Jak stać się instytucją pożyczkową?

Instytucja pożyczkowa: czym jest, wymogi formalne

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim instytucją pożyczkową jest przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie udzielania konsumentom kredytów bądź przyrzeczenia udzielenia konsumentowi kredytu, inny niż:

bank krajowy, bank zagraniczny, oddział banku zagranicznego, instytucja kredytowa lub oddział instytucji kredytowej w rozumieniu prawa bankowego,
spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,
podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług.

Przepisy szczególne przewidują, że prowadzenie instytucji pożyczkowej możliwe jest wyłącznie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Przypominamy w tym miejscu, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być założona przez internet, w systemie S24. Jak założyć spółkę z o.o. przez S24 krok po kroku? Opisujemy to wyczerpująco w artykule: Założenie spółki S24 krok po kroku.

Kapitał zakładowy takiej spółki musi wynosić minimum 200.000 PLN, jest to zatem więcej niż minimalna wartość kapitału zakładowego wymagana do założenia spółki akcyjnej i spółki z o.o., która wynosi odpowiednio 100.000 zł i 5.000 zł. Planowanej jest także zaostrzenie tego kryterium, co opisujemy poniżej.

Członkami zarządu instytucji pożyczkowej (a także rady nadzorczej i prokurentem) nie mogą być osoby, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo skarbowe, przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, a także przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi. Brak karalności musi być potwierdzony odpowiednim zaświadczeniem z Krajowego Rejestru Karnego.

Rejestr instytucji pożyczkowych

Właściwa nazwa rejestru to Rejestr Instytucji Pożyczkowych i Pośredników Kredytowych, który jest prowadzony przez KNF, w formie systemu teleinformatycznego. Dzięki temu konsument ma możliwość sprawdzić, czy podmiot udzielający pożyczki jest wiarygodną instytucją pożyczkową.

Każda instytucja pożyczkowa ma obowiązek dokonania wpisu do rejestru. Po zawiązaniu spółki (niezależnie czy to z o.o. czy akcyjnej), aby stać się instytucją pożyczkową, podmiot powinien złożyć wniosek o wpis do rejestru instytucji pożyczkowych. Prowadzenie działalności bez uzyskania wpisu do rejestru jest zagrożone karą (zarówno pieniężną, do 500.000 zł i karą pozbawienia wolności).

O ile na stronie KNF można znaleźć wzór wniosku o wpis do rejestru instytucji pożyczkowych, należy pamiętać, że skorzystanie z niego nie jest obligatoryjne. Wniosek co do zasady musi być w formie pisemnej i zawierać następujące dane:

dane podmiotu, które znajdą się w rejestrze (nazwa firmy, adres, KRS i NIP),
dane pełnomocnika lub osoby reprezentującą spółkę,
wniosek o wpisanie spółki do rejestru.

Ponadto równie ważne co sama treść wniosku są załączniki potwierdzające, że spółka spełnia minimalne wymagania formalne, które opisujemy powyżej, tj.:

aktualny odpis z KRS,
zaświadczenia o niekaralności osób wymienionych w poprzednim akapicie (np. członków zarządu), które należy uzyskać z Krajowego Rejestru Karnego,
listę członków zarządu,
dokumenty potwierdzające spełnienie warunków dotyczących kapitału zakładowego,
oświadczenie, że firma zamierza prowadzić działalność jako instytucja pożyczkowa udzielająca kredytów konsumenckich,
potwierdzenie wniesienia opłaty.

Warto pamiętać, że w sporządzeniu wniosku może Państwu pomóc profesjonalny pełnomocnik. Jest to o tyle istotne, że jakiekolwiek braki formalne mogą znacząco wydłużyć procedurę wpisu do rejestru instytucji pożyczkowych. Co do zasady prawidłowo złożony wniosek powinien skutkować wpisaniem podmiotu do rejestru w ciągu 14 dni.

O jakie aspekty działalności należy zadbać szczególnie?

Prowadzenie działalności jako instytucja pożyczkowa jest specyficzne, z uwagi na szczególne uregulowania prawne. Aby zapewnić zgodność z prawem w instytucji pożyczkowej, należy zwrócić uwagę na kilka aspektów praktycznych.

Dokumenty dla pożyczkobiorców

Z uwagi na fakt, że co do zasady uznaje się, że instytucja pożyczkowa ma silniejszą pozycję rynkową od konsumenta, spoczywają na niej dodatkowe obowiązki, np. zakaz stosowania klauzul abuzywnych w umowach czy obowiązek informowania konsumenta o potencjalnych ryzykach związanych z zawieraną umową. Zaniechanie w realizacji niektórych obowiązków może doprowadzić do nieważności umowy pożyczki i kosztownego sporu sądowego.

Zgodnie ze stanowiskiem UOKiK, konsumenci powinni otrzymać w szczególności:

otrzymać formularz informacyjny, w którym zawarte będą informacje dotyczące kosztów związanych z pożyczką,
otrzymać bezpłatny projekt umowy, o ile w ocenie instytucji spełnia on warunki udzielenia pożyczki,
instytucja powinna też udzielić wyjaśnień w przypadku wątpliwości co do treści zawartych w formularzu lub umowie,
przy zawieraniu umowy, konsument powinien również otrzymać wzór odstąpienia od umowy.

Czy instytucja pożyczkowa może prowadzić działalność w internecie (online)? Odpowiedź na to pytanie jest oczywiście twierdząca, aczkolwiek prowadzenie działalności pożyczkowej online rodzi pewne wyzwania natury prawnej. Przede wszystkim należy zadbać o prawidłową weryfikację tożsamości pożyczkobiorcy, ponadto wymagane dokumenty muszą mu zostać dostarczone przed zawarciem umowy, tak aby miał możliwość zapoznania się z nimi. Strona internetowa instytucji pożyczkowej musi także spełniać ogólne wymogi w zakresie ochrony danych osobowych, tj. w szczególności posiadać politykę prywatności zgodną z RODO i regulamin serwisu.

Procedury windykacyjne

Nie ulega wątpliwości, że nie każdy klient instytucji pożyczkowej będzie spłacał swoje zobowiązanie w terminie. Z uwagi terminy przedawnienia, po których upływie nie można dochodzić roszczenia oraz na fakt, że statystycznie szybka windykacja zwiększa prawdopodobieństwo odzyskania środków, instytucja pożyczkowa powinna rozważyć wdrożenie procedur windykacyjnych, które mogą usprawnić windykację.

W naszej ocenie ww. procedury windykacyjne powinny uwzględniać w szczególności:

wzór wezwania do zapłaty wraz z określeniem, po jakim czasie wysyłane jest do dłużnika wezwanie,
procedury windykacji telefonicznej,
możliwość ew. restrukturyzacji zadłużenia,
kancelarię, która będzie prowadziła windykację sądową lub
firmę, która zajmuje się skupowaniem wierzytelności.

Procedury AML

Ostatnia nowelizacja ustawy o AML znacząco rozszerzyła katalog tzw. instytucji obowiązanych (m.in. na instytucje pożyczkowe). W związku z powyższym, przedsiębiorcy zamierzający rozpocząć działalność w zakresie udzielania kredytów konsumentom powinni także uwzględnić w swoich procedurach obowiązki instytucji obowiązanych.

Do obowiązków instytucji obowiązanych z ustawy o AML należy m.in.:

obowiązek sporządzenia procedury AML,
obowiązek szkolenia pracowników w zakresie AML,
obowiązek wdrożenia procedur w zakresie KYC (Know Your Customer),
obowiązek raportowania do GIIF.

Powyższe jest tylko przykładowym wyliczeniem obowiązków, które spoczywają na instytucjach pożyczkowych. O statusie instytucji obowiązanej i pozostałych obowiązkach mogą Państwo przeczytać w artykule: Obowiązki firm pożyczkowych w kontekście AML.

Wypełnianie obowiązków przewidzianych dla instytucji obowiązanej w instytucji pożyczkowej jest bardzo ważne, naruszenia w tym zakresie mogą wiązać się z nałożeniem na jednostkę administracyjnej kary pieniężnej, a w niektórych przypadkach mogą także wiązać się z odpowiedzialnością karną dla osób odpowiedzialnych za naruszenia.

Ustawa o kredycie konsumenckim – planowane zmiany

W drugiej połowie ubiegłego roku rozpoczęto prace nad dużą nowelizacją niektórych ustaw w celu przeciwdziałaniu lichwie, zwanej „ustawą antylichwiarską”. Ustawa antylichwiarska przewiduje zmiany m.in. w ustawie o kredycie konsumenckim, które będą miały bardzo znaczący wpływ na działalność instytucji pożyczkowych.

Do najważniejszych zmian w tym zakresie należą m.in.:

zaostrzenie obowiązku prowadzenia działalności w określonej formie prawnej (obecnie możliwe jest prowadzenie działalności w formie sp. z o.o. bądź S.A., planuje się, że tylko spółki akcyjne będą mogły być instytucjami pożyczkowymi),
zwiększenie minimalnej wysokości kapitału zakładowego instytucji pożyczkowej (obecnie jest to 200.000 zł, planuje się zwiększyć tę kwotę do 1.000.000 zł),
objęcie instytucji pożyczkowych nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (obecnie KNF nie sprawuje nadzoru nad działalnością instytucji pożyczkowych),
brak możliwości finansowania kredytu konsumenckiego w drodze obligacji
nowe warunki udzielania kredytu konsumenckiego i pożyczek (zmiany uwzględniają m.in. obniżenia limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego i badania zdolności kredytowej konsumentów).

Jak widać z powyższego przykładowego wyliczenia, zmiany będą bardzo znaczące. W naszej ocenie najbardziej doniosły będzie wymóg formy prowadzonej działalności i minimalnej wysokości kapitału zakładowego. Podmioty zamierzające w 2022 roku stać się instytucją pożyczkową powinny planowane zmiany mieć na uwadze, aby nie musieć dokonywać przekształcenia czy podwyższenia kapitału zakładowego

Przypominamy jednak (w szczególności w odniesieniu do istniejących instytucji pożyczkowych), że zarówno podwyższenie kapitału zakładowego do 1.000.000, jak i przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną jest możliwe (o tym drugim pisaliśmy w tekście: przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną).

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: