|
19 października 2022 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 14:36 | Czas na przeczytanie: 11 minut
Pozostałe Artykuły
Przedsiębiorca prowadzący działalność nierejestrowaną, czyli kto?
Osobami prowadzącymi działalność nierejestrowaną są zwykle osoby, które chciałyby rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, ale z jakiegoś powodu nie są jeszcze do tego w 100% przekonane. Boją się potencjalnych kosztów, albo niepowodzenia. Jest to jednak rozwiązanie szczególnie przyjazne osobom, które czerpią już dochód z innego źródła i chciałyby, symultanicznie, bez konieczności rezygnowania z niego – “dorobić” sobie lub powoli rozkręcać swój biznes.
Jakie podstawowe warunki należy spełnić, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną? Po pierwsze, należy być osobą fizyczną. Działalności nierejestrowanej nie mogą prowadzić spółki, fundacje i stowarzyszenia ani żadne organizacje. Po drugie, nie można przekroczyć limity przychodów w miesiącu. Obecnie limit ten wynosi 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawodawca ma tu na myśli przychód należny, a więc nie faktycznie otrzymaną zapłatę, a kwoty faktycznie należne w danym miesiącu. Po trzecie, osoba chcąca prowadzić działalność nieewidencjonowaną nie mogłaby tego zrobić, jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy wykonywała działalność gospodarczą.
Uprawnionymi do prowadzenia działalności gospodarczej są także osoby, które w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2017 r. a 29 kwietnia 2018 r. nie były wpisane do CEIDG lub ich został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 r., nawet jeżeli w okresie pomiędzy 30 kwietnia 2013 r. a 29 kwietnia 2018 r. wykonywały działalność gospodarczą. Poniżej, dla uszczegółowienia zagadnienia, prezentujemy kilka przykładów różnych grup osób i wyjaśniamy, czy mogą one skorzystać na prowadzeniu działalności gospodarczej, a jeśli tak, to na co powinny zwrócić uwagę.
Zatrudniony na etacie
Pracownicy związani ze swoimi zakładami pracy umowami o pracę mogą – bez konieczności rezygnowania z zatrudnienia – podjąć działalność nierejestrowaną. Aby jednak było to zgodne z przepisami prawa i dobrymi obyczajami, muszą przestrzegać kilku podstawowych zasad. Należy pamiętać, że wykonywanie swojej dodatkowej aktywności w ramach działalności nierejestrowanej nie może odbywać się kosztem obowiązków służbowych, w godzinach, w których powinniśmy być do dyspozycji pracodawcy. Ponadto pracownik zakładający działalność nierejestrowaną powinien powstrzymać się od działalności konkurencyjnej względem pracodawcy i działań naruszających tajemnice przedsiębiorstwa. W szczególności nie powinien “podbierać” klientów swojemu pracodawcy ani wykorzystywać know – how przedsiębiorstwa dla własnych celów.
Co jednak istotne dla pracownika to fakt, że nie jest zobligowany do zgłaszania swojemu pracodawcy faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności nierejestrowanej. Jest to rozwiązanie zarówno dla osób zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, jak i tych, którzy wykonują obowiązki w ramach części etatu – tym ostatnim zostaje wszak na wykonywanie działalności więcej sił i czasu. I na koniec warto wspomnieć, że prowadzenie działalności nierejestrowanej jest nie tylko rozwiązaniem dla “etatowców”. Mogą z niego skorzystać także wykonujący pracę w ramach umowy o dzieło, czy umowy zlecenia. Jedynym przeciwwskazaniem dla rozpoczęcia działalności nierejestrowanej jest współpraca w ramach B2B. Stan ten związany jest z faktem, że osoby, które już prowadzą działalność gospodarczą, nie mogą prowadzić działalności nierejestrowanej.
Wychowujący dzieci
Wśród urlopów związanych z wychowywaniem dzieci należy wskazać urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy, a także urlop dedykowany ojcom tzw. tacierzyński. Co należy zauważyć na wstępie to fakt, że z powyższych zwolnień dla celów rodzicielskich mogą skorzystać tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a jak już zostało wskazane powyżej – pracownicy na etacie mogą prowadzić działalność nierejestrowaną. Nie zmienia tego fakt, że zamiast świadczyć pracę, korzystają z uprawnień rodzicielskich.
Dla wielu kobiet jest to wręcz doskonała okazja, aby przetestować swój pomysł na działalność przed powrotem do etatowej pracy. Warto jednak zwrócić uwagę, ze w przypadku urlopu wychowawczego, jego cechą szczególną na podstawie art. 186 Kodeksu pracy, jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Jeżeli zatem prowadzenie działalności nierejestrowanej miałoby doprowadzić do uniemożliwienia sprawowania opieki nad dzieckiem samodzielnie, należy powstrzymać się od tej aktywności.
Osoba poniżej 18 roku życia
Będąc nieletnim można prowadzić działalność nierejestrowaną – brak ukończonych 18 lat nie stanowi w tym przypadku przeszkody. Należy jednak pamiętać, że osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie obchodziła jeszcze 18 urodzin, jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych. Nieletni nie mogą samodzielnie zaciągać zobowiązań, a zatem zawierać umów. W tym celu potrzebują zgody swojego przedstawiciela ustawowego, najczęściej rodziców.
Bezrobotny
Osoby pozostające bez zatrudnienia, zarejestrowane w Urzędach Pracy jako bezrobotne, pobierają z tego tytułu zasiłek. Przysługuje im on tak długo, jak długo danej osobie przysługuje status bezrobotnego. Czy prowadząc w tym czasie działalność nierejestrową, traci się status i prawo do zasiłku? Nie. Pod warunkiem utrzymywania przychodu poniżej limitu, status bezrobotnego pozostaje zachowany i można pobierać zasiłek.
Jeżeli natomiast dojdzie do przekroczenia kwoty przychodu – dana osoba automatycznie przestaje być bezrobotna, ponieważ jej działalność staje się działalnością gospodarczą. Ważne! Działalność nierejestrowana prowadzona przez osoby bezrobotne może opierać się tylko na sprzedaży. Jeżeli wykazywać będzie cechy sugerujące świadczenie usług na wzór umowy zlecenia, umowy agencyjnej czy innej umowy cywilnoprawnej – bezrobotny automatycznie straci swój status.
Urzędnik i funkcjonariusz publiczny
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne określa ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby zajmujące stanowiska państwowe. Jak jednak sugeruje tytuł ustawy – odnosi się ona tylko do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zaś działalności nierejestrowanej. Oznacza to, że co do zasady funkcjonariusze np. policji czy urzędnicy administracji publicznej mogą prowadzić działalność nierejestrowaną. Pewne ograniczenia mogą jednak wynikać z aktów wewnętrznych danych instytucji. Każdy przypadek należy zatem rozważyć indywidualnie.
Emeryt i rencista
Nie istnieją przeciwwskazania, aby osoby pobierające emeryturę rozpoczęły prowadzenie działalności nierejestrowanej. Dla emerytów taka forma aktywności może być ciekawym sposobem spędzania wolnego czasu, a nadto również sposobem na “dorobienie” do emerytury. Prowadzenie działalności nieewidencjonowanej nie wpływa ani na możliwość pobierania emerytur ani na jej wysokość. Podobnie sytuacja ma się z rencistami. Pobieranie renty często nie wynika bowiem z całkowitej niezdolności do pracy, a np. śmierci członka rodziny czy problemów zdrowotnych.
Przebywanie na zwolnieniu lekarskim
Będąc na zwolnieniu lekarskim, niedozwolone jest wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Nie mamy więc do czynienia tylko z zakazem wykonywania działalności gospodarczej czy świadczeniem pracy. W tym przypadku zakaz obejmuje także wykonywanie działalności w ramach jej nierejestrowanej formy. Jeżeli kontrola wykaże, że podczas przebywania na zwolnieniu wykonywaliśmy czynności w ramach prowadzonej działalności, istnieje wysokie ryzyko, że stracimy uprawnienie do świadczenia chorobowego.
Obcokrajowiec
Kwestie podejmowania czynności zarobkowych obcokrajowców reguluje ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podobnie jednak jak w przypadku m.in. urzędników, jej postanowienia nie odnoszą się do działalności nierejestrowanej, a działalności gospodarczej. Należy zatem wywnioskować, że nie ma zakazu, który zabroniłby obcokrajowcom prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, przy założeniu, że muszą oni spełnić takie same warunki jak Polacy.
Na wzór przypadku osób bezrobotnych, należy jednak wziąć pod uwagę przedmiot prowadzonej działalności. Zgodnie bowiem z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło przez cudzoziemca wymaga zgody wojewody. A zatem jeżeli przedmiotem działalności nieewidencjonowanej jest świadczenie usług tak jak na podstawie ww. umów, istnieje konieczność spełnienia dodatkowego wymogu. Szczęśliwie, ustawa przewiduje wiele włączeń od tego rygoru np. posiadanie zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej, czy bycie obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Rolnik
Nie istnieją przepisy będące przeszkodą dla prowadzenia działalności nierejestrowanej przez rolników. Art. 5a Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi, że rolnik lub jego domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie w KRUS nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie warunki wskazane w tym przepisie. Tymczasem, jak już kilkukrotnie zostało podkreślone, działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą. Oznacza to, że rolnik może prowadzić działalność nierejestrowaną bez obawy o swoje ubezpieczenie w KRUS.
Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowanej?
Wyłączonymi z możliwości prowadzenia działalności nieewidencjonowanej będą osoby które, analogicznie do informacji z pkt 1) otrzymują przychód należny powyżej ustalonego przepisami limitu, oraz ci, którzy w ciągu minionych 60 miesięcy prowadzili już działalność gospodarczą. Ponadto prowadzić działalności nierejestrowanej nie mogą przedsiębiorcy, którzy zajmują się zawodowo działalnością objętą koniecznością uzyskania koncesji, wpisu do rejestru czy zezwolenia na podstawie przepisów ustaw szczegółowych. Działalności nierejestrowanej nie można także wykonywać w ramach spółki cywilnej.
Kiedy należy zaprzestać prowadzenia działalności nierejestrowanej?
Działalność nierejestrowana automatycznie staje się działalnością gospodarczą w momencie przekroczenia limitu przychodu należnego, a więc 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Wówczas przedsiębiorca ma tylko siedem dni, aby zarejestrować działalność w CEIDG.
Podsumowanie
Analiza przepisów pozwala poczynić wnioski, że działalność nierejestrowana jest rozwiązaniem właściwie dla wszystkich. Istnieje bardzo niewiele przypadków, w których działalność nieewidencjonowana nie będzie możliwa. Należy jedynie pamiętać o konieczności spełnienia kryterium dochodu – po przekroczeniu limitu nie będzie już możliwości cofnięcia zmian, a działalność nierejestrowana stanie się działalnością gospodarczą.
Pytania i odpowiedzi
Oczywiście, że można dokonać rejestracji. Działalność nierejestrowana nie jest instytucją obligatoryjną. Jest pewnego rodzaju pomocą dla początkujących przedsiębiorców, ale to oni sami decydują o formie prowadzenia działalności. Działalność można zarejestrować w CEiDG w każdym czasie.
Tak. Podobnie jak w przypadku działalności gospodarczej możliwe jest czasowe zawieszenie. W odróżnieniu jednak od działalności rejestrowanej nie ma potrzeby, aby zgłaszać gdziekolwiek ten fakt.
Na przedsiębiorcę, który zaniecha wpisu działalności do CEiDG, mogą zostać nałożone kary za nieuiszczanie podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli w wyniku niezarejestrowania działalności dany przedsiębiorca nie przystąpi do obowiązków właściwych dla prowadzenia działalności gospodarczej – nie nabędzie kasy fiskalnej, nie będzie wystawiał faktur czy nie zacznie prowadzić właściwej księgowości – konsekwencją braku wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej może być kara ograniczenia wolności lub grzywna.
Zaufali nam:
