Ryczałt ewidencjonowany od przychodów stanowi uproszczoną formę opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej. Zazwyczaj ta forma opodatkowania wybierana jest przez przedsiębiorców nieponoszących dużych kosztów z tytułu prowadzonej działalności. 2022 rok oraz przepisy tzw. „Polskiego Ładu” wprowadziły wiele zmian. Zmiany te nie ominęły także kwestii ryczałtu. Na czym one polegają oraz dla kogo okazały się korzystne?
Opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym
Wybór formy opodatkowania jest jedną z najważniejszych decyzji podejmowanych przez przedsiębiorstwa oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Zmiany wprowadzone przez Polski Ład sprawiły, że przedsiębiorcy ponownie zastanawiają się nad decyzją odnośnie do wyboru formy opodatkowania. Jedno jest pewne – idealnego sposobu nie ma i każdy posiada swoje wady i zalety, które nie będą jednakowe dla każdego.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (zwany potocznie także „ryczałtem ewidencjonowanym”) to forma, która jest najkorzystniejsza dla wielu firm jednoosobowych. Podstawą prawną jego funkcjonowania jest ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz. U. z 2021. Poz. 1993 z późn. zm.). Wedle ustawy, forma opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych dostępna jest dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osiągających przychody z tzw. „najmu prywatnego” (przychody określone w art. 10. Ust. 1 pkt. 6 ustawy o PIT) oraz przychody ze sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym.
Ryczałt ewidencjonowany to jedna z najwygodniejszych form opodatkowania działalności gospodarczej, gdyż oblicza się go od przychodów, a nie od dochodów. W dużym stopniu upraszcza to sprawy księgowe oraz w wielu przypadkach okazuje się korzystne. Taka forma opodatkowania ma jednak pewne wady – nie daje możliwości „wrzucania w koszty” firmowych wydatków, które mogłyby obniżyć podstawę wymiaru podatku dochodowego. Nie jest to zatem forma korzystna dla większych przedsiębiorców ponoszących wysokie koszty prowadzenia działalności (takie jak chociażby zatrudnianie pracowników). Same stawki ryczałtu zalezą od rodzaju prowadzonej działalności i mogą wahać się od 2% do nawet 17%. Niższa, niż w przypadku innych form opodatkowania, może okazać się składka zdrowotna. W 2022 roku, w zależności od przychodów, wyniesie:
– 335,94 zł miesięcznie przy przychodach rocznych do 60 tys. zł.;
– 559,89 miesięcznie przy przychodach rocznych 60 000 – 300 000 zł.;
– 1007,81 zł miesięcznie przy przychodach rocznych powyżej 300 000 zł.
Pewnym problemem związanym ze składką zdrowotną jest obowiązek jej wyrównania na koniec roku – jeżeli przedsiębiorca płacił miesięcznie stawkę najniższą (335,94 zł), a w rozliczeniu rocznym okazało się, że przekroczył limit 60 000 zł dochodu, to będzie musiał uregulować zaistniałą niedopłatę. Pośród minusów ryczałtu ewidencjonowanego wymienić należy brak możliwości skorzystania z niektórych ulg podatkowych (m.in. ulgi na dziecko), w tym ulg Polskiego Ładu: ryczałtowcom nie przysługuje kwota wolna od podatku oraz ulga dla klasy średniej. Należy też podkreślić, że z tej formy rozliczenia nie mogą korzystać przedsiębiorcy, których firma generuje przychody wyższe niż 2 mln euro rocznie.
Jakiemu przedsiębiorcy opłaca się ryczałtowa forma opodatkowania i dlaczego? Kwestię tę omówić można na przykładzie podanym przez Ministerstwo Finansów. Przykładowym przedsiębiorcą, prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą jest tu informatyk, zarabiający rocznie 250 tys. złotych. W przypadku rozliczenia na podstawie ryczałtu ewidencjonowanego (12%), przedsiębiorca ten zapłaci około 6700 złotych składki zdrowotnej rocznie (559,89 za miesiąc), a sam roczny podatek wyniesie ok. 28 400 złotych. Jeśli ten sam przedsiębiorca rozliczałby się na podstawie podatku liniowego, to za samą składkę zdrowotną zapłaciłby rocznie ponad 10 tys. złotych, a za sam podatek – ponad 42 tys. złotych. Również skala podatkowa okazałaby się mniej korzystna: Informatyk przekroczyłby drugi próg podatkowy (w związku z czym utracił ulgę dla klasy średniej) i zapłacił ponad 20 tys. złotych składki zdrowotnej praz ponad 44 tys. złotych podatku.
Dotychczasowe i obecne stawki ryczałtu ewidencjonowanego
Polski Ład wprowadził zmiany w stawkach ryczałtu ewidencjonowanego. Przykładowe porównanie stawek z 2021 roku oraz tych obowiązujących w roku 2022 przedstawia poniższa tabela:
|
Stawka |
2021 |
2022 |
|
17% |
przychody osiągane w zakresie wolnych zawodów, rozumianych jako wolny zawód oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, psychologów, fizjoterapeutów, tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych, rzeczników patentowych, oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, z tym że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu |
przychody osiągane w zakresie wolnych zawodów rozumianych, jako wolny zawód oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych oraz rzeczników patentowych, z tym że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu |
|
15% |
Od przychodów:
– pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line, – pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1), – pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2), – oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line,
|
Od przychodów:
|
|
14% |
————————————————————– |
przychody ze świadczenia usług: a) w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86), b) architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71), c) w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1) |
|
12% |
——————————————————— |
przychody ze świadczenia usług:
– pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line, – pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1), – pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2), – oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line,
|
|
10% |
przychody ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 68.10.1) |
————————————————— |
|
8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł |
|
|
|
przychody z tytułu świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem (PKWiU dział 87), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów |
przychody z tytułu świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem (PKWiU dział 87) |
|
|
8,5% |
|
|
|
przychody ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów |
przychody ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85) |
|
|
5,5% |
|
|
|
3,0% |
Przychody”
|
|
|
2,0% |
przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1d ustawy o ryczałcie, tj. przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów |
|
Zmiany w Polskim Ładzie
Polski Ład wprowadził w 2022 roku liczne zmiany w ustawach podatkowych, które dotyczą także rozliczeń na podstawie ryczałtu ewidencjonowanego. Pierwsze zmiany dotyczą składki zdrowotnej. Po pierwsze, od 2022 roku nie podlega już ona odliczeniu od podatku, choć wciąż możliwe jest odliczenie straty podatkowej z lat ubiegłych w celu obniżenia zryczałtowanego podatku dochodowego. Po drugie należy pamiętać, że do ustalenia składki zdrowotnej na rok 2022 dla wszystkich trzech progów przychodów w ryczałcie (wspomniane wyżej) należy użyć przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za czwarty kwartał 2021 (co stanowi kwotę 6221,04 złotych).
Inną – i prawdopodobnie najbardziej istotną zmianą – jest wyłączenie niektórych profesji z definicji tzw. „wolnego zawodu”. Mowa tu chociażby o zawodach zaliczanych to opieki zdrowotnej, architektach, inżynierach budownictwa, rzeczoznawcach budowlanych oraz nauczycielach, którzy świadczyli usługi edukacyjne polegające na udzielaniu lekcji na godziny. Szczegółową rozpiskę ukazuje poniższa tabela:
|
„Wolne zawody” określone w ustawie o ryczałcie – zmiany |
|
|
Do końca 2021 roku |
Od 2022 roku |
|
Pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez: |
|
|
m.in. przedstawicieli zawodów medycznych (lekarze, lekarze dentyści, technicy dentystyczni, felczerzy, położne, pielęgniarki, fizjoterapeuci) oraz psychologów. |
X |
|
radców prawnych, adwokatów, notariuszy oraz tłumaczy |
|
|
rzeczoznawców budowlanych, inżynierów budownictwa oraz architektów |
X |
|
przedstawicieli profesji związanych z księgowością, finansami i ubezpieczeniami (m.in. biegli rewidenci, księgowi, doradcy podatkowi, doradcy restrukturyzacyjni, agenci ubezpieczeniowi, brokerzy reasekuracyjni oraz brokerzy ubezpieczeniowi) |
|
|
nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny |
X |
|
Niemniej jednak osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się realizowanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zleceń, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. |
|
Zmiana określenia „wolnego zawodu” ma swoje skutki. Profesje wyłączone z tej definicji objęte zostały zmianą stawek w ryczałcie. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 1 ustawy o ryczałcie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 17%, jeżeli dany podatnik osiąga go właśnie z tytułu wykonywania wolnego zawodu (stawka 17% podatku nie zmieniła się względem roku poprzedniego). Jednakże, profesje wyłączone od 2022 roku z definicji „wolnego zawodu” zostały objęte niższą – a przez to bardziej korzystną – stawką.
Można, zatem stwierdzić, że na zmianach w zakresie ryczałtu ewidencjonowanego, wprowadzonych przez Polski Ład, skorzystają m.in. osoby świadczące usługi w zakresie opieki zdrowotnej (od 2022 roku są one opodatkowane zryczałtowaną stawką 14% – zamiast 17%), architekci, inżynierowie oraz osoby świadczące usługi badań i technicznych analiz (od 2022 roku 14% stawka opodatkowania – zamiast wcześniejszych 17%) oraz nauczyciele (od 2022 roku objęci są stawką 8,5% za świadczenie usług edukacyjnych).
Warto podkreślić, że w 2022 roku stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą: 2%, 3%, 5,5%, 8,%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%, 17% oraz zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.
Pytania i odpowiedzi
Zaufali nam:
