|
13 lutego 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 14:12 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Faktoring- czym jest?
Jedną z możliwości, która może pomóc w windykacji należności w firmie, jest umowa faktoringu. Jest to umowa nienazwana, co oznacza, że nie została jednoznacznie uregulowana w kodeksie cywilnym (kodeks cywilny nie zawiera przepisów szczególnych dla tej umowy tak jak np. dla umowy o dzieła czy umowy zlecenie). Podstawą zawierania umowy faktoringu jest zatem ogólna zasada swobody umów.
Przyjmuje się, za definicją określoną w przepisach prawa międzynarodowego, że przedmiotem umowy faktoringu jest przeniesienie przez faktoranta na faktora wierzytelności wynikających z umów. W dużym uproszczeniu, jeżeli kontrahent przedsiębiorcy wymaga wystawienia faktury z odroczonym terminem płatności (o 30, 60 czy nawet 90 dni), to możliwe jest „sprzedanie ” takiej faktury w ramach faktoringu. Dzięki temu procesowi możliwe jest uzyskanie płatności za fakturę znacznie szybciej, bez konieczności późniejszej windykacji kontrahenta.
Warto wskazać, że zazwyczaj faktoring odbywa się w stosunku do faktur nieprzeterminowanych. Faktoringu w tym zakresie nie powinno się utożsamiać czy mylić z cesją wierzytelności.
Praktyczne zastosowanie faktoringu w firmie
Niektórzy duży przedsiębiorcy, mający pozycję dominującą w relacjach z dostawcami, narzucają odroczone terminy płatności. Negatywny wpływ odroczonych płatności na kondycję finansową firmy jest w zasadzie oczywisty- przez określony czas (miesiąc, dwa, czy nawet więcej) dostawca nie otrzyma swojego wynagrodzenia. Oznacza to, że będzie musiał sfinansować koszty działania swojej firmy z innych środków (np. z innych kontraktów). Często z uwagi na odroczone terminy płatności i braki w płatnościach należności bieżących (np. z krótkimi terminami płatności) płynność finansowa przedsiębiorców jest czasowo znacznie zaburzona.
Procedura faktoringu umożliwia uzyskanie środków znacznie szybciej, nawet w ciągu kilku dni. Przyjrzyjmy się, jak wyglądają zalety i wady faktoringu.
Zalety faktoringu
Główną zaletą faktoringu jest możliwość szybkiego pozyskania środków z faktur, które kontrahent najprawdopodobniej ureguluje w późniejszym terminie. Umożliwia to utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstwa na dobrym poziomie.
Po drugie, w przypadku procedury faktoringu co do zasady nie ma konieczności przechodzenia przez skomplikowaną procedurę weryfikacji kontrahenta i badania jego zdolności kredytowej. W niektórych przypadkach wcześniejsze uzyskanie środków z faktury możliwe jest wyłącznie po podpisaniu dokumentu cesji wierzytelności.
Trzecią zaletą faktoringu jest brak konieczności windykacji, a w niektórych przypadkach (w tzw. faktoringu pełnym), całkowite pozbycie się ryzyka związanego z brakiem wypłacalności kontrahenta.
Nie można także zapominać, że faktoring to nie tylko sama sprzedaż faktur, ale także możliwość skorzystania z wielu usług dodatkowych- np. badania kondycji finansowej kontrahenta czy monitoringu należności w firmie.
Wady faktoringu
Faktoring wiąże się jednak z określonymi kosztami. Oprócz opłat administracyjnych związanych z obsługą sprzedaży danej faktury należy pamiętać, że faktor w zasadzie prawie nigdy nie przekaże faktorantowi pełnej kwoty faktury. Cena nabycia faktury będzie niższa niż jej pierwotna wartość. W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że jest to wynagrodzenie faktora za podjęte ryzyko windykacji klienta. Warto wskazać, że rozbieżności między wartością faktury a wypłaconą przez faktora kwotą mogą sięgać nawet kilkudziesięciu procent.
Ponadto nie można zapominać, że faktoring może pogorszyć relacje z kontrahentami, w razie opóźnień bowiem są oni windykowani przez faktora, który co do zasady przeprowadza agresywniejszą windykację niż kontrahent pierwotny.
Faktoring także nie będzie mógł być zastosowany w każdych okolicznościach, a samaumowa faktoringu może także zawierać wiele postanowień niekorzystnych. Aby faktoring był w pełni skuteczny i korzystny dla przedsiębiorcy, warto przed podjęciem finalnej decyzji o sprzedaży faktury skorzystać z pomocy prawnej.
Kiedy faktoring nie będzie możliwy?
Co do zasady w obrocie prawnym istnieje wiele rodzajów faktoringu, ale tak jak sygnalizowaliśmy powyżej, nie zawsze można zastosować tę procedurę. Przede wszystkim faktoringu nie będzie można zastosować w przypadku, gdy umowa z kontrahentem zawiera zakaz cesji wierzytelności. Faktoring zazwyczaj polega na otrzymaniu zapłaty za fakturę w zamian za cesję praw wynikających z tej faktury. Jeżeli umowa uniemożliwia dokonywanie cesji wierzytelności, to konieczne jest uzyskanie indywidualnej zgody wierzyciela na faktoring. Faktoring tradycyjny, gdy w umowie istnieje zakaz cesji, bez zgody wierzyciela nie jest możliwy (pomijamy tutaj kwestię tzw. faktoringu cichego, który może powodować dodatkowe komplikacje prawne).
Ponadto znacznie utrudniony, o ile nie niemożliwy może być faktoring w przypadku faktur po terminie wymagalności. Takie faktury, klasyfikowane zazwyczaj jako długi, można raczej zbyć w drodze sprzedaży wierzytelności, a nie faktoringu.
Problematyczny może być również faktoring w przypadku faktur kontrahentów będących w restrukturyzacji czy upadłości. Zapłata za te wierzytelności może być bardzo zagrożona i bardzo prawdopodobne jest, że wierzyciel nie otrzyma całości kwoty z danej wierzytelności. Firmy zajmujące się faktoringiem są tego świadome i uzyskanie wcześniejszej zapłaty za faktury wystawione niewypłacalnej firmie może być niemożliwe.
Potencjalne problemy związane z faktoringiem
O ile faktoring zazwyczaj jest dobrym pomysłem, o tyle może on również w niektórych sytuacjach powodować określone problemy. Wyróżniliśmy dwie możliwe sytuacje: brak zapłaty ze strony kontrahenta w związku z faktoringiem oraz brak zapłaty ze strony faktora.
Odmowa zapłaty za fakturę przez kontrahenta
Kontrahent zazwyczaj musi być poinformowany o fakcie faktoringu. Kontrahenci, mając świadomość, że ich bezpośredni partner biznesowy nie poniesie szkody w związku z brakiem płatności (bo sprzedał fakturę do innego podmiotu z branży finansowej), mogą celowo nie płacić za faktury objęte procedurą faktoringu. Może to wynikać z faktu, że faktor skupujący należności jest anonimowym funduszem, którego windykację można opóźniać. Może to również wynikać z celowej (i nieuczciwej) chęci narażenia kontrahenta na dodatkowe koszty faktoringu. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku faktoring może powodować poważne problemy w relacjach z kontrahentami.
Odmowa zapłaty za fakturę przez faktora
Warto nadmienić, że problemy mogą pojawić się również ze strony faktora. Zazwyczaj faktoring wiąże się z koniecznością akceptacji regulaminów i procedur przyjętych przez faktora. Zwłaszcza w sytuacji faktur z krótkim terminem płatności lub od kontrahentów ze złą historią finansową (np. z wpisami egzekucji do KRS lub dot. takich, które są w stanie upadłości czy restrukturyzacji) faktor może odmówić zapłaty i transakcja sprzedaży faktury nie dojdzie do skutku.
Drugim przykładem możliwych problemów jest ewentualna niewypłacalność faktora. Jest to co prawda mało prawdopodobne (faktorami są zazwyczaj duże podmioty z branży finansowej), aczkolwiek teoretycznie nie można takiej okoliczności wykluczyć, zwłaszcza gdy po stronie faktora występuje podmiot działający w branży od niedawna.
Podsumowanie
W dobie kryzysu i generalnie słabej moralności płatniczej kontrahentów w obrocie gospodarczym w Polsce faktoring może być ciekawym rozwiązaniem na zachowanie płynności finansowej w firmie. Zazwyczaj faktoring nie będzie jednak remedium na wszystkie problemy finansowe, w związku z czym zwłaszcza przed skorzystaniem z takiej usługi warto zasięgnąć porady prawnej.
Pytania i odpowiedzi
Jak sygnalizowaliśmy w tekście, faktoring odbywa się co do zasady w odniesieniu do faktur, których termin zapłaty jeszcze nie upłynął. Windykacja natomiast odbywa się w odniesieniu do faktur przeterminowanych. Faktoring zatem nie będzie zastępował windykacji, którą można powierzyć kancelarii prawnej.
Faktorem może zostać każdy podmiot działający w branży finansowej, który ma możliwość do wykupowania wierzytelności od przedsiębiorstw, które nie radzą sobie ze ściąganiem wierzytelności od nieuczciwych kontrahentów. Często są to banki i ich spółki zależne. Przepisy jednak póki co nie zawierają wymogów szczególnych w zakresie tego, kto może być faktorem.
Co do zasady – tak. Co więcej, faktor może nie tylko wstępnie odmówić finansowania wierzytelności, ale także zazwyczaj umowy faktoringu zawierają postanowienia pozwalające na cofnięcie finansowania co do wierzytelności już sfinansowanej. Wszystko zależy jednak od konkretnego przypadku i postanowień zawartej umowy faktoringu.
Zaufali nam:
