Połączenie spółki z o.o. z inną spółką krok po kroku

Możliwe sposoby połączenia

Podczas procesu połączenia spółki określa się w szczególny sposób. Spółka, która przenosi cały swój majątek na inną spółkę nazywana jest spółką przejmowaną. Spółka, która przyjmuje ten majątek, a w zamian przyznaje udziały lub akcje, nazywana jest spółką przejmującą. KSH wskazuje, że spółki kapitałowe mogą łączyć się między sobą. Poniżej przedstawiamy sposoby połączenia spółek:

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą się łączyć. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, możliwe są dwa rodzaje połączenia:

połączenie przez przeniesienie całego majątku na spółkę przejmującą w zamian za udziały (lub akcje nowej spółki) przysługujące spółce przejmowanej
poprzez utworzenie nowej spółki i przeniesienie na nią majątku spółek łączonych. Spółki wnoszące majątek do nowej spółki w zamian otrzymują akcje lub udziały. Spółki prowadzące zawiązanie nowej spółki stają sie wspólnikami spółki przejmującej.

Warto wspomnieć także o połączeniu uproszczonym. Może ono się odbywać według scenariusza z pkt. 1 oraz 2 powyżej, ale cechuje się znacznie uproszczoną procedurą. Dopuszczalne jest ono, gdy spółka przejmująca posiada udziały albo akcje o łącznej wartości nominalnej nie niższej niż 90% kapitału zakładowego spółki przejmowanej. Udziały te nie mogą jednak obejmować całości kapitału zakładowego. W tym trybie m.in.

nie ma konieczności podejmowania uchwały o połączeniu, jednakże wspólnik reprezentujący 1/20 kapitału zakładowego może żądać zwołania zgromadzenia
plan połączenia nie podlega badaniu biegłego
zarządy nie mają obowiązku sporządzania uzasadnienia do połączenia
ograniczenie odpowiedzialności członków zarządu, rady nadzorczej oraz komisji rewizyjnej łączących się spółek za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy albo statutu spółki,.

Oprócz tych przewidzianych wprost w kodeksie sposobów połączeń spółek, możliwe jest jeszcze tzw. połączenie odwrotne. O ile do marca 2020 roku dopuszczalność połączenia odwrotnego była poddawana pod wątpliwość, o tyle po ostatniej nowelizacji dopuszczalność takiego procesu nie budzi już wątpliwości. O połączeniu odwrotnym przeczytają Państwo w dalszej części artykułu.

Procedura fuzji – wymogi formalne

Jak nadmieniono powyżej, procedurę połączenia spółek reguluje kodeks spółek handlowych. Połączenie spółek, podobnie do przekształcenia, dla swej skuteczności wymaga podjęcia szeregu czynności prawnych.

Jak wspomniano powyżej, połączenie spółek może nastąpić w formie:

“wchłonięcia” spółki przejmowanej przez spółkę przejmującą, w wyniku której spółka przejmowana traci byt prawny i stanowi od tej pory jeden podmiot ze spółką przejmującą. Spółka przejmowana przenosi swój majątek na spółkę przejmującą.
Połączenie poprzez utworzenie nowej spółki i przeniesienie na nią przez obie spółki łączące się całego majątku.

Każdy z tych sposobów ma swoje plusy i minusy. Opcja pierwsza w szczególności powinna być wzięta pod uwagę gdy występuje dysproporcja pozycji rynkowej spółek (np. jedna jest start-upem, natomiast druga jest liderem w swojej branży). Wchłonięcie spółki “mniejszej” pod renomowanym “brandem” może być dla niej korzystniejsza, niż budowanie od zera renomy nowej firmy. Z drugiej strony natomiast, spółka przejmowana całkowicie traci swój byt prawny na rzecz spółki dominującej. Opcja druga natomiast może być bardzo korzystna w sytuacji chęci wykonania obu procesów- połączenia i przekształcenia, podczas jednej operacji. Niemniej jednak, w takiej sytuacji mamy do czynienia zazwyczaj z nową “marką” która musi niejednokrotnie dopiero utorować sobie pozycję na rynku (pomimo połączenia majątków i sukcesji praw i obowiązków).

W procedurze połączenia można przyjąć podział na trzy etapy, w których kolejno należy podjąć opisane poniżej czynności:

Etap menedżerski, do którego należy:
1. Przygotowanie planu połączenia z załącznikami (o których poniżej)
2. Po sporządzeniu planu połączenia należy go zgłosić do sądu rejestrowego
3. Plan połączenia musi być nie tylko złożony do sądu rejestrowego, ale także musi być opublikowany w MSIG lub na stronie internetowej spółki, co należy uczynić niezwłocznie po złożeniu planu przekształcenia do Sądu
4. Po sporządzeniu i opublikowaniu planu, konieczne jest powiadomienie wspólników dwukrotnie przez Zarząd o zamiarze połączenia z inną spółką. Należy w tym zakresie także zwrócić uwagę, czy umowa spółki nie przewiduje innych wymogów dla zawiadamiania Zgromadzenia Wspólników.
Etap właścicielski, do którego należą:
1. Ewentualne badanie dokumentów spółki przez wspólników (m.in. wspólnicy mają prawo badać plan połączenia, sprawozdania finansowe i sprawozdania zarządów z działalności łączących się spółek)
2. Następnie, konieczne jest podjęcie uchwały w przedmiocie połączenia spółek przez zgromadzenie wspólników każdej ze spółki. Co istotne, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, powzięcie uchwały wymaga kwalifikowanej większości ¾ głosów w obecności co najmniej połowy kapitału zakładowego.
Faza rejestrowa
1. Uchwała o połączenia musi być następnie zgłoszona do sądu rejestrowego. Warto wspomnieć, że od lipca 2021 roku zgłoszenie następuje wyłącznie elektronicznie, przez Portal Rejestrów Sądowych. Brak jest możliwości papierowego zgłoszenia zmian!
2. Sąd wykreśla spółkę przejmowaną i dokonuje zmian we wpisie spółki przejmującej zgodnie z wnioskiem (ewentualnie w przypadku połączenia przez utworzenie nowej spółki- wykreśla dotychczasowe i wpisuje nową spółkę).
3. Na samym końcu konieczne jest złożenie przez spółkę powstałą w wyniku połączenia wniosku o publikację ogłoszenia o połączeniu i jego publikacja w MSiG.

KSH dla każdego z tych aktów przewiduje szczegółowe wymogi:

Plan połączenia	musi zawierać przynajmniej typ, firmę i siedzibę każdej z łączących się spółek, przewidywać stosunek wymiany udziałów, a także określać zasady przyznawania udziałów w spółce przejmującej bądź nowo zawiązanej, a także dzień od którego udziały uprawniają do uczestnictwa w zysku. Co do zasady jest badany przez biegłego rewidenta, ale jeżeli wszyscy wspólnicy łączących się spółek wyrazili zgodę, to badanie przez biegłego nie jest konieczne.
załączniki do planu połączenia	projekt uchwał o połączeniu spółek; projekt umowy/statutu ustalenie waartości spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez utworzenie nowej spółki oświadczenie o stanie księgowym na dzień połączenia
sporządzenia sprawozdania zarządów spółek łączących się	sprawozdanie musi zawierać uzasadnienie do połączenia
uchwała wspólników o połączeniu.	większość ¾ głosów, przy reprezentacji co najmniej połowy kapitału zakładowego o ile umowa nie stanowi warunków surowszych, forma- protokół sporządzony notarialnie
Zgłoszenie do sądu	od 1 lipca 2021 roku wyłącznie przez PRS (internetowo)

Skutek fuzji

Skutkiem połączenia spółek jest scalenie ich majątków i struktury organizacyjnej. Zgodnie z KSH formalnie do połączenia spółek następuje w momencie dokonania wpisu w KRS. Wpis do KRS ma charakter konstytutywny i skutkuje wykreśleniem z rejestru spółki przejmowanej, względnie spółek, które łączą się przez zawiązanie nowej spółki. W efekcie co do spółki przejmowanej nie ma konieczności dokonywania likwidacji.

Najbardziej kluczowym skutkiem połączenia jest jednak zasada sukcesji. W dniu połączenia spółka przejmująca, lub nowo powstała wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. W szczególności zatem stanie się ona podmiotem umów, właścicielem ruchomości czy nieruchomości, a także uprawnionym z tytułu zezwoleń, koncesji czy ulg. W sytuacji połączenia zatem nie ma konieczności podpisywania aneksów czy umów przenoszących własność.

Połączenie odwrotne – szczególny typ połączenia spółek

Jak wspomniano powyżej, jednym z możliwych sposobów połączenia spółek jest połączenie odwrotne. Do 1 marca 2020 na gruncie praktycznym istniał spór, czy połączenie odwrotne jest dopuszczalne przez KSH.

Ustawodawca rozstrzygnął tę kwestię poprzez nowelizację kodeksu spółek handlowych, która weszła w życie 1 marca 2020 roku. Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że nowelizacja treści art. 515 § 1 kodeksu spółek handlowych ma ułatwić przeprowadzanie połączeń odwrotnych. Tym samym zmiana wchodząca w życie 1 marca 2020 roku niejako potwierdza ugruntowaną w obrocie prawnym procedurę połączenia odwrotnego.

Zgodnie z brzmieniem tego przepisu możliwe jest wydawanie wspólnikom spółki przejmowanej udziałów własnych, które spółka przejmująca nabyła w wyniku połączenia. Połączenie odwrotne jest to połączenie polegające na wchłonięciu spółki-matki przez spółkę-córkę. Zazwyczaj spółka-matka, która jest podmiotem większym, w procesie dostosowywania struktury działalności dzieli się na mniejsze podmioty (spółki-córki).

Wyjaśnić należy czym jest spółka matka i czym jest spółka córka. Są to potoczne określenia na zależności między spółkami. Spółka matka (macierzysta) zazwyczaj jest podmiotem dominującym w stosunku do spółki córki (spółki zależnej) W typowym procesie połączenia, to spółka dominująca (spółka matka) będzie podmiotem na który przejdą wszystkie prawa i obowiązki, w tym majątek spółki córki i jej zobowiązania.

Przykładem zastosowania połączenia odwrotnego jest sytuacja, w której spółka “córka” chce być notowana na GPW ale np. nie spełnia lub nie chce doprowadzać do spełnienia przesłanek koniecznych do jej wprowadzenia na giełdę (np. proces upubliczniania spółki jest dla Zarządu zbyt długotrwały). W takim przypadku, spółka może dążyć do sytuacji, w której jej udziały kapitałowe zostaną nabyte przez spółkę już notowaną na giełdzie w zamian za wyemitowane przez nią akcje/udziały.

Motywem połączenia również może być również połączenie transgraniczne. Zgodnie z tym trybem połączenia, możliwe jest przeniesienie siedziby spółki dominującej do innego kraju UE, w którym siedzibę ma spółka zależna, a w którym to kraju jest np. jest bardziej preferencyjne opodatkowanie.

Czy połączenie spółek jest korzystne?

Połączenie spółek z pewnością może być korzystne. W sytuacji gdy skala prowadzonej działalności na pewnym etapie nie wymaga już prowadzenia kilku stowarzyszonych spółek z o.o., spółek celowych czy innego rodzaju spółek córek, to dużo bardziej korzystne od ich likwidacji może się okazać połączenie ich z podmiotami dominującymi, lub dokonanie połączenia odwrotnego.

Również w sytuacji, gdy dwa podmioty chcą rozpocząć wspólnie działalność, ich połączenie przez utworzenie nowego podmiotu i skorzystanie z zasady sukcesji może być korzystniejsze niż tworzenie nowego podmiotu i przenoszenie na niego całego przedsiębiorstwa.

Niewątpliwie główną korzyścią z połączenia jest sukcesja działalności, dzięki której nie jest wymagane podpisywanie aneksów do umów. Całość praw i obowiązków spółki przejmowanej przechodzi na spółkę przejmującą. Procedura połączenia jest jednak skomplikowana i może generować koszty. Niemniej jednak, po dokonaniu analizy parametrów w konkretnej sprawie, podjęcie decyzji o połączeniu spółek może przynosić wiele korzyści, które rekompensują związane z połączeniem niedogodności.

Q&A

Czy połączenie odwrotne jest możliwe?

Dotychczas dopuszczalność tzw. downstream merger była dyskusyjna. Po ostatnich zmianach w przepisach jednak nie ma wątpliwości, że odwrotne połączenie jest możliwe. Nie jest to jednak prosta procedura i może wymagać stałego wsparcia prawnego.

Ile kosztuje połączenie spółki z inną spółką?

Koszty połączenia spółki są każdorazowo zależne od konkretnego stanu faktycznego. Na koszty składają się opłaty sądowe, opłaty za ewentualne badanie planu połączenia oraz ewentualne honorarium kancelarii. Mając na uwadze przede wszystkim koszty sądowe od ogłoszeń w KRS, należy przyjąć, że połączenie spółki z oo z inną spółką kosztuje od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Ile trwa połączenie spółki z o.o.?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Na czas połączenia spółek składa się etap korporacyjny (czyli czas niezbędny na sporządzenie i podjęcie niezbędnych dokumentów, w tym uchwał i planów) oraz etap sądowy (tj. to w ile sąd zarejestruje zmianę w KRS). Uwzględniając tempo pracy polskich sądów, należy przyjąć, że połączenie spółki musi trwać co najmniej kilka miesięcy.