|
20 lipca 2021 | Ostatnio zmodyfikowano 23 grudnia, 2023 o 10:45 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Czym jest vesting?
W pierwszej kolejności warto zaznaczyć, że vesting nie został wprost uregulowany w żadnym z przepisów prawa polskiego. Swoje źródło ma w prawie zagranicznym i jest to swojego rodzaju mechanizm uwolnienia praw do udziałów. Można traktować go jako formę zabezpieczenia inwestorskiego lub motywacji, nagradzania sumiennych i zaangażowanych w działalność spółki pracowników.
Cel i definicja vestingu
Głównym celem zastosowania tej klauzuli jest optymalizacja realizacji przedsięwzięcia i zabezpieczenie najważniejszych, strategicznych interesów spółki. W skrócie można go zdefiniować jako okresowe objęcie partii udziałów lub akcji, rozłożone w czasie i zależne od spełnienia pewnych, określonych warunków.
Zabezpieczenie inwestorskie w umowie vestingowej
W kwestii zabezpieczenia inwestorskiego vesting rozumiany jest jako dojście do uzyskania pakietu udziałów przez założyciela po pewnym czasie, gdy zostaną spełnione określone warunki. Najczęściej takim warunkiem jest przepracowanie odpowiedniego czasu lub spełnienie pewnych obowiązków na rzecz spółki. Ma za zadanie zabezpieczenie inwestora przed odejściem założyciela lub sposób na pozyskanie nowego, kluczowego wspólnika.
Nic w tym dziwnego, gdyż odejście założyciela, który najczęściej jest głównym zarządzającym projektem może wiązać się ze znacznymi stratami finansowymi inwestora. Jeśli więc założyciel będzie chciał odejść przed upływem uzgodnionego czasu, wówczas będzie musiał oddać swój pakiet akcji.
Vesting po polsku
W polskich realiach prawnych najczęściej spotykanym rozwiązaniem, które pozwala na realizację vestingu jest stopniowa emisja udziałów lub akcji poprzez podwyższenie kapitału zakładowego spółki i obejmowanie nowo wyemitowanych akcji przez uprawnionego. Procedura może wymagać objęcia udziałów przez aktualnych wspólników, a następnie zaproponowanie ich beneficjentowi. Istnieje również możliwość sprzedaży istniejących udziałów na rzecz pracownika lub założyciela lecz taka sytuacja zdarza się zdecydowanie rzadziej.
Umowa vestingu
W praktyce wprowadzenie vestingu do spółki wymaga bardzo precyzyjnych postanowień umownych. Ustanowiony jest tzw. klauzulami inwestorskimi w obrębie umów o pracę lub kontraktów menadżerskich albo całkowicie odrębną umową inwestycyjną.
Najważniejsze elementy umowy vestingowej
● Stronami umowy są spółka (zarząd spółki lub osoby upoważnione) albo wszyscy wspólnicy i beneficjent – jeśli do umowy staną wszyscy wspólnicy pozwoli to uniknąć komplikacji możliwych na etapie przejmowania udziałów i zrzeczenia się przywilejów wspólników na rzecz beneficjenta;
● Oświadczenia wspólników o zrzeczeniu się pierwszeństwa nabycia udziałów;
● Precyzyjne warunki jakie musi spełnić beneficjent aby móc objąć udziały;
● Konieczność wskazania ceny udziałów i harmonogramu ich objęcia – nominalna wartość udziałów może być różna w chwili zawarcia umowy i w dniu objęcia udziałów przez beneficjenta;
● Inne klauzule zabezpieczające
Klauzule zabezpieczające w umowie vestingowej
Aby klauzula lub umowa była skuteczna i zabezpieczała interesy obu stron umowy powinna regulować termin podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału, a także terminy, w których zarząd zawnioskuje do KRS o zmianę udziałów i wspólników.
Ponadto z powodów opisanych powyżej wskazanym jest aby do umowy załączona była zgoda walnego zgromadzenia na zbycie udziałów i ewentualne oświadczenie wspólników o zrzeczeniu się prawa pierwszeństwa.
Jako, że umowa vestingu jest de facto zwykłą umową zobowiązującą, warto aby znalazły się w niej zapisy o karach umownych w razie jej niewykonania.
Osoba uprawniona do otrzymania udziałów winna pamiętać o dokładnym przeanalizowaniu zapisów umownych, gdyż to w jej interesie jest, żeby umowa została jak najbardziej precyzyjnie opisana.
Reverse vesting – czym różni się od vestingu?
Oprócz klasycznego vestingu, częściej w polskim obrocie gospodarczym można spotkać reverse vesting.
Cel i definicja odwróconego vestingu
Odwrócony vesting polega na tym, że beneficjent od początku posiada całą, ustaloną pulę udziałów lub akcji, lecz w umowie zobowiązuje się do odsprzedaży całości lub części udziałów pozostałym wspólnikom, najczęściej za symboliczną kwotę, w razie odejścia z firmy przed określonym w umowie czasem lub w razie niewystąpienia innych warunków, które powinny się ziścić. Oparta jest ona więc na negatywnych przesłankach i polega na stopniowej utracie udziałów w przypadku ich wystąpienia.
Cel odwróconego vestingu jest w zasadzie tożsamy i polega na zabezpieczeniu nagłego odejścia wspólników zarządzających lub wyprowadzenia znacznych udziałów poza wspólników, założycieli i inwestora. Taka sytuacja może diametralnie zmienić rozwój spółki i skutecznie utrudnić pozyskiwanie kolejnych funduszy na rozwój.
Różnice
Różnica między obiema wersjami vestingu jest taka, że za pomocą umowy vestingu beneficjent nabywa wyłącznie prawo do udziałów, które najprawdopodobniej nie zostały jeszcze wyemitowane. Oparta jest na obietnicy przekazania udziałów po spełnieniu warunków.
Odwrócony vesting natomiast od samego początku przekazuje istniejące już udziały, wspólnik jest ich właścicielem, a umowa reguluje sytuacje, w których konieczna będzie ich sprzedaż jeśli spełnione zostaną negatywne przesłanki.
Reverse vesting: cechy szczególne
● Objęcie już istniejących udziałów “od razu”;
● Klauzula zobowiązująca do odsprzedaży na rzecz wspólników za symboliczną kwotę w precyzyjnie wskazanych przypadkach;
● Warunkiem wywiązania się z umowy reverse vestingu jest wykonanie konkretnych zobowiązań lub praca na rzecz spółki przez wyznaczony czas.
Vesting pracowniczy – korzyści dla start up’ów
Start up’y często na początku funkcjonowania nie mogą zbyt wiele zaproponować swoim pracownikom, a spółce zależy na pozyskaniu jak najbardziej wykwalifikowanych i doświadczonych osób. Naprzeciw konieczności zachęcenia bonusami pracowników wychodzi vesting pracowniczy.
Vesting pracowniczy jest sposobem na zmotywowanie i docenienie pracowników spółki. Oczywistym jest, że osoba zatrudniona chce być częścią firmy, utożsamia się z nią, a także chce być zadowolona z miejsca i warunków pracy.
Vesting pracowniczy: kogo dotyczy?
Rozwiązanie vestingu w stosunku do pracowników najczęściej dotyczy osób dzierżących wysokie stanowiska menadżerskie i zarządzające. W modelu tym pracownik w umowie o pracę lub odrębnej umowie vestingu otrzymuje możliwość nabycia pakietu udziałów, na przykład co roku. Umowa vestingu będzie wyglądała podobnie jak w przypadku wspólników i założycieli. Udziały te będą przekazywane co jakiś czas, określony w umowie, a nabycie całego pakietu nastąpi po wskazanym terminie. Warunkiem najczęściej jest konieczność związania pracownika z firmą na okres kilku lat, w innym przypadku udziały mogą zostać sprzedane na rzecz wspólników albo automatycznie lub przymusowo umorzone.
Umowa vestingowa – podsumowanie
Klauzula vestingu to rozwiązanie, które pojawia się w spółkach kapitałowych prędzej lub później, w zależności od tego jak radzi sobie firma. Aby umowa objęcia udziałów była skuteczna i odpowiednio zabezpieczała interes stron należy skupić się na precyzyjnych opisach założeń i katalogu warunków, które należy spełnić aby umowa była wiążąca. Ponadto beneficjent powinien bardzo dokładnie przeczytać warunki umowy i sprawdzić czy posiada ona zabezpieczenia, które faktycznie doprowadzą do objęcia udziałów po określonym czasie.
FAQ
Vesting jako taki nie ma swojej regulacji w jednej polskiej ustawie. Jest to mechanizm zapożyczony z anglosaskiego systemu prawnego, aczkolwiek w przypadku polskich umów, podstawy dla wprowadzenia vestingu można siędopatrywać w ogólnej zasadzie swobody umów uregulowanej w kodeksie cywilnym.
Vesting może zostać zastosowany w wielu kategoriach podmiotów- są to zwłaszcza start-upy, czy po ostatnich nowelizacjach vesting może znaleźć swoje zastosowanie np. w prostych spółkach akcyjnych. Jak sygnalizowaliśmy w treści artykułu, może być to także ciekawa opcja na dodatkowy benefit pracowniczy, czy premię dla kadry zarządzającej.
Wprowadzenie tego mechanizmu jako dodatkowego zabezpieczenia umowy np. dla spółki czy start-upu może nie być łatwe. Wynika to m.in. z tego, że vesting nie ma osobnej regulacji prawnej. Stosując ten mechanizm, aby skutecznie zabezpieczyć podmiot, trzeba dokonaćanalizy orzecznictwa i doktryny. Dla profesjonalnego pełnomocnika jednak wprowadzenie vestingu nie powinno powodować nadmiernych problemów.
Zaufali nam:
