Estoński CIT nazywany także „ryczałtem od spółek” umożliwia zarządzanie kapitałem spółki, pozwalając na lokowanie środków w poszczególne inwestycje bez obowiązku zapłaty podatku do momentu, w którym zysk zostanie wypłacony wspólnikom. Od 1 stycznia 2023 roku w estońskim CIT wprowadzono pewne zmiany. Czy obecnie nadal warto korzystać z tego rozwiązania?
Czym jest estoński CIT?
Estoński CIT jest uproszczonym systemem rozliczeń podatkowych. Celem jego stosowania jest odłożenie w czasie momentu, w którym powstaje zobowiązanie podatkowe. Z takiego modelu rozliczenia skorzystają:
-
spółki akcyjnej;
-
prostej spółki akcyjnej;
-
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
-
spółki komandytowej;
-
spółki komandytowo akcyjnej.
Natomiast przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), który chce skorzystać z takiej ulgi, musi najpierw dokonać odpowiedniego przekształcenia podmiotowego, wybierając jednoosobową spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną.
O momencie zapłaty podatku decyduje sam podatnik, wypłacając zysk (dywidendę). Do tej chwili fundusze spółki mogą być lokowane w różnego rodzaju inwestycjach, np. robotyzacji, modernizacji linii produkcyjnej, szkoleniach pracowników, marketingu, czy innych wydatkach dotyczących bieżącej działalności spółki. Możliwość optymalizacji działalności jest dostrzegalna głównie w aspekcie podatkowym:
- efektywna stawka opodatkowania dla małego podatnika wynosi 26,29% dla zwykłego CIT oraz 20,00% dla estońskiego CIT;
- z kolei efektywna stawka opodatkowania dla dużego podatnika wynosi 34,39% dla klasycznego CIT oraz 25% dla estońskiego CIT.
Wysokość efektywnego opodatkowania potwierdził m.in. WSA w Gliwicach wyrokami z 16 lutego 2023, sygn. I SA/Gl 1171/22 oraz z 14 lutego 2023 r., sygn. I SA/Gl 1178/22 wskazując, że zysk spółki jest podstawą obliczenia zarówno estońskiego CIT, jak i PIT od wypłacanej wspólnikom dywidendy.
Korzyści z estońskiego CIT wiążą się również z licznymi ułatwieniami dla przedsiębiorcy, który dzięki temu nie musi:
- obliczać podatkowych odpisów amortyzacyjnych,
- prowadzić rachunkowości podatkowej,
- ustalać podatkowych kosztów uzyskania przychodów.
Kto może skorzystać z estońskiego CIT?
Do skorzystania z estońskiego CIT spółka musi spełnić pewne warunki, które wcześniej były bardzo surowe. Z tego względu preferencyjny model rozliczania nie był dostępny dla większości mniejszych firm.
Jednak od 1 stycznia 2023 roku po raz drugi złagodzono owe przesłanki (drogą nowelizacji artykułu 28j ustawy o CIT). W rezultacie, aby możliwe było skorzystanie z ryczałtu od spółek, należy spełnić poniższe warunki:
Warunek przychodów
Pierwsza przesłanka mówi o tym, że przychody z działalności operacyjnej muszą być większe niż 50% od przychodów osiągniętych z działalności w ubiegłym roku podatkowym, liczonych z uwzględnieniem kwoty należnego podatku od towarów i usług, które pochodzą z:
- wierzytelności;
- odsetek i pożytków od pożyczek;
- części odsetkowej raty leasingowej;
- poręczeń i gwarancji;
- praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw;
- zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych;
- transakcji z podmiotami powiązanymi w przypadku gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytworzona wartość dodana lub wartość ta jest znikoma.
Warunek zatrudnienia
Oprócz tego podatnik powinien spełniać warunki w kwestii zatrudnienia. Spółka zatrudnia minimum trzy osoby na umowę o pracę w przeliczeniu na pełne etaty przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym lub 82% dni przypadających w roku, jeżeli rok podatkowy nie obejmuje kolejnych 12 miesięcy. Osoby te nie mogą być wspólnikami, akcjonariuszami ani udziałowcami.
Na pracowników zatrudnionych na podstawie innej niż umowa o pracę, powinno się przeznaczyć kwotę nie niższą niż trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw – włącznie z wypłatami z zysku w 3. kwartale roku kalendarzowego, który poprzedza pierwszy dzień roku podatkowego ogłaszanego przez GUS. Jednocześnie podatnicy muszą być płatnikami minimum jednego z dwóch obciążeń: PIT lub ZUS. W rezultacie do oceny, czy firma ma prawo skorzystać z estońskiego CIT, wliczani są także:
- studenci,
- osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło,
- osoby do 26. roku życia korzystające z ulgi w PIT.
Przed nowelizacją w 2023 roku osób tych nie brano pod uwagę. Aktualna zmiana umożliwiła więc lepszą optymalizację kosztów prowadzenia działalności.
Warunek uczestnictwa osób fizycznych
Trzecim warunkiem jest to, aby wspólnikami, akcjonariuszami lub udziałowcami były wyłącznie osoby fizyczne, które nie posiadają praw majątkowych jako założyciele lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego stosunku o charakterze powierniczym.
Warunek działania bez powiązań z innymi podmiotami
Spółka, która chce korzystać z estońskiego CIT, nie może mieć akcji ani udziałów w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania, a także praw majątkowych do fundacji, trustu czy innego stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Takie rozwiązanie nie będzie więc dostępne dla tych podmiotów, które tworzą tzw. spółki-córki.
Warunek stosowania ustawy o rachunkowości
onadto estoński CIT nie będzie dostępny dla podmiotów, które za okres opodatkowania ryczałtem składają sprawozdanie według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR) na podstawie art. 45 ust. 1a i 1b ustawy o rachunkowości. Obowiązkiem stosowania MSR zamiast ustawy o rachunkowości są obarczone banki oraz emitenci papierów wartościowych.
Gdy spółka spełni wszystkie wymogi materialnoprawne, musi złożyć zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Należy zrobić to za pomocą ujednoliconego formularza ZAW-RD.
Dzięki nowelizacji aktualnie wyboru ryczałtowego opodatkowania można dokonać także zanim upłynie przyjęty rok podatkowy, jeśli na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego opodatkowanie ryczałtem podatnik:
- zamknął księgi rachunkowe;
- sporządził sprawozdanie finansowe zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości;
- złożył zawiadomienie do końca pierwszego miesiąca opodatkowania CIT estońskim o wyborze takiego sposobu opodatkowania.
Oczywiście ustalenie, czy spółka spełnia wszystkie przesłanki, które pozwalają na opodatkowanie ryczałtem, często nie jest łatwe. Z tego względu zalecamy skorzystać ze wsparcia doświadczonej kancelarii prawnej. Eksperci dokonają szybkiej i szczegółowej analizy sytuacji konkretnego podmiotu.
Wygaśnięcie zobowiązania z korekty wstępnej
Ostatni warunek polega na tym, że podatnicy chcący przejść na estoński CIT, muszą sporządzić tzw. korektę wstępną na podstawie art. 7aa ustawy o CIT. Chodzi tutaj o różnice księgowo-podatkowe obejmujące przychody, koszty, dochód z przekształcenia oraz podatek należny w związku z przejściem na ryczałt. Informacja powinna być sporządzana na ostatni dzień roku podatkowego, który poprzedza pierwszy rok rozliczania ryczałtem.
Jeśli spółka korzystała z opodatkowania estońskim CIT-em krócej niż cztery lata, to według art. 7aa ust. 5 pkt 1 ustawy o CIT musi płacić należny podatek z końcem pierwszego miesiąca, który następuje po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Z kolei w sytuacji, w której spółka była opodatkowana estońskim CIT przez minimum cztery lata, zobowiązanie podatkowe z korekty wstępnej wygasa całościowo.
Jaki jest termin zapłaty estońskiego CIT
Zmianie uległ również termin zapłaty podatku ryczałtowanego. Przed wprowadzeniem zmian w przepisach obowiązek podatkowy powstawał 20. dnia 7. miesiąca roku podatkowego. Było to problematyczne w przypadku osób, które wypłacały zysk po tej dacie.
Aktualnie ustawodawca wskazuje, że podatnik musi zapłacić ryczałt od dochodu do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale zysku lub uchwałę o wypłacie zaliczki.
Co może być przedmiotem opodatkowania estońskiego CIT?
Zgodnie z artykułem 28m ustawy o CIT, opodatkowaniu podatkiem ryczałtowym podlegają:
- wysokość zysku netto w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty lub na pokrycie strat;
- wysokość ukrytych zysków;
- wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
- nadwyżka wartości rynkowej nad wartością podatkową przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego;
- suma zysków netto osiągniętych w roku podatkowym opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej nie zostały one podzielone lub przeznaczone na pokrycie straty – w przypadku podatnika, który zrezygnował z opodatkowania ryczałtem;
- dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Wydatkiem niezwiązanym z działalnością gospodarczą nie będą w tym przypadku koszty związane z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz pozostałych składników majątku pod warunkiem, że są one wykorzystywane jedynie na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jeśli chodzi o wykorzystywanie ich w sposób mieszany, czyli np. służbowe auto do użytku prywatnego, zwolnienie będzie wynosić jedynie 50%. Ciężar wykazania charakteru korzystania ze składników majątku spoczywa na podatniku (według artykułu 28m ust 5 ustawy o CIT).
Stawki podatki CIT po przekształceniu spółki
Do określenia, czy przejście przez spółkę powstałą w wyniku przekształcenia na estoński CIT jest dobrym rozwiązaniem, konieczna będzie szczegółowa analiza prawno-podatkowa. W tym celu należy uwzględnić również aktualne stanowisko Krajowej Izby Skarbowej, według którego podatnik prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki, który przekształcił się w inną spółkę, może zachować preferencyjny CIT 9%, jeżeli spełni pozostałe przesłanki uwzględnione w art. 19 ustawy o CIT, tzn.:
- przychody podatnika osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 milionów euro;
- podatnik posiada status małego podatnika lub rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej.
Analogiczna kontynuacja nie będzie mieć miejsca w sytuacji, w której JDG została przekształcona w spółkę. Nowopowstały podmiot musi rozliczać się według zwykłego CIT 19%. W związku z tym estoński CIT może okazać się korzystniejszą opcją, gdyż można przejść na niego od razu i nie trzeba czekać 2 lata na preferencyjny CIT 9%.
Stanowisko w temacie kontynuacji opodatkowania osób prawnych (w wyniku przekształcenia, ale także wniesienia przedsiębiorstwa aportem) było wiele razy potwierdzane przez KIS (za: pismo z dnia 1 grudnia 2022 r., 0111-KDIB1-2.4010.588.2022.2.EJ oraz pismo z dnia 3 stycznia 2022 r., 0111-KDIB2-1.4010.537.2021.1.MKU). Warunkiem jest spełnianie pozostałych warunków dla preferencyjnego opodatkowania wskazanych w ustawie o CIT.
Warto zwrócić uwagę, że powołane stanowiska KIS stanowią interpretacja indywidualne, które nie mają charakteru powszechnie wiążącego, ale dotyczą konkretnych stanów faktycznych. Podatnik, który chce zabezpieczyć swój interes powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie takiej interpretacji w swojej sprawie. Nasza kancelaria prawna oferuje w tym zakresie kompleksowe wsparcie
Jeśli spółka chce uniknąć dużego CIT, to tuż po przekształceniu w inną spółkę może wybrać rozliczanie ryczałtem. Po podjęciu takiej decyzji, utrzymanie opodatkowania ryczałtowego przez 4 lata spowoduje wygaśnięcie zobowiązania z korekty wstępnej. Bez oświadczenia o rezygnacji z estońskiego CIT po 4-letnim okresie dojdzie do przedłużenia opodatkowania na kolejny okres. Na rozliczanie ryczałtem można przejść do końca 1. miesiąca roku podatkowego opodatkowania ryczałtem albo w trakcie roku podatkowego (wówczas należy zamknąć księgi i sporządzić sprawozdania).
Estoński CIT dla nowych spółek
W przypadku nowych spółek warunek związany ze strukturą przychodów jest uznawany za spełniony w pierwszym roku opodatkowania ryczałtem. Warunek zatrudnienia nie dotyczy roku przejścia na CIT estoński oraz dwóch lat po nim następujących. Od drugiego roku podatnik jest jednak zobowiązany do zwiększania liczby zatrudnienia o minimum 1 etat w pełnym wymiarze czasu pracy aż do osiągnięcia warunku, który wskazuje ustawa.
Estoński CIT a wniesienie aportem JDG do spółki
W artykule 28k ust. 1 pkt 6 lit. B tiret pierwszy ustawy o CIT znajdziemy informację, że przepisów o opodatkowaniu ryczałtem nie stosuje się do podatników, którzy wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu (w tym na poczet kapitału) wcześniej prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, jego zorganizowaną część albo określone składniki majątkowe o wartości przekraczającej równowartość 10 tysięcy euro wyrażonych w PLN.
Wówczas zastosowanie estońskiego CIT nie jest możliwe w roku podatkowym, w którym dokonano wkładu, a także w roku bezpośrednio po nim następującym – jednak nie krócej niż przez 24 miesiące od daty wniesienia wkładu.
Czy estoński CIT się opłaca ? – przykłady
W teorii jest to mechanizm prawa podatkowego, który pozwala obniżyć opodatkowanie spółek, które znaczną część swojego zysku reinwestują i nie wypłacają jej wspólnikom. Jak wygląda jednak estoński CIT w praktyce dla spółki z o.o. powstałej w wyniku przekształcenia?
Za modelowy wzór przyjmijmy tzw. małego podatnika CIT, którego zysk do opodatkowania wynosi 500.000 zł.
W „klasycznym” modelu opodatkowania, taki podmiot zapłaci na poziomie spółki 9% podatku CIT, zatem wyniesie on 45.000 zł. Tym samym na poziomie wspólnika zysk do opodatkowania wyniesie 455.000 zł. Na poziomie wspólnika natomiast zysk zostanie opodatkowany podatkiem od dywidendy w wysokości 19% i stawka podatku wyniesie 86.450 zł. Suma podatku w przypadku opodatkowania metodą klasyczną wyniesie 131.450 zł.
Przy zastosowaniu estońskiego CIT natomiast stawka podatku na poziomie spółki wyniesie 10%. Zysk do opodatkowania będzie wynosił zatem 50.000 zł. Na poziomie wspólnika podatek od dywidendy (19%) wyniesie 95.000 zł, ale możliwe będzie zastosowanie pomniejszenia podatku o kwotę 45.000 zł, zatem na poziomie spółki podatek od dywidendy po zmniejszeniu wynosi 50.000, a podatek całkowity 100.000 zł.
Tym samym mały podatnik CIT w wyniku zastosowania systemu estońskiego zapłaci podatek w wysokości 20%, natomiast w systemie klasycznym jest to ponad 26%. Podobne oszczędności można osiągnąć w przypadku tzw. dużego podatnika CIT. Warto nadmienić, że odroczenie zapłaty CIT w ramach estońskiego CIT możliwe jest o 4 lub więcej lat, do momentu wypłaty zysków (dywidendy).
Estoński CIT nadal może stanowić atrakcyjne rozwiązanie dla podatników, także tych, którzy dokonali przekształcenia podmiotowego. Wybór modelu opodatkowania warto dobrze zaplanować i z wyprzedzeniem przeanalizować sytuację spółki, ponieważ może pojawić się konieczność wprowadzenia zmian, które dopasują podmiot do aktualnych wymagań ustawodawcy.
Pytania i odpowiedzi
Nie, ustawodawca zastosował złagodzone wymagania dotyczące zatrudnienia dla tzw. małych podatników. W art. 28j ust. 3 wskazano, że w przypadku małych podatników wystarczy zatrudnienie 1 osoby na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, aby było możliwe z opodatkowania ryczałtem.
Zgodnie z art. 28m ust. 3 to świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne i częściowo odpłatne, wykonane zgodnie z prawem do udziału inne niż podzielony zysk, których beneficjentem (chociażby pośrednim) jest wspólnik, akcjonariusz lub udziałowiec. W szczególności może być to pożyczka lub kredyt, darowizna, wydatki na reprezentację, odsetki od udziału kapitałowego wypłacane przez spółkę lub dopłaty przy transakcjach M&A.
Zaufali nam:
