Przejęcie spółki – na czym polega i kroki

Transakcje M&A

Łączenie się przedsiębiorstw, przejmowanie jednych przez drugie i tworzenie grup kapitałowych staje się coraz bardziej popularne. M&A to skrót od angielskiego mergers and acquisitions tłumaczonego wprost jako fuzje i przejęcia, czyli są to transakcje skutkujące zmianą w strukturze własności przedsiębiorstwa. W praktyce, transakcje M&A odnoszą się do sprzedaży firmy, pozyskania inwestora lub nabycia przedsiębiorstwa (całości lub części jego udziałów bądź akcji w przypadku spółek kapitałowych lub praw wspólników w przypadku spółek osobowych).

Dla nabywców fuzje i przejęcia mogą stanowić strategię rozwoju przedsiębiorstwa pozwalającą między innymi na szybszą realizację celów takich jak zwiększenie skali działalności, marży, pozyskanie umiejętności, technologii, innych zasobów czy rynków bądź też klientów. Zainteresowanie sprzedażą przedsiębiorstwa lub pozyskaniem inwestora motywowane jest często różnymi czynnikami – od chęci realizacji przyszłych zysków i przeznaczenia ich na cele prywatne właścicieli po ograniczenia w dalszym dynamicznym rozwoju bez wsparcia inwestora.

https://rpms.pl/na-czym-polega-synergia-w-procesach-ma/, https://rpms.pl/jak-przebiega-due-diligence-w-kontekscie-ma/, https://rpms.pl/czym-jest-vendor-due-diligence-i-jak-go-przeprowadzic/,

Cele przejęcia spółki

Zwiększenie kapitału

Zwiększenie wartości przedsiębiorstwa jest jednym z głównych celów przejęcia spółki. Może umożliwić dostęp do nowych technologii, rynków czy komplementarnych zasobów. Po przeprowadzeniu szczegółowej oceny mienia, praw majątkowych, a także zobowiązań finansowych często okazuje się, iż zasoby spółki przejmującej są w stanie zintensyfikować zyski nawet kilkunastokrotnie. Należy także zaznaczyć, że wartość spółki związana jest często z kompetencjami, doświadczeniem oraz wiedzą pracowników. W związku z tym, proces przejęcia powinien uwzględniać i wyznaczać strategie związane z utrzymaniem kluczowej kadry oraz stworzeniem warunków do jej dalszego rozwoju. Przejęcie stanowi często szansę na dywersyfikację rynków i segmentu klientów, co może z kolei przyczynić się do wzrostu przychodów oraz zmniejszenia ryzyka związanego z koncentracją na jednym rynku.

Poszerzenie rynku działania

Przedsiębiorstwa podejmujące decyzje o przejęciu innego podmiotu często kierują się strategią ekspansji tj. dążą do zwiększenia skali operacji oraz uzyskania dostępu do nowych konsumentów. Nie bez znaczenia są także możliwości poszerzenia rynku geograficznego, bowiem przejęcie spółki zlokalizowanej w innym regionie, kraju czy nawet kontynencie może umożliwić firmie zwiększenie popularności oraz statusu, co przekłada się na zyski. Także zastosowanie nowych technologii, w tym narzędzi e-commerce, czy cyfrowych platform handlowych przekłada się na szerszy dostęp rynkowy. Przejęcie bowiem spółki posiadającej innowacyjne rozwiązania technologiczne może znacznie przyspieszyć rozwój przedsiębiorstwa w tym kierunku.

Osłabienie konkurencji

Analiza udziałów rynkowych, barier wejścia dla nowych podmiotów oraz skutków dla konkurencji może wyraźnie wskazać, iż przejęcie spółki doprowadzi do osłabienia konkurencji. W tej kwestii jednak należy być szczególnie ostrożnym, gdyż polskie prawo antymonopolowe wyznacza rygorystyczne granice. Osłabienie konkurencji bowiem może powodować wzrost cen, czy spadek świadczonych usług, co ,,odbija się’’ negatywnie na konsumentach. Wobec tego – wyznaczając sobie za cel osłabienie konkurencji należy spełnić określone wymogi dotyczące zgód organów antymonopolowych wydawanych przez UOKIK.

Optymalizacja struktury kosztowej

Optymalizacja kosztów pozwala na redukcję duplikacji procesów i funkcji biznesowych między przedsiębiorstwem przejmującym, a przejętym. Unikanie podwójnych struktur zarządzania, księgowości, czy kadr przynosi znaczne oszczędności. Przejęcie spółki pozwala także na harmonizację systemów informatycznych i technologii, a także na redukcję nadmiernych kosztów dostaw i umów zewnętrznych.

Inwestycje w badania i rozwój

Przejęcie spółki w celu inwestycji w badania i rozwój może umożliwić przedsiębiorstwu dostęp do nowych technologii i wiedzy specjalistycznej. Jest to kluczowe dla rozwoju innowacyjnych produktów i usług, ale też dla wzmocnienia produktów na rynku. Integrujące się zespołu badawcze, wymieniające wiedzę dzięki współpracy generują wartość zarówno dla spółki, jak i klientów.

…Warto ponownie zaznaczyć, że spółki kapitałowe mogą łączyć się między sobą oraz ze spółkami osobowymi, jednakże spółka osobowa nie może być spółką przejmującą lub nowo zawiązaną.

Proces łączenia

Łączenie przez przejęcie oznacza operację, poprzez którą jedna lub więcej spółek zostaje rozwiązanych i przenosi do innej spółki wszystkie swoje aktywa oraz pasywa w zamian za wyemitowanie dla akcjonariuszy spółki lub spółek przejmowanych akcji w spółce przejmującej oraz ewentualną dopłatę w gotówce nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej tak wyemitowanych akcji lub, w przypadku braku wartości nominalnej, ich wartości księgowej.

Z obecnie obowiązujących przepisów można wyraźnie wywnioskować, że nie ma obowiązku przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w stosunku do spółki, której byt prawny ustaje wraz z dniem połączenia.

Istotnym wymogiem, który musi zostać spełniony, aby dana transakcja została zakwalifikowana jako połączenie, jest to, by spółka przejmująca w ramach danej transakcji przejęła całość majątku spółki przejmowanej, a nie jedynie jego część.

Połączeniu przez przejęcie może towarzyszyć podwyższenie kapitału zakładowego w spółce przejmującej w celu ustanowienia nowych udziałów/ akcji dla wspólników/akcjonariuszy spółki przejmowanej. Podwyższenie kapitału zakładowego/emisja nowych akcji nie będą konieczne, jeżeli spółka przejmująca ma udziały lub akcje spółki przejmowanej albo własne udziały/akcje w liczbie wystarczającej do przeprowadzenia wymiany udziałów (akcji) spółki przejmowanej.

Wpis do KRS

W rezultacie tylko jedna z łączących się spółek kontynuuje swój byt prawny, natomiast byt przejmowanej spółki ustaje wraz z momentem wpisu połączenia do rejestru przedsiębiorców w KRS.

Wskazuje się, że dopuszczalne jest także połączenie odwrotne (downstream merger/ reverse takeover), a zatem sytuacji, kiedy spółka zależna przejmuje spółkę, która wobec niej jest spółką dominującą. Charakteryzuje się tym, że konsekwencją posiadania przed połączeniem przez spółkę dominującą akcji lub udziałów spółki zależnej jest przeniesienie na spółkę zależną tych jej udziałów lub akcji, które były dotychczas własnością spółki dominującej. Bowiem przy łączeniu spółek nie następuje nabycie majątku spółki przejmowanej, ale jego przeniesienie w drodze sukcesji uniwersalnej.

Fazy postępowania łączeniowego

Wyróżnia się trzy modelowe fazy postępowania łączeniowego:

1. Faza czynności przygotowawczych prowadzonych przez zarządy łączących się spółek (art. 498-505 k.s.h.), tzw. faza menadżerska.

2. Faza uchwał zgromadzeń wspólników (walnych zgromadzeń) łączących się spółek (art. 506 k.s.h.), tzw. faza właścicielska.

3. Faza rejestracji i ogłoszenia połączenia (art. 507-508 k.s.h. w zw. z art. 493§2-5 k.s.h.), tzw. faza autoryzacji połączenia przez organy publiczne.

Faza menadżerska

Organy administrujące lub zarządzające spółek dokonujących połączenia powinny sporządzić plan połączenia. Powinien zawierać przynajmniej:

1. typ, firmę i siedzibę każdej z łączących się spółek, sposób łączenia, a w przypadku połączenia przez zawiązanie nowej spółki – również typ, firmę i siedzibę tej spółki;

2. stosunek wymiany udziałów lub akcji spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki na udziały lub akcje spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej i wysokość ewentualnych dopłat;

3. zasady dotyczące przyznania udziałów albo akcji w spółce przejmującej bądź w spółce nowo zawiązanej;

4. dzień, od którego udziały albo akcje w spółce przejmującej bądź w spółce nowo zawiązanej uprawniają do uczestnictwa w zysku spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej;

5. prawa przyznane przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną wspólnikom oraz osobom szczególnie uprawnionym w spółce przejmowanej bądź w spółkach łączących się przez zawiązanie nowej spółki;

6. szczególne korzyści dla członków organów łączących się spółek, a także innych osób uczestniczących w połączeniu, jeżeli takie zostały przyznane.

Plan powinien być zgłoszony do sądu rejestrowego wraz z wnioskiem o wyznaczenie biegłego. W przypadku gdy spółki uczestniczące w połączeniu złożą wspólnie wniosek o ogłoszenie planu połączenia, ogłoszenie powinno nastąpić nie później niż miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników, na którym będzie podjęta pierwsza uchwała o połączeniu.

Zarządy łączących się spółek powinny sporządzić pisemne sprawozdania uzasadniające proces, jego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne. W sprawozdaniach należy wyraźnie zaznaczyć stosunek wymiany udziałów lub akcji.

Biegły sporządza na piśmie szczegółową opinię w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od jego wyznaczenia i składa ją sądowi rejestrowemu oraz zarządom.

Zarządy łączących się spółek powinny zawiadomić wspólników dwukrotnie o zamiarze połączenia się z inną spółką. Zawiadomienie powinno zawierać numer Monitora Sądowego i Gospodarczego, w którym dokonano ogłoszenia oraz miejsce i termin w którym wspólnicy mogą zapoznać się z dokumentami.

Warto zaznaczyć, że jeżeli wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrazili zgodę, nie jest wymagane:

Sporządzenie sprawozdania uzasadniającego połączenie
Poinformowanie zarządów pozostałych spółek o wszelkich istotnych zmianach w zakresie aktywów i pasywów, które nastąpiły przed dniem powzięcia uchwały o połączeniu
Badanie planu połączenia przez biegłego i jego opinia

Faza właścicielska

Łączenie się spółek wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub uchwały zgromadzenia każdej z łączących się spółek, powziętej większością ¾ głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego.

Uchwała powinna zawierać zgodę na plan połączenia, a także na proponowane zmiany umowy albo statutu spółki przejmującej bądź na treść umowy albo statutu nowej spółki.

Faza rejestracji

Zarząd każdej ze spółek powinien zgłosić uchwałę do sądu rejestrowego właściwego według siedziby spółki przejmującej. Ogłoszenie o połączeniu spółek jest dokonywane na wniosek spółki przejmującej. W przypadku gdy siedziby sądów spółek różnią się – sąd rejestrowy spółki przejmowanej przekazuje z urzędu dokumenty spółki wykreślonej z rejestru, celem ich przechowania sądowi w którym dokonano zgłoszenia.

,,Zatruta pigułka’’ lekiem na wrogie przejęcie

Termin „wrogie przejęcie” nie jest definicją legalną. Potocznie oznacza to przejęcie kontroli nad spółką bez porozumienia i wbrew woli jej obecnych organów (zarządu lub rady nadzorczej). Najczęściej dochodzi do niego poprzez nabywanie akcji lub udziałów w dostatecznej ilości, umożliwiającej zdobycie większości na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub zgromadzeniu wspólników. Kluczową różnicą między standardowym a wrogim przejęciem jest podejście obecnych organów spółki do planowanej transakcji oraz zgodność z dotychczasową strategią przedsiębiorstwa.

Aby zabezpieczyć się przed możliwością wrogiego przejęcia, konieczne jest wcześniejsze ocenienie potencjalnego zagrożenia. Przydatna w tym celu może być analiza obowiązujących aktów spółki. Zaleca się także wprowadzenie klauzul do umowy lub statutu, które umożliwią kontrolę nad transakcjami dotyczącymi udziałów lub akcji w przyszłości. Może to obejmować konieczność uzyskania zgody spółki na zbycie udziałów lub wdrożenie prawa pierwokupu dla obecnych wspólników.

W przypadku realnego ryzyka wrogiego przejęcia, popularne stają się działania znane jako „zatrute pigułki”. Obejmują one m.in. sprzedaż kluczowych aktywów, gwarantowanie wysokich odpraw dla kadry zarządzającej czy zaciąganie wysokich zobowiązań – wszystko po to, aby uczynić spółkę mniej atrakcyjną dla potencjalnego nabywcy.

Przejęcie a umowy zawarte przez łączące się spółki

Jednym z głównych skutków połączenia spółek jest przejście w wyniku połączenia ogółu praw i obowiązków spółki przejmowanej na spółkę przejmującą. Do przejścia praw i obowiązków następuje w wyniku jednego zdarzenia. Oznacza to, iż nie ma obowiązku podejmowania dodatkowych czynności prawnych. Zasada sukcesji praw i obowiązków znajduje zastosowanie także do umów zawartych przez spółkę przejmowaną. Założenia kontraktów przechodzą zatem z mocy prawa na spółkę przejmującą – nie ma konieczności podpisywania dodatkowych porozumień z kontrahentami, a sukcesja następuje niezależnie od tego, czy wyrazili oni na nią zgodę.

Łączenie spółek a podatki

Połączenie spółek handlowych to operacja gospodarcza, która wywołuje różnorodne skutki na gruncie prawa podatkowego.

W przypadku łączenia się spółek następuje sukcesja podatkowa. Ma ona szeroki zakres i obejmuje m.in. kontynuację ulg podatkowych, amortyzacji, uprawnienia do odliczenia VAT naliczonego i zwrotu tego podatku. Spółka przejmująca będzie również odpowiadać bez ograniczeń za zobowiązania podatkowe spółki przejmowanej.

Na gruncie CIT łączenie się spółek jest co do zasady neutralne. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 3 pkt 12 ustawy do przychodów nie zalicza się przychodu wspólnika spółki przejmowanej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo przejmowaną. Owa zasada neutralności podatkowej nie ma zastosowania, gdy połączenie nie jest przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym celem jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Mówiąc z kolei o PIT, uznaje się, że dochód uzyskany przez osoby fizyczne w wyniku połączenia spółek przez osoby fizyczne jest zwolniony od opodatkowania. Jednakże zwolnienie to obejmuje tylko zyski kapitałowe, które są wynikiem przekształcenia struktury prawnej spółek. Ewentualne korzyści wynikające z połączenia, takie jak dywidendy mogą podlegać opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

https://rpms.pl/polaczenie-spolek-a-vat-jakie-sa-skutki-podatkowe-polaczenia-spolek/,

Przejęcie odwrotne spółki

Odwrotne przejęcie (ang. reverse takeover, RTO) to sytuacja, w której prywatna spółka przejmuje kontrolę nad publiczną spółką. Odwrotne przejęcie jest często wykorzystywane jako sposób na „przejęcie” miejsca publicznej spółki na giełdzie papierów wartościowych bez konieczności przechodzenia przez skomplikowany i czasochłonny proces oferty publicznej. Podczas odwrotnego przejęcia, prywatna spółka kupuje wystarczającą ilość akcji publicznej spółki, aby przejąć nad nią kontrolę. Następnie prywatna spółka może połączyć się z publiczną spółką lub przekształcić ją w swoją filię. W rezultacie prywatna spółka staje się publiczną spółką, zyskując wszystkie korzyści z bycia spółką notowaną na giełdzie, takie jak łatwiejszy dostęp do kapitału. Dowiedz się więcej klikając w link: https://rpms.pl/przejecie-odwrotne-spolki/

Pytania i odpowiedzi

Jak nie łamać praw pracowniczych podczas procesu przejęcia spółki?

W momencie przejęcia pracownicy stają przed potencjalnymi zmianami w zakresie swojego zatrudnienia, wynagrodzenia, a także warunków pracy. Zgodnie z art. 23 Kodeksu pracy, pracownik jest chroniony przed jednostronną zmianą warunków zatrudnienia przez pracodawcę. W przypadku przejęcia spółki – sytuacja pracowników podlega szczególnym regulacjom. Zgodnie z art. 231 KP w przypadku przeniesienia przedsiębiorstwa lub jego części na innego pracodawcę obowiązki pracowników związane z zatrudnieniem automatycznie przechodzą na nowego pracodawcę. Oznacza to, iż pracownicy zachowują swoje dotychczasowe prawa oraz świadczenia, takie jak staż pracy, wynagrodzenie czy warunki zatrudnienia. Warto jednak zauważyć, że choć prawa pracowników są chronione, to proces przejęcia może skutkować restrukturyzacją czy nawet redukcją zatrudnienia. W takich przypadkach, przewidziane są odpowiednie procedury związane z informowaniem i konsultacjami z działem kadr.

Komu zgłosić plan przejęcia spółki?

Organem odpowiedzialnym za kontrolę procesów koncentracji gospodarczej jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ma za zadanie monitorować rynek i zapobiegać sytuacjom, w których koncentracja przedsiębiorstw mogłaby prowadzić do zakłócenia konkurencji. UOKIK skontroluje przejęcie, jeśli proces przekroczy określone progi:

· wartość obrotów przedsiębiorstw uczestniczących w koncentracji przekracza równowartość 1 mld euro na świecie, a jednocześnie wartość obrotów co najmniej dwóch przedsiębiorstw przekracza 50 mln euro na terytorium Polski

· wartość przejęcia przekracza równowartość 50 mln euro na świecie, a jednocześnie wartość obrotów co najmniej jednego przedsiębiorstwa przekracza 10 mln euro na terytorium Polski

Czy przejęcie spółki może być unieważnione?

Przejęcie może być unieważnione, jeśli nie uzyskano wymaganej zgody organów spółki. Tak samo stanie się w przypadku, gdy proces przejęcia narusza przepisy prawa gospodarczego np. niezgodność z zasadami konkurencji, czy nielegalne działania na szkodę interesów wspólników. Również fałszerstwa oraz błędy w dokumentach, które są istotne dla zgodnego z prawem przeprowadzenia transakcji stanowią podstawę do unieważnienia. Strona poszkodowana w wyniku nieprawidłowego przejęcia może zgłosić sprawę do sądu lub do UOKiK. Czasem strony zaangażowane w transakcję mogą próbować rozwiązać spór drogą negocjacji i zawarcia porozumienia o dobrowolnym rozwiązaniu umowy przejęcia.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: