie z PKD. Możliwe jest także ustanowienie pełnomocnika przedsiębiorcy w CEIDG, który będzie miał prawo jego reprezentacji.
Kontynuacja przedsiębiorstwa i firmy
Jak wskazano powyżej, nie występuje kontynuacja przedsiębiorstwa w tym trybie przekształcenia.
Oznacza to, że podmiot (np. wspólnik) chcący kontynuować działalność w innej formie prawnej musi przenieść w drodze odrębnych umów wszelkie prawa i obowiązki na działalność gospodarczą. Powyższe w pewnych okolicznościach może wiązać się z koniecznością negocjacji warunków umowy, która nie zawsze dla przedsiębiorcy będzie korzystna.
To samo dotyczy majątku koniecznego do prowadzenia działalności. Jeżeli nie został on zlikwidowany w toku likwidacji spółki, to możliwe jest np. wykupienie go od spółki. Niemniej jednak, nie ma możliwości korzystania z majątku spółki w toku prowadzonej działalności gospodarczej bez tytułu prawnego.
Jeżeli chodzi o firmę, czyli oznaczenie przedsiębiorstwa, to w tym miejscu wskazać należy na różnice. Firma spółki z o.o. nie musi zawierać nazwisk wspólników. Firma przedsiębiorcy natomiast musi co do zasady zawierać jego imię oraz nazwisko.
Jeżeli zatem przedmiotem opisywanego procesu będzie spółka XYZ, to przedsiębiorca Jan Kowalski chcący zachować ciągłość firmy, będzie musiał się odtąd oznaczać swoją jednoosobową działalność gospodarczą firmą “XYZ Jan Kowalski.”
Korzyści związane z przekształceniem
Za JDG przemawia przede wszystkim prostota w dysponowaniu środkami. Majątek spółki z o.o. nie jest majątkiem wspólnika i nie może on nim dowolnie dysponować, w tym w celach prywatnych. Majątek jednoosobowej działalności natomiast jest majątkiem prywatnym przedsiębiorcy i w korzystaniu z niego nie jest wymagane podejmowanie specjalnych uchwał.
Kolejną korzyścią JDG jest bardziej preferencyjne opodatkowanie. Spółka z o.o. jest podatnikiem CIT, a wspólnicy podatnikiem PIT. Oznacza to, że zysk spółki jest opodatkowany CIT, natomiast gdy wspólnicy chcą wypłacić ze spółki środki (np. w formie dywidendy), to zobowiązani są do zapłaty podatku PIT.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej nie ma obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych i innych corocznych dokumentów, tak jak ma to miejsce w spółce. Wskazać należy, że w przypadku zaniechania niniejszego obowiązku sprawozdawczości czy przekroczeniu terminu do złożenia sprawozdania, sąd może wszcząć postępowanie przymuszające, w wyniku którego m.in. może zostać nałożona na członków zarządu grzywna.
Spółka z ograniczoną działalnością daje jednak bezpieczeństwo. Co do zasady wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za długi spółki. Jeżeli przedsiębiorca poszukujący możliwości zmiany formy prawnej prowadzonej działalności jest także członkiem organu spółki, np. Zarządu, to ponosi ograniczoną subsydiarną odpowiedzialność za jej długi, od której jednak może się uwolnić, o czym przeczytają Państwo w tym artykule
Czy warto zmienić spółkę na działalność?
O ile raczej powszechne jest przekształcanie działalności w związku z jej wzrostem w spółkę z o.o., o tyle w pewnych sytuacjach odpowiedź na pytanie zadane w nagłówku może być twierdząca.
Jeżeli ze specyfiki prowadzonej działalności wynika, że poniesienie straty, czy co gorsza- zadłużenie spółki doprowadzające do jej niewypłacalności zdaje się nie być możliwe, to podwójne opodatkowanie i koszty obsługi spółki mogą pochłaniać znaczną część zysku. Jeżeli dodamy do tego małą liczbę kontrahentów i ich wolę na kontynuowanie współpracy z danym przedsiębiorcą, niezależnie od formy prowadzonej działalności, to jest to idealna koniunktura do dokonania zmiany według opisywanego procesu.
W takiej sytuacji oczywiście korzystne będzie przejście na jednoosobową działalność gospodarczą, która generuje mniejsze koszty i zapewnia większą prostotę w bieżącym funkcjonowaniu. Nie ma konieczności sporządzania protokołów i sprawozdań, czy podejmowania uchwał, co dla niektórych przedsiębiorców może być sporą niedogodnością.
Niemniej jednak, pamiętać należy o braku bezpieczeństwa w zakresie odpowiedzialności za długi. Nawet dobrze prosperująca działalność, przy licznych obciążeniach natury publicznoprawnej może generować stratę. Jeżeli przedsiębiorca nie podejmie decyzji skutkujących restrukturyzacją, ucierpieć może także jego majątek osobisty.
W przypadku spółki taka sytuacja jest mało prawdopodobna, bo od odpowiedzialności za długi spółki można się uwolnić, przy zachowaniu przesłanek przewidzianych w kodeksie spółek handlowych i prawie upadłościowym


Przekształcenie spółki z oo w spółkę cywilną
Zmiana szaty prawnej prowadzonej działalności może odbywać się w trybie przewidzianym w kodeksie spółek handlowych. Spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego, niemniej jednak jest popularną formą prowadzenia działalności, szczególnie w zawodach regulowanych (np u radców prawnych i adwokatów). Spółka cywilna regulowana jest przez kodeks cywilny, natomiast zasady działania spółki z o.o. określone są w kodeksie spółek handlowych. W związku z powyższym, jawi się pytanie czy możliwe jest przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę cywilną?
Cechy charakterystyczne spółki cywilnej
Spółka cywilna jest najprostszą formą prowadzenia działalności z drugą osobą, tj. wspólnikiem. Wbrew jej brzmieniu, właściwie spółka cywilna nie jest spółką w myśl ksh, w odróżnieniu od innych spółek prawa handlowego (np. spółki z o.o. czy spółki komandytowej). Nie posiada ona podmiotowości prawnej ani statusu przedsiębiorcy. Spółka cywilna nie jest podmiotem praw i obowiązków, oznacza to że w tym przypadku pozywają i są pozywani wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej.
Sama spółka jest podatnikiem VAT i posiada REGON, natomiast podatek PIT lub CIT obowiązek mają uiszczać sami wspólnicy.
Firmą spółki cywilnej są co do zasady nazwiska wspólników z dopiskiem spółka cywilna (lub też s.c.), niemniej jednak możliwe jest odmienne określenie nazwy (zgodnie m.in. z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego I FSK 1443/09).
Majątek spółki jest majątkiem wspólników. Udział w zyskach i stratach jest co do zasady równy. Podobna też jest odpowiedzialność za zobowiązania (długi) spółki. W spółce cywilnej wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej długi. Odpowiedzialność ta ma charakter solidarny, zatem jeden wspólnik może odpowiadać za działania drugiego, chociażby nawet zobowiązanie zostało zawarte bez jego wiedzy.
Jak założyć spółkę cywilną?
Przede wszystkim wskazać należy, że do zawarcia umowy spółki cywilnej konieczne jest posiadanie przez dwie osoby statusu przedsiębiorcy i wpisu do CEIDG w tym zakresie.
Po uzyskaniu wpisu przedsiębiorców, którzy planują rozpocząć prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej, konieczne jest podpisaniu umowy spółki- czyli najważniejszego aktu regulującego jej cele, przedmiot prowadzonej działalności, oraz prawa i obowiązki wspólników, a także inne szczególne postanowienia.
Po zawarciu umowy spółki konieczne jest zgłoszenie spółki do GUS i Urzędu Skarbowego. Po otrzymaniu numeru NIP i REGON, wspólnicy muszą ponownie złożyć wniosek o aktualizację wpisu do CEIDG w zakresie działalności prowadzonej w drodze spółki cywilnej (na formularzu CEIDG-1, online lub we właściwym urzędzie gminy).
Czy przekształcenie spółki z o.o. w spółkę cywilną jest możliwe?
Przepisy zarówno kodeksu spółek handlowych w zakresie przekształcenia, jak i kodeksu cywilnego nie przewidują jednak procedury przekształcenia spółki z o.o. w spółkę cywilną. Możliwe jest przekształcenie spółki cywilnej w sp. z o.o., lecz nie odwrotnie.
Jawi się natomiast problem, w jaki sposób wspólnicy spółki z o.o. chcący kontynuować działalność współpracując ze sobą, mogą ją skutecznie prowadzić, będąc jednocześnie związani węzłem prawnym (innym jednak niż sp. z oo.).
W takiej sytuacji natomiast rekomenduje się procedurę zbliżoną do procedury przekształcenia spółki z o.o. w działalność gospodarczą. Procedura opisywana w poprzednim artykule prowadzi do zbycia całości praw i obowiązków na spółkę cywilną, zorganizowania całej działalności na tej spółce, a następnie wykreślenie spółki z o.o. z rejestru.
W sytuacji przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w cywilną rekomenduje się zbycie całości przedsiębiorstwa w trybie art. 75(1) kodeksu cywilnego. Przedsiębiorstwo na gruncie prawa cywilnego jest rozumiane jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa wchodzą nieruchomości, ruchomości, urządzenia, towary, wyroby materiały oraz wierzytelności, a także inne zobowiązania. Dla swojej skuteczności umowa zbycia przedsiębiorstwa wymaga formy pisemnej.
Rozważyć należy jednak, czy umowy spółki z o.o. wchodzące w skład przedsiębiorstwa nie zawierają postanowienia o zakazie cesji. W takim przypadku w tym zakresie zbycie praw i obowiązków nie będzie co do zasady skuteczne, chyba że kontrahent wyrazi pisemną zgodę na zmianę strony umowy.
Przekształcenie sp. z o.o. w s.c.- co z kontynuacją działalności?
Wskazać należy, że w przypadku przekształcenia spółki z o.o. w cywilną nie występuje kontynuacja działalności. Procedura przekształcenia w tym przypadku polega na stworzeniu nowego podmiotu oraz przeniesienie na niego całości praw i obowiązków w drodze odrębnych umów, a następnie wykreślenie podmiotu, który jest zbędny.
Możliwe jest przeniesienie całości praw i obowiązków w formie umowy zbycia przedsiębiorstwa. Umowa taka nie zawsze jednak będzie skuteczna co do całości praw i zobowiązań, zatem ta kwestia wymaga dokładnej analizy w oparciu o konkretny stan faktyczny.
Nie ulega wątpliwości, że taki rodzaj postępowania może wymagać współdziałania, a przynajmniej zgody kontrahentów spółki z o.o., a brak tej zgody może uniemożliwić sfinalizowanie procedury oraz pozbawić spółkę cywilną kontraktów, w związku z potencjalnym brakiem zgody kontrahentów na zmianę podmiotu umowy.
Czy prowadzenie spółki cywilnej jest korzystne? Z pewnością w niektórych sytuacjach tak. Dotyczy to przede wszystkim działalności w mniejszej skali, gdzie przedsiębiorców chcących wspólnie prowadzić działalność jest co najmniej dwóch. Spółka cywilna może prowadzić uproszczoną księgowość, cechuje się mniejszym formalizmem w toku bieżącej działalności i polecana jest przede wszystkim w małych przedsięwzięciach ze wspólnikami, którzy darzą się wzajemnym zaufaniem, w działalności o małym ryzyku niepowodzenia.
Związana ze zdaniem poprzedzającym jest zatem główna wada spółki cywilnej. Jest nią szeroka odpowiedzialność za zobowiązania, którą to odpowiedzialność wspólnicy ponoszą całym swoim majątkiem osobistym.
FAQ
Przepisy prawa nie wymagają, aby spółkę w procesie przekształcenia reprezentował profesjonalny pełnomocnik. Tym samym należy stwierdzić, że przy przekształceniu nie ma przymusu adwokacko-radcowskiego, przedsiębiorca może dokonać przekształcenia samodzielnie. Niemniej jednak, z uwagi na stopień skomplikowania tej procedury rekomendowane jest, żeby spółka korzystała z pomocy prawnej.
W zasadzie abstrakcyjnie trudno jest określić, czy przekształcenie spółki z o.o. zawsze będzie korzystne. Mając na uwadze specyfikę poszczególnych rodzajów przekształcenia spółki z o.o. (w tym w szczególności przekształcenia w inną spółkę kapitałową czy zamiany na JDG) należy wskazać, że dobrze zaplanowane i przeprowadzone przekształcenie może mieć dla przedsiębiorców wymierne korzyści.
Co do zasady w przekształceniu spółki w znaczeniu kodeksu spółek handlowych następuje tzw. sukcesja uniwersalna, dzięki której przedsiębiorcy nie muszą przepisywać wszystkich umów na nowy podmiot. Wyjątkiem w tym zakresie będzie jednak zamiana spółki z o.o. na JDG, które nie jest przekształceniem w znaczeniu KSH.
Przekształcenie spółki z o.o. w inną spółkę to niełatwa procedura, która wymaga podjęcia czynności faktycznych i prawnych określonych w KSH, w określonej kolejności. Czynności te dzieli się tradycyjnie na etap menedżerski, właścicielski i sądowy. Przy współdziałaniu z kancelarią świadczącą usługi w zakresie prawa spółek, procedura ta jednak nie będzie dla przedsiębiorcy nadmiernie skomplikowana.
Spółkę z o.o. można przekształcić w kilka rodzajów podmiotów, w szczególności w inną spółkę. Możliwe jest także dokonanie zamiany spółki z o.o. w JDG, co jednak odbywa się w innym trybie niż przekształcenie sensu stricto. Wybór, w co przekształcić spółkę z o.o. powinien odbywać się każdorazowo w konkretnym przypadku.
Może Ciebie również zainteresować:
Zaufali nam: