|
26 listopada 2022 | Ostatnio zmodyfikowano 17 grudnia, 2023 o 14:29 | Czas na przeczytanie: 11 minut
Pozostałe Artykuły
Jak uniknąć konieczności windykacji należności?
Współpraca międzynarodowa między przedsiębiorcami jest dzisiaj standardem. Polskie firmy chętnie nawiązują współpracę z podmiotami na rynku niemieckim, włoskim, hiszpańskim, a także w Stanach Zjednoczonych i Chinach. Odległość dzieląca partnerów handlowych nie stanowi obecnie problemu w dochodzeniu swoich praw.
Odzyskiwanie należności za granicą, nazywana niekiedy windykacją globalną jest możliwa i wcale nie musi być długotrwała oraz skomplikowana. Wierzyciel jeszcze przed nawiązaniem współpracy z kontrahentem, który ma siedzibę w innym państwie może podjąć działania, które pozwolą na ograniczenie ryzyka gospodarczego i prawnego oraz zwiększą szansę na odzyskanie należności.
Weryfikacja kontrahenta
Przed podpisaniem umowy warto sprawdzić, czy firma partnera rzeczywiście istnieje, nie znajduje się w stanie upadłości, restrukturyzacji itp. W tym celu można skorzystać z portalu e-justice. Oferuje on szereg usług, w tym możliwość przeglądania rejestrów nieruchomości, rejestru firm w stanie upadłości, a także dłużników niewypłacalnych. Informacje są publikowane zarówno na płaszczyźnie ogólnoeuropejskiej, jak i poszczególnych państw członkowskich.
Firmy, które zajmują się przewożeniem towarów przez granicę, mogą zweryfikować swojego kontrahenta po numerze EORI (ang. Economic Operators’ Registration and Identification). Każdy przedsiębiorca może posiadać tylko jeden numer EORI i jest on niepowtarzalny w całej Unii Europejskiej. Wykorzystuje się go do kontaktu z organami celnymi w państwach członkowskich.
Kolejnym filtrem może być wyszukiwarka VIES (ang. VAT Information Exchange System). To międzynarodowa baza danych, w której znajdują się wszystkie podmioty wpisane jako aktywne do rejestru.
Poza narzędziami do weryfikacji międzynarodowej można również sprawdzić krajowe rejestry przedsiębiorców. W Niemczech będzie to Unternehmensregister, we Włoszech Registro delle Impresse, w Hiszpanii Registros Mercantiles. Część z nich dostępna jest po angielsku, ale w większości przypadków wymagana jest znajomość języka danego kraju. Weryfikację kontrahenta zagranicznego warto zlecić kancelarii prawnej z doświadczeniem we współpracy z firmami zagranicznymi.
Dobrze skonstruowana umowa
Odzyskiwanie należności jest prostsze, jeżeli umowa zawarta między przedsiębiorcami precyzuje warunki współpracy, w tym:
prawa i obowiązki stron;
terminy świadczeń stron i ich zakres;
terminy płatności oraz konkretne kwoty lub sposoby ich wyliczenia;
zabezpieczenia (np. kary umowne, dobrowolne poddanie się egzekucji).
Przygotowując umowę, należy wystrzegać się wzorów dostępnych w internecie. Mogą być one zbyt ogólne i z pewnością nie będą dopasowane do specyfiki danej współpracy. Dobrym rozwiązaniem jest zlecenie sporządzenia lub przynajmniej zaopiniowania kontraktu przez kancelarię prawną, która wskaże potencjalne zagrożenia interesów stron i zasugeruje odpowiednie rozwiązania.
Wywiad gospodarczy
Innego rodzaju profilaktyką jest wywiad gospodarczy. To czynności, które zmierzają do ustalenia stanu majątku dłużnika, rzeczywistego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, ale także jego renomy w środowisku branżowym.
Wywiadu gospodarczego nie należy mylić ze szpiegostwem gospodarczym, czyli praktyką nieuczciwej konkurencji polegającą na nielegalnym pozyskiwaniu tajemnic handlowych, technologii lub odebraniu klientów. Działania wywiadowcze są zawsze zgodne z prawem.
Wywiad gospodarczy można realizować poprzez poszukiwanie informacji na forach internetowych, portalach społecznościowych lub z pomocą agencji świadczących usługi detektywistyczne.
Krótkie terminy płatności
Jeszcze innym rozwiązaniem jest skrócenie w umowie terminów płatności lub podzielenie jej na raty. W ten sposób wierzyciel może zminimalizować potencjalną stratę i wcześniej wszcząć działania windykacyjne.
Jak wygląda windykacja należności za granicą?
Sposoby windykacji zagranicznej różnią się w zależności od tego, czy działania dotyczą krajów członkowskich Unii Europejskiej, czy państw trzecich, np. Stanów Zjednoczonych. W każdym przypadku działania zmierzające do odzyskania należności można jednak podzielić polubowne i przymusowe.
Windykacja polubowna
Windykacja polubowna polega na wywieraniu nacisku na dłużnika w taki sposób, aby skłonić go do zapłaty należności. Zwykle przybiera formę:
wezwań do zapłaty;
ponagleń;
negocjacji;
restrukturyzacji zobowiązania (np. odroczenia terminu płatności lub rozłożeniu długu na raty).
Zaletą windykacji polubownej jest bezpośredni kontakt z dłużnikiem. Wymaga to jednak znajomości specyfiki danego rynku, a przede wszystkim języka obcego. Dlatego większość firm woli zlecić działania firmie windykacyjnej lub kancelarii prawnej działającej za granicami prawa.
Windykacja należności w krajach UE
Odzyskanie należności od dłużnika, który ma siedzibę w jednym z państw członkowskich może odbyć się na podstawie uwspólnionych regulacji, które w każdym kraju będą wyglądały podobnie.
Oczywiście wierzyciel może również wytoczyć powództwo przed sądem właściwym według prawa obcego, ale wymaga to znajomości porządku prawnego w konkretnym państwie, praktyki sądowniczej i orzecznictwa. Prowadzenie takiego sporu najlepiej powierzyć kancelarii prawnej z doświadczeniem w prowadzeniu zagranicznych sporów sądowych.
Co warto wiedzieć o windykacji należności w krajach UE?
Europejski nakaz zapłaty
Europejski nakaz zapłaty to rodzaj orzeczenia sądowego, który można stosować wyłącznie w sprawach cywilnych i handlowych. Procedura obejmuje wyłącznie bezsporne i wymagalne roszczenia pieniężne.
Wydania nakazu można żądać w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej z wyłączenie Danii.
Warto wskazać, że szczegółowe warunki wydania europejskiego nakazu zapłaty mogą być różne w poszczególnych krajach. Dotyczy to przede wszystkim opłaty od pozwu, dokumentów, które należy załączyć do pozwu, a także sposobu składania dokumentów.
Szczegóły dotyczące jurysdykcji sądowej precyzuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji oraz uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
Co do zasady pozew należy kierować przed sąd kraju, w którym kontrahent ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, ale rozporządzenie wprowadza wiele wyjątków od tej reguły, które wynikają m.in. z umowy zawartej przez strony lub ustalonego miejsca spełnienia świadczenia.
Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty musi być złożony na specjalnym formularzu A, stanowiącym załącznik nr I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1896/2006 z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia pozew powinien zawierać:
nazwy stron, ich przedstawicieli oraz oznaczenie sądu;
kwotę roszczenia (z oznaczeniem roszczenia głównego, odsetek, kar umownych i kosztów);
stawkę odsetek wraz ze wskazaniem, za jaki okres są one dochodzone;
uzasadnienie roszczenia oraz odsetek;
opis dowodów na poparcie roszczenia;
okoliczności uzasadniające właściwość sądu;
uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy.
Nakaz zapłaty jest zwykle wydawany w terminie 30 dni i doręczany pozwanemu, który ma prawo do złożenia sprzeciwu z wykorzystaniem formularza F w załączniku VI do rozporządzenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia nakazu zapłaty.
Europejski Tytuł Egzekucyjny
Innym rozwiązaniem jest europejski tytuł egzekucyjny uregulowany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 805/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych.
Na mocy wydanego Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego wierzyciel może bezpośrednio domagać się spełnienia świadczenia od dłużnika mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim z wyłączeniem Danii. Nie ma potrzeby prowadzenia ponownego postępowania, a także ubiegania się o klauzulę wykonalności.
Organy egzekucyjne działające na mocy takiego tytułu nigdy nie badają zasadności roszczenia (art. 21 ust. 2 rozporządzenia), ale koncentrują się na odzyskaniu należności. Nadanie wyrokowi lub ugodzie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego odbywa się na wniosek wierzyciela w oparciu o art. 7951 k.p.c.
Podobnie jak europejski nakaz zapłaty, Europejski Tytuł Egzekucyjny dotyczy wyłącznie spraw cywilnych i handlowych. Europejski ustawodawca w obu przypadkach wprost wyłączył spod rozporządzeń możliwość egzekwowania w sposób uproszczony roszczeń:
skarbowych;
celnych;
administracyjnych;
dotyczących odpowiedzialności państwa za działania lub zaniechania władzy publicznej (łac. acta de iure imperii);
dotyczących stanu cywilnego, stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia;
upadłościowych, likwidacyjnych lub dotyczących podobnych postanowień;
z ubezpieczeń społecznych;
z arbitrażu.
Jeżeli spośród wymienionych w tytule egzekucyjnym spełnia wymagania rozporządzenia właściwy sąd nada częściowy tytuł egzekucyjny.
Składając w państwie członkowskim orzeczenie sądowe z Europejskim Tytułem Egzekucyjnym, wierzyciel musi załączyć do niego następujące dokumenty zgodnie z art. 20 rozporządzenia:
odpis orzeczenia, które spełnia warunki dla uznania jego autentyczności;
odpis zaświadczenia Europejskiego Trybunału Egzekucyjnego, które spełnia warunki dla uznania jego autentyczności;
transkrypcję zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego lub jego tłumaczenie na język urzędowy państwa członkowskiego lub jeden z języków urzędowych jeśli jest ich kilka.
Organ egzekucyjny odmawia wykonania orzeczenia na wniosek dłużnika na podstawie art. 21 rozporządzenia jeżeli nie da się ono pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w państwie członkowskim pod warunkiem, że:
wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w odniesieniu do tego samego przedmiotu sporu i dotyczyło tych samych stron;
wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w państwie członkowski wykonania lub spełnia warunki konieczne dla jego uznania w państwie członkowski wykonania;
niemożność pogodzenia orzeczeń nie było nie mogło być podniesione w formie zarzutu w postępowaniu sądowym w państwie członkowskim wykonania.
Składający nie ma obowiązku przedkładania żadnego zabezpieczenia ani kaucji.
Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym
Wierzyciel może skorzystać również z europejskiego nakazu zabezpieczenia, który odbiera dłużnikowi możliwość wyzbywania się majątku, a tym samy chroni wierzyciela przed nieotrzymaniem świadczenia. W rezultacie prowadzenie dalszych działań egzekucyjnych jest skuteczne.
Jest to stosunkowo nowe rozwiązanie wprowadzone na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia dochodzenia transgranicznych wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.
Nakaz zabezpieczenia powoduje zablokowanie środków znajdujących się na rachunku bankowym do oznaczonej w nim wysokości. Dłużnik nie ma możliwości dysponowania tą kwotą, może jedynie przekazać ją wierzycielowi.
Europejski nakaz zabezpieczenia dotyczy wyłącznie transgranicznych spraw cywilnych i handlowych. Stanowi alternatywę dla krajowych mechanizmów zabezpieczenia roszczenia i nie może być stosowany jednocześnie z nimi. Jest uznawany w każdym państwie członkowskim poza Danią i nie wymaga przeprowadzania żadnej odrębnej procedury weryfikacyjnej.
Uzyskanie nakazu jest możliwe jeszcze przed wszczęciem postępowania, ale wierzyciel musi udowodnić, że istnieje ryzyko:
wydania, ukrycia lub zniszczenia majątku;
zbycia składników majątku po zaniżonej wartości.
Przed wydaniem nakazu wierzyciel musi wpłacić kaucję, która pokryje ewentualne straty dłużnika wskutek niezasadnego zajęcia rachunku bankowego. Postępowanie zabezpieczające jest bardzo szybkie, a decyzja w sprawie wydania nakazu zapada już po 5 lub 10 dniach w zależności od tego, czy wierzyciel dysponuje tytułem wykonawczym. Kolejnym wymogiem jest wszczęcie postępowania w określonym terminie.
Odzyskiwanie należności nie musi być skomplikowane ani długotrwałe. Warto jednak powierzyć je profesjonalistom.
Pytania i odpowiedzi:
W przypadku windykacji należności od firmy z państwa trzeciego zaleca się skorzystanie z usług kancelarii w kraju siedziby dłużnika. W tym przypadku nie mają zastosowania normy europejskie. Przydatna w ustaleniu jurysdykcji będzie jednak polska ustawa prawo prywatne międzynarodowe, a także konwencja z Lugano o jurysdykcji oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.
Tak, jeśli zawiera on braki formalne, sąd wzywa powoda do uzupełnienia lub poprawienia pozwu z wykorzystaniem formularza B załącznik II w terminie odpowiednim do okoliczności. Nie dotyczy to roszczeń oczywiście nieuzasadnionych lub niedopuszczalnych.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 rozporządzenia wierzyciel wszczyna sprawę w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku lub 14 dni od daty wydania nakazu, w zależności od tego, która z dat jest późniejsza. Terminy mogą być przedłużone wyłącznie na wniosek dłużnika.
Zaufali nam:
