Kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwość zmiany formy prawnej jednej spółki kapitałowej w inną, również będącą osobą prawną. Obecnie w polskim systemie prawnym mogą funkcjonować trzy tego typu podmioty- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna oraz stosunkowo nowy twór, prosta spółka akcyjna. Wybór formy docelowej jest więc nieco węższy niż w przypadku transformacji w jedną ze spółek osobowych. Jak przebiega przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową i jakie przymioty cechują poszczególne osoby prawne?
Przyczyny przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową
Transformacja podmiotowa spółki kapitałowej może być podyktowana różnymi względami. Zazwyczaj będzie to chęć optymalizacji zarządzania i poprawy sytuacji ekonomicznej spółki lub wzrost skali prowadzonej działalności. Częstym powodem jest też próba ograniczenia odpowiedzialności.
O zmianach może decydować próba uzyskania korzystniejszej konfiguracji podatkowej i redukcja obciążeń publiczno-prawnych nakładanych na spółkę. W przypadku wyboru jako formy docelowej spółki akcyjnej lub prostej spółki akcyjnej motywatorem może być dążenie do wprowadzenia spółki na giełdę. Rozproszenie akcjonariatu może prowadzić do szybkiej kumulacji kapitału, co z kolei daje możliwość odważniejszej realizacji założeń biznesowych.
Jak przebiega przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową?
Aby doszło do skutecznego przekształcenia spółki kapitałowej, wspólnicy muszą zadbać o spełnienie dwóch grup warunków. Kodeks spółek handlowych wyróżnia wymagania ogólne, określone w art. 556 k.s.h., uniwersalne dla wszystkich typów przekształceń oraz szczególne, wymienione w art. 577 do 580 k.s.h.. Ta druga grupa przesłanek jest charakterystyczna tylko dla transformacji spółek kapitałowych w inne osoby prawne.
Warunki ogólne
Zgodnie z brzmieniem art. 556 k.s.h., do przekształcenia spółki wymaga się:- sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz ewentualną opinią biegłego rewidenta,
- powzięcia uchwały o przekształceniu spółki,
- powołanie członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
- dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i automatycznego wykreślenia spółki przekształcanej.
Warto wskazać, że w niektórych sytuacjach może zaistnieć potrzeba wydania przez biegłego rewidenta opinii w przedmiocie poprawności i rzetelności planu przekształcenia. Dotyczy to m.in. przypadków zmiany docelowej formy prawnej w spółkę akcyjną.
Jeżeli wspólnicy nie są pewni, czy planowane przez nich przekształcenie spółki wymaga uczestnictwa biegłego rewidenta, powinni w tym celu zasięgnąć porady prawnej, aby uniknąć odmowy zatwierdzenia przekształcenia przez sąd rejestrowy.
Warunki szczególne
W przypadku przekształceń spółki kapitałowej w inną osobę prawną ustawodawca przewidział dosyć surowe wymagania, od których spełnienia uzależnia się dopuszczalność transformacji. Zgodnie z art. 577 § 1 k.s.h., niezbędne jest, aby:
- za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością trzech czwartych głosów, chyba że umowa albo statut przewidują warunki surowsze,
- spółka przekształcana ma zatwierdzone sprawozdanie finansowe co najmniej za dwa ostatnie lata obrotowe,
- przekształcana spółka akcyjna ma całkowicie pokryty kapitał zakładowy,
- kapitał zakładowy albo kapitał akcyjny spółki przekształconej będzie nie niższy od kapitału zakładowego albo kapitału akcyjnego spółki przekształcanej.
Jeżeli spółka przekształcana prowadziła działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 2 lata, na mocy art. 577 § 2 k.s.h., sprawozdanie finansowe powinno obejmować cały okres działalności spółki nieobjęty rocznym sprawozdaniem finansowym.
Jeżeli podmiotem przekształcanym jest spółka akcyjna, jej akcje ulegają unieważnieniu z dniem przekształcenia. Pytanie jednak, co dzieje się z uprawnieniami poszczególnych wspólników, jeżeli zostały im przyznane?
Stosownie do art. 579 k.s.h., prawa i obowiązki wspólników spółki przekształcanej, które nie są zgodne z przepisami ustawy o spółce przekształconej, wygasają z mocy prawa z dniem przekształcenia. Oznacza to, że nie da się łączyć przywilejów odmiennych dla różnych typów spółek, a sytuacja wspólnika z dniem przekształcenia zostaje „skrojona na miarę” nowego podmiotu.
Jeżeli wskutek zmiany formy prawnej wspólnik traci określonej uprawnienia, może wystąpić do spółki z roszczeniem o uzyskanie wynagrodzenia z tego tytułu. Zasadniczo powinno być ono wypłacone w ciągu roku, ale wspólnik wraz ze spółką mogą ustalić inny termin.
Z kolei w sytuacji, gdy wspólnik był zobowiązany względem spółki do okresowych świadczeń niepieniężnych (np. świadczenie usług IT), może zwolnić się z tego obowiązku również poprzez zapłatę wynagrodzenia.
Aby zapewnić względne równouprawnienie wspólników w spółce przekształcanej i przekształconej, ustawodawca w art. 580 wskazał, że posiadacze obligacji w przekształcanej w sp. z o.o. spółce akcyjnej, mają prawa co najmniej równoważne z tymi, które przysługiwały im dotychczas. Oczywiście nie oznacza to, że prawa te nie mogą wygasnąć lub zostać zmienione w drodze umowy, ale na moment przekształcenia pozycja akcjonariuszy jest chroniona.
Od dnia 1 marca 2020 roku weszły w życie również odrębności związane z prostą spółką akcyjną. O czym warto pamiętać?
W przypadku przekształcenia spółki w prostą spółkę akcyjną wierzycielowi przysługuje prawo do żądania zabezpieczenia swoich roszczeń, jeżeli uprawdopodobni, że są one zagrożone przez przekształcenie. Wniosek może zostać złożony w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu przekształcenia prostej spółki akcyjnej.
Warto jednak podkreślić, że samo złożenie wniosku nie tamuje jeszcze procesu przekształcenia nawet jeżeli doprowadzi do sądowego sporu w przedmiocie zabezpieczenia.
Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową. Którą osobę prawną wybrać?
Przekształcenia podmiotowe zawsze wiążą się z problemem wyboru. Wspólnicy spółki kapitałowej muszą bowiem wybrać jedną z dwóch, dostępnych w danej sytuacji form docelowych.
Spółka z o.o. zazwyczaj jest preferowaną formą działalności dla niewielkiej grupy wspólników. Może zostać założona dla realizacji każdego celu biznesowego tak długo, jak cel ten jest zgodny z prawem. W obrocie gospodarczym często spotkamy sklepy internetowe czy firmy transportowe i spedycyjne w tej właśnie postaci. Spółka z o.o. pozwala zachować wspólnikom stosunkowo duży wpływ na działalność podmiotu. W przypadku tej formy prowadzenia działalności kusi również niski kapitał zakładowy w minimalnej wysokości 5 tysięcy złotych.
Spółka akcyjna jest dobrym wyborem, jeżeli wspólnicy planują prowadzenie biznesu na dużą skalę lub rozważają wejście na giełdę. W przypadku spółki akcyjnej, zarządzanie podmiotem wyjęte jest spod kontroli wspólników i przekazane radzie nadzorczej. Zazwyczaj kapitał spółki akcyjnej składa się z mocno rozproszonego akcjonariatu.W tym przypadku trzeba liczyć się z wysokim kapitałem wejściowym, minimum 100 tysięcy złotych.
Termin wprowadzenia do systemu prawnego prostej spółki akcyjnej był kilkukrotnie przesuwany. Ostatecznie, konstrukcja pojawiła się z dniem 1 lipca 2021 roku, czyli ponad rok od wejścia w życie przepisów ją regulujących.
Prosta spółka akcyjna została zaprojektowana głównie z myślą o elastycznych start-upach z niskim kapitałem początkowym (jego minimalna wartość to 1 zł). Jej akcje nie mają wartości nominalnej, więc zostają de facto oderwane od kapitału akcyjnego. W ten sposób można łatwo dofinansować spółkę bez konieczności wykonywania operacji na akcjach lub zmiany struktury właścicielskiej. Wszystkie informacje na temat struktury kapitałowej spółki będą prowadzone w formie elektronicznej. Pojawia się w niej nowy organ, Rada Dyrektorów, czyli połączenie zarządu i rady nadzorczej.
Z racji tego, że każda konstrukcja podlega zupełnie innym regulacjom, wybór docelowej formy powinien być poprzedzony także konsultacjami podatkowymi. W ten sposób wspólnicy lub akcjonariusze są w stanie zmniejszyć ryzyko niepowodzenia założenia gospodarczego i z sukcesem wypłynąć na nowe wody biznesu.
Sprawdź informację na temat innych przekształceń spółki kapitałowej
Zaufali nam:
