|
28 marca 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 11:55 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Ogólna charakterystyka umów o unikaniu podwójnego opodatkowania
Aby uniknąć sytuacji, w której dana osoba byłaby zobowiązania do uiszczenia podatku w dwóch krajach, państwa zawierają ze sobą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy UPO regulują, że dany dochód podlega bądź może podlegać opodatkowaniu tylko w jednym z umawiających się państw. W przypadku zawarcia postanowienia drugie państwo nie ma prawa do opodatkowania tego dochodu.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są międzynarodowymi, dwustronnymi umowami, regulującymi zasady opodatkowania dochodów osiąganych przez swoich rezydentów w taki sposób, by nie doszło do podwójnego opodatkowania.
Zgodnie z postanowieniami Konstytucji umowy międzynarodowe mają pierwszeństwo przed przepisami krajowymi tj. ustawami, rozporządzeniami. Jeśli przepisy krajowe, np. ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych byłyby sprzeczne z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania to zastosowanie znajdą postanowienia umowne.
Przedmiotem umów zawartych przez Polskę jest podatek od dochodu lub podatek od dochodu i majątku, pobierany na rzecz jednego z państw, będącego stroną umowy. Do przedmiotowego zakresu można zaliczyć również obciążenia pobierane na rzecz jednostek terytorialnych lub władz lokalnych. Zgodnie z D. Handor „umowy obejmują zarówno podatki pobierane bezpośrednio, daniny pobierane u źródła, podatki wyrównawcze, dopłaty do podatków bądź podatki uzupełniające. Jedynym wymogiem, który został określony w umowach jest to, aby podatek miał charakter obciążenia dochodowego lub majątkowego”.
Warunki skorzystania z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
Warunkiem skorzystania z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowanie jest posiadanie ważnego certyfikatu rezydencji podatkowej. Zgodnie z art. 4a pkt. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 5a pkt. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika. O wydanie certyfikatu mogą wnioskować osoby fizyczne i przedsiębiorcy, którzy uzyskują dochody zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Certyfikat rezydencji podatkowej określa, w jakim kraju dana osoba podlega obowiązkowi podatkowemu. Certyfikat wskazuje również stałe miejsce zamieszkania lub siedzibę przedsiębiorstwa.
Cel i korzyści zawierania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania
Podstawowym celem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest eliminacja międzynarodowego podwójnego opodatkowania, które polega na nałożeniu porównywalnych podatków z tego samego tytułu i za ten sam okres w dwóch państwach na tego samego podatnika. Regulacje umowne umożliwiają ustalenie właściwej rezydencji podatkowej oraz uprawniają państwo, będące źródłem dochodów nierezydenta do opodatkowania wskazanych kategorii dochodu.
Dzięki umowom może dojść do następujących rozwiązań:
- W przypadku osoby zatrudnionej, państwo, w którym dana osoba pracuje, jest uprawnione do opodatkowania dochodów uzyskanych na jego terytorium.
- W przypadku osób samozatrudnionych, zarejestrowanych w państwie zamieszkania i świadczących usługi za granicą – obciążenie podatkowe następuje na rzecz państwa, w którym świadczą usługi, jeśli jednocześnie w tym kraju znajduje się placówka bądź zakład.
Metody unikania płacenia podwójnego podatku – co oferuje umowa?
Modelowa Konwencja, czyli Model Tax Convention on Income and on Capital, OECD umożliwiła państwom członkowskim swobodę wyboru metody eliminacji podwójnego opodatkowania. Z analizy umów międzynarodowych wynika, że prym wiodą dwie metody: metoda wyłączenia oraz metoda odliczenia. Metoda wyłączenia dotyczy dochodu, natomiast metoda odliczenia dotyczy podatku.
Metoda wyłączenia pełnego
Metoda wyłączenia pełnego polega na tym, że dochody uzyskiwane w jednym państwie nie mają żadnego wpływu na sposób opodatkowania oraz wielkość podatku płaconego w drugim państwie.
Metoda odliczenia pełnego
Metoda odliczenia pełnego polega na odliczeniu od zobowiązania podatkowego całości podatku zapłaconego za granicą.
Metoda wyłączenia z progresją
Zgodnie z tą metodą strony umowy rezygnują z opodatkowania dochodu, który został już opodatkowany w innym państwie. Zgodnie z tą metodą dochód pracownika osiągnięty w Niemczech zostaje wyłączony z opodatkowania w Polsce. Metoda wyłączenia z progresją znajduje się w umowie z Niemcami czy Wielką Brytanią.
Metoda odliczenia proporcjonalnego
Metoda odliczenia proporcjonalnego polega na odliczeniu kwoty podatku zapłaconego za granicą, w momencie rozliczenia rocznego w Polsce od podatku należnego w Polsce. Zgodnie z T. Krywan „odliczany podatek nie może jednak przekroczyć części podatku należnego w państwie rezydencji, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie niebędącym państwem rezydencji”. Metodę stosuje się w umowach zawartych z Belgią oraz Holandią.
Rodzaje dochodu regulowane umową o unikaniu podwójnego opodatkowania
Każda umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania osobno reguluje źródła dochodów. Przykładowo można wyróżnić dochód z dywidendy, odsetek, wynagrodzenia dyrektorów, artystów i sportowców, emerytur, wynagrodzeń pracowników, świadczeń studentów.
Podwójna rezydencja – czy stanowi problem?
W przypadku osiągania dochodów w dwóch państwach, może dojść do sytuacji, że zarówno jedno, jak i drugie państwo uzna daną osobę fizyczną bądź prawną za ich rezydenta podatkowego.
Zagraniczny kontrahent, w świetle polskich przepisów podatkowych może zostać uznany za polskiego rezydenta mającego miejsce zamieszkania w Polsce. Podatnicy, będący polskimi rezydentami podatkowymi, którzy jednocześnie uzyskują dochody zza granicy mają obowiązek rozliczenia podatku w Polsce.
Według art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za rezydenta podatkowego uznaje się osobę fizyczną, mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP. Miejsce zamieszkania na terytorium RP, według powyższej ustawy, następuje w przypadku, gdy osoba fizyczna spełni jedną z dwóch przesłanek:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Zgodnie z wyrokiem WSA w Łodzi z dnia 5 października 2017 roku ośrodek interesów życiowych powinno interpretować się w następujący sposób: „Oceniając, w którym z państw znajduje się centrum życiowych i zawodowych interesów osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności gospodarczej i miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem”.
W przypadku osób fizycznych, niebędących rezydentami podatkowymi w Polsce, podlegają one obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terytorium RP.
Uregulowania dotyczące rezydencji podatkowej osób prawnych brzmią podobnie. Według art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnik, jeżeli ma siedzibę lub zarząd na terytorium RP, podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. O zarządzie na terytorium RP można mówić w sytuacji, gdy na terytorium Polski bieżące sprawy podatnika są prowadzone w sposób zorganizowany i ciągły. Zgodnie z art. 3 pkt. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych „podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”
Q&A – Pytania i odpowiedzi
Nie. Zakres przedmiotowy umów wyznacza Modelowa Konwencja. Zgodnie z art. 1 Konwencji termin „osoba” oznacza osobę fizyczną, spółkę oraz każde inne zrzeszenie osób. Natomiast „spółka” w ww. Konwencji oznacza „każdą osobę prawną lub każdą inną jednostkę, którą dla celów podatkowych traktuje się jak osobę prawną. Według polskiego prawa pod pojęciem spółek rozumie się wszystkie podmioty, będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.
Polska zawarła umowę z m.in. Austrią, Belgią, Bułgarią, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Francją, Niemcami. Pełny wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zaufali nam:
