Czym jest zbiórka publiczna?
Na samym początku należy stwierdzić, że organizacja zbiórek publicznych regulowana jest przez osobny akt prawny: ustawę z 14 marca 2014 roku o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Zgodnie z ww. ustawą, zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, oraz na cele religijne.
Na gruncie praktycznym problematyczna jest często kwestia definicji miejsca publicznego. Warto nadmienić, że problemy te nie dotyczyły tylko ustawy o zbiórkach publicznych, ale także kilku innych gałęzi prawa. Definicja miejsca publicznego była przedmiotem kilku orzeczeń Sądu Najwyższego. Na gruncie ustawy o zbiórkach publicznych tę definicję uregulowano wprost. Miejsca publiczne to miejsca ogólnodostępne, a w szczególności ulice, place, parki i cmentarze.
Podkreślenia również wymaga, że zbiórkę publiczną mogą zorganizować tylko ograniczone kategorie podmiotów. Należą do nich:
organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej.
Zbiórka publiczna – formalności i sankcje
Głównym obowiązkiem organizatora zbiórki jest zgłoszenie zbiórki. Następuje ono za pośrednictwem odpowiedniego systemu teleinformatycznego. Zgłoszenie zawiera podstawowe informacje dotyczące zbiórki, takie jak miejsce jej prowadzenia, dane organizatora, czas prowadzenia zbiórki i jej cel oraz często termin zakończenia zbiórki publicznej.
Informację o zgłoszeniu zbiórki publicznej zamieszcza się na portalu zbiórek publicznych, po zweryfikowaniu poprawności wypełnienia pól obowiązkowych zgłoszenia.
Nie wynika to wprost z przepisów, ale w przypadku zbiórki publicznej, szczególnie prowadzonej w szerszym zakresie czy w zakładzie pracy, warto sporządzić regulamin zbiórki. Zgłoszenie następuje w formie elektronicznej, warto w formie papierowej zebrać najważniejsze informacje dotyczące zbiórki i wywiesić je w widocznym miejscu.
Ponadto, po zakończeniu zbiórki publicznej organizator zbiórki musi spełnić obowiązki sprawozdawczości. Obejmuje on sporządzenie sprawozdań:
Z przeprowadzonej zbiórki publicznej, które powinno zostać sporządzone i przesłane do 30 dni od zakończenia zbiórki. To sprawozdanie obejmuje udzielenie informacji o rodzaju i wartości zebranych dóbr.
Ze sposobu rozdysponowania zebranych dóbr. To sprawozdanie, jak sama nazwa wskazuje, obejmuje raport ze sposobu przeznaczenia zebranych środków. Termin, w którym należy spełnić ten obowiązek, zależy od kilku zmiennych i może być określony indywidualnie.
Prowadzenie zbiórki publicznej bez wymaganych prawem zgłoszeń jest karane grzywną, Karze grzywny podlega także podżeganie i pomocnictwo, a sąd w szczególnych przypadkach może orzec przepadek rzeczy będących przedmiotem zbiórki. Kara za niedopełnienie formalności może być zatem dość dotkliwa, zatem warto dopełnić wszystkich obowiązków, które spoczywają na organizatorze zbiórki publicznej.
Czy każda zbiórka jest zbiórką publiczną?
Osoby planujące zbiórkę mogą obawiać się wymaganych formalności i ewentualnych sankcji. W takiej sytuacji warto skorzystać z porady prawnej. Przede wszystkim bowiem nie każda zbiórka będzie zbiórką publiczną. Co za tym idzie, nie dla każdej zbiórki publicznej zastosowanie będą miały obowiązki i regulacje opisane powyżej.
Zbiórką publiczną, zgodnie z definicją,nie będzie na przykład zbieranie środków w miejscu, które nie będzie miejscem publicznym. Przykładem takiego miejsca może być np. miejsce w zakładzie pracy, do którego nie mają dostępu osoby trzecie. Ponadto zbiórką publiczną nie będzie zbieranie środków w drodze przelewu, czy w drodze crowdfundingu, o którym mogą Państwo przeczytać w tym wpisie
Ustawa o przeprowadzaniu zbiórek publicznych ponadto wprost przewiduje kilka sytuacji, do których nie będą miały zastosowania jej przepisy. Są to zbiórki:
na cele religijne, na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz na utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli odbywa się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony;
w drodze loterii pieniężnych i fantowych;
wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzającym zbiórkę;
wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, odbywające się na podstawie pozwolenia władz szkolnych;
w ramach zbiórek koleżeńskich odbywających się w lokalu urzędu publicznego na podstawie pozwolenia kierownika urzędu lub w innym zakładzie pracy.
Zbiórka w zakładzie pracy- wybrane problemy praktyczne
Prowadzenie zbiórki w zakładzie pracy ze względu na swą specyfikę może powodować pewne problemy na gruncie praktycznym. Przede wszystkim należy wskazać, że zbiórka w zakładzie pracy, jeżeli jest kierowana do nieograniczonej liczby osób (obejmując m.in. klientów, współpracowników i dostawców), może być również zbiórką publiczną. Oznacza to, że w stosunku do tej spółki konieczne będzie zachowanie zasad opisywanych powyżej.
Ponadto, jeżeli dana zbiórka będzie zbiórką publiczną, należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe wypełnienie zgłoszenia w systemie i monitorowanie jego statusu. Jeżeli zgłoszenie zostanie wypełnione z brakami, organ zobowiązuje organizatora spółki do jego uzupełnienia. W razie braku odpowiedzi organizatora zbiórki – zgłoszenie zostanie pozostawione bez rozpatrzenia.
Jeżeli zbiórka nie będzie polegała na zbieraniu gotówki lub ofiar w naturze, tylko np. na zbieraniu wpłat na określony rachunek bankowy, który np. zostanie udostępniony pracownikom, to zbiórka taka nie będzie zbiórką publiczną.
Zaufali nam: