Krok pierwszy: ustal, czy spełniasz warunki do prowadzenia działalności nierejestrowanej
Zgodnie z art. 3 Ustawy Prawo Przedsiębiorców, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Taka działalność, podlega rejestracji w ewidencji przedsiębiorców oraz konieczności odprowadzania składek i danin publiczno-prawnych. Często zdarza się jednak, że podejmowana działalność ma raczej skromny charakter, a co za tym idzie, przynosi symboliczny zarobek. Czy wówczas także jesteśmy zobligowani do wpisu prowadzonej działalności do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej?
Nie. W takim przypadku możemy prowadzić działalność nierejestrowaną, która – jak sama nazwa wskazuje – nie podlega wpisowi do CEIDG, ani do żadnego innego rejestru.
Zobacz również: Rejestracja spółki w trybie S24 krok po kroku
Działalność nierejestrowana to rozwiązanie dla każdej osoby fizycznej. Osoby prawne nie mogą skorzystać z takiej ścieżki. Głównym czynnikiem, który będzie miał wpływ na możliwość prowadzenia działalności w formie nierejestrowanej, będą niewysokie zarobki. Nasza działalność może mieć więc wszystkie znamiona działalności gospodarczej – ale jeżeli przynosi raczej umiarkowane korzyści finansowe, można poprzestać na prowadzeniu działalności nierejestrowanej. W związku z powyższym polski ustawodawca stawia przed początkującymi przedsiębiorcami dwa warunki:
wynagrodzenie osiągane z tytułu prowadzenia danej działalności w miesiącu nie może być wyższe aniżeli 50% wynagrodzenia minimalnego (które w 2022 roku opiewa na kwotę 3.010 zł brutto), czyli miesięcznie nie można zarabiać więcej niż 1505,00 zł,
w okresie pięciu lat poprzedzających rozpoczęcie prowadzenia działalności, dana osoba nie mogła wykonywać działalności gospodarczej
Jeżeli działalność, którą planujesz prowadzić, należy do typu działalności podlegających specjalnym wymogom, tj. konieczności uzyskania koncesji czy wpisu do rejestru, nie będzie możliwe jej prowadzenie w formie nierejestrowanej. Przykłady takiej działalności to:
sprzedaż alkoholu, broni, lekarstw,
świadczenie usług turystycznych, przewozowych, a także ochrony osób i mienia;
prowadzenie kasyn,
zbiórka odpadów.
A jeżeli Twoja działalności się rozwinie i zaczniesz zarabiać powyżej limitu kwotowego ustalonego przez ustawodawcę? To świetnie! Niemniej, konieczne będzie zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG. Zgodnie z przepisami masz na to siedem dni od dnia, w którym Twoje miesięczne zarobki przekroczą wskazaną powyżej kwotę.
Zobacz również: Sprzedaż internetowa a działalność gospodarcza, działalność nierejestrowana i sprzedaż na portalach internetowych
Krok drugi: przygotuj sobie narzędzia
Działalność nierejestrowana jest oczywiście mniej sformalizowana aniżeli działalność gospodarcza, ale nie oznacza to, że nie wiąże się z pewnymi obowiązkami. Na co przede wszystkim warto zwrócić uwagę to fakt, że z chwilą rozpoczęcia prowadzenia działalności – także nierejestrowanej – osoba fizyczna staje się przedsiębiorcą. To z kolei oznacza, że swoim klientom – konsumentom musi umożliwiać odstąpienie od umowy zawartej na odległość, a także dokonywanie zwrotów i reklamacji na zasadach przewidzianych prawem. Taki przedsiębiorca zobowiązany jest także przestrzegać wszystkich innych praw przysługujących konsumentom, w tym w szczególności powstrzymywać się od niedozwolonych klauzul umownych.
Jeżeli Twoja działalność jest prowadzona w drodze sprzedaży internetowej, oprócz przestrzegania praw konsumentów, musisz stworzyć i udostępnić na swojej stronie internetowej następujące dokumenty:
Politykę prywatności – jest to zbiór informacji na temat tego, w jaki sposób wykorzystujesz i chronisz dane osobowe swoich klientów;
Regulamin świadczenia usług – jest to dokument, w którym opisujesz wszystkie zasady związane z dokonywaniem transakcji między Tobą a Twoimi klientami.
Krok trzeci: dowiedz się, jakie masz obowiązki podatkowe
Nawet w przypadku osiągania niewielkich dochodów, przedsiębiorca musi je ewidencjonować oraz rozliczać się z nich z fiskusem. Rozwiązaniem przewidzianym dla przedsiębiorców prowadzących działalność nierejestrowaną jest uproszczona ewidencja sprzedaży. Co powinno się w niej znaleźć? Przede wszystkim data transakcji i wartość jej przedmiotu, w tym wartość sprzedaży narastająco. Jednakże, przepisy nie wskazują wprost jaką formę i treść powinna mieć ewidencja. Może mieć ona postać zarówno dokumentu papierowego jak i pliku elektronicznego. Im bardziej skrupulatna, tym mniej problemów, jeżeli o kwestię zeznania podatkowego zapyta Urząd Skarbowy. Dlatego niektórzy przedsiębiorcy dodają do swojej ewidencji także numer dokumentu sprzedaży, czy opis transakcji.
Warto także poświęcić chwilę na rozważania dotyczące kwestii podatku VAT. Ustawa o VAT reguluje bowiem odmiennie od Prawa przedsiębiorców pojęcie działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy ”działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”. A zatem osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, także będzie objęta obowiązkiem uiszczania podatku VAT, jeżeli prowadzi działalność, która polega na sprzedaży towarów lub usług, albo imporcie i eksporcie towarów.
Na szczęście dla przedsiębiorców nierejestrowanych, ustawodawca przewiduje zwolnienie z podatku VAT dla tych osób, które w poprzednim roku podatkowym zarobiły mniej niż 200.000 zł, lub które rozpoczynając działalność planują, że nie zarobią więcej niż 200.000 zł rocznie (proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności w pierwszym roku). Zwolnienie, o którym mowa powyżej, ominie jednak tych przedsiębiorców, którzy zajmują się sprzedażą m.in. części do pojazdów mechanicznych, a także internetowo parają się sprzedażą elektroniki oraz kosmetyków. Zwolnienie nie będzie przysługiwało również usługodawcom działającym w branży prawniczej, konsultingowej czy jubilerskiej. Oni obowiązkowo staną się czynnymi płatnikami podatku od towarów i usług bez względu na wysokość zarobku.
A co z PIT-em? Przedsiębiorca prowadzący działalność nierejestrowaną wykazuje swoje dochody w postaci formularza PIT-36. Formularz ten zawiera rubrykę „Działalność nierejestrowana”, w której musi wykazać osiągnięty w roku podatkowym zarobek.
Krok czwarty: co z tym ZUSem?
Działalność nierejestrowana nie podlega obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Z tego tytułu nie będziesz zobowiązany do regulowania należności w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Może jednak zdarzyć się tak, że jednocześnie – prowadząc działalność nierejestrowaną – jesteś stroną umowy zlecenia. Wówczas będziesz podlegał ubezpieczeniu z tytułu tej właśnie umowy. Składki na ubezpieczenie będzie pokrywał Twój zleceniodawca.
Wiele osób zastanawia się, czy prowadzenie działalności nierejestrowanej wpłynie na ewentualną możliwość skorzystania z ulgi na start w momencie przechodzenia na działalność gospodarczą. Nie ma się jednak czego obawiać. Działalność nierejestrowana nie jest w swojej istocie działalnością gospodarczą, dlatego po jej rejestracji w CEIDG nadal można starać się o pozyskanie ulgi w opłacaniu składek na pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności.
Krok piąty: przygotuj się na konieczność rejestracji działalności
Jak już wspomniano powyżej, jeżeli przekroczysz ustalone przez ustawodawcę limity kwotowe, będziesz musiał w ciągu 7 dni zgłosić działalność do rejestru. Jeżeli tego nie zrobisz, konsekwencje mogą nadciągnąć z wielu stron naraz. Należy pamiętać, że od momentu przekroczenia limitu w oczach organów prowadzisz działalność gospodarczą, a działalność gospodarcza podlega wpisowi do ewidencji. Prowadzenie działalności gospodarczej bez wpisu jej w CEIDG zostało unormowane w Kodeksie wykroczeń. Art. 601 KW stanowi, że ten, kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
Ponadto, jeżeli będziesz uchylał się od zapłaty podatku dochodowego lub rejestracji jako podatnik VAT, organy podatkowe – na podstawie Kodeksu karno skarbowego – zobligują Cię do zapłaty należnego za okres prowadzenia działalności podatku, jak również będą mogły wymierzyć karę grzywny lub nawet pozbawienia wolności.
Pamiętaj także, że wraz z zaktualizowaniem się konieczności rejestracji działalności, Twój sposób księgowania rozliczeń musi ulec zmianie. Wówczas nie wystarczy już uproszczona ewidencja sprzedaży. Prowadząc działalność gospodarczą, należy prowadzić księgę przychodów i rozchodów, księgi rachunkowe, lub rejestr VAT (jeśli dotyczy). Niewłaściwe prowadzenie księgowości, lub w ogóle zaniechanie jej prowadzenia, może zaowocować grzywną. Dodatkowo warto zainteresować się, czy prowadzona działalność gospodarcza nie wymaga posiadania kasy fiskalnej. Jej nieposiadanie, w przypadku kiedy zobowiązuje nas do tego Ustawa o VAT, może także zakończyć się grzywną.
Wraz z koniecznością rejestracji działalności pojawi się także konieczność płacenia składek na ubezpieczenie społeczne, a zatem konieczne będzie dokonanie zgłoszenia w odpowiednim miejscowo urzędzie ZUS-u. Jeżeli nie zrobimy tego w porę, Zakład może nakazać nam zapłatę wszystkich należności za cały okres kiedy powinniśmy byli je uiszczać, a na dodatek może zwiększyć tę kwotę o odsetki i karę (której wysokość może opiewać nawet na 100% wymaganej kwoty należności).
Krok szósty: rozpocznij prowadzić działalność nierejestrowaną!
Działalność nierejestrowana nie wymaga wpisu do rejestru, a zatem by zacząć, wystarczy de facto… zacząć. To, od kiedy Twoja działalności ruszy, zależy od Ciebie. Datą rozpoczęcia może być data pierwszej transakcji, albo pierwszy dzień miesiąca.
Działalność nierejestrowana – słowem podsumowania
Działalność nierejestrowana – o czym już wielokrotnie powyżej wspomniano – to doskonały sposób, aby wypróbować swój biznes i zobaczyć czy prowadzenie działalności gospodarczej to droga dla nas. Co jeszcze, oprócz możliwości przetestowania swojej firmy, daje nam działalność nierejestrowana? Przede wszystkim, unikamy płacenia składek ZUS, które są jednym z czynników najbardziej zniechęcających do własnej działalności.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność nierejestrowaną korzystają także ze zwolnień z konieczności zapłaty zaliczek na podatek dochodowy, oraz podatku VAT (chyba że wymusza to rodzaj prowadzonej działalności). Tacy przedsiębiorcy nie muszą także kupować kasy fiskalnej, ani wystawiać rachunków czy faktur – chyba że klient się o to zwróci. Jeżeli zatem nadal wahasz się, czy warto spróbować – po prostu zacznij działać.
Pytania
Tak. Należy przy tym jednak pamiętać, że osoby od 13 do 18 roku życia potrzebują zgody prawnego opiekuna, aby dokonywać pewnego rodzaju czynności. Ponadto, wykonywanie pewnego rodzaju działalności może być uzależnione od ukończenia 18 lat. Każdy przypadek zatem należy rozpatrywać indywidualnie.
Tak. Zawieszenie działalności w rzeczywistości sprowadza się do tego, że nie jest ona wykonywana. Jeżeli nie była wykonywana w okresie 60 miesięcy poprzedzających rozpoczęcie prowadzenia działalności nierejestrowanej – jest to dopuszczalne.
Nie. Ustawa Prawo Przedsiębiorców stanowi, że pewnego rodzaje działalności ze swej definicji są działalnościami gospodarczymi i jako takie mogą być wykonywane. Działalność ubezpieczeniowa jest jedną z nich.
Zaufali nam: