1. Kto nie musi tworzyć regulaminu sklepu internetowego
Zgodnie z powyżej powołaną ustawą regulamin jest obowiązkowym elementem strony internetowej gdy za jej pośrednictwem są świadczone usługi. Przepisy przy tym nie precyzują, o jakich konkretnie usługach mowa, ograniczając to do określenia, że chodzi o usługi świadczone drogą elektroniczną, czyli na odległość przy wykorzystaniu narzędzi informatycznych. Takimi usługami nie jest tylko zawieranie umów online, co jest charakterystyczne dla sklepów internetowych, ale każde usługi oferowania informacji online, udostępniania narzędzi informatycznych użytkownikom (np. wyszukiwarki, porównywarki, serwisy social media, prasa online, fora internetowe, blogi udostępniające materiały video itd.).
Należy zatem stwierdzić, że większość dostępnych stron internetowych ma obowiązek publikować regulamin. Strony, które mają charakter wyłącznie informacyjny tzw. wizytówki, z takiego regulaminu mogą zrezygnować, jednakże w zależności od branży działania rekomenduje się przemyśleć, czy pomimo braku obowiązku nie stworzyć takiego regulaminu. Pozwoli to w prosty sposób spełnić obowiązki informacyjne nałożone na przedsiębiorców w związku z kierowaniem oferty w stosunku do konsumentów lub związanych z ochroną danych osobowych.
2. Sankcje za uchybienia w stosunku do konsumentów
Sama ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie przewiduje żadnych sankcji za niezamieszczanie regulamin na stronie internetowej lub nieprawidłowości w jego treści. Takie sankcje wnikają jednak z innych podstaw.
Przedsiębiorcy, którzy kierują swoją ofertę do konsumentów (a niewielki odsetek przedsiębiorców nie kieruje oferty choćby potencjalnie do konsumentów, musiałaby to być specyficzna, wyspecjalizowana branża), w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 30.05.2014 r. o prawach konsumenta mają obowiązek przed zawarciem umowy z konsumentem (np. sprzedaży online, rejestracji w portalu) poinformować go w sposób jasny i zrozumiały o szeregu czynników tworzących umowę (np. o swoich danych, o prawie do odstąpienia, o kosztach, o rękojmi, drodze reklamacji itd.).
Jeżeli tego nie zrobią, ich praktyka może być uznana za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów), a wtedy narażają się na zastosowanie przez Prezesa Urzędu kary pieniężnej w wysokości aż do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary (art. 106 ww. ustawy). Ostateczna wysokość kary rzecz jasna jest indywidualna, ustalana w oparciu o okoliczności przypadku naruszenia.
3. Sankcje – wykroczenie
Dodatkowo jeżeli przedsiębiorca nie spełnia obowiązków informacyjnych względem konsumentów, podlega karze grzywny (do 5tys. zł) uregulowanej w art. 139b kodeksu wykroczeń.
Można nadmienić, że zakres informacji podawany konsumentom niekoniecznie musi znajdować się w regulaminie, można przekazać informacje w inny sposób na stronie, jednak biorąc pod uwagę ich obszerność, stworzenie regulaminu sklepu internetowego i zawarcie takich danych będzie najbardziej wskazaną metodą.
4. Sankcje za regulamin niezgodny z RODO
Kolejne obowiązki informacyjne nakłada na osoby zbierające dane osobowe (a więc i na właścicieli stron internetowych) unijne art. 13 rozporządzenia 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych (tzw. RODO). Przedsiębiorca musi poinformować m.in. o celu przetwarzania, podstawach, odbiorcach danych, skutkach ich niepodania itd. Obowiązek ten można spełnić w inny sposób niż w regulaminie (choćby w odrębnym dokumencie nazywanym polityką prywatności), jednak zawarcie danych lub odesłania w regulaminie jest prostą metodą „zebrania” wszystkiego w jednym miejscu.
Nieprzestrzeganie przepisów RODO z kolei wiąże się z administracyjnymi karami pieniężnymi w wysokości aż do 20 000 000 EUR lub w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego (art. 85 ust. 5 pkt b RODO). Niewykluczone są także roszczenia odszkodowawcze ze strony podmiotów danych, które dotyczą konkretnych roszczeń majątkowych.
5. Sankcje – klauzule niedozwolone (abuzywne) w regulaminie sklepu internetowego
Ponadto, nawet jeżeli przedsiębiorca posiada regulamin, ale jest on niepełny (nie zawiera wszystkich informacji), nieprawidłowy (posiada klauzule niedozwolone, czyli takie, które traktowane są jako nieobowiązujące przez kształtowanie praw i obowiązków drugiej strony w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza) naraża się na takie same sankcje jak przedsiębiorca, który nie zamieszcza regulaminu.
Dodatkowo w przypadku stosowania niedozwolonych klauzul w regulaminach trzeba liczyć się z tym, że taka klauzula po prostu nie obowiązuje drugiej strony, a przez to nie osiągniemy celu zgodnego z nieprawidłową klauzulą (np. nie nałożymy na drugą stronę określonych kosztów, czy krótkich terminów).
6. Podsumowanie
Podejmując działalność w Internecie w ramach branży ecommerce (np. prowadząc sklep internetowy), zakładając swoją stronę internetową, blogując), trzeba liczyć się z szeregiem obowiązków, które nakładają przepisy prawa. Tworząc solidny regulamin możemy jednocześnie wypełnić wszystkie z nałożonych obowiązków, a kolejno odpowiednio zamieszczając go na stronie internetowej i aktualizując w razie potrzeby, nie narazimy się na sankcje.
Posługiwanie się dobrze skonstruowanym indywidualnym regulaminem jako przyjęte w świecie internetowym buduje także reputację w oczach odbiorców. Zrozumiały przekaz i wyczerpująca informacja pozwoli zyskać zaufanie i rozwiąże nie tylko problem opisanych sankcji, ale i zbuduje dobre relacje z użytkownikami.
Pytania i odpowiedzi
Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną, regulamin jest obowiązkowy dla stron internetowych świadczących usługi drogą elektroniczną, takie jak sklepy internetowe czy strony rezerwacyjne. Strony o charakterze informacyjnym (tzw. wirtualne wizytówki) nie muszą mieć regulaminu, ale jego stworzenie może być zalecane z punktu widzenia obowiązków informacyjnych.
Brak regulaminu lub błędy w regulaminie mogą skutkować sankcjami zarówno ze strony konsumentów, organów nadzoru, jak i w ramach przepisów tzw. prawa konkurencji. W przypadku niezamieszczenia regulaminu, przedsiębiorca może naruszyć zbiorowe interesy konsumentów, co zagrożone jest karą pieniężną do 10% obrotu osiągniętego danym roku.
Strony, które świadczą usługi drogą elektroniczną, takie jak sklepy internetowe, muszą posiadać regulamin. Strony informacyjne (wizytówki) mogą zrezygnować, ale w niektórych branżach stworzenie regulaminu może być zalecane dla spełnienia obowiązków informacyjnych, oraz ewentualnie uregulowanie kwestii polityki cookies.