Umowa B2B w branży IT

W modelu B2B nie obowiązuje wynagrodzenie minimalne, dlatego strony mogą ustalić je w sposób dowolny. Teoretycznie dla wykonawcy zawsze będzie to korzystne rozwiązanie, ponieważ kwota netto na fakturze na ogół będzie znacznie wyższa niż ta, która widnieje na umowie o pracę. W praktyce nie można jednak zapominać, że przedsiębiorca samodzielnie odprowadza składki, zaliczki na podatek, a także rozlicza zobowiązania podatkowe (PIT albo CIT oraz VAT). Należy więc dobrze policzyć, jaka kwota powinna znaleźć się na fakturze, aby rozwiązanie było opłacalne.

W umowie o współpracę nie ma konieczności określania wynagrodzenia rozumianego jako rozliczenie miesięczne. Przedsiębiorcy mogą rozliczać się np.:

• ryczałtowo;

• z uwzględnieniem czasu i rodzaju świadczonej usługi;

• jako baza powiększona o prowizję za wyniki.

Prawa autorskie

W umowie B2B należy rozstrzygnąć również kwestię praw autorskich poprzez ustalenie, w jaki sposób i na jakich polach eksploatacji dochodzi do ich przeniesienia. Brak takiego uregulowania to ryzyko, że pracodawca nie będzie mógł legalnie skorzystać z efektów pracy specjalisty. Programista może rozporządzić swoimi prawami autorskimi, zawierając umowę przeniesienia praw lub umowę licencji. Ich skutek prawny jest odmienny, ponieważ licencja nie pozbawia twórcy praw do stworzonego utworu.

Umowa NDA

Praca w sektorze IT zwykle wiąże się z poznawaniem informacji o kluczowym znaczeniu dla przedsiębiorcy. Mogą to być detale dotyczące infrastruktury, model biznesowy, szczegóły umów z kontrahentami. Nic więc dziwnego, że kontraktom B2B towarzyszy umowa o zachowanie poufności (ang. Non-Disclosure Agreement, NDA). Co powinno się w niej znaleźć?

Przede wszystkim strony powinny ustalić, które informacje są uznawane na poufne. Nie wystarczy wskazanie, że chodzi o dane technologiczne, prawne lub gospodarcze. Potrzebne jest wymienienie konkretów, np.:

• poszczególnych dokumentów;

• dokumentacji kodu źródłowego dla danej wersji oprogramowania;

• dokumentacja projektowa dla klientów.

Kolejnym krokiem jest zobowiązanie się specjalisty do zachowania określonych standardów ochrony danych. Jeśli znajdują się one na dysku, mogą obejmować np. konkretny standard zabezpieczeń albo przechowywanie w chmurze z dostępem prywatnym.

Strony powinny również ustalić okoliczności, w których można mówić o naruszeniu zobowiązania do poufności. Przykładowym rozwiązaniem jest możliwość ujawniania danych wyłącznie tym podmiotom, z którymi software house podpisał odrębne umowy NDA.

Określenie tych dwóch grup przesłanek (standardów ochrony oraz warunków naruszenia poufności) zabezpiecza obie strony umowy. Z jednej strony pracodawca wie, kiedy może skutecznie dochodzić odszkodowania. Z drugiej programista ma pewność, że do czasu podjęcia określonych działań jest bezpieczny.

Umowa NDA powinna być określona poprzez ramy czasowe – na czas współpracy stron lub dłuższy. Podobnie jak w przypadku zakazu konkurencji, bezterminowe NDA łatwo jest podważyć w toku sporu sądowego, dlatego warto kierować się zasadą minimalizmu i koniecznością ochrony rzeczywistych interesów software house’u.

Naruszenie NDA zwykle będzie obarczone sankcją kary umownej lub prawem do odstąpienia od umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Odpowiedzialność za naruszenie poufności a przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Kontraktor powinien zdawać sobie sprawę, że nawet w sytuacji braku zastrzeżenia kary umownej lub innej sankcji expressis verbis bezprawne wykorzystanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa może zostać uznane za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Wachlarz sankcji jest w tym przypadku szeroki i obejmuje zarówno odpowiedzialność cywilną, jak i karną. Katalog roszczeń cywilnoprawnych stosownie do art. 18 ustawy opiewa m.in. na żądanie zaniechania działań stanowiących naruszenie, wydania bezprawnie uzyskanych korzyści oraz naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Odpowiedzialność karna została przewidziana w art. 23 w wymiarze grzywny, kary ograniczenia wolności albo kary pozbawienia wolności do 2 lat. Nie ma przy tym znaczenia czy przedsiębiorca, którego tajemnica została naruszona odniósł szkodę z powodu naruszenia poufności, ponieważ przepisy karne zrównują w tym przypadku wyrządzenie szkody z samym faktem ujawnienia innej osobie albo wykorzystania w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Zakaz konkurencji w umowach IT

Programista lub grafik, którzy chcą współpracować z kilkoma firmami jednocześnie powinni uważać na zakaz konkurencji chętnie umieszczany w umowach IT lub podpisywany jako odrębny kontrakt. Nieuwaga na tym polu może doprowadzić do sytuacji, w której freelancer tak naprawdę zamieni etat na formę B2B, ale poza zmianą formy rozliczenia i dodatkowymi obowiązkami w postaci prowadzenia własnej działalności niewiele się zmieni. O czym w takim razie powinien pamiętać kontraktor?

• Zakres przedmiotowy zakazu konkurencji

Podpisując umowę o zakazie konkurencji należy koniecznie zwrócić uwagę na jej zakres. Zapis, który zakazuje podejmowanie działań przez przedsiębiorcę w każdym z obszarów działalności dużego software house’u w sposób znaczący ograniczy możliwość podjęcia pracy przez specjalistę.

Należy zadbać o to, aby zakaz był możliwie precyzyjny i dokładnie określał z jakimi podmiotami lub na jakich polach nie może operować specjalista.

• Zakres czasowy zakazu konkurencji

Zakaz konkurencji zwykle obowiązuje na czas współpracy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony wydłużyły go również na okres po jej ustaniu. Nie może być jednak nieokreślony. Co więcej w judykaturze wskazuje się, że powinien być ograniczony do czasu niezbędnego do ochrony interesów przedsiębiorcy (vide: wyrok SN z dnia 5 marca 2019 r., sygn. II CSK 58/18).

Zastrzeżenie zakazu konkurencji na nieracjonalnie długi czas w razie sporu pociągnie za sobą nieważność takiej klauzuli.

• Odpłatność zakazu konkurencji

Zakaz konkurencji B2B z reguły jest nieodpłatny, ale strony zawsze mogą umówić się na wypłatę odszkodowania z tego tytułu. W takiej sytuacji należy ustalić wysokość odszkodowania oraz termin i sposób jego zapłaty.

• Sankcja za naruszenie zakazu konkurencji

Karą za naruszenie zakazu konkurencji może być przede wszystkim kara umowna, której wysokość i same warunki aktualizacji żądania określa umowa. Strony powinny jednak dokładnie wskazać przesłanki kary umownej a także zaznaczyć czy możliwe jest żądanie dochodzenia odszkodowania uzupełniającego.

Przejście na samozatrudnienie w branży IT to wiele nowych – i często atrakcyjnych – możliwości dla specjalisty. Należy jednak dokładnie rozważyć warunki współpracy B2B oraz kształt umowy, aby nie narazić się na roszczenia ze strony byłego pracodawcy.