Indywidualna działalność gospodarcza to dla wielu przedsiębiorców pierwszy wybór przy zakładaniu własnej firmy. Kiedy biznes zaczyna przynosić coraz większe zyski rozsądnym i opłacalnym wyborem może wydawać się przekształcenie JDG w inną formę organizacyjnoprawną. Jednym z powodów dla przekształcenia może być także planowanie sukcesji w firmie.
Główne zalety prowadzenia spółki z o.o.
Zasadniczą zaletą sp. z o.o.zaletą jest ograniczenie odpowiedzialności wspólników (wspólnika) wyłącznie do wysokości wniesionego wkładu. Spółka z o.o. dysponuje pełną podmiotowością i osobowością prawną, samodzielnie odpowiada też za swoje zobowiązania.
Odpowiedzialność członków zarządu ma charakter subsydiarny, a wspólników jest ograniczony do wysokości wniesionego wkładu na pokrycie udziałów.
Jednoosobowa działalność gospodarcza w żaden sposób nie limituje odpowiedzialności za zobowiązania. Co więcej odpowiedzialność może rozciągnąć się również na majątek wspólny małżonków. Oznacza to, że wierzyciele mogą dochodzić zaległych należności z każdego składnika majątkowego przedsiębiorcy, nawet tego, który nie ma związku z działalnością.
Korzyści z uwagi na składki ZUS
Korzyści z przejścia od JDG do spółki z o.o. widoczne są już na płaszczyźnie składek odprowadzanych do ZUS.
Oskładkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej
Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Wysokość pierwszej zależy od wysokości zadeklarowanej podstawy wymiaru. Drugiej zaś jest uzależniona od formy opodatkowania podatkiem dochodowym i nie może wynosić mniej niż 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego (na dzień 1 lutego danego roku kalendarzowego).
Warto wskazać, że w 2023 roku rząd planuje podnieść wynagrodzenie minimalne aż dwukrotnie. Zgodnie z art. 3 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę następuje to odpowiednio:
1 stycznia – w 2023 roku wyniesie 3 383 zł brutto;
1 lipca – w 2023 roku wyniesie 3 450 zł brutto.
Z kolei prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto w 2023 roku ma wynieść 6 935 zł brutto. Te kwoty są istotne dla przedsiębiorców, ponieważ minimalne wynagrodzenie za pracę stanowi punkt odniesienia dla firm korzystających z ZUS preferencyjnego. Z kolei wynagrodzenie w gospodarce narodowej określa składki przedsiębiorców niekorzystających z preferencji składkowych.
Ostatecznie więc jednoosobowe biznesy muszą liczyć ze zwiększeniem ZUS (bez uwzględnienia składki zdrowotnej) o kilkadziesiąt złotych w przypadku firm na schemacie preferencyjnym oraz ponad 200 zł w przypadku firm na schemacie pełnym. Dla wielu początkujących przedsiębiorców do znaczne obciążenie.
Jak wyliczana jest składka zdrowotna przy JDG?
Składka zdrowotna według zasad ogólnych i w podatku liniowym zawsze wynosi 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W przypadku skali podatkowej składka zdrowotna jest obliczana (z pominięciem pierwszego miesiąca), jako różnica między sumą przychodów od początku roku a sumą kosztów uzyskania tych przychodów. Od wyniku należy odjąć sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające oraz różnicę między sumą składek zapłaconych od początku roku a sumą składek odliczonych. Dodatkowe różnice dotyczą przedsiębiorców prowadzących KPiR. Składka zdrowotna stanowi 9% od wyliczonej w ten sposób podstawy wymiaru. Przy zasadach ogólnych nie przysługuje prawo do odliczenia składki zdrowotnej
Przykład:
przy dochodach na poziomie 8 tysięcy składka zdrowotna wyniesie 720 zł;
przy dochodach na poziomie 12 tysięcy składka wyniesie 1 080 zł.
W praktyce dla wielu firm skala podatkowa okazuje się mało przejrzysta i nieopłacalna, dlatego atrakcyjną alternatywą wydaje się opodatkowanie systemem liniowym. W tym modelu podstawę wymiaru wylicza się analogicznie, jak przy skali podatkowej, ale składka wynosi 4,9% dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu.
Przykład:
przy dochodach na poziomie 8 tysięcy składka zdrowotna wyniesie 392 zł;
przy dochodach na poziomie 12 tysięcy składka zdrowotna wyniesie 588 zł.
Jeżeli przedsiębiorca nie osiągnie dochodu przekraczającego minimalny pułap dla wyliczania składek, podstawą dla obliczenia będzie właśnie kwota minimalnego wynagrodzenia. W modelu liniowym przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia składki zdrowotnej, ale od podstawy opodatkowania i maksymalnie do kwoty 8 700 zł w skali roku.
Dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w którym nie ma kategorii kosztów uzyskania przychodu, kwoty składki zdrowotnej są zryczałtowane. Określa się je jako iloczyn miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz procentowo określonej wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw czwartym kwartale roku poprzedzającego włącznie z wypłatami z zysku. W modelu ryczałtowym granica odliczenia składki zdrowotnej to 50% zapłaconych kwot.
Ustawodawca wyodrębnił trzy progi ryczałtu:
do 60 000 zł – około 336 zł składki;
do 300 000 zł – około 560 zł;
powyżej 300 000 – około 1008 zł.
Oskładkowanie spółki z o.o.
W przypadku spółek kapitałowych trzeba dokonać rozróżnienia na podmioty jedno- i wieloosobowe. Jednoosobowa spółka z o.o. to taka, w której jedyny wspólnik jest jednocześnie członkiem i prezesem zarządu oraz korzysta z uprawnień przewidzianych dla zgromadzenia wspólników. Jednoosobowa spółka kapitałowa może mieć charakter pierwotny lub wtórny (powstała z przekształcenia JDG). Przepisy k.s.h. nie dopuszczają jednak możliwości przekształcenia indywidualnej firmy w jednoosobową spółkę osobową (wspólników zawsze musi być minimum 2).
W spółkach jednoosobowych (np. powstałych z przekształcenia JDG) składka zdrowotna ma charakter zryczałtowany i wynosi 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedzającego włącznie z wypłatami z zysku bez względu na wysokość przychodów (dochodów).
W praktyce oznacza to, że według prognoz GUS wysokość składki zdrowotnej wyniesie około 602 zł (GUS podaje średnie wynagrodzenie brutto w październiku na kwotę 6 687,92 zł).
Z kolei w spółkach wieloosobowych 9% jest wyliczane od wynagrodzenia brutto, podstawę opodatkowania stanowi przychód (a nie dochód). W obu przypadkach składki zdrowotnej nie można odliczyć od zaliczki na podatek dochodowy.
Składka społeczna wyliczana jest jako 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Zważywszy na fakt, że w spółkach kapitałowych wysokość składki zdrowotnej wyliczana jest ryczałtowo przy wysokich obrotach, prowadzenie działalności w formie osoby prawnej pozwoli efektywnie obniżyć koszt prowadzenia biznesu.
Opodatkowanie JDG i Sp. z o.o.
Kolejna różnica między JDG a spółką z o.o. dotyczy opodatkowania. Przy działalności indywidualnej przychody przedsiębiorcy opodatkowane są podatkiem PIT. Dopuszczalny jest wybór jednej z trzech form opodatkowania:
skala ogólna;
podatek liniowy;
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Rozliczanie w formie karty podatkowej mogą wybrać wyłącznie osoby, które korzystały z niej na dzień 31 grudnia 2021 roku.
Przy skali ogólnej nie ma limitu dochodów i możliwe jest odliczenie kosztów uzyskania przychodu. Opodatkowany jest dochód, a stawka podatkowa wynosi 12 lub 32%.
Przy podatku liniowym również nie ma limitu dochodów i pojawia się kategoria kosztów. Opodatkowany jest dochód, a stawka podatkowa zawsze wynosi 19%.
W modelu ryczałtowym obowiązuje limit dochodów w wysokości 2 milionów euro. Nie jest też możliwe rozliczanie kosztów uzyskania przychodów. Stawka podatku wynosi od 2 do 17% w zależności od rodzaju wykonywanej działalności.
Niezależnie od podatku PIT indywidualny przedsiębiorca będzie zobowiązany do zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT, jeżeli:
w danym roku podatkowym obroty przekroczą 200 tysięcy złotych brutto;
obowiązek rejestracji wynika z przepisów szczególnych (niektóre usługi objęte są podatkiem VAT bez względu na obrót, np. handel częściami do samochodów).
Opodatkowanie spółki z o.o.
Spółka z o.o. jako osoba prawna jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). W Polsce obowiązują dwie stawki CIT. Bazowa to 19%, obniżona to 9%. Z obniżonego CIT-u mogą skorzystać tzw. mali podatnicy, a także podatnicy rozpoczynający działalność w stosunku do przychodów innych niż z zysków kapitałowych z ograniczeniami dotyczącymi niektórych czynności restrukturyzacyjnych. Należy jednak zaznaczyć, że ustawodawca wprowadza 2-letnią karencję w możliwości skorzystania z 9-procentowego CIT dla podatników powstałych w wyniku przekształcenia. Warto wziąć pod uwagę tę okoliczność podczas optymalizacji podatkowej.
Niezależnie od podatku CIT wspólnicy płacą również podatek PIT wysokości 19% potrącany w momencie wypłaty dywidendy.
Spółka może skorzystać ze zwolnienia VAT w takich samych granicach jak indywidualny przedsiębiorca. Jeżeli jej obroty nie przekroczą 200 tysięcy brutto i nie wynika to z przedmiotu działalności, nie musi rejestrować się jako czynny podatnik VAT.
Na czym polega CIT estoński?
Alternatywą dla opodatkowania zwykłym podatkiem CIT jest tzw. CIT estoński. Ta koncepcja zakłada, że moment powstania obowiązku podatkowego ulega przesunięciu i jest uzależniony od tego, kiedy spółka wypłaca wspólnikom dywidendy lub dokonuje czynności o podobnych skutkach (np. udziela bezzwrotnej pożyczki). Tak długo, jak środki spółki są reinwestowane (np. w nowe technologie, rozbudowę infrastruktury) nie opłacają podatku.
Wysokość estońskiego CIT to:
10% dla małych podatników;
20% dla pozostałych podatników.
Opodatkowaniu estońskim CIT podlega dochód, rozumiany jako zysk netto (w części przeznaczonej do wypłaty udziałowcom) oraz ukryte zyski, czyli świadczenia pieniężne i niepieniężne, odpłatne lub nieodpłatne wykonywane na rzecz udziałowców lub podmiotów z nimi powiązanych (m.in. udzielone pożyczki lub wydatki na reprezentację).
Przejście na estoński CIT jest całkowicie dobrowolne. Wymaga zawiadomienia o wyborze tej formy opodatkowania właściwego naczelnika urzędu skarbowego do końca 1. miesiąca roku podatkowego, w którym podatnik chce skorzystać z tej formy opodatkowania.
Przejście na estoński CIT w trakcie roku podatkowego jest możliwe pod warunkiem zamknięcia rozliczenia CIT, zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego za okres opodatkowania CIT.
Spółki, które chcą skorzystać z estońskiego CIT sporo zyskują, ponieważ przez długi czas mogą nie płacić podatku pod warunkiem, że inwestują w rozwój firmy.
Wypłacanie pieniędzy ze spółki z o.o. a zarządzanie budżetem JDG
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w zasadzie nie ma nawet obowiązku zakładania rachunku firmowego. Oznacza to, że przychody i wydatki związane z firmą mogą przenikać się z budżetem domowym, niezwiązanym z biznesem. Wprowadza to ryzyko chaosu, choć daje duże pole manewru jeśli chodzi o zarządzanie finansami.
W spółce z o.o. wypłacanie pieniędzy z budżetu spółki wygląda zupełnie inaczej, ponieważ osoba prawna dysponuje „swoimi” funduszami, które są niezależne od budżetów wspólników. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej, która zna nie tylko obowiązujące przepisy, ale również bieżące stanowiska organu rentowego i organów podatkowych.
W praktyce wykorzystuje się szereg w pełni legalnych metod, które pozwalają wypłacić pieniądze spółki na rzecz wspólników.
Wypłata dywidendy na rzecz wspólników
Dywidenda wypłacana jest z zysku spółki i przysługuje wspólnikom posiadającym udziały w dniu podjęcia uchwały o jego podziale. Jeżeli sprawozdanie finansowe wykazuje stratę, w pierwszej kolejności jest ona uzupełniana. W takiej sytuacji wypłata dywidendy nie jest możliwa, ale wspólnicy nie płacą też od niej podatku.
Wypłata dywidendy następuje zwykle proporcjonalnie do posiadanych udziałów (w umowie spółki można przewidzieć inną proporcję podziału).
Wynagrodzenie i oskładkowanie członka zarządu
Wynagrodzenie członka zarządu może być ustalone na podstawie aktu powołania, jak również umowy między nim a spółką. W pierwszym przypadku opodatkowanie przychodu następuje według skali podatkowej (12 lub 32%) i po potrąceniu kosztów uzyskania przychodu. Należy jednak zaznaczyć, że powołanie nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych, ale zdrowotnych już tak. Oznacza to, że z wynagrodzenia należy dodatkowo potrącić kwotę 9% brutto na poczet składki zdrowotnej.
W przypadku umowy o pracę członek zarządu podlega obligatoryjnemu ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Opodatkowanie i odliczenie kosztów wygląda analogicznie, jak w przypadku powołania. Zawarcie umowy o pracę ze względu na brak elementu podporządkowania nie będzie jednak możliwe, kiedy jedyny wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu (np. w sytuacji przekształcenia JDG w sp. z o.o.), vide: wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2010, sygn. II UK 357/09. Należy wtedy wybrać inną podstawę współpracy, np. umowę cywilnoprawną.
Świadczenia niepieniężne w umowie spółki
Umowa spółki z o.o. może przewidywać obowiązek spełniania powtarzających się świadczeń niepieniężnych w umowie spółki. Takie działanie nie stanowi tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego lub zdrowotnego co oznacza, że wspólnik otrzymujący wynagrodzenie za świadczenia niepieniężne nie musi odprowadzać od nich składek zusowskich.
Nadal jednak należy rozliczyć się z podatku dochodowego według skali podatkowej. Spółka wystawia wspólnikowi PIT-11, ale to wspólnik wykazuje dochód w deklaracji rocznej. Zdaniem organów podatkowych dochody z tytułu świadczeń niepieniężnych należy traktować jako „inne źródła” w rozumieniu art. 10 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wynajem nieruchomości i ruchomości
Jeszcze innym sposobem na wypłatę środków jest wynajem spółce nieruchomości lub rzeczy ruchomych. Warunkiem jest prawo do dysponowania aktywem przez wspólnika. To atrakcyjna alternatywa dla wniesienia aportu, ponieważ wspólnik nie ryzykuje utraty majątku w razie egzekucji. Wspólnik powinien zadbać o zawarcie ze spółką umowy najmu na piśmie.
Wynająć można np. przestrzeń magazynową, mieszkanie jako biuro, ale także samochód, sprzęt IT, czy maszyny.
Warto pamiętać, że dochód z najmu w 2023 roku będzie można rozliczać wyłącznie ryczałtem. Do tej pory było możliwe również rozliczanie się skalą podatkową, gdzie dochód z najmu sumował się z innymi dochodami podatnika i relatywnie łatwo było przekroczyć próg podatkowy 120 tysięcy złotych, co wiązało się z koniecznością zapłaty wyższego podatku – 32% powyżej 120 tysięcy i 17% do tej kwoty.
W ryczałcie bierze się pod uwagę wyłącznie dochody z najmu mieszkania bez sumowania ich z innymi dochodami (np. z działalności gospodarczej). Trudniej więc będzie przekroczyć kwotę 100 tysięcy złotych (mniej niż w przypadku skali podatkowej!). Warto w umowie najmu rozgraniczyć dochód z najmu od kwoty przekazywanej tytułem kosztów administracyjnych. Podatek jest naliczany wyłącznie od przychodu wspólnika, a nie całej wartości.
Podatek w ryczałcie wynosi 8,5% dla przychodów do 100 tysięcy i 12,5% powyżej tej kwoty. Jednocześnie w ryczałcie nie ma daniny solidarnościowej, czyli dodatkowego, 4-procentowego podatku od dochodów powyżej miliona złotych.
Fakturowanie spółki z o.o.
Kolejnym sposobem na zgodne z prawem wypłacanie pieniędzy ze spółki jest wystawianie faktur związanych ze świadczeniem usług na jej rzecz. Ważne jednak jest, aby przedmiot usługi nie pokrywał się z zakresem pełnionej funkcji, np. prezesa zarządu. Doprowadziłoby to do sytuacji, kiedy wspólnik dostawałby wynagrodzenie dwukrotnie za te same działania.
Dla przykładu, jeżeli członek zarządu nadzoruje działalność spółki i jednocześnie prowadzi firmę związaną z marketingiem internetowym, może zrealizować na rzecz spółki usługę SEO/SEM i z tego tytułu wystawić fakturę.
Należy pamiętać, aby podejmując działania mające na celu wypłacanie pieniędzy ze spółki z o.o. monitorować ich zgodność z obowiązującymi przepisami, m.in. regulujących transakcje między podmiotami powiązanymi. Należy upewnić się, czy nie rodzą one dodatkowych obowiązków w zakresie m.in. cen transferowych.
Warto wskazać, że ustawodawca wycofał się z planów wprowadzenia opodatkowania tzw. ukrytej dywidendy. Miała ona wejść w życie od 1 stycznia 2023 roku, a jej celem było zapobieganie działaniom zmierzającym do unikania podwójnego opodatkowania. Dla wspólników spółek kapitałowych byłoby to niemałe utrudnienie.
Pytania i odpowiedzi
W 2023 roku ulegnie zmianie kwota graniczna determinująca status małego podatnika CIT. Według danych udostępnionych przez NBP będzie to kwota 9 654 400 zł brutto rocznie (2 miliony euro).
Świadczenia niepieniężna na rzecz spółki z o.o. muszą wynikać wprost z umowy. Może to być np. świadczenie usług księgowych, marketingowych, prawnych, prowadzenie szkoleń, udzielanie konsultacji. W przeciwieństwie do dywidendy wynagrodzenie z tego tytułu może być wypłacone bez względu na to, czy spółka osiągnie zysk.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lipca 2011 roku, sygn. I UK 8/11 stanął na stanowisku, że wspólnik mający w spółce większościowe udziały nie może podlegać ubezpieczeniom pracowniczym, ponieważ nie występuje w tej sytuacji stosunek podporządkowania. Aby uniknąć prób kwestionowania przez ZUS takiej umowy o pracę, możesz rozważyć zawarcie kontraktu managerskiego albo umowy cywilnoprawnej, które nie podlegają zasadom kodeksu pracy.
Zaufali nam:
