Dla kogo jest działalność nierejestrowana? Kto może założyć i jak długo można ją prowadzić?

Osobami prowadzącymi działalność nierejestrowaną są zwykle osoby, które chciałyby rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, ale z jakiegoś powodu nie są jeszcze do tego w 100% przekonane. Boją się potencjalnych kosztów, albo niepowodzenia. Jest to jednak rozwiązanie szczególnie przyjazne osobom, które czerpią już dochód z innego źródła i chciałyby, symultanicznie, bez konieczności rezygnowania z niego – “dorobić” sobie lub powoli rozkręcać swój biznes.

Jakie podstawowe warunki należy spełnić, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną? Po pierwsze, należy być osobą fizyczną. Działalności nierejestrowanej nie mogą prowadzić spółki, fundacje i stowarzyszenia ani żadne organizacje. Po drugie, nie można przekroczyć limity przychodów w miesiącu. Obecnie limit ten wynosi 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawodawca ma tu na myśli przychód należny, a więc nie faktycznie otrzymaną zapłatę, a kwoty faktycznie należne w danym miesiącu. Po trzecie, osoba chcąca prowadzić działalność nieewidencjonowaną nie mogłaby tego zrobić, jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy wykonywała działalność gospodarczą.

Uprawnionymi do prowadzenia działalności gospodarczej są także osoby, które w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2017 r. a 29 kwietnia 2018 r. nie były wpisane do CEIDG lub ich został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 r., nawet jeżeli w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2013 r. a 29 kwietnia 2018 r. wykonywały działalność gospodarczą. Poniżej, dla uszczegółowienia zagadnienia, prezentujemy kilka przykładów różnych grup osób i wyjaśniamy, czy mogą one skorzystać na prowadzeniu działalności gospodarczej, a jeśli tak, to na co powinny zwrócić uwagę.

Zatrudniony na etacie

Pracownicy związani ze swoimi zakładami pracy umowami o pracę mogą – bez konieczności rezygnowania z zatrudnienia – podjąć działalność nierejestrowaną. Aby jednak było to zgodne z przepisami prawa i dobrymi obyczajami, muszą przestrzegać kilku podstawowych zasad. Należy pamiętać, że wykonywanie swojej dodatkowej aktywności w ramach działalności nierejestrowanej nie może odbywać się kosztem obowiązków służbowych, w godzinach, w których powinniśmy być do dyspozycji pracodawcy. Ponadto pracownik zakładający działalność nierejestrowaną powinien powstrzymać się od działalności konkurencyjnej względem pracodawcy i działań naruszających tajemnice przedsiębiorstwa. W szczególności nie powinien “podbierać” klientów swojemu pracodawcy ani wykorzystywać know – how przedsiębiorstwa dla własnych celów.

Co jednak istotne dla pracownika to fakt, że nie jest zobligowany do zgłaszania swojemu pracodawcy faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności nierejestrowanej. Jest to rozwiązanie zarówno dla osób zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, jak i tych, którzy wykonują obowiązki w ramach części etatu – tym ostatnim zostaje wszak na wykonywanie działalności więcej sił i czasu. I na koniec warto wspomnieć, że prowadzenie działalności nierejestrowanej jest nie tylko rozwiązaniem dla “etatowców”. Mogą z niego skorzystać także wykonujący pracę w ramach umowy o dzieło, czy umowy zlecenia. Jedynym przeciwwskazaniem dla rozpoczęcia działalności nierejestrowanej jest współpraca w ramach B2B. Stan ten związany jest z faktem, że osoby, które już prowadzą działalność gospodarczą, nie mogą prowadzić działalności nierejestrowanej.

Wychowujący dzieci

Wśród urlopów związanych z wychowywaniem dzieci należy wskazać urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy, a także urlop dedykowany ojcom tzw. tacierzyński. Co należy zauważyć na wstępie to fakt, że z powyższych zwolnień dla celów rodzicielskich mogą skorzystać tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a jak już zostało wskazane powyżej – pracownicy na etacie mogą prowadzić działalność nierejestrowaną. Nie zmienia tego fakt, że zamiast świadczyć pracę, korzystają z uprawnień rodzicielskich.

Dla wielu kobiet jest to wręcz doskonała okazja, aby przetestować swój pomysł na działalność przed powrotem do etatowej pracy. Warto jednak zwrócić uwagę, ze w przypadku urlopu wychowawczego, jego cechą szczególną na podstawie art. 186 Kodeksu pracy, jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Jeżeli zatem prowadzenie działalności nierejestrowanej miałoby doprowadzić do uniemożliwienia sprawowania opieki nad dzieckiem samodzielnie, należy powstrzymać się od tej aktywności.

Osoba poniżej 18 roku życia

Będąc nieletnim można prowadzić działalność nierejestrowaną – brak ukończonych 18 lat nie stanowi w tym przypadku przeszkody. Należy jednak pamiętać, że osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie obchodziła jeszcze 18 urodzin, jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych. Nieletni nie mogą samodzielnie zaciągać zobowiązań, a zatem zawierać umów. W tym celu potrzebują zgody swojego przedstawiciela ustawowego, najczęściej rodziców.

Bezrobotny

Osoby pozostające bez zatrudnienia, zarejestrowane w Urzędach Pracy jako bezrobotne, pobierają z tego tytułu zasiłek. Przysługuje im on tak długo, jak długo danej osobie przysługuje status bezrobotnego. Czy prowadząc w tym czasie działalność nierejestrową, traci się status i prawo do zasiłku? Nie. Pod warunkiem utrzymywania przychodu poniżej limitu, status bezrobotnego pozostaje zachowany i można pobierać zasiłek.

Jeżeli natomiast dojdzie do przekroczenia kwoty przychodu – dana osoba automatycznie przestaje być bezrobotna, ponieważ jej działalność staje się działalnością gospodarczą. Ważne! Działalność nierejestrowana prowadzona przez osoby bezrobotne może opierać się tylko na sprzedaży. Jeżeli wykazywać będzie cechy sugerujące świadczenie usług na wzór umowy zlecenia, umowy agencyjnej czy innej umowy cywilnoprawnej – bezrobotny automatycznie straci swój status.