Odkąd podróżowanie stało się codziennością, coraz większą popularność zdobywa prowadzenie kantorów wymiany walut. Najczęściej to małe punkty usługowe, w których można sprzedać lub zakupić obcą walutę po określonych kursach. Jednak założenie kantoru nie jest tak prostym biznesem jak inne. Aby móc go prowadzić trzeba spełnić kilka warunków, a także uzyskać zezwolenie.
Czym jest działalność kantorowa?
Działalność kantorowa jest szczególnym typem działalności regulowanej, wymagającej wpisu do odpowiedniego rejestru. Oznacza to, że aby móc uzyskać wpis do rejestru i prowadzić kantor należy spełnić szereg szczególnych warunków określonych przepisami prawa. Najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi działalność kantorową są: ustawa z dnia 6 marca 2018 r prawo przedsiębiorców, a także ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku prawo dewizowe. Organem prowadzącym rejestr i nadzór nad kantorami jest Prezes Narodowego Banku Polskiego.
Działalność kantorowa, jak wynika wprost z art. 2 ust 1 pkt 19 ustawy o prawie dewizowym, polega na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Poniekąd została ona zakwalifikowana w polskim systemie prawnym jako działalność maklerska ze względu na konieczność korzystania z kodu Polskiej Klasyfikacji Działalności tożsamym do działalności związanej z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych. Aby można było ją prowadzić należy spełnić szereg warunków formalnych dotyczących zarówno osoby, która kantor chce otworzyć jak i sposobu i miejsca prowadzenia działalności.
Oprócz skomplikowanych procedur, czasochłonności i reglamentacji działalności, osoba chcąca rozpocząć działalność kantorową musi również zwrócić uwagę na kwestię bezpieczeństwa.
Prowadzenie kantoru wiąże się z obrotem gotówką, a to zachęca do odwiedzania tego miejsca przez osoby niemające dobrych intencji. Ponadto sam fakt posiadania na miejscu sporej ilości gotówki w wielu walutach sprawia, że przedsiębiorca może nie czuć się pewnie, gdy nie zapewni sobie odpowiedniego zaplecza technicznego do ochrony swojej firmy.
Jak założyć kantor?
Jak wspomniano, aby móc w ogóle legalnie rozpocząć działalność kantorową należy zwrócić się z wnioskiem o wpis do rejestru. Wniosek składa się do właściwego oddziału okręgowego NBP ze względu na miejsce prowadzenia działalności kantorowej. Wraz z wnioskiem składa się oświadczenie o zgodności i kompletności przekazanych danych a także spełnieniu warunków wykonywania działalności kantorowej. Ponadto wniosek podlega opłacie w kwocie 1087 zł, której potwierdzenie należy złożyć wraz z wnioskiem.
Główne przesłanki materialne, które pozwalają na rozpoczęcie działalności opisane są w rozdziale 4 prawa dewizowego, a to między innymi:
- Brak prawomocnego skazania przedsiębiorcy za przestępstwo skarbowe albo za inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, a także osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo;
- Coroczne przedstawianie zaświadczenia o niekaralności za wskazane wyżej przestępstwa;
- Osoba, która sprawuje bezpośrednie czynności związane z wykonywaniem działalności kantorowej nie może zostać skazana za ww. przestępstwa, a także musi posiadać fachowe przygotowanie do wykonywania czynności.
Za fachowe przygotowanie pracowników kantoru rozumie się między innymi ukończone kursy obejmujące zagadnienia prawne i praktyczne związane z prowadzeniem działalności kantorowej, które zostały udokumentowane świadectwem/certyfikatem.
Ponadto mogą to być też osoby, które pracowały w banku przez okres co najmniej roku na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych. W tym przypadku również konieczne jest udokumentowanie tego faktu, np. świadectwem pracy. Dodatkowo należy zbadać ich znajomość przepisów prawa regulujących działalność kantorową, co winno zostać potwierdzone oświadczeniem.
Przedsiębiorca chcący rozpocząć działalność kantorową posiada szereg obowiązków. Są one wskazane w art. 14 prawa dewizowego. Między innymi są to obowiązki dotyczące prowadzenia ewidencji operacji, prowadzenia ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych, wydawania dowodów kupna i sprzedaży przy każdej transakcji, a także obowiązki dotyczące stanu i wyposażenia lokalu. W tym zakresie obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 września 2004 roku, które bardzo szczegółowo i dokładnie wskazuje jak powinien dostosowany być lokal, jakie są kluczowe elementy wyposażenia, a także jak powinien być oznakowany. Ponadto w rozporządzeniu wskazany jest sposób prowadzenia ewidencji i dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
Co niezmiernie ważne, po uzyskaniu zgody na rozpoczęcie działalności przedsiębiorca jest obowiązany zawiadomić pisemnie organ prowadzący rejestr o podjęciu działalności kantorowej.
Forma prowadzenia działalności kantorowej
W zasadzie kantor wymiany walut może być prowadzony w każdej formie prawnej przewidzianej przez polskie przepisy. Może to być zarówno jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna ale również spółki osobowe lub kapitałowe wynikające z przepisów kodeksu spółek handlowych.
Jedynym ograniczeniem jest brak możliwości prowadzenia działalności w formie spółki partnerskiej, gdyż taka forma przewidziana jest wyłącznie dla przedsiębiorców będących przedstawicielami wolnych zawodów.
Niezależnie od wyboru formy prowadzenia działalności oprócz uzyskania zgody na działalność kantorową przedsiębiorca obowiązany jest do zgłoszenia działalności w odpowiednim rejestrze przedsiębiorców. W przypadku JDG i spółek cywilnych jest to rejestr CEIDG, a w przypadku spółek prawa handlowego rejestr KRS.
Aby zgłoszone przedsiębiorstwo skutecznie mogło prowadzić działalność kantoru wymiany walut należy ustalić odpowiedni kod PKD. W przypadku działalności kantorowej jest to kod 66.12Z dotyczący działalności maklerskiej związanej z rynkiem papierów wartościowych i towarów giełdowych.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – ustawa którą musisz znać
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML) to akt prawny, w którym zostały uregulowane zasady i tryb przeciwdziałania penalizowanym przestępstwom z art. 165a i 299 kodeksu karnego.
W pierwszej kolejności ustawa wskazuje na instytucje obowiązane do wzmożonej uwagi i analizy informacji uzyskiwanych od klientów. Jedną z takich instytucji wskazanych w art. 2 ust. 1 ustawy jest właśnie działalność kantorowa.
W związku z zakwalifikowaniem przedsiębiorstw prowadzących działalność kantorową do grupy instytucji obowiązanych posiadają one szereg obowiązków, którymi są m.in.:
- Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec klientów;
- Rozpoznawanie ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w związku ze stosunkami gospodarczymi lub transakcjami okazjonalnymi;
- Identyfikację klientów, weryfikację tożsamości;
Konieczność zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego powstaje w momencie wystąpienia sytuacji opisanych w art. 25 ustawy AML. W przypadku działalności kantorowej wydaje się najważniejsze wydają się sytuację:
- Przeprowadzania transakcji okazjonalnej o wartości 15000 euro lub większej, bez względu na to czy była to pojedyncza transakcja czy kilka wydających się ze sobą powiązanych lub transfer środków pieniężnych przekraczających równowartość 1000 euro;
- Podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;
- Wątpliwości co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacyjnych klienta.
Ponadto kantor wymiany walut musi posiadać wewnętrzną procedurę, która przede wszystkim powinna określać charakter, rodzaj i rozmiar prowadzonej działalności, a także zasady postępowania w szczególności:
- Czynności podejmowane w celu ograniczenia ryzyka prania pieniędzy;
- Zasady rozpoznawania i oceniania ryzyka;
- Środki stosowane w celu zarządzania rozpoznanym ryzykiem;
- Zasady stosowania środków bezpieczeństwa finansowego;
- Zasady przechowywania dokumentów i informacji;
- Zasady wykonywania obowiązków obejmujących informowanie o transakcjach Generalnego Inspektora
Szerzej szczegółowe wytyczne co do wewnętrznej procedury opisane zostały w art. 50 ustawy AML.
Na koniec warto wskazać, że osoby, które na co dzień wykonują obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy muszą brać udział w szkoleniach dotyczących realizacji tych obowiązków. Zapewnienie udziału w szkoleniach to obowiązek przedsiębiorcy prowadzącego działalność kantorową.
A może kantor internetowy?
Ze względu na duże zainteresowanie klientów, coraz bardziej interesującą usługą jest kantor online. Niewątpliwie kuszący dla klientów jest fakt, że mogą skorzystać z jego usług bez konieczności wychodzenia z domu, bez wypłacania gotówki, a niejednokrotnie sam kurs walutowy jest znacznie korzystniejszy niż ten proponowany przez kantory działające stacjonarnie.
Niemniej działalność e-kantoru może być świetnym sposobem na rozwinięcie już istniejącego przedsiębiorstwa prowadzącego stacjonarną działalność kantorową. Jednak jego działalność zwykle różni się od standardowego kantoru wymiany walut.
Oczywiście, można sprowadzić ją wyłącznie do tego, co proponowane jest w kantorze stacjonarnym, lecz najczęściej działalność zostaje rozszerzona o obracanie pieniędzmi. W tym zakresie w pierwszej kolejności należy dopisać nowy kod PKD dotyczący usług finansowych. Działalność ta w zasadzie opierać się będzie na śledzeniu kursów FOREX, szybkim obrocie pieniędzmi i reagowaniu na zmiany. Forex to rynek pozagiełdowy, na którym handel odbywa się za pośrednictwem sieci komputerowych. Handluje się tam parami walutowymi, a wartość zawsze zaprezentowana jest jako stosunek jednej waluty do drugiej.
W takim kształcie działalność kantoru online może okazać się ciekawym, acz dość trudnym sposobem na biznes, gdyż konieczna będzie wiedza nie tylko z zakresu wcześniej wskazanej ustawy o praniu pieniędzy, lecz również przynajmniej podstawowa wiedza z zakresu finansów i zdolności analityczne.
Ponadto prowadząc działalność gospodarczą w formie e-kantoru należy przystosować stronę internetową w taki sposób, aby zawierała przejrzyste i niewprowadzające w błąd konsumentów informacje. Strona e-kantoru musi spełniać warunki obowiązku informacyjnego zgodnego z RODO, zawierać regulamin, który określi rodzaj, zakres i sposób świadczenia usług, a także politykę prywatności, a ponadto spełnić pozostałe obowiązki przewidziane dla platform internetowych.
Likwidacja kantoru
Proces likwidacyjny nie jest pozbawiony formalności. W przypadku braku zaprzestania prowadzenia przedsiębiorstwa konieczne będzie złożenie pisemnego poinformowania o zaprzestaniu wykonywania działalności i wniosku o wykreślenie z rejestru. Wniosek należy złożyć do oddziału NBP, gdyż organem prowadzącym rejestr jest Prezes Narodowego Banku Polskiego.
Termin na złożenie przedmiotowych dokumentów to 7 dni od dnia zaprzestania wykonywania działalności kantorowej. Wniosek o wykreślenie z rejestru jest bezpłatny.
Wskazania wymaga, że w przypadku, gdy przedsiębiorca chcę całkowicie zakończyć prowadzenie działalności, a nie tylko zmienić profil prowadzonego przedsiębiorstwa może po prostu złożyć stosowny wniosek o zakończeniu działalności i wykreśleniu z rejestru CEIDG lub KRS. Wówczas nie ma konieczności odrębnego składania wniosku do Prezesa NBP o wykreślenie z rejestru działalności kantorowej.
Podsumowanie
W Polsce istnieje długoletnia tradycja prowadzenia kantorów wymiany walut, dlatego ich liczba stale rośnie. W samej Warszawie znajduje się ich około 150. Jest to niewątpliwie ciekawy biznes, ale również obarczony dużym ryzykiem, które już na wstępie warto eliminować. Warto pamiętać, że kontrolę nad działalnością kantorów prowadzonych na podstawie przepisów o prawie dewizowym sprawuje Prezes Narodowego Banku Polskiego. Licencja KNF nie jest wymagana gdy kantor nie prowadzi działalności o charakterze instytucji płatniczej lub innej hybrydowej działalności finansowej wymagającej zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, co najczęściej może mieć miejsce w przypadku e-kantorów.
Toteż najważniejszym z punktu widzenia przedsiębiorcy chcącego założyć działalność kantorową jest doskonałe przygotowanie prawne, a w szczególności zaznajomienie się z przepisami prawa dewizowego i ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Ponadto jeśli zapadnie decyzja o otwarciu własnego kantoru wymiany walut niezbędna może okazać się konsultacja z kancelarią prawną, która przygotuje konieczne dokumenty związane z ustawą AML, a także przystosuje najbardziej odpowiednią formę prowadzenia działalności dla potrzeb przedsiębiorcy.
Zaufali nam:
