Znaki towarowe w grach komputerowych

Przed przejściem do dalszej analizy materiału, należy najpierw wyjaśnić, czym tak właściwie jest znak towarowy. Znak towarowy – to oznaczenie, które pomaga odróżniać towary lub usługi jednego przedsiębiorcy od towarów, lub usług innego przedsiębiorcy. W branży gier komputerowych znakiem towarowym może być więc nazwa studia, nazwa wydawcy, nazwa gry, logotyp gry, grafiki wykorzystywane w grze, nazewnictwo lokacji, mapy świata przedstawionego itd.

Znaki towarowe wykorzystywane w grach wideo

Pierwszym aspektem, który należy poruszyć, zwłaszcza w perspektywie jednej z ostatnich, głośnych spraw, która zostanie omówiona w tej części artykułu, są cudze znaki towarowe w grach wideo. Każdy gracz zdaje sobie sprawę z tego, że w grach komputerowych można znaleźć znaki towarowe, odnoszące się do realnych produktów. Szczególnie widoczne jest to w grach sportowych pokroju NBA2K i serii FIFA. W tym przypadku, producenci gry płacą organizacjom sportowym i klubom, za możliwość użyczenia nazwy klubu czy reprezentacji oraz prawdziwych nazwisk graczy. Dzięki temu w NBA2K gracze mogą sterować klubami takimi jak Chicago Bulls czy Golden State Warriors i grać Kevinem Durantem, czy Alem Horfordem. Podobnie sprawa wygląda w przypadku FIFY. W tym momencie nasuwa się pytanie o to, co w przypadku, kiedy producent gry nie zdecyduje się na wykupienie praw do marki, nazwisk zawodników etc.?

Odpowiedzi na to pytanie nie trzeba szukać daleko. Przykładem może być seria gier o skokach narciarskich, z początku XXI wieku. Firma odpowiedzialna za produkcje to jest Axel Springer, nie zdecydowała się na wykupienie „znaków towarowych „. Skutkiem tego była zmiana nazwisk wszystkich zawodników i Adam Małysz, stał się Adamem Malyszi. Oczywiście przykłady znaków towarowych wykorzystywanych w grach, można mnożyć. Gra FPS (First Person Shooter – „Strzelanka z widoku z pierwszej osoby „) Homefront wykorzystała pojazdy marki Humvee, za zgodą ich producenta AM General. W grach survival horror z serii Alan Wake pojawiły się baterie Energizer. Znak towarowy w tym przypadku zasadniczo służy temu, żeby odróżnić towary i usługi jednego przedsiębiorcy od tych, należących do innego.

Twórcy gier, jeżeli chcą wykorzystać dany znak towarowy w swojej grze, muszą zapłacić za tą możliwość. Niestety, nawet jeżeli producent nabędzie prawa do znaku towarowego, to często dochodzi do konfliktów i sporów w tym zakresie. Przykładem mogą być gry z serii GTA. Ich atutem według wielu graczy, była wyjątkowa ścieżka dźwiękowa. Gra GTA Vice City, której akcja rozgrywa się w latach 70, utraciła po latach licencje na wiele utworów muzycznych takich jak Billie Jean Michaela Jacksona. Tak więc wersja gry wypuszczona na platformę Steam, nie posiadała pewnych piosenek, co wywołało falę oburzenia wśród graczy. Spory sądowe, zwykle dotyczą produkcji, który świadomie wprowadzają konsumenta w błąd, na przykład tworząc produkty podobne do oryginalnych marek, żeby w ten sposób zwabić klienta. Przykładowo rozstrzygnięty przez niemieckie sądy spór o użycie w grze BDFL Manager 2004 m.in. znaków towarowych klubów piłkarskich co wskazywałoby na komercyjny aspekt gry oraz na rzekome oficjalne licencjonowanie. Oczywiście, gra nie miała tak naprawdę dostępu do tych znaków towarowych. Było to oszustwo wymierzone w konsumenta.

Najsłynniejszy spór dotyczył jednak gry Limbo of the Lost gry z 2007, która wywołała prawdziwą burzę w branży. Stworzona przez Majestic Studios produkcja doprowadziła do szeregu pozwów sądowych wymierzonych w firmę. Okazało się bowiem, że produkcja ta jest kalką elementów z kilkudziesięciu innych produkcji (nie tylko z gier, ale również z filmów etc.), skradziono całe lokacje, grafiki, ekran tytułowy, intro, a nawet kursor myszki. Sprawa ta pokazała, jak ważne jest zabezpieczenie swojego produktu. Sprawy o kradzież praw autorskich są często długie i trudne do udowodnienia.

Biorąc pod uwagę problematykę praw autorskich i szeroko rozwiniętą kradzież własności intelektualnej w świecie rozrywki elektronicznej, odpowiedź na to pytanie jest prosta. Rejestracja nazw oraz logotypów jest inwestycją, która przynosi producentom gier naprawdę wymierne korzyści. Przykładowo, kiedy zajdzie konieczność ścigania osób, które nielegalnie skopiowały naszą produkcję, to będzie nam znacznie łatwiej dowieść, że doszło do kradzieży własności intelektualnej. W rezultacie stracimy znacznie mniej pieniędzy oraz czasu na to, żeby złapać ludzi, odpowiedzialnych za te działania.

Dlaczego znak towarowy tak bardzo ułatwia nam dochodzenie naszych praw? Sąd wiedząc, że ma do czynienia ze znakiem towarowym, weryfikuje następujące elementy:

• nazwę, logotyp, grafikę, design etc. z której korzysta konkurencyjna firma i porównuje ją ze znakiem towarowym waszego produktu;
• ocenia czy oznaczenia są wykorzystywane dla oznaczania podobnych towarów lub usług;
• ocenia czy zachodzi ryzyko pomyłek wśród graczy. Mówiąc prościej, sąd sprawdza, czy na skutek podobnego nazewnictwa, mogło dojść do wprowadzenia gracza w błąd (takie zabiegi stosują chińscy twórcy podróbek konsol, nazywając swoje produkty np. PolyStation);

Jeśli sąd stwierdzi podobieństwo oznaczeń, podobieństwo towarów i usług oraz ryzyko pomyłek – zakazuje konkurentowi używania oznaczenia. W momencie uznania racji powództwa przez sąd konkurent nie może już wprowadzać do obiegu komercyjnego gier, które wykorzystują sporne oznaczenie. Ponadto często takie sprawy kończą się bez sporu sądowego. Wielokrotnie bowiem wystarczy, że właściciel znaku towarowego wezwie konkurencyjne przedsiębiorstwo do zaniechania naruszeń i zawarcia ugody. Znak towarowy sprawia, że bardzo łatwo możecie zablokować skopiowaną grę na najpopularniejszych platformach sprzedaży gier takich jak: Steam, GOG, Uplay, Epic Store, App Store czy Google Play. Jest to o wiele łatwiejsze i szybsze, niż proces związany z kradzieżą praw autorskich.

Skuteczność tego działania widać w przypadku gry Ion Maiden stworzonej przez studio 3D Realms. Niefortunny tytuł doprowadził do sporu sądowego ze znanym zespołem muzycznym Iron Maiden. Iron Maiden już wcześniej zarejestrował nazwę swojego zespołu jako znak towarowy. Rejestracja obejmowała m.in. towary z klasy 9, w tym gry komputerowe i gry wideo. W związku z tym zespół w maju 2019 r. złożył pozew o naruszenie znaku towarowego przez 3D Realms w sądzie w Kalifornii. Zespół zarzucał 3D Realms, że tytuł gry jest praktycznie identyczny ze znakiem towarowym Iron Maiden. Do tego stopnia, że wywołuje podobne wrażenie pod względem fonetycznym oraz wizualnym. Zespół wnioskował, że tytuł ten mógł prowadzić do mylnego przekonania o tym, iż gra związana jest z tą grupą muzyczną. Teza ta została podparta licznymi mailami od fanów zespołu, którzy zakupili Ion Maiden sądząc, że to gra komputerowa o tym zespole. Zespół domagał się między innymi dwóch milionów dolarów odszkodowania, zniszczenia wszelkich produktów opatrzonych tytułem Ion Maiden etc. Sprawa zakończyła się polubownie, a tytuł gry przemianowano na Ion Fury. Sprawa o kradzież praw autorskich, byłaby zapewne o wiele bardziej skomplikowana.

Znak towarowy nie tylko podnosi wartość firmy samej w sobie, ale jest również, dobrą praktyką, o czym świadczyć może fakt, że wiele przedsiębiorstw w Polsce, zarejestrowało swoje produkcje, jako znaki towarowe. Do najważniejszych przykładów można zaliczyć:

• Słowny znak towarowy THE WITCHER, który został zarejestrowany w Unii Europejskiej pod numerem ZTUE 015803653 przez polskie CD PROJECT.
• Słowny znak towarowy Layers of Fear, który został zarejestrowany w Unii Europejskiej pod numerem ZTUE 015218043 przez polskie studio Bloober Team.
• Słowny znak towarowy This War Of Mine, który został zarejestrowany w Unii Europejskiej pod numerem ZTUE 018138411 przez polskie studio 11bitstudios.
• Słowny znak towarowy BULLETSTORM, który został zarejestrowany w Unii Europejskiej pod numerem ZTUE 007169873 i słowno-graficzny znak towarowy BulletStorm zarejestrowany w Unii Europejskiej pod numerem ZTUE 016048316, oba znaki towarowe zostały zarejestrowane przez polskie studio People Can Fly.

Jak widać, praktyka zastrzegania znaków towarowych w przemyśle gier komputerowych zdobywa coraz większą popularność. Jest to świetne zabezpieczenie własności intelektualnej w przemyśle, który przesiąknięty jest piractwem, oraz plagiatem.