Jakich kwestii prawnych należy dopilnować przed wypuszczeniem aplikacji na rynek?

Punktem wyjścia dla zamawiającego powinna być umowa o stworzenie aplikacji zawarta przez zamawiającego z software housem . Określa ona prawa i obowiązki stron, kwestie związane z wynagrodzeniem i zabezpieczeniem spełnienia świadczeń, a przede wszystkim przedmiot samej umowy. Chroni również na wypadek nieuczciwego działania kontrahenta lub osoby trzeciej. Czego nie powinno zabraknąć w umowie o stworzenie aplikacji?

• Oznaczenie przedmiotu umowy

Przedmiot umowy może określać typ wykonywanej aplikacji, docelową platformę, na jakiej ma ona funkcjonować, a także ogólne założenia projektu. Już na tym etapie warto zobowiązać zamawiającego do przekazania całej dokumentacji technicznej niezbędnej do wykonania software’u.

• Termin realizacji zlecenia

Większość aplikacji w praktyce tworzy się etapami (np. z wykorzystaniem metodologii Agile). Aby usprawnić proces kreacji, strony mogą zdecydować się na odbiór prac w kilku częściach, przy czym po każdym etapie zamawiający ma prawo w określonym terminie zgłaszać zastrzeżenia.

Taki system chroni obie strony umowy. Z jednej strony zamawiający na bieżąco kontroluje, co dzieje się z jego budżetem. Z drugiej wykonawca jest zabezpieczony przed ewentualnymi roszczeniami co do wcześniejszych etapów prac i może lepiej zarządzać siłą roboczą.

• Wynagrodzenie

Warunki płatności mogą przewidywać wypłatę wynagrodzenia w jednej lub kilku transzach, np. po zakończeniu i odbiorze każdego z etapów. W drugim przypadku dla każdej raty należy uwzględnić termin zapłaty, aby w razie sporu sądowego było możliwe precyzyjne naliczanie odsetek za opóźnienie.

• Dokumentacja i legacy code

Umowa o sporządzenie aplikacji jest nierozerwalnie związana z tworzeniem kodu źródłowego (ang. sourcecode) oraz wdrażaniem kolejnych patchy i update’ów. Z tego względu należy ustalić, co dzieje się z pierwszą wersją oprogramowania, a także projektowanymi do niego poprawkami – która strona ma do nich prawo, czy może je modyfikować i wykorzystywać na własną rękę.

• Kierunek przepływu praw autorskich

W kontrakcie koniecznie powinny znaleźć się zapisy dotyczące praw autorskich zarówno osobistych, jak i majątkowych. Dzięki temu w przyszłości nie powstaną wątpliwości kto może korzystać z aplikacji i w jakim zakresie.

• Kary umowne

Kara umowna to jeden z najpopularniejszych instrumentów służących zabezpieczeniu wykonania zobowiązania niepieniężnego. W praktyce zwykle będzie obciążała wykonawcę, który nie dochowa zastrzeżonego terminu lub swoje prace wykona nieprawidłowo. Może pojawić się również w przypadku zamawiającego, np. kara umowna za nieterminowe przekazanie dokumentacji niezbędnej do realizacji prac.

• Klauzule NDA, zakazu konkurencji

Aby zapobiec nieetycznym działaniom konkurencji wykonawca i zamawiający powinni rozważyć wprowadzenie do umowy klauzul NDA oraz zapisów o zakazie konkurencji, a także non-poachingu.

Dzięki temu zmniejsza się ryzyko np. wykorzystania kodu źródłowego niezgodnie z ustaleniami albo próby podkupienia pracownika przez kontrahenta. Bardzo ważne jest, aby umowa enumeratywnie wyliczała przypadki, za które strony mogą dochodzić zryczałtowanego odszkodowania.

Przygotowanie lub zaopiniowanie umowy o stworzenie aplikacji warto zlecić kancelarii prawnej z wieloletnim doświadczeniem w obsłudze podmiotów z branży IT. Prawicy, którzy łączą doskonałą znajomość przepisów z głębokim rozumieniem procesów leżących u podstawy prac specjalistów z zakresu informatyki zadbają o należytą ochronę interesów reprezentowanego klienta.

Prawa autorskie do aplikacji

Z punktu widzenia przepisów prawnoautorskich programy komputerowe stanowią utwór podlegający ochronie. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przyznaje programom komputerowym szeroki zakres ochrony. Zgodnie z art. 74 ust. 2 tej ustawy ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Nie dotyczy to jedynie samej idei i zasad powstania aplikacji.

W sprawie C-393/09 Trybunał sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że ochronie podlega:

• kod źródłowy – zapis poleceń z wykorzystaniem konstrukcji danego języka programowania;
• kod wynikowy – wynik obliczeń przeprowadzonych przez komputer, który jest zrozumiały dla człowieka;
• dokumentacja programu komputerowego – pod warunkiem, że jest wystarczająco szczegółowa, aby za jej pomocą odtworzyć program.

Umowa o tworzenie aplikacji powinna regulować kwestie majątkowych praw autorskich. Prawa autorskie majątkowe to możliwość rozporządzania utworem na poszczególnych polach eksploatacji, czyli jego wykorzystania w określony sposób. Umowa o stworzenie aplikacji powinna określać, jaki zakres pól eksploatacji jest przenoszony na zamawiającego, ponieważ ich istnienia nie można domniemywać. Ewentualne rozszerzenie zakresu praw autorskich majątkowych może nastąpić w drodze aneksu do umowy. Należy też pamiętać o ewentualnym wynagrodzeniu za przeniesienie praw autorskich.

Warto wspomnieć, że w sytuacji kiedy program został stworzony w ramach stosunku pracy to zgodnie z art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim prawa majątkowe przechodzą z mocy prawa na pracodawcę nawet wtedy, gdy program nie został ukończony.

Niezależnie od praw autorskich poszczególne elementy aplikacji mogą być chronione przez prawo własności przemysłowej. Choć ustawa nie dopuszcza możliwości opatentowania programu komputerowego (art. 28 ust. 1 pkt 5), to w przypadku aplikacji bazujących na atrakcyjnej grafice elementy wizualne można chronić jako wzory przemysłowe.