Kiedy warto wybrać system ERP jako usługę?
Rozwiązania chmurowe polegają na tym, że korzystający wykupuje dostęp do usługi świadczonej w modelu abonamentowym. Tak długo, jak opłaca subskrypcję, ma dostęp do poszczególnych modułów programu (wszystkich lub mieszczących się w danym planie cenowym).
Do głównych zalet systemu ERP w chmurze należy zaliczyć oszczędność kosztową oraz dostęp do usługi z dnia na dzień bez konieczności oczekiwania przez kilka miesięcy na rezultat działań programistycznych. Dodatkowo korzystający jedynie używa platformy, która została w całości zaprojektowana i jest utrzymywana przez inną firmę. Nie ma więc potrzeby inwestowania we własną infrastrukturę techniczną ponad minimalne wymagania sprzętowe, nie musi się też przejmować dostępem do usługi, ponieważ o jego funkcjonalność dba firma dostarczająca dane rozwiązanie. Co jeszcze przemawia na korzyść dostarczania ERP (wdrożenia systemu ERP) w modelu SaaS?
- Łatwa skalowalność aplikacji – zwykle wystarczy jedynie wykupić większy plan cenowy, aby móc obsługiwać ERP na większej liczbie urządzeń lub otrzymać dostęp do nowych funkcjonalności (wdrożenie systemu ERP w firmie);
- przewidywalne koszty miesięczne – obowiązek zapewnienia prawidłowego działania i przeprowadzenia ewentualnych napraw systemu spoczywają na wykonawcy, zamawiający płaci jedynie miesięczny abonament;
- dostęp do darmowych aktualizacji systemu;
- brak konieczności ponoszenia nakładów na zabezpieczenia inne, niż lokalne, instalowane na komputerach firmowych;
- usuwanie błędów i związane z tym koszty obciążają usługodawcę.
Czy w takim razie ERP jako usługa to rozwiązanie pozbawione wad? Nie do końca. Przede wszystkim z punktu widzenia korzystającego umowa o korzystanie z aplikacji jest znacznie mniej elastyczna niż zlecenie stworzenia oprogramowania od początku. Brak możliwości customizacji oprogramowania powoduje, że przedsiębiorca jest związany ograniczeniami technologicznymi nałożonymi przez platformę dostarczającą oprogramowanie ERP w systemie ERP oraz jeśli chodzi o sztywny proces wdrożenia ERP czy planowanie zasobów lub procesów biznesowych na potrzeby planowania zapotrzebowania materiałowego (material requirements planning) czy zarządzania cyklem życia produktów. Zyskuje również rozwiązanie, które wprawdzie jest funkcjonalne, ale nie jest unikalne i dopasowane do specyfiki danej działalności gospodarczej. Umowa o korzystanie z systemu ERP zakłada udzielenie licencji niewyłącznej, więc nie można wykluczyć, że konkurencja korzysta z dokładnie takiego samego rozwiązania, szczególnie jeżeli mówimy o nowoczesne systemy ERP w ramach zasobów przedsiębiorstwa wraz z proces wdrożenia, czy planowanie zapotrzebowania materiałowego w związku z procesami biznesowymi czy jeśli chodzi o zarządzanie zasobami przedsiębiorstwa przez system aplikacji i zarządzania finansami w czasie rzeczywistym.
Na czym polega umowa o korzystanie z systemów ERP?
Umowa o korzystanie z systemu jest tak naprawdę licencją na oprogramowanie udzielaną na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Najczęściej ma ona charakter niewyłączny, niezbywalny, a użytkownik zobowiązuje się, że z software’u będzie korzystał wyłącznie na użytek własny.
Zasadniczym polem eksploatacji jest zwielokrotnianie aplikacji w pamięci podręcznej komputera. Model SaaS nie zakłada instalacji oprogramowania w infrastrukturze klienta wyjąwszy przypadki, kiedy niezbędne jest korzystanie z wtyczek (plug-inów) do prawidłowego korzystania z programu. Usługodawca, który chce zabezpieczyć swoje interesy, powinien zadbać o wyliczenie w umowie działań w stosunku do oprogramowania, co do których podejmowania korzystający nie jest uprawniony. W szczególności będzie to:
- wykorzystanie programu w celu popełnienia przestępstw;
- dokonywanie w programie zmian, uzupełnień, adaptacji;
- dokonywania dezasemblacji lub dekompilowania kodu źródłowego;
- wykorzystania w stosunku do programu szkodliwego oprogramowania mającego na celu jego zmianę, usunięcie lub uszkodzenie;
- wykorzystanie w swojej działalności znaków towarowych lub innych walorów IP chronionych prawem.
Jakie elementy powinna zawierać umowa o korzystanie z systemu ERP?
Umowa o korzystanie z oprogramowania komputerowego jest najbardziej zbliżona do umowy utrzymaniowej SLA (ang. Service-Level Agreement). Z uwagi na to, że prawa autorskie do poszczególnych elementów aplikacji pozostają przy twórcy, jest to również umowa licencyjna. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony umówiły się także na inny rodzaj usług, jak np. helpdesk, czyli zapewnienie bieżącego wsparcia technicznego. O czym warto pamiętać przy konstruowaniu tak złożonego kontraktu?
Prawa i obowiązki stron w umowie na system ERP
Podstawowym obowiązkiem usługodawcy jest zapewnienie dostępu do systemu ERP na zasadach określonych w umowie. Strony mogą ustalić maksymalną liczbę urządzeń od razu albo dopuścić możliwość skalowania usługi w przyszłości. Z kolei do obowiązków usługobiorcy należy terminowe uiszczanie wynagrodzenia w zamian za dostęp do usługi, a także korzystanie z niej w sposób zgodny z prawem.
Umowa o korzystanie z systemu ERP jako SLA
Przyznanie korzystającemu uprawnień do korzystania z aplikacji ERP obliguje usługodawcę do zapewnienia odpowiedniego poziomu świadczenia usług. Przede wszystkim należy określić w sposób precyzyjny ten próg dostępności tak, aby strony mogły jednoznacznie określić czy doszło już do naruszenia warunków umowy. Do typowych wskaźników używanych w umowach SLA zalicza się:
- czas oczekiwania na odpowiedź serwera usługodawcy;
- przepustowość sieci, czyli szybkość dostarczania żądanych informacji;
- dostępność serwisu;
- częstotliwość i wagę występowania błędów.
Umowa utrzymaniowa powinna rozgraniczać poszczególne kategorie błędów, np. o znaczeniu krytycznym (powodujące brak odpowiedzi ze strony serwisu), istotne (ograniczające możliwość korzystania z aplikacji w sposób oddziałujący na biznes klienta) oraz pozostałe. Ważne, aby umowa SLA definiowała nie tylko maksymalny czas odpowiedzi personelu usługodawcy na zgłoszenie, ale także określała limit czasowy, w jakim problem ma zostać wyeliminowany, a pełna funkcjonalność serwisu – przywrócona.
W treści umowy utrzymaniowej powinny znaleźć się też wyłączenia odpowiedzialności dostawcy usług. Typowe przykłady, kiedy firmy IT nie uznają swojej odpowiedzialności, obejmują:
- atak cyfrowy na infrastrukturę zamawiającego;
- szkodę wynikłą z korzystania z aplikacji dostarczanych przez osobę trzecią;
- błędy wynikające z awarii sprzętowych;
- szkody będące następstwem działania pracowników lub osób współpracujących z zamawiającym.
Naruszenie warunków świadczenia usługi, a także opóźnienie w przywróceniu pełnej funkcjonalności systemu może wiązać się z koniecznością zapłaty kary umownej lub możliwością wypowiedzenia umowy bez zachowania umownego terminu wypowiedzenia. Sama kara umowna może być określona ryczałtowo albo naliczana za każdy dzień opóźnienia.
Wynagrodzenie za dostęp do usługi w kontekście systemu ERP
Korzystanie z systemu ERP w modelu chmurowym najczęściej wiąże się z koniecznością cyklicznego uiszczania comiesięcznych płatności w wysokości uzależnionej od wybranego planu cenowego. Mogą one różnić się między sobą np.:
- liczbą dostępnych modułów;
- maksymalną liczbą obsługiwanych stanowisk;
- dostępem do dodatkowych usług, np. narzędzi analitycznych.
W umowie można przewidzieć automatyczne pobieranie płatności i odnawianie licencji poprzez wprowadzenie danych karty płatniczej do systemu (numer CVC/CVV i termin ważności instrumentu płatniczego). Alternatywnym rozwiązaniem, mniej wygodnym dla obu stron jest konieczność każdorazowego przedłużania kontraktu.
Czas obowiązywania umowy na korzystanie z systemu ERP
Z reguły umowy o korzystanie z systemu ERP są zawarte na określony czas z możliwością wypowiedzenia z zachowaniem okresu wypowiedzenia, np. ze skutkiem na koniec miesiąca następującego po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu. W ten sposób dostawca usługi tworzy stabilne źródło przychodu, a użytkownik ma zagwarantowaną elastyczność, ponieważ nie jest związany kontraktem na kilka lat. W przypadku modelu abonamentowego usługodawca po prostu przedłuża licencję na kolejny okres rozliczeniowy.
Ochrona danych osobowych przez dostawcę systemu ERP
Systemy ERP gromadzą znaczne ilości danych podlegających regulacji RODO. Dotyczy to przede wszystkim modułu kadrowo-płacowego, ale także modułu obsługi relacji z klientami CMR oraz modułu magazynowego WMS. Dostawca usługi SaaS jest jedynie procesorem danych, co oznacza, że przetwarza je w zakresie i na żądanie administratora danych osobowych – swojego klienta.
Aby zabezpieczyć się przed odpowiedzialnością za naruszenie zasad rządzących przetwarzaniem danych osobowych, warto upewnić się, że dostawca gwarantuje należyty standard ochrony informacji. Ma to szczególne znaczenie przy korzystaniu z usług podmiotów, które nie są zobligowane do stosowania RODO (np. firmy z siedzibą w USA, na Ukrainie czy w krajach azjatyckich).
Korzystanie z systemu ERP jako umowa o świadczenie usług drogą elektroniczną
Korzystanie z ERP w modelu chmurowym zawsze będzie usługą świadczoną drogą elektroniczną. Oznacza to, że usługodawca ma obowiązek udostępnić użytkownikowi regulamin korzystania z takiej usługi jeszcze przed nawiązaniem z nim współpracy. Minimalny zakres takiego regulaminu określają przepisy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Obejmuje on:
- rodzaj i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
- warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym minimalne wymagania techniczne oraz zakaz dostarczania przez usługobiorcę informacji o charakterze bezprawnym;
- warunki zawierania i rozwiązywania umowy o świadczenie usług drogą elektroniczną;
- tryb postępowania reklamacyjnego.
Exit Plan, czyli co dzieje się z danymi zapisanymi w ERP po zakończeniu współpracy?
Korzystanie z systemu ERP zakłada, że użytkownik umieszcza i przechowuje w nim wiele informacji o istotnym znaczeniu dla firmy. Aby nie utracić do nich dostępu, warto przewidzieć w kontrakcie możliwość wyeksportowania informacji w określonym terminie. Dla usługobiorcy istotne znaczenie ma również, aby dostawca usługi zniszczył przechowywane informacje niezwłocznie po upływie terminu określonego w umowie, a także nie wykorzystywał danych w swojej działalności oraz nie ujawniał ich osobom trzecim.
Umowy o dostęp do ERP to złożone kontrakty, które powinny uwzględniać wiele aspektów działalności przedsiębiorcy. Aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo w obrocie, warto zlecić sporządzenie takiej umowy kancelarii prawnej z wieloletnim doświadczeniem w obsłudze sektora IT.Pytania i odpowiedzi
Co do zasady zastrzeżenie kary umownej wyklucza możliwość jednoczesnego dochodzenia odszkodowania z tego samego tytułu. Zgodnie jednak z brzmieniem art. 484 §1 k.c. in fine dopuszczalne jest zastrzeżenie możliwości dochodzenia odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary umownej.
Umowa o korzystanie z systemu ERP może przewidywać, że usługodawca ma możliwość kontroli sposobu wykorzystania programu przez licencjobiorcę. Warto doprecyzować warunki takiej kontroli, konieczność zapowiedzenia jej z wyprzedzeniem, a także przewidzieć, że przeprowadzenie audytu nie będzie zakłócało ciągłości działalności korzystającego. Należy także opisać w jaki sposób ma przebiegać sama kontrola. Nie musi ona polegać na wizycie pracowników dostawcy w miejscu korzystania z programu. Może to być po prostu przesłanie wygenerowanego dziennika obejmującego czynności dokonywane w aplikacji w określonym czasie.
Zaufali nam: