|
30 czerwca 2023 | Ostatnio zmodyfikowano 15 grudnia, 2023 o 13:37 | Czas na przeczytanie: 8 minut
Pozostałe Artykuły
Jakie są rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych?
Restrukturyzacja zgodnie z ustawą prawo restrukturyzacyjne to postępowanie, którego celem jest ochrona przedsiębiorstwa z problemami finansowymi przed upadłością, poprzez zawarcie układu z wierzycielami. Zgodnie z ustawą, restrukturyzacja może być prowadzona w stosunku do przedsiębiorców niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością (szczegółowo te terminy opisujemy poniżej).
Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:
- postępowanie o zatwierdzenie układu
- przyspieszone postępowanie układowe
- postępowanie układowe
- postępowanie sanacyjne
Kto może otworzyć restrukturyzację?
Tak jak zasygnalizowaliśmy powyżej, restrukturyzacja przewidziana w przepisach prawa to rozwiązanie przewidziane dla przedsiębiorców niewypłacalnych bądź zagrożonych niewypłacalnością.
Pojęcie niewypłacalności zostało zdefiniowane natomiast w prawie upadłościowym, do którego należy pomocniczo sięgnąć celem ustalenia tego pojęcia. Niewypłacalność jest to stan, w którym podmiot utracił możliwość realizowania swoich wymagalnych zobowiązań, a stan ten jest trwały. W praktyce stan ten może być trudny do zdefiniowania. Aby uprościć proces ustalania, czy podmiot jest niewypłacalny, prawo kształtuje pewne domniemania, tj.
- niewypłacalność w ujęciu płynnościowym, domniemywa się, że podmiot jest niewypłacalny, jeżeli nie płaci swoich wymagalnych zobowiązań przez więcej niż 3 miesiące.
- niewypłacalność w ujęciu bilansowym, domniemywa się, że podmiot (osoba prawna, ułomna osoba prawna) jest niewypłacalny, jeżeli zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Będzie to zazwyczaj wynikało ze sprawozdania finansowego czy innych dokumentów księgowych.
Z kolei kwestia „zagrożenia niewypłacalnością” została uregulowana już wprost w prawie restrukturyzacyjnym. Zgodnie z ustawą zagrożenie niewypłacalnością jest to stan, w którym sytuacja ekonomiczna dłużnika wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
Restrukturyzacja to rozwiązanie wyłącznie dla biznesu. W opisywanym powyżej trybie renegocjacji swoich zobowiązań nie mogą dokonać konsumenci. Prawo przewiduje jednak, że nie tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność jednoosobową czy spółki prawa handlowego mogą wszczynać postępowanie układowe, ale także rolnicy czy wspólnicy spółek osobowych (np. jawnej czy komandytowej), a także inne podmioty działające na rynku- takie jak banki czy SKOKi (Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo- Kredytowe).
Dla konsumentów przewidziano inne instrumenty możliwe do zastosowania w przypadku problemów finansowych- w szczególności będzie to upadłość konsumencka czy układ konsumencki.
Podstawowe cechy postępowania układowego
Powyżej opisywaliśmy przesłanki determinujące, czy dany podmiot może otworzyć restrukturyzację (w ogólności, są to przesłanki wspólne dla wszystkich 4 postępowań wymienionych powyżej). Dla rozpoczęcia restrukturyzacji w myśl prawa restrukturyzacyjnego konieczny jest określony status (przedsiębiorca, rolnik, wspólnik spółki osobowej czy inny uprawniony podmiot), a także określona sytuacja finansowa (niewypłacalność bądź zagrożenie niewypłacalnością).
Postępowanie układowe to postępowanie, które umożliwia dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. W kontekście postępowania układowego należy wspomnieć, że może ono zostać otwarte przez sąd, jeżeli zostanie spełniona dodatkowa przesłanka dot. wysokości wierzytelności spornych. Minimalna wartość wierzytelności, które dłużnik kwestionuje, musi wynosić 15%. Jeżeli podmiot ma mniej wierzytelności spornych niż powyżej wskazany pułap, to powinien rozważyć otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego innego rodzaju – przykładowo postępowania o zatwierdzenie układu czy przyspieszonego postępowania układowego.
W pewnym uproszczeniu można stwierdzić, że specyfiką postępowania układowego jest, że w ramach tego postępowania sąd nie tylko bada warunki formalne i zatwierdza układ, ale także rozstrzyga o wierzytelnościach spornych (stąd dość złożona procedura tego typu postępowania, a także wymóg dot. wartości wierzytelności spornych).
Oprócz tego, postępowanie układowe ma korzyści typowe dla wszystkich rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych- szerzej tę kwestię poruszamy poniżej. Jaka jest zatem relacja i różnice dot. postępowania układowego w odniesieniu do innych rodzajów postępowań?
Postępowanie układowe a postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu, zwane także niekiedy uproszczoną restrukturyzacją, jest to postępowanie które zostało wprowadzone do prawa restrukturyzacyjnego względnie niedawno (grudzień 2021). Jest to postępowanie, które rozpoczyna się w momencie obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego (które dokonuje nadzorca układu po podpisaniu umowy z dłużnikiem o nadzór nad postępowaniem). Dzięki temu postępowanie może zostać wszczęte szybko, a rolą sądu jest wyłącznie późniejsze sprawdzenie (na etapie zatwierdzania układu) legalności przebiegu całego procesu i przypieczętowanie powyższego faktu zatwierdzeniem układu.
Istotne jest, że postępowanie układowe rozpoczyna się w momencie otwarcia przez sąd (a nie w momencie złożenia wniosku). Sprawia to, że praktycznie rozpoczęcie postępowania układowego trwa znacznie dłużej. Ponadto, wszczęcie postępowania układowego powoduje zmianę w KRS spółek wpisanych do tego rejestru (dodaje się do nazwy spółki wzmiankę „w restrukturyzacji”). Przyjmuje się natomiast, że taka zmiana nie zachodzi w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu. Chyba najważniejszą różnicą jest jednak, że postępowanie układowe można wszcząć w przypadku, gdy suma wierzytelności spornych przekracza 15% sumy wszystkich wierzytelności. Postępowania o zatwierdzenie układu natomiast można wszcząć wyłącznie w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% sumy wszystkich wierzytelności.
Postępowanie układowe a przyspieszone postępowanie układowe
Przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe, co może wskazywać już sama nazwa tych postępowań, są bardzo podobne. Oba te rodzaje restrukturyzacji rozpoczynają się w momencie rozpoznania wniosku o wszczęcie postępowania przez sąd (tj. w momencie otwarcia restrukturyzacji przez sąd).
Główną różnicą między tymi typami postępowań jest kwestia sumy wierzytelności spornych. W przyspieszonym postępowaniu układowym, podobnie jak w postępowaniu o zatwierdzenie układu, suma wierzytelności spornych nie może przekraczać 15%.
Postępowanie układowe a sanacja
Sanacja jest postępowaniem o najbardziej sformalizowanym trybie. Jako jedyne z postępowań restrukturyzacyjnych wiąże się z tym, że dłużnik traci zarząd nad przedsiębiorstwem, a w jego miejsce wchodzi wyznaczony przez sąd nadzorca.
Takie działanie nie ma miejsca w przypadku postępowania układowego. Pomimo tego, że ten rodzaj postępowania jest również sformalizowany, to dłużnik na każdym etapie tego postępowania może formalnie zarządzać swoim biznesem- ograniczenia dotyczą wyłącznie czynności przekraczający zakres zwykłego zarządu.
Podobnie jak sanacja, postępowanie układowe może również być otwarte w przypadku, gdy w przedsiębiorstwie jest spory udział wierzytelności spornych (przekraczający 15%).
Czy postępowanie układowe jest korzystne?
Postępowanie układowe może przynieść przedsiębiorcy wiele korzyści i być jedyną możliwością na ratowanie firmy przed upadłością. Może się to odbyć przede wszystkim pod warunkiem, że jest ono dobrze zaplanowane z udziałem profesjonalnego doradcy- kancelarii prawnej.
Z każdym postępowaniem restrukturyzacyjnym wiążą się bowiem konkretne korzyści- możliwość zawarcia układu, który będzie wiązał wszystkich wierzycieli (nawet pomimo ich zgody, jeżeli wymagana większość wierzycieli opowiedziała się za układem), ochrona przeciwegzekucyjna czy moratorium płatnicze (brak konieczności regulowania zaległych zobowiązań w czasie trwania postępowania). Przede wszystkim również, po prawidłowym i skutecznym przeprowadzeniu restrukturyzacji, przedsiębiorca dalej będzie mógł prowadzić swoją firmę (nie będzie ona zlikwidowana jak np. w przypadku upadłości).
Podsumowanie
Postępowanie układowe jest jednym z bardziej sformalizowanych typów restrukturyzacji. Jeżeli jednak jest dobrze przeprowadzone, z uczestnictwem wyspecjalizowanego doradcy oraz planem, świadomością realnych (tj. możliwych do zaakceptowania przez wierzycieli) propozycji układowych może okazać się drugą szansą dla przedsiębiorstwa i może umożliwić uniknięcie upadłości.
Filip Nowaczyk
Pytania i odpowiedzi
Nadzorcą w postępowaniu układowym zazwyczaj będzie osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, która będzie wyznaczona przez sąd. Do samego przygotowania i złożenia wniosku, a także podjęcia czynności poprzedzających formalne otwarcie postępowania (tj. zwłaszcza do czynności strategicznych i doradczych) pełnomocnik nie musi być doradcą restrukturyzacyjnym- może być to profesjonalny pełnomocnik w rozumieniu kpc, tj. radca prawny czy adwokat.
Koszty postępowania układowego zależą od wielu zmiennych- przede wszystkim od wydatków, które trzeba ponieść w toku procesu, wynagrodzenia nadzorcy (które jest określone wg. algorytmu z prawa restrukturyzacyjnego), a także honorarium pełnomocnika. W ogólności można powiedzieć, że na wysokość kosztów ma decydujący wpływ stopień skomplikowania sprawy- przede wszystkim ilość wierzycieli i wysokość sumy wierzytelności, a także specyfika wierzytelności spornych.
Faktycznie, jednym z największych zagrożeń w kontekście powodzenia postępowania układowego jest to, czy wymagana większośc wierzycieli opowie się za układem. Jeżeli nie, jest to pewien sygnał, że dalsze ratowanie firmy może nie przynieść sukcesu i warto rozważyć upadłość. Można także spróbować porozumieć się z wierzycielami pozasądowo, czy złożyć wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego- najbardziej sformalizowanego postępowania restrukturyzacyjnego.
Zaufali nam:
