|
19 maja 2024 | Ostatnio zmodyfikowano 3 października, 2024 o 16:40 | Czas na przeczytanie: 7 minut
Pozostałe Artykuły
Co to jest cesja wierzytelności?
Cesja wierzytelności to nic innego jak przelew wierzytelności (nazwa pochodzi z łacińskiego cessio-przelew). Podstawa prawna tego typu działania określona jest w art. 509 kc, zgodnie z którym Wierzyciel może bez zgody dłużnika scedować wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwia się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Cesja wierzytelności jest umową nazwaną. Jej stronami jest:
- cesjonariusz, czyli nabywca wierzytelności, np. firma specjalizująca się w obrocie wierzytelnościami (przykładowo fundusz sekurytyzacyjny).
- cedent, czyli zbywca wierzytelności, w tym przypadku wierzyciel pierwotny.
Przedmiotem umowy przelewu praw mogą być przede wszystkim wierzytelności. W zasadzie każda wierzytelność (zabezpieczona lub niezabezpieczona), jeżeli powstała zgodnie z prawem może być przedmiotem cesji. Przelew wierzytelności nie musi dotyczyć całości wierzytelności- nie ma przeciwwskazań, aby cesją objąć jedynie jej część. Przepisy dopuszczają także przelew wierzytelności przyszłych. Jest to specyficzny typ cesji wierzytelności, który obejmuje zobowiązania, które jeszcze nie są wymagalne. Warunkiem istnienia tych zobowiązań jest istnienie stosunku prawnego, w ramach którego dana wierzytelność może powstać w przyszłości.
Wraz z przelewem przechodzą na cesjonariusza wszystkie prawa przysługujące cedentowi, w tym roszczenie o wypłatę zaległych odsetek. Na mocy umowy cesji cesjonariusz niejako wstępuje we wszystkie prawa cedenta, a cedent przestaje być wierzycielem w stosunku do dłużnika. Na mocy tej umowy następuje zatem zmiana wierzyciela, a w miejsce dotychczasowego przedsiębiorcy windykującego należność wstępuje np. firma zajmująca się obrotem wierzytelnościami (dla zgody dłużnika przenieść wierzytelność – przedmiotem cesji wierzytelności na umowę cesji wierzytelności, a dotychczasowy wierzyciel lub cesja wierzytelności przyszłych dla przeniesienia wierzytelności umowy cesji wierzytelności wymaga zawarcia umowy przelewu by przenieść wierzytelność na osobę przez poinformowanie dłużnika).
Z drugiej strony jednak, dłużnik również nie jest bezbronny, bowiem przysługują mu przeciwko cesjonariuszowi wszelkie zarzuty, które miał przeciwko cedentowi w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Może zatem w szczególności dokonać potrącenia wierzytelności. Wyjątkiem w tym zakresie jest sytuacja, w której wierzytelność przysługująca względem cedenta stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.
Zobacz również: Weksel – co to jest, jak zabezpiecza wierzytelność i jak można go wykorzystać?
O czym pamiętać w umowie cesji wierzytelności?
W celu dokonania w pełni skutecznego przelewu wierzytelności, konieczne jest przygotowanie umowy. Zgodnie z przepisami KC, jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, umowa przelewu wierzytelności również powinna być sporządzona na piśmie. Nie oznacza to jednak, że w przypadku wierzytelności niepotwierdzonych pisemnie rekomendowane jest niezachowanie tej formy- co najmniej z uwagi na późniejsze wymogi dowodowe, warto każdą cesję wierzytelności zawrzeć w formie pisemnej.
Co powinna zawierać dobra umowa cesji wierzytelności? Przede wszystkim taka umowa powinna zawierać jasne, niebudzące wątpliwości oznaczenie wierzytelności. Może się to odbywać np. poprzez wskazanie numeru i daty faktury, czy opisaniu treści stosunku zobowiązaniowego, z którego owa wierzytelność wynika. Ponadto, w umowie przelewu wierzytelności powinno się rozstrzygnąć, która strona jest obowiązana do poinformowania dłużnika o dokonanym przelewie. Jest to o tyle istotne, że dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk wierzyciela pierwotnego ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie.
Nie jest to jednak koniec wymogów formalnych dla umowy tego rodzaju. Warto także pamiętać o ogólnych wytycznych, które powinna zawierać każda umowa cesji, tj:
- prawidłowe oznaczenie stron
- oznaczenie daty i miejsca podpisania umowy
- oznaczenie terminów przelewu wierzytelności
- określenia ceny i sposobu zapłaty
- określenie sposobu rozstrzygania sporu (np. właściwość sądu, ew. zapis na sąd polubowny).
- określenie i wymienienie załączników, np. dokumentu, z którego wynika wierzytelność.
Jeżeli natomiast strony umowy pierwotnej chcą ograniczyć możliwość dokonania cesji- również jest to możliwe. W tym celu strony w umowie mogą zastrzec zakaz cesji wierzytelności, bowiem zgodnie z art. 509 KC, przelew wierzytelności nie może się sprzeciwiać zastrzeżeniu umownemu. W tym kontekście warto również pamiętać, aby takie zastrzeżenie było skuteczne, bowiem jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, do skuteczności zakazu jest wymagane, aby pismo zawierało o nim wzmiankę, chyba że nabywca w chwili dokonania przelewu wiedział o zastrzeżeniu niezbywalności.
Zobacz również: Czy małe długi można windykować?
Jakie zastosowanie w firmie może mieć umowa cesji?
Cesja wierzytelności ma bardzo szerokie zastosowanie w obrocie. W przypadku konsumentów stosuje się ją przykładowo cedując prawa z ubezpieczenia w przypadku kolizji na firmy zajmujące się odszkodowaniami, a także w przypadku ubezpieczeń zawieranych do kredytów bankowych (cesja na rzecz banku).
W obrocie gospodarczym natomiast (między przedsiębiorcami) cesja ma również bardzo istotne znaczenie. Dla wielu przedsiębiorców jest to jedyny sposób na odzyskanie chociaż części należności wynikających np. z niezapłaconej faktury. Na rynku funkcjonują podmioty, które specjalizują się w skupie trudnych wierzytelności. Oczywiście decydując się na przelew wierzytelności, wierzyciel raczej nie może się spodziewać odzyskania 100% należności. Niemniej jednak, jeżeli dłużnik uchyla się od zapłaty pomimo windykacji, to cesja może być jedynym sposobem na odzyskanie choć części należności.
Warto jednak wskazać, że sporządzenie poprawnej umowy cesji, korzystnej dla przedsiębiorcy i w pełni skutecznej może nie być łatwe. W niektórych przypadkach również dobrze jest przyjrzeć się uprzednio dokonanemu procesowi windykacji, czy w tym zakresie nie było żadnych błędów czy uchybień. Nasza kancelaria może pomóc Państwu kompleksowo przeanalizować całą sprawę, a w razie konieczności przygotować niezbędne dokumenty.
Podsumowanie
Cesja to przelew praw do danej wierzytelności na osobę trzecią, co może przynieść przedsiębiorcom wiele korzyści, m.in. w razie problemów z odzyskaniem należności. Przedmiotem umowy mogą być różne rodzaje wierzytelności, zarówno zabezpieczone, jak i niezabezpieczone, a także niektóre wierzytelności przyszłe. Efektem przelewu wierzytelności jest przejście na cesjonariusza wszystkich praw przysługujących cedentowi, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Przygotowując cesję, warto pamiętać o wszystkich formalności, w szczególności o konieczności sporządzenia umowy na piśmie czy jasnym oznaczenie wierzytelności. W razie wątpliwości, warto zasięgnąć porady prawnej.
Pytania i odpowiedzi
Warto wskazać, że na cesję wierzytelności między wierzycielem pierwotnym a nabywcą (cesjonariuszem) dłużnik nie musi wyrażać zgody, o ile nie została zawarta szczególna umowa o zakazie cesji. Jeżeli chodzi jednak o należności z faktury w toku bieżącej działalności- zazwyczaj taka umowa nie jest zawierana i można dokonać cesji wierzytelności.
W wielu przypadkach cesja wierzytelności może wydawać się skomplikowanym procesem, ale kluczem tutaj jest staranne przygotowanie całej dokumentacji. Poprawne sporządzenie dokumentów to tak naprawdę klucz do sukcesu. nasza kancelaria może Państwa wesprzeć w tym zakresie.
Dłużnik oczywiście nie musi otrzymać kopii umowy cesji (zatem nie musi wiedzieć za jaki procent jego wierzytelności został sprzedany dług). Nie oznacza to jednak, że dłużnika można całkowicie pominąć w procesie przelewu wierzytelności- zgodnie z KC, dłużnik musi zostać poinformowany o dokonanej cesji. Warto jednak nadmienić, że zaniechanie tego obowiązku nie będzie skutkowało nieważnością całej cesji.
Zaufali nam:
