Zakupy w grach, czyli jak regulowane prawnie są mikrotransakcje w grach wideo?

Mikrotransakcje w grach wideo (mikropłatności w grach) to model biznesowy, w którym użytkownicy mogą kupować wirtualne przedmioty za niewielkie kwoty – czytaj: https://rpms.pl/wirtualne-przedmioty-w-grach-ujecie-prawne/. Najczęściej pojawiają się w grach free-to-play, co oznacza, że gracz nie ponosi żadnych kosztów przy pobraniu gry (pierwszego uruchomienia gry), a jedynie koszt zakupu wirtualnych produktów online w trakcie gry w darmowe gry. Jednym z częstych sposobów promowania dodatkowych zakupów jest sztuczne utrudnianie gry. Z początku łatwa, szybka i przyjemna – z czasem staje się powolna i trudna. Jednocześnie gracz jest regularnie bombardowany wyskakującymi na ekranie informacjami zachwalającymi mikropłatności, które rozwiążą narastające problemy w rozgrywce.

Użytkownik przed pobraniem gry jest bardzo często zmuszony do założenia konta, nawet jeśli gra jest darmowa. Dokonuje przy tym wyboru metody płatności np. karta kredytowa, czy BLIK. Przedmiotem ewentualnego późniejszego zakupu jest zwykle wirtualna waluta, którą użytkownik może wydać (wydawania pieniędzy na wirtualną walutę w ramach systemu mikropłatności w grach takich jak np. League of Legends czy innych niektórych grach jak te z serii Star Wars czy Counter Strike, co może przynosić spore zyski od dokonania zakupu) na określone dobra dostępne w gra komputerowa na potrzeby elementów gry, najcześciej w ramach trybu multiplayer. Co istotne – wirtualnej waluty nie należy mylić z pieniądzem elektronicznym czy też kryptowalutą.

Kolejnym, interesującym wirtualnym dobrem, jakie może zakupić gracz są dodatki DLC (Downloadable Content), czyli produkty stanowiące rozszerzenia gier np. nowe wyposażenie, mapy, czy pakiety misji do gier free czy programów komputerowych w rozumieniu prawa autorskiego.

Aktualnie można wyróżnić 4 zasadnicze modele monetyzacji występujące w grach komputerowych, są to:

· Buy to play (kup by grać)

· Free to play (darmowy dostęp)

· Pay to play (płać by grać – subskrypcja)

· Pay to win (płać by wygrać)

Buy to play

Model ten opiera się na jednorazowym zakupie bezterminowej licencji na korzystanie z danej gry komputerowej, dzięki której gracze mogą korzystać ze znacznej większości funkcjonalności jakie oferuje dany produkt.

W grach opierających się na tym systemie mogą występować mikropłatności, jednak zazwyczaj nie są one wymagane dla pełnego korzystania z treści przygotowanych przez twórców gry i zwykle sprowadzają się do kupowania zawartości wyłącznie urozmaicającej estetykę gry (np. grafiki zmieniające wygląd postaci), jednocześnie niewpływającej na samą rozgrywkę. Zasadnicza część dochodów twórców pochodzi w tym przypadku z ceny uzyskania licencji do korzystania z gry przez użytkownika.

Free to play

W ostatnich latach stał się jednym z popularniejszych modeli monetyzacji multiplayerowych gier komputerowych, wykorzystywanym w szczególności przez twórców gier mobilnych oraz gier typu MMOPRG (rozgrywka w czasie rzeczywistym, w której mogą uczestniczyć nawet setki tysięcy graczy). Niniejszy model (free to play) polega na darmowym dostępie do programu komputerowego, jakim jest gra, natomiast zyski twórców generowane są przez zaimplementowany do świata gry system mikropłatności.

Bardzo popularnym rozwiązaniem wśród twórców gier stało się generowanie wirtualnej waluty premium, za którą można kupować wskazane wyżej wirtualne dobra. Istotnymi cechami walut z uwagi na omawianą problematykę, jest to, że są one nabywane za prawdziwe pieniądze, często występują w systemie dualistycznym obok standardowych wirtualnych walut dostępnych dla graczy w zamian za osiągane przez nich wyniki w grze, oraz często podlegają wzajemnej konwersji po bardzo korzystnym kursie dla osób zamieniających walutę premium na zwykłą i skrajnie niekorzystną lub w ogóle wyłączoną konwersją w drugą stronę.

Często występującą formą mikropłatności jest również możliwość nabycia konta premium, które zazwyczaj umożliwia użytkownikom decydującym się na jego zakup korzystanie z różnych form płatnej zawartości gry, przez okres ograniczony czasem subskrypcji takiego konta.

Pay to win

Opiera się na darmowym dostępie do bazowej wersji gry, jednak zaimplementowanie w nim mikropłatności praktycznie uniemożliwiają normalną rozgrywkę poprzez stosowanie przez twórców gry tzw. paywalla, czyli skonstruowanie mechaniki gry w ten sposób, że wymusza ona korzystanie przez gracza z mikropłatności. Jeżeli użytkownik zdecyduje się na niekorzystanie z mikropłatności, zmuszony będzie do poświęcenia kilkukrotnie więcej czasu, aby osiągnąć wynik tożsamy z wynikiem graczy korzystających z płatnej zawartości, lub zwyczajnie nigdy nie będzie w stanie z nimi konkurować w ramach rywalizacji wewnątrz świata gry. W tym modelu, gra de facto toczy się wyłącznie między graczami poświęcającymi swoje realne środki finansowe na ten cel, przy jednoczesnej marginalizacji graczy, którzy na taki krok się nie zdecydowali.

Pay to play

Model subskrypcyjny do gier bazujących na tym systemie mają jedynie użytkownicy, którzy wykupili określony w czasie abonament, po którego upływie dostęp należy odnownić poprzez ponowne wykupienie. W grach tego typu również występuje system mikropłatności, jednak zazwyczaj nie jest on zbytnio inwazyjny i najczęściej sprowadza się jedynie do wprowadzania do gry zawartości o charakterze wyłącznie kosmetycznym, trzon dochodów twórców stanowią bowiem wpływy z opłacanych przez graczy subskrypcji.

Zastanawiając się nad tym, czym jest gra wideo z punktu widzenia prawa, a zwłaszcza prawa autorskiego, trzeba zauważyć, że składają się na nią takie elementy jak: kod źródłowy, kod wynikowy, grafika, animacje, fabuła, dźwięk i muzyka, scenariusz, logotyp. Z kolei na podstawie ustawy o prawach konsumenta gry wideo, niezależnie od tego, czy jest nabywana przez konsumenta na nośniku, czy też nabywany jest jedynie zdalny dostęp do niej, jest treścią cyfrową czyli danymi wytwarzaniu i dostarczanymi w postaci cyfrowej. Konsekwencją są liczne uprawnienia przysługujące konsumentowi w związki z nabyciem gry, a także obowiązki sprzedawcy gry.

Zwykle nie ma możliwości zawarcia umowy o przeniesienie praw autorskich, ponieważ przedmioty cyfrowe stanowią własność producenta, jako właściciela kodu źródłowego. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy developerzy dopuszczają możliwość autorskich modów do gry z zawartością tworzoną przez samych użytkowników.

Na przestrzeni ostatnich 15 lat, rynek gier komputerowych przeszedł radykalną zmianę sposobu monetyzacji swoich produktów, z uwagi na masowy wzrost liczby oraz wartości transakcji związanych, stał się przedmiotem zainteresowania wielu zorganizowanych grup przestępczych chcących ukryć przestępne pochodzenie swojego majątku.

Pranie pieniędzy za pośrednictwem gier komputerowych zazwyczaj bazuje na systemie tzw. microlaunderingu, czyli prania pieniędzy poprzez dokonywanie ogromnej liczby transakcji o stosunkowo niewielkiej wartości.

Przestępcy często tworzą nowe gry, które z założenia mają służyć, jako narzędzie do prania pieniędzy. Od kilku lat na rynku gamingowym można dostrzec trend polegający na wzroście popularności tzw. gier niezależnych, czyli takich, które są tworzone przez małe, kilkuosobowe studia deweloperskie, a niekiedy nawet przez pojedynczych twórców, niekorzystających ze wsparcia dużych, wyspecjalizowanych wydawnictw. Proces rozpoczyna się od stworzenia zazwyczaj bardzo prostej konstrukcyjnie gry, z dużą ilością wewnętrznych mikropłatności. Następnie osoba piorąca pieniądze zgłasza platformie dystrybucyjnej chęć sprzedaży swojego produktu za jej pośrednictwem. Po zawarciu umowy z dystrybutorem, gra jest udostępniania na platformie, zazwyczaj po znacznie zawyżonej cenie, nieodpowiadającej jakości oferowanego produktu. W momencie, gdy gra staje się dostępna na platformie dystrybucyjnej, osoba piorąca pieniądze zaczyna ją kupować od samego siebie, a także zaimplementowane w niej mikropłatności, wykorzystując stworzoną do tego celu siatkę fikcyjnych profilów użytkownika platformy oraz opłacając wszystkie transakcje za pośrednictwem rachunków bankowych założonych przez ,,słupy’’. Pieniądze pochodzące z dochodu z gry są wyprane i przestępcy mogą nimi swobodnie rozporządzać.