Wynagrodzenie członka zarządu – czy i jak je wprowadzić?

Kodeks spółek handlowych nie przewiduje obowiązku wypłaty wynagrodzenia w zamian za pełnienie funkcji członka zarządu. Może więc dojść do sytuacji, w której to powołany członek wyrazi zgodę na nieodpłatne pełnienie obowiązków jako zasady wynagradzania członków zarządu.

Do 2016 roku kwestie dotyczące wypłaty wynagrodzenia członkom zarządu nie były uregulowane. Dopiero wprowadzenie art. 203 (1) k.s.h. jednoznacznie przyznało kompetencje zgromadzeniu wspólników w tym jeśli chodzi o wynagrodzenie członków zarządu zatrudnionych. W doktrynie uważa się, że przywołany wyżej przepis wzmacnia kontrolę właścicielską (członkiem zarządu umowy na podstawie aktu powołania w tym przy świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z budżetu spółki czy wynagrodzenia członków zarządu lub innej umowy określa organ).

Powyższy artykuł przewiduje następujące formy przyznania wynagrodzenia:

• uchwała podjęta przez zgromadzenie wspólników spółki,
• umowa o pracę,
• umowa cywilnoprawna zawarta ze spółką – w tym tzw. kontrakt menadżerski.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2022 roku I USK 430/21 „Możliwe jest zatem do wyobrażenia, że członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością część wynagrodzenia otrzymuje na podstawie umowy o pracę, a część na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników (poza tym, co wynika bezpośrednio z umowy o pracę)”.

Uchwała wspólników

Gdy członek zarządu pełni swoją funkcję tylko na podstawie powołania, spółka może mu przyznać wynagrodzenie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników. Uchwała powinna regulować przede wszystkim takie kwestie jak wysokość wypłaty i termin wypłaty.

Zgodnie z art. 203(1) uchwała może w szczególności ustalać maksymalną wysokość wynagrodzenia, przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń.

Kwestie związane z terminem wypłaty, jak i częstotliwością są ustalane w uchwale. Wypłaty mogą być jednomiesięczne, w stałym terminie lub okresowe. Co ważne, wypłata wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu w spółce na podstawie powołania na mocy uchwały zgromadzenia wspólników może nastąpić również wtedy, gdy spółka wykazuje stratę, gdyż nie jest uzależniona od wypracowanego zysku.

Umowa

Wynagrodzenie członka zarządu może być wypłacane również na podstawie umowy o pracę bądź innej umowy cywilnoprawnej (umowa zlecenia, umowa o dzieło, kontrakt menadżerski). Z racji tego, że zasady dotyczące zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu nie zostały uregulowane w kodeksie spółek handlowych, należy stosować przepisu kodeksu pracy.

Nie zawsze zawarcie umowy o pracę z członkiem zarządu będzie opłacalnym posunięciem. Choć wynagrodzenie wypłacane z tytułu umowy o pracę stanowi koszty uzyskania przychodów – co potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 15 września 2015 roku, (sygn. IBPB-1-3/4510-314/15/AB) „Nie ulega zatem wątpliwości, że wynagrodzenie członka zarządu za pełnienie funkcji w ramach powołania będzie wykazywać związek z przychodami spółki, tzn. będzie wydatkiem poniesionym w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Nie ma zatem przeszkód, aby wynagrodzenie to spółka zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów” – to zatrudnienie na tej podstawie może stanowić wysokie nakłady. Z pewnością, umowa o pracę jest korzystna dla członka zarządu – może on skorzystać z takich przywilejów jak płatny urlop, zasiłek chorobowy lub macierzyński, ochrona pracownika na podstawie kodeksu pracy. Wynagrodzenie wypłacane z tytułu umowy o pracę jest stałe i niezależne od wypracowanego w spółce źródło dochodu.

Poruszając tematykę wynagrodzenia dla członka zarządu, należy wspomnieć o ubezpieczeniach społecznych. Powołanie członka zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników nie stanowi tytułu do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi – od stycznia 2022 roku w związku z wejściem w życie regulacji Nowego Ładu pojawiła się konieczność zgłoszenia takiego członka zarządu do ubezpieczenia zdrowotnego – składka wynosi wtedy 9%. Dodatkowo wynagrodzenie członka zarządu na podstawie uchwały jest opodatkowane podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych – stawka 12% oraz 32% od nadwyżki dochodu ponad kwotę 120 tysięcy zł.

Natomiast, gdy członek zarządu zostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę, zachodzi konieczność zgłoszenia go do ZUS. W tej sytuacji członek zarządu, będący pracownikiem obligatoryjnie podlega wszystkim ubezpieczeniom. Również w przypadku wykonywania obowiązków na podstawie umowy zlecenia, może zaistnieć konieczność zgłoszenia członka zarządu do ZUS.

Warto wskazać, że wynagrodzenie z tytułu zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu stanowi przychód ze stosunku pracy zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.

……

Wynagrodzenie dla wspólnika najczęściej zostaje wypłacone w formie dywidendy. Jednak ze względów podatkowych nie jest to najkorzystniejsza opcja, gdyż zarówno spółka jak i wspólnik mają obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Po stronie spółki wynosi on 9% albo 19%, po stronie wspólnika 19%.

Z uwagi na powyższe wspólnicy szukają korzystniejszych rozwiązań. Jednym z nich jest właśnie wypłacenie wynagrodzenia z tytułu sprawowania funkcji członka zarządu – powołanie na podstawie uchwały wspólników bądź zatrudnienie na podstawie umowy o pracę.

Jednak czy jest możliwe jednocześnie pobieranie wynagrodzenia z tytułu bycia wspólnikiem i członkiem zarządu? Regulacje kodeksu spółek handlowych przewidują taką sytuację. Mowa tutaj o art. 176 ksh, czyli wynagrodzeniu dla wspólnika z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Wynagrodzenie to jest opodatkowane na następujących zasadach:

• Podatek dochodowy na zasadach ogólnych tj. według skali 12% i 32%
• Brak składki zdrowotnej
• Uwzględnienie kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.

Istnieje również opcja, w przypadku prowadzenia przez wspólnika jednoosobowej działalności gospodarczej, świadczenia usług na rzecz spółki z o.o. i wystawiania faktur. Jednak, gdy jednocześnie wspólnik pobiera wynagrodzenie z tytułu sprawowania funkcji zarządu to usługi świadczone jako jdg nie mogą pokrywać się z obowiązkami członka zarządu.