Internetowy kantor wymiany walut - Jakie są wymogi prawne?

Czym jest właściwie działalność kantorowa? Zgodnie z Prawem dewizowym, działalność kantorowa jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców i wymaga wpisu do rejestru działalności kantorowej. Działalność ta polega na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży.

Liczne są także obowiązki oraz warunki niezbędne do spełnienia przez osoby prowadzące kantor. Taka osoba musi co roku dostarczać zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Osoba taka musi także posiadać fachowe przygotowanie do prowadzenia działalności kantorowej (odpowiedni staż pracy w banku albo ukończenie kursu przygotowawczego do prowadzenia działalności kantorowej). Na kantory nałożone są też liczne obowiązki ewidencyjne oraz związane np. z przygotowaniem lokalu do działalności.

Rzeczywiście zatem, prowadzenie działalności kantorowej obciążone jest wieloma restrykcjami. NIe tylko jest to działalność regulowana w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców. Objęta jest także nadzorem ze strony np. Narodowego Banku Polskiego, który prowadzi rejestr kantorów.

W samej definicji działalności kantorowej znajduje się jednak pewna pułapka – czym jest w istocie jest działalność kantorowa, skoro polega kupnie i sprzedaży ,,wartości dewizowych”? Ponownie, sięgnąć należy do prawa dewizowego, zgodnie z którym wartości dewizowe to zagraniczne środki płatnicze (tj. waluty obce i dewizy) oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa. Waluty obce i dewizy to zaś odpowiednio: banknoty i monety oraz papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego i wystawione w walutach obcych.

To długie wyliczenie ma na celu wskazanie jednej podstawowej cechy związanej z działalnością kantorową: jest to działalność polegająca na wymianie walut w obrocie gotówkowym. Nie dotyczy natomiast w zasadzie obrotu bezgotówkowego, takiego jak odbywającego się przez internet.

Prowadzi to do dość zaskakującego wniosku: wymiana walut przez internet, w ramach kantorów internetowych, nie jest w świetle prawa polskiego… działalnością kantorową i nie wiąże się z nią większość restrykcji i ograniczeń, które nałożone zostały na ,,zwykłe” kantory.

Wymogi formalne związane z prowadzeniem wymiana walut online i nadzór nad nią

Skoro kantor internetowy nie stanowi działalności kantorowej, nie jest on także działalnością regulowaną w rozumieniu Prawa przedsiębiorców. Prowadząc taki kantor, względnie platforma wymiany walut związaną z wymianą walut online, nie musimy spełniać żadnych szczególnych warunków, takich jak:

• prowadzenie na bieżąco, w sposób trwały i ciągły oraz zgodny z przepisami, ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej,

• uzyskiwanie zaświadczenie o niekaralności,

• ukończenie kursu albo staz w banku,

• zapewnienie lokalu, który wraz z wyposażeniem spełnia warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.

Nie oznacza to jednak, że taka działalność zawsze, w każdej sytuacji zupełnie wolna jest od regulacji prawnych czy nadzoru finansowego

Po pierwsze, niektóre kantory internetowe mogą podlegać ustawie o usługach płatniczych, a co za tym idzie – dozorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Zależy to od tego, czy kantor internetowy w ramach swoich usług pozwala na dokonywanie jednej z usług płatniczych, wskazanych w art. 3 tej ustawy, np.:

• wykonywaniu transakcji płatniczych, takich jak transfer środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy,

• dokonywania przekazów płatniczych,

• inicjowania transakcji płatniczej.

Jeśli kantor online pozwala na takie działania, w takim wypadku konieczna może się okazać rejestracja jako Biura Usług Płatniczych lub Krajowej Instytucji Płatniczej. W takim wypadku jednak wymagane jest spełnienie wielu dodatkowych warunków: dotyczących kwalifikacji osób prowadzących Instytucję, kapitału zakładowego czy wprowadzenia systemów zarządzania ryzykiem.

Zasadniczo jednak większość kantorów internetowych nie będzie podlegać pod nadzór KNF: w kantorze takim rozliczenia występują zazwyczaj między pomiędzy rachunkiem bankowym klienta a rachunkiem bankowym prowadzącego serwis. Nie jest zatem dokonywany przekaz środków na rzecz osoby trzeciej – takie działanie nie stanowi przekazu pieniężnego ani innego rodzaju usługi wskazanej jako usługa płatnicza.

Zatem kantor walutowy, który nie oferuje usług przekazu na rzecz osoby trzeciej, nie będzie co do zasady podlegać nadzorowi KNF oraz ustawie o usługach płatniczych. KNF zresztą często wskazuje w swoich komunikatach, iż raczej nie nadzoruje internetowej wymiany walut.

Kantor internetowy podlega natomiast bez wątpienia ustawie o zapobieganiu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt. 11 tej ustawy, przedsiębiorcy zajmujący się wymianą walut albo pośrednictwem w wymianie walut, traktowani są jako tzw. instytucja zobowiązana. Instytucja taka musi przekazywać Generalnemu Inspektorowi informacje o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro, a także o wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej tę kwotę.

Zatem, co do zasady, kantor internetowy prowadzi swoją działalność w oparciu o Prawo przedsiębiorców, Kodeks Cywilny oraz przepisy związane z działalnością branży e-commerce (takie jak np. dotyczące zawieraniu umów na odległość czy ochrony konsumenta przy sprzedaży internetowej). Prowadzący kantor internetowy, jak każdy przedsiębiorca działający w sieci, powinien także zwrócić uwagę na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych swoich klientów.