|
31 października 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 12 grudnia, 2023 o 16:00 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Muzyka a prawo autorskie
Utworem w świetle Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509) jest: „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”.
Pod tak szeroką definicją mieści się oczywiście również utwór muzyczny. To z kolei oznacza, że jej twórcy do swoich piosenek, co do zasady, mają wszelkie prawa osobiste i majątkowe. Wielu z nich decyduje się przy tym na udzielanie odpłatnych licencji, które pozwalać mogą na legalne z nich korzystanie i to nawet jeśli chodzi o używanie krótkich fragmentów muzycznych. Stworzona odrębna kolekcja nagrań w takim celu i jeśli chodzi o autorskie prawa majątkowe, czy bibliotekę dedykowaną tworzeniu treści w ramach komercyjnej licencji TikToka poprzez konta użytkowników biznesowych np. na potrzeby tworzenia remiksów.
Jak legalnie korzystać z muzyki na Instagramie?
Instagram, a w zasadzie stojący za tą platformą właściciel – Meta Platforms (posiadający również popularnego Facebooka), zdecydował się na wykupienie od całej rzeszy artystów oraz stojących za nimi wytwórni muzycznych, takich właśnie licencji. Ruch ten pozwolił popularnej platformie udostępnić swoim użytkownikom dwie ogromne biblioteki utworów:
- Jedną pozwalającą wykorzystywać muzykę na cele osobiste i niekomercyjne;
- Drugą dla klientów biznesowych.
Tworzenie tak zwanych rolek na Instagramie (oraz Facebooku) przy użyciu tych właśnie utworów jest w pełni legalne i bezpieczne (licencja umożliwia licencjobiorcy korzystanie swobodne uzasadnione rodzajem twórczości i w zakresie publikowania swoich treści). Trzeba jedynie pamiętać, że jeżeli nasze posty mają charakter komercyjny, powinniśmy przy ich tworzeniu korzystać z muzyki znajdującej się w drugiej, uboższej bibliotece, która dedykowana jest użytkownikom biznesowym.
Muzyka na TikToku – jak to działa tutaj?
Sposób działania TikToka w kontekście muzyki w zasadzie nie odbiega w żaden sposób od opisanych już metod przyjętych przez Meta Platforms (metę umów licencyjnych dozwolone – w zakresie uzasadnionym celami cytatu jak i utworów dedykowanych w celach komercyjnych). Tu również znajdziemy więc dwie biblioteki pełne utworów: jedną z piosenkami możliwymi do wykorzystania na użytek prywatny i drugą z utworami mogącymi służyć celom komercyjnym. Wszystko to w odniesieniu do wskazówek dotyczących legalnego korzystania z muzyki dostępnej na tych platformach.
Muzyka spoza dedykowanych bibliotek – czy można z niej korzystać?
Biblioteki utworów dostępne na najpopularniejszych mediach społecznościowych, przeznaczone zarówno do użytku osobistego, jak i komercyjnego, są niepełne. Oznacza to, że nie zawierają one każdej piosenki, która mogłaby nam przypaść do gustu. Czy zatem warto korzystać z utworów poza tymi dedykowanymi zbiorami? Odpowiedź brzmi: raczej nie. Choć takie działanie nie jest od razu uznawane za nielegalne, wprowadza nas ono w obszar praw autorskich. Aby poruszać się po nim zgodnie z prawem, użytkownicy muszą mieć odpowiednią wiedzę i spełnić określone kryteria.
Korzystając z utworu spoza dedykowanej biblioteki, kluczowe jest, aby jego wykorzystanie było zgodne z prawem cytatu, co jest określone w artykule 29 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2509). Oznacza to, że wykorzystanie takiego utworu powinno być uzasadnione konkretnymi celami cytatu, takimi jak interpretacja, polemika, analiza krytyczna, badania naukowe czy edukacja, a także dostosowane do charakteru danej twórczości.
Jeśli chodzi o konkretne użycie utworu muzycznego, na przykład w krótkim filmie lub poście, powinniśmy korzystać jedynie z jego fragmentów, które są proporcjonalne do całości nowo stworzonego dzieła. Niestety, pojęcie „proporcji” jest subiektywne i niejasne, co sprawia, że w praktyce trudno jest mieć absolutną pewność, czy wykorzystany fragment utworu rzeczywiście kwalifikuje się jako cytat zgodny z prawem.
Istotne jest także, aby z należytą starannością podać autora utworu, jego pełen tytuł oraz źródło utworu muzycznego. Wskazane jest również uwzględnienie wytwórni muzycznej, pod której egidą artysta tworzy.
Gdy przywołujemy utwór muzyczny, nie możemy dopuścić, by nasze działania miały niekorzystny wpływ na jego autora. W żadnym wypadku nie możemy pozbawiać go należnego honorarium ani naruszać jego praw, zarówno tych majątkowych, jak i osobistych.
Pytania i odpowiedzi
Platformy takie jak TikTok czy Instagram w swoich regulaminach wskazują na konsekwencje zachowań, które poprzez nieprawidłowe użycie muzyki z biblioteki, naruszają prawa własności intelektualnej. Tak właśnie należy bowiem oceniać naruszenie, jakim jest wykorzystanie muzyki z biblioteki przeznaczonej dla użytkowników prywatnych na cele związane ze sponsorowaniem, promowaniem czy współtworzeniem marki (a więc na cele komercyjne).
Platformy zastrzegają przy tym, że w razie tego typu działania mogą na przykład usunąć lub wyciszyć konkretny film użytkownika, a nawet zablokować lub usunąć całe jego konto. W swoich regulaminach i politykach wprost wskazują również, że przestrzegają wszelkich przepisów związanych z prawem własności intelektualnej. Osoby, które takich naruszeń się dopuściły, muszą być więc w pełni świadome odpowiedzialności, która z tych przepisów wynika. Szczególnie mocno należy tu wskazać artykuły 78 i 79 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509), które mówią o możliwych roszczeniach osób, których autorskie lub majątkowe prawa osobowe zostały zagrożone cudzym działaniem.
Należy zaznaczyć jeszcze, że platformy społecznościowe, o których tu piszemy, przygotowały też specjalne procedury i formularze, poprzez które właściciele praw autorskich mogą zgłaszać podejrzenia naruszeń tychże praw. Pokazuje to tylko jak bardzo mocny nacisk kładą na poprawne i legalne używanie muzyki przez swoich użytkowników. Nie ma co się jednak dziwić: brak dostosowania funkcjonalności do obowiązujących przepisów i okazania pomocy właścicielom praw autorskich w walce z nieuprawnionym działaniem użytkowników, zaowocowałoby koniecznością wzięcia przez platformy na swoje barki odpowiedzialności za tego typu naruszenia.
Tak, opisane działanie jest zgodne z regulaminami i politykami tych platform społecznościowych. TikTok wręcz zachęca swoich użytkowników do takiego działania, pozostawiając na stworzonych w jej obrębie i dalej udostępnianych postach słynne logo z trójkolorową nutą. To zabieg, który zachęcać może klientów innych platform do przejścia na TikToka. Podkreślić należy jednak, że dotyczy to tylko użytku prywatnego. W przypadku wykorzystania komercyjnego platformy zastrzegają w tym zakresie konieczność uzyskania odrębnej zgody oraz licencji. Napisane jest o tym wprost w regulaminie TikToka w sekcji „Warunki korzystania z biblioteki muzyki komercyjnej” w następujący sposób:
„Użytkownik może wyświetlać lub udostępniać Filmy komercyjne z włączonymi Dźwiękami komercyjnymi utworzonymi na Platformie wyłącznie w ramach Platformy i przy użyciu funkcji udostępniania na Platformie. Jakiekolwiek wykorzystanie Filmów komercyjnych poza Platformą, w tym między innymi na platformach cyfrowych stron trzecich, w telewizji, radiu lub mediach teatralnych, wykracza poza prawa przyznane Użytkownikowi w odniesieniu do Biblioteki komercyjnej i wymaga uzyskania osobnej zgody i uzyskania licencji na niezbędne prawa bezpośrednio od posiadacza (posiadaczy) praw do Dźwięków komercyjnych”.
Zaufali nam:
