Co to jest OCP (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika) i jakie korzyści przynosi?

Czym jest polisa OCP i dlaczego jest tak istotna?

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika to dodatkowa ochrona, z której mogą skorzystać przewoźnicy zarówno w transporcie krajowym, jak i międzynarodowym. W przeciwieństwie do polisy OC (ubezpieczenie OC przewoźnika), OCP jest dobrowolne, podobnie jak AC oraz NNW. W praktyce wiele przedsiębiorstw decyduje się na jego wykupienie, aby zabezpieczyć transportowany ładunek (tj. w celu zapobiegnięcia nienależytego wykonania umowy przewozu). Często jest to też dodatkowy wymóg kontrahenta, który chce zabezpieczyć swoje interesy i zagwarantować sobie wypłacalność zakładu ubezpieczeń/towarzystwa ubezpieczeniowe (zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia).

Istotne znaczenie polisy OCP wynika z faktu, że przewoźnik ponosi odpowiedzialność za przewożony towar od momentu jego odebrania od nadawcy do czasu przekazania go w ręce odbiorcy. Przez ten czas samochody pokonują często kilka tysięcy kilometrów. Im większy jest pokonywany dystans i dłuższy czas transportu, tym większe występuje ryzyko uszkodzenia towaru.

Umowa o ochronę OCP jest zawierana na okres 12 miesięcy podobnie jak klasyczna polisa ubezpieczeniowa. Wyróżnia się dwa rodzaje ubezpieczenia:

krajowe OCP – w tym przypadku ubezpieczyciel uwzględnia ustawę o transporcie drogowym;
międzynarodowe OCP – dla transportu międzynarodowego stosuje się przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (Konwencja CMR).

Głównym celem odpowiedzialności OCP jest ochrona przewoźnika przed szkodami powstałymi z jego winy. Dzięki temu w razie powstania szkody przedsiębiorstwo nie będzie musiało pokrywać szkody z własnego majątku. Jeżeli odpowiedzialność przewoźnika zostanie stwierdzona, obowiązek zapłaty odszkodowania przejdzie na zakład ubezpieczeń.

Zobacz również: Zaniżone odszkodowanie przez ubezpieczyciela

W jaki sposób uregulowana jest odpowiedzialność przewoźnika za towar?

Odpowiedzialność przewoźnika, a co za tym idzie zasady uruchomienia ochrony OCP, można rozpatrywać odrębnie na gruncie ustawy prawo przewozowe oraz Konwencji CMR, choć między tymi reżimami zachodzą istotne podobieństwa.

Odpowiedzialność przewoźnika według przepisów prawa krajowego

Ustawa prawo przewozowe w art. 65 wprowadza domniemanie winy przewoźnika i odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w dowozie przesyłki. Oznacza to, że w razie powstania szkody a limine przyjmuje się, że winę za uszczerbek na towarze ponosi przewoźnik, chyba że wykaże istnienie jednej z przesłanek egzoneracyjnych, tj.:

powstanie szkody z wyłącznej winy nadawcy lub odbiorcy;
powstanie szkody wynikającej z właściwości towaru;
powstanie szkody w wyniku działania siły wyższej.

Dodatkowo przewoźnik, stosownie do brzmienia art. 65 ust. 3 prawa przewozowego może uniknąć odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że utrata, ubytek lub uszkodzenie mogły powstać w wyniku przynajmniej jednej spośród następujących przesłanek:

nadanie pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączanych z przewozu lub przyjmowanych do przewozu na warunkach szczególnych albo niezachowanie przez nadawcę tych warunków;
brak, niedostateczność lub wadliwość opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
ładowanie, rozmieszczanie lub wyładowywanie rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
przewóz przesyłek, które zgodnie z przepisami lub umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.

Zobacz również: Reklamacja w prawie transportowym

Odpowiedzialność przewoźnika w obrocie międzynarodowym

Na domniemaniu winy bazuje również art. 17 Konwencji CMR, który wprowadza odpowiedzialność przewoźnika za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi między przyjęciem towaru a jego wydaniem.

Przesłanki wyłączające odpowiedzialność przewoźnika na gruncie prawa międzynarodowego są zbliżone to tych wskazanych przez polskiego ustawodawcę, przy czym warto zwrócić na ograniczenie wynikające z art. 17 ust. 3 Konwencji, zgodnie z którym przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje do wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.

Zobacz również: Co powinien zawierać protokół szkody w transporcie? Jak go sporządzić?

Analizując przytoczone wyżej przepisy nie sposób nie zauważyć, że w przypadku uszkodzenia przesyłki sytuacja przewoźnika może stać się bardzo niekorzystna, ponieważ w razie sporu sądowego to on będzie musiał wykazywać zaistnienie przesłanki zwalniającej. Mając na względzie wielogodzinny czas trwania tranzytu, a także specyfikę przewozu, w którym kierowca de facto nie jest w stanie na bieżąco monitorować stanu przesyłki, zwolnienie się od odpowiedzialności może okazać się bardzo trudne, a często nawet niemożliwe.

Przyczyn powstania szkód w ładunku może być wiele, ale wszystkie one sprowadzają się do tego, że przewoźnik ma obowiązek zwracać szczególną uwagę na stan towaru w czasie jego:

wydania, np. poprzez usunięcie zabezpieczeń ładunku;
przewozu, np. zabezpieczenie przed zgnieceniem, wylaniem, przewróceniem;
postoju, np. poprzez parkowanie w zasięgu kamer i na oświetlonej przestrzeni.

Przyczyną uszkodzenia towaru może być także sam sposób jazdy kierowcy, np. poruszanie się z nadmierną prędkością, naruszanie reguł ruchu drogowego lub niedostosowanie prędkości jazdy do warunków panujących na drogach (mokra lub śliska nawierzchnia). Właśnie w takich sytuacjach zastosowanie może znaleźć polisa OCP. Przy zakupie polisy należy jednak dokładnie sprawdzić, jakie są przesłanki wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela, aby w kluczowym momencie nie okazało się, że ochrona ubezpieczeniowa w danych okolicznościach jednak nie obowiązuje.

Zobacz również: Odpowiedzialność przewoźnika za przewożony towar – prawne podstawy (prawo przewozowe / CMR)

Na co zwrócić uwagę przy wykupie polisy OCP?

Decydują się na zakup OCP przewoźnik ma możliwość dopasowania poszczególnych parametrów ochrony do swoich potrzeb. Które z nich są szczególnie istotne?

Kluczowe znaczenie ma suma gwarancyjna, czyli kwotowy zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. Powinna być ona wskazana na każde zdarzenie z osobna, aby ubezpieczający nie musiał obawiać się, że w przypadku zgłoszenia kilku szkód odszkodowanie ulegnie konsumpcji.

Kolejną istotną kwestią jest rodzaj przewożonego ładunku. Wiele polis odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego oraz ubezpieczenie OC przewoźnika drogowego, wyklucza z zakresu ubezpieczenia towary szczególnie podatne na uszkodzenie, jak elektronikę, towary niebezpieczne podlegające umowie ADR czy wyroby szklane. Jeżeli zakres działalności przewoźnika obejmuje również tego rodzaju ładunek, niezbędne jest poszerzenie zakresu polisę OCP, co oczywiście wpłynie na zwiększenie wysokości składki ubezpieczenia OCP.

Przewoźnik powinien zwrócić uwagę w jaki sposób ubezpieczyciel podchodzi do kwestii parkowania samochodu. Najbardziej restrykcyjne polisy wymagają wyboru parkingu strzeżonego lub parkowania w zasięgu monitoringu oraz w obrębie zamontowanego na placu oświetlenia. W praktyce trudno jest przewidzieć warunki, w jakich będzie przemieszczał się kierowca, dlatego także w tym przypadku można rozważyć poszerzenie zakresu ochrony co nie będzie się wiązało z opóźnieniem dostawy towarów. Niektóre warianty ubezpieczenia przewidują rekompensatę również na wypadek szkody wyrządzonej w wyniku rażącego niedbalstwa.

Każda polisa zawiera listę okoliczności wyłączających odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Wśród typowych przesłanek można wymienić:

brak związku zdarzenia z wykonaniem zawodu przewoźnika;
działanie bez zezwolenia lub licencji spedycyjnej;
bezprawne użytkowanie pojazdu;
zatrudnianie pracowników nieposiadających odpowiednich kwalifikacji zawodowych albo bez podstawy prawnej;
orzeczenie konfiskaty lub przepadku mienia, kary lub grzywny przez właściwy organ.

Im polisa jest tańsza, tym obszerniejsza będzie lista wyłączeń, dlatego zawsze należy znaleźć kompromis między kwotą, jaką przewoźnik jest skłonny wyłożyć na ochronę, a zakresem tej ochrony.

Zobacz również: Odmowa przyznania odszkodowania przez ubezpieczyciela

Od czego zależy wysokość składki ubezpieczeniowej w przypadku OCP?

Podobnie jak zwykłe ubezpieczenie OC, OCP wykupywane jest zwykle na okres 1 roku z możliwością przedłużenia. Ubezpieczający musi zapłacić składkę, której wysokość waha się od kilkuset złotych w przypadku niewielkich firm transportowych działających na terenie kraju do kilku tysięcy dla transportu międzynarodowego. Czynnikami, które wpływają na wysokość składki, są m.in.:

suma gwarancyjna;
liczebność floty objętej ubezpieczeniem;
zakres terytorialny przewozów (krajowy lub międzynarodowy);
dochody firmy;
wykup klauzul dodatkowych (np. ubezpieczenie działania podwykonawców lub szkód powstałych wskutek awarii agregatu chłodniczego albo jazdy pod wpływem alkoholu.

Wykupując ubezpieczenie OCP należy dokładnie zapoznać się z warunkami OWU, aby znać zakres swojej ochrony. Polisę należy ukształtować w taki sposób, aby przewoźnik odniósł z niej jak najwięcej korzyści w razie uszkodzenia towarów. Nie ma potrzeby wykupywać ubezpieczenia od działania podwykonawców, jeżeli wszystkie przewozy są wykonywane osobiście. Z drugiej strony transport towarów wymagających zachowania odpowiednich warunków temperaturowych powinien iść w parze z odszkodowaniem na wypadek awarii agregatów. Wszelkie wątpliwości warto skonsultować z kancelarią prawną mającą wieloletnie doświadczenie w obsłudze sektora TSL.

Ubezpieczenie OCP a polisa Cargo. Na czym polega różnica?

Od polisy OCP należy odróżnić ubezpieczenie Cargo. O ile OCP chroni przewoźnika, Cargo zabezpiecza ładunek. Choć w wielu sytuacjach zakresy obu ochron mogą się powielać, różnica staje się wyraźnie widoczna w momencie, kiedy szkoda w przewożonym towarze powstała, ale przewoźnik zwolni się od odpowiedzialności albo wprawdzie nie zwolni się, ale nie posiada polisy OCP, a odszkodowania nie uda się wyegzekwować.

Podobnie jak OCP, również Cargo jest dobrowolne, ale nadawcy towaru często decydują się na wykupienie ubezpieczenia ładunku, zwłaszcza w sytuacji, kiedy przewoźnik nie posiada OCP.

Obecnie transport drogowy jest jedną z najczęściej wykorzystywanych metod przewozu towarów, z tego względu przewoźnicy obsługują setki zleceń rocznie. Ubezpieczenie OCP pozwala na uniknięcie finansowych konsekwencji ewentualnych szkód związanych z przewozem towaru i coraz częściej stanowi obligatoryjne element współpracy z kontrahentami. W razie wątpliwości nasza kancelaria pomoże w wyborze ochrony dopasowanej do potrzeb konkretnej firmy.

Pytania i odpowiedzi

W jaki sposób dochodzić odszkodowania z polisy OCP?

Przewoźnik, który chce zrealizować ochronę w zakresie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej powinien zgłosić szkodę do zakładu ubezpieczeń. Jeżeli ubezpieczyciel odmówi przyjęcia odpowiedzialności za powstałe zdarzenie, istnieje możliwość złożenia odwołania od decyzji, a następnie wystąpienia z powództwem do sądu powszechnego.

Na czym polega klauzula franszyzy redukcyjnej w umowie ubezpieczenia?

Franszyza redukcyjna zakłada przeniesienie na ubezpieczającego kwotowej części poniesionej szkody. Pojęcie często jest utożsamiane z udziałem własnym w szkodzie.. Jeżeli wysokość szkody w danej sytuacji wyniesie 200 tysięcy złotych, a franszyza redukcyjna wynosiła 20 tysięcy złotych, ubezpieczyciel pokryje z kwoty 180 tysięcy, a pozostałe 20 tysięcy złotych musi zapłacić sam ubezpieczony. W sytuacji, gdy szkoda będzie mniejsza niż 20 tysięcy złotych ochrona z OCP w ogóle nie zostanie uruchomiona.

Czym jest franszyza integralna?

Franszyza integralna wyznacza minimalny próg kwotowy odpowiedzialności ubezpieczyciela, np. 5 tysięcy złotych. Poniżej tej kwoty nie przejmuje on odpowiedzialności za szkodę, ale jeżeli szkoda będzie wyższa, zakład ubezpieczeń ponosi pełną odpowiedzialność. Nie występuje tutaj obniżenie wypłacanego świadczenia, jak przy franczyzie redukcyjnej.

MAM PYTANIA | JESTEM ZAINTERESOWANY / A OFERTĄ

Zaufali nam: