Umowa na body leasing — na co zwrócić uwagę?

Polskie prawo pracy umożliwia wypożyczenie pracownika w ramach leasingu pracowniczego. Polega to na udzieleniu urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.

Wówczas z inicjatywy pracodawcy i za zgodą pracownika można realizować konkretne zadania w innej firmie przez określony czas. Aby mogło to mieć miejsce, należy zawrzeć porozumienie pomiędzy dotychczasowym pracodawcą a przyszłym. W trakcie świadczenia pracy u innego pracodawcy dotychczasowy stosunek pracy ulega zawieszeniu, a po zakończeniu bezpłatnego urlopu pracownik wraca do poprzedniego miejsca pracy. Okres bezpłatnego urlopu w takim przypadku zostaje wliczony do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u pierwotnego pracodawcy.

Innym rozwiązaniem jest pozyskanie pracownika za pomocą agencji pracy tymczasowej. Wówczas użytkownik nie posiada żadnych obowiązków kadrowych związanych z zatrudnieniem konkretnego pracownika, nie ma konieczności prowadzenia jego dokumentacji personalnej, a zasady zatrudnienia określone zostają w kontrakcie zawartym pomiędzy pracodawcą a agencją pracy tymczasowej.

Umowa na body leasing może przyjmować wiele różnych form, w zależności od rodzaju nabywanych usług. Toteż możemy mieć w praktyce do czynienia np. z tzw. outsourcingiem usług: informatycznych, księgowych, logistycznych, transportowych, obsługi administracyjnej czy marketingowych.

Body leasing a praca tymczasowa

Zagadnieniem, które może budzić wątpliwości u wielu pracodawców jest kwestia porównania stosunku prawnego z pracownikiem „wypożyczonym” na podstawie umowy na body leasing
a zatrudnieniem pracownika za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, jak również ocena ryzyka, czy nawiązanie współpracy z pracownikiem na podstawie umowy o body leasing nie będzie postrzegane przez sądy, jako obejście przepisów o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej).

W powyższej kwestia od dawna trwa spór w doktrynie. Jednakże, w ostatnich latach dominujący wydaje się być stanowisko prezentowane przez Sądu Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2017 r. (II UK 488/16). Sąd Najwyższy w przedmiotowym wyroku orzekł, iż umowa o„body leasing” (inaczej: outsourcing personalny, kompetencyjny),w rzeczywistości jest umową o świadczenie usług między podmiotami gospodarczymi – sprzedającym usługę (pracodawcą) i nabywcą usługi (podmiotem trzecim). W ramach takiej umowy, czynności wykonywane przez „wypożyczonego” pracownika w innej firmie nadal są obowiązkami wynikającymi ze stosunku pracy z aktualnym pracodawcą, który go “wypożycza” do innej firmy. “W takim przypadku pracownik świadczy pracę na rzecz swojego pracodawcy (w ramach istniejącego stosunku pracy)“.

Ponadto Sąd Najwyższy, w innym orzeczeniu, wyraził stanowisko, z którego interpretacji wynika, iż organy inspekcji pracy, badając ewentualną pozorność zatrudnienia pracownika,
w przypadku umów o outsourcing personalny (body leasing), nie powinny „automatycznie” zakładać pozorności i próby obejścia przepisów przez firmę, która „wypożycza” pracownika. Zdaniem Sądu Najwyższego, poszczególne przypadki nawiązywania współpracy na podstawie umowy outsourcingu/body leasingu powinny być rozpatrywane indywidualnie (zob. wyrok SN z dnia 2 października 2019 r. sygn. akt: II UK 103/18).

Umowa na body leasing – najważniejsze postanowienia

Umowa o body leasing to umowa, na podstawie której firmy udostępniają swój zasób personalny innym firmom w ramach współpracy outsourcingowej. Podstawą takiej umowy nie jest określony rezultat, ale wyłącznie udostępnienie swojego specjalisty do dyspozycji usługobiorcy i wyłącznie w tym zakresie udostępniający ponosi odpowiedzialność. Umowa ma charakter umowy o świadczenie usług, a zastosowanie mają przede wszystkim przepisy kodeksu cywilnego i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W dalszej kolejności w zależności od charakteru umowy mogą mieć zastosowanie przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Co ważne, wraz z umową na body leasing warto zawrzeć z wypożyczonym pracownikiem umowę NDA, czyli umowę o zachowaniu poufności.

Strony umowy w umowie na body leasing

Odpowiednie określenie stron umowy w przypadku wielu umów stanowi wyzwanie, jednak w tym przypadku jest stosunkowo proste do wskazania.

Stronami umowy są usługodawca i usługobiorca. Usługodawcą jest firma odpowiedzialna za oddelegowanie pracownika do świadczenia usług u usługobiorcy, natomiast tym drugim jest przedsiębiorca, który wypożycza personel.

Strony umowy w umowie na body leasing

Przedmiot umowy na body leasing

Jak wskazano wcześniej, przedmiotem umowy jest usługa polegająca na skierowaniu personelu do usługobiorcy. W tym miejscu warto przynajmniej ogólnie określić, do jakiego typu usługi będzie delegowany pracownik. Można także wskazać kompetencje pracowników, którzy będą skierowani do pracy na podstawie umowy body leasingu oraz wymagania, jakie musi spełniać. Nazwiska konkretnych pracowników można zawrzeć w załączniku do umowy, zwłaszcza jeśli usługobiorcy zależy na pozyskaniu konkretnych pracowników.

Miejsce świadczenia usługi

W umowie na body leasing należy określić miejsce świadczenia usługi. Może to być siedziba firmy lub inne wskazane miejsce do pracy zdalnej. Należy także doprecyzować jakiej dyspozycyjności oczekuje się od pracownika. Może to być określona ilość godzin dziennie lub miesięcznie np. minimum 120 godzin miesięcznie.

Czas trwania umowy na body leasing

Umowy body leasingu są zawierane zazwyczaj na czas określony, chociaż mogą być również zawarte na czas nieokreślony. W umowie na czas nieokreślony należy zawrzeć sposób wypowiedzenia, a w umowie terminowej warto umieścić zapisy o przyczynach umożliwiających jej rozwiązanie np. niedyspozycyjność pracownika lub brak zapłaty wynagrodzenia.

Rozliczenie wynagrodzenia usługodawcy

Zazwyczaj rozlicza poszczególnych pracowników stawką roboczogodzin lub osobodni. Termin rozliczeń wynagrodzeń może być ustalony miesięcznie lub kwartalnie. Wynagrodzenie powinno także obejmować, jeżeli to konieczne do wykonania usługi, przeniesienie praw autorskich lub niezbędnych licencji na rzecz usługobiorcy. Pracownicy body-leasingowi pracują często nad projektem, którego efektem jest pewien utwór (program, produkt) i usługobiorca powinien pozyskać prawa do korzystania z efektów pracy zespołu. Sprawa przeniesienia praw autorskich powinna być zatem szczegółowo i skrupulatnie omówiona w umowie w taki sposób, by nie pozostawiać żadnych luk i niejasności zarówno w momencie wykonywania usługi jak i w odległej przyszłości.

Postanowienia dodatkowe w umowie na body leasing

• Określenie zasad współpracy obu stron – może dotyczyć przekazywania informacji, dokumentów, udostępnianie narzędzi pracy, a także zasad postępowania w razie nieobecności pracownika z powodu urlopu czy choroby,

• Określenie sposobu raportowania czasu i sposobu pracy,

• Odpowiedzialność – zwykle po stronie usługodawcy nie ma odpowiedzialności za wyniki pracy pracownika oddelegowanego do pracy na podstawie body leasingu, ale niektóre zasady odpowiedzialności można ująć w umowie,

• Klauzula poufności – ta kwestia powinna znaleźć się w umowie, aby chronić informacje, które będą dostępne podczas trwania umowy body leasingu,

• Zabezpieczenie przed przejęciem pracownika – w interesie usługodawcy jest, aby zabezpieczyć tę kwestię w umowie,

• Wypowiedzenie – w sytuacji gdy umowa jest zawierana na czas nieokreślony, należy wskazać terminy wypowiedzenia umowy, a w przypadku umowy body leasingu na czas określony warto określić możliwości i zasady rozwiązania umowy przed upływem czasu, na który była zawarta.

Co zyskuje pracownik na umowie body leasingu?

Oczywistym jest, że body leasing jest korzystny dla pracodawcy, czyli w tym przypadku usługobiorcy. Szybkie pozyskanie pracownika, niższe koszty zatrudnienia i przeniesienie kosztów obsługi kadrowo- płacowej na usługodawcę to tylko niektóre korzyści płynące z tej formy pozyskania pracownika. Jest jednak jeszcze jeden podmiot biorący udział w body leasingu – pracownik, który usługę będzie wykonywał bezpośrednio. Jak zatem wygląda sprawa z punktu widzenia pracownika? Czy i co ewentualnie może zyskać pracownik wykonujący pracę na podstawie umowy body leasingu?

Podstawową korzyścią dla pracownika może być poczucie wolności i elastyczna forma współpracy. Umowa body leasingu wiąże bowiem na z góry określony czas. Po jego upływie pracownik może kontynuować współpracę z daną firmą, zgłosić się do nowego projektu, rozpocząć samodzielną pracę np. jako freelancer i pracować jednocześnie przy wielu projektach lub po prostu pójść na urlop. To wszystko dlatego, że wraz z upłynięciem terminu, na jaki umowa została zawarta, pracownik przestaje być związany z pracodawcą i bez okresu wypowiedzenia może podjąć następną pracę.

Można mieć wątpliwości co do stabilności zatrudnienia na podstawie body leasingu, ale biorąc pod uwagę branżę, w której ta forma zatrudnienia działa najprężniej, czyli IT, raczej nie ma obaw, że pracownik po zakończeniu pracy przy jednym projekcie nie znajdzie pracy przy innym. Podobnie rzecz się ma w body leasingu innych, zwłaszcza wysokiej klasy specjalistów, natychmiast gotowych do pracy – bez długotrwałych szkoleń, wdrożeń i przygotowań. Tacy pracownicy raczej nie pozostają bez propozycji pracy jeśli tylko wyrażają nią zainteresowanie.

Jest jeszcze jeden ważny, korzystny dla pracownika aspekt body leasingu. Uzyskanie doświadczenia i możliwość rozwoju osobistego. Pracując bowiem przy różnych projektach, można nabyć nie tylko kompetencje, ale także umiejętności. Każdy projekt może skupiać wokół siebie inną grupę ludzi, wysokiej klasy ekspertów, często w międzynarodowej obsadzie i to od nich można czerpać wzorce pracy, poznać nowe technologie czy trendy w branży, nauczyć się specyfiki pracy w grupie czy radzenia sobie ze stresem. To będzie procentowało w dalszej pracy, a nowe kompetencje można umieścić w CV i stać się konkurencyjnym na rynku pracy, a to już są wymierne korzyści.