Co to jest decyzja środowiskowa i jak ją uzyskać?

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest jedną z pierwszych decyzji uzyskiwanych w procesie inwestycyjnym – poprzedza ona wydanie np. decyzji o warunkach zabudowy czy pozwolenia na budowę.

Decyzja środowiskowa wydawana jest dla przedsięwzięcia. W myśl definicji ustawowej, przedsięwzięcie to zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty. Ostatnie zdanie przytoczonej definicji ma zapobiegać dzieleniu jednej planowanej inwestycji na kilka mniejszych, co mogłoby umożliwić inwestorom obejście uciążliwej i często długotrwałej procedury oceny oddziaływania na środowisko poprzez nieuwzględnienie oddziaływań skumulowanych. Takie działania w doktrynie oraz w orzecznictwie określa się terminem „salami slicing”.

Przedsięwzięcia wymagające uzyskania decyzji środowiskowej zostały ujęte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Rozporządzenie to przewiduje dwie kategorie przedsięwzięć: mogące zawsze znacząco (1) i mogące potencjalnie znacząco (2) oddziaływać na środowisko. W przypadku gdy planowana inwestycja zalicza się do którejś z powołanych kategorii, przejście do kolejnego etapu procesu inwestycyjnego będzie możliwe po uzyskaniu decyzji środowiskowej, która będzie warunkować przebieg realizacji przedsięwzięcia.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest również wymagana w przypadku rozbudowy, przebudowy lub montażu zrealizowanego bądź realizowanego przedsięwzięcia, które znajduje się na liście przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Na jakim etapie wydaje się decyzję środowiskową?

Decyzja środowiskowa jest jedną z pierwszych decyzji administracyjnych uzyskiwanych w toku procesu inwestycyjnego. Obowiązujące przepisy stanowią, że wydanie decyzji środowiskowej następuje przed uzyskaniem m.in.:

• decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

• decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych;

• pozwolenia wodnoprawnego na regulację wód, pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzeń wodnych oraz pozwolenia wodnoprawnego na wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów;

• decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia działek bądź wymiany gruntów;

• decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej;

• decyzji o zmianie lasu w użytek rolny;

• decyzji o lokalizacji sieci szerokopasmowej (szerzej znanej jako światłowód);

• decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji przeciwpowodziowych.

Przedsiębiorca nie musi uzyskiwać decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, jeśli wyłącznym celem danej inwestycji jest:

• obronność i bezpieczeństwo państwa;

• prowadzenie działań ratowniczych i zapewnienie bezpieczeństwa cywilnego w związku z przeciwdziałaniem lub usunięciem bezpośredniego zagrożenia dla ludności.

Pomimo faktu, że inwestycje wpisujące się w wyżej wymienione kategorie nie wymagają decyzji środowiskowej, to i tak przedsiębiorca odpowiedzialny za ich realizację musi zgłosić ten fakt regionalnej dyrekcji ochrony środowiska.

Jakie organy są upoważnione do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach?

Ustawa przewiduje kilka organów właściwych do wydania decyzji środowiskowej w zależności od tego jakiego rodzaju przedsięwzięcie jest objęte wnioskiem.

Ustawodawca wprowadził domniemanie właściwości wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta. Oznacza to, że organ ten pozostaje, co do zasady, właściwy w sprawach decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, chyba że w ustawie przewidziana została kompetencja któregoś ze wskazanych niżej organów.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska jest organem właściwym do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej (np. zakład wytwarzania paliwa jądrowego, obiekt do przechowywania odpadów promieniotwórczych).

Do wydawania decyzji środowiskowych dla przedsięwzięć związanych ze scalaniem, wymianą lub podziałem gruntów właściwy jest starosta.

Decyzje dla przedsięwzięć polegających na zmianie lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji lasów państwowych.

Szerokie kompetencje do wydawania decyzji środowiskowych posiada regionalny dyrektor ochrony środowiska. Szczegółowa lista przedsięwzięć, dla których właściwy jest RDOŚ znajduje się w art. 75 uooś.