Panele fotowoltaiczne a prawo budowlane. Kiedy trzeba uzyskać pozwolenie na budowę?

Gdyby o konieczności uzyskania pozwolenia na budowę dla paneli fotowoltaicznych decydowała jedynie moc instalacji, większość inwestorów nigdy by o taką decyzję nie występowała. Granica 50 kW to stosunkowo wysoki próg, który dla zdecydowanej większości gospodarstw domowych jest wystarczający, by uniknąć konieczności uzyskania pozwolenia. Warto jednak pamiętać, że Prawo budowlane przewiduje szereg sytuacji, w których konieczne może okazać się uzyskanie pozwolenia lub zgłoszenie montażu instalacji niezależnie od jej mocy.

Fotowoltaika a ochrona środowiska

Pozwolenie na budowę dla instalacji fotowoltaicznej jest potrzebne w sytuacji, kiedy inwestycja wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo na obszar Natura 2000. Odpowiednie przepisy środowiskowe (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko) wskazują, że za przedsięwzięcie, które może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko uznaje się m.in. zabudowę przemysłową, w tym zabudowę systemami fotowoltaicznymi, lub magazynową wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż:

• 0,5 ha na obszarach objętych formami przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-5, 8 i 9 ustawy o ochronie przyrody lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-3 tej ustawy;

• 1 ha na obszarach, na których występują inne formy ochrony przyrody.

W praktyce pozwolenie na budowę w kontekście przepisów środowiskowych będzie wymagane przede wszystkim w przypadku farm fotowoltaicznych.

Fotowoltaika a ochrona zabytków

Zgodnie z art. 29 ust. 7 Prawa budowlanego roboty budowlane, o których mowa w ust. 1-4 przepisu (a więc także instalacje fotowoltaiczne oraz inne technologie wykorzystujące OZE) wymagają:

• decyzji o pozwoleniu na budowę – jeśli prace wykonywane są przy obiekcie budowlanym wpisanym do ewidencji zabytków;

• zgłoszenia – jeśli prace wykonywane są na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.

W przypadku inwestycji, które stwarzają ryzyko naruszenia dziedzictwa kulturowego do wniosku o wydanie decyzji lub zgłoszenia należy załączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane w trybie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Zgoda na wykonanie instalacji fotowoltaicznych na budynkach zabytkowych zależy nie tylko od tego, czy inwestor zagwarantuje, że stosuje metody, które minimalizują ryzyko uszkodzeń i naruszenia substancji zabytku. Wiele zależy także od kompleksowego odbioru bryły, wpływu wyglądu instalacji na elewację i inne szczegóły architektoniczne budynku. Może się okazać, że zgoda zostanie wyrażona, ale inwestor będzie musiał poszukać alternatywnych rozwiązań jak np.:

• wybór innego koloru paneli niż podstawowy;

• zakup i montaż niewielkich mikroinwerterów zamiast klasycznego falownika centralnego;

• montaż paneli na rusztowaniach gruntowych zamiast na dachu.

Warto zawczasu ustalić jakie modyfikacje zwiększają szansę na wyrażenie zgody. Inwestor może wtedy lepiej zaplanować projekt całej instalacji i wystąpić o odpowiednie dofinansowania.

Montaż fotowoltaiki na dużej wysokości

Kolejna kwestia dotyczy instalacji fotowoltaicznych, które są montowane na wysokości większej niż 3 m. Zgodnie z art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. a) taka inwestycja również wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.

Będzie to dotyczyło instalacji montowanych m.in. na halach przemysłowych i magazynach, masztach telekomunikacyjnych.

Ustalenie, czy w danej sytuacji montaż instalacji fotowoltaicznej może być przeprowadzony swobodnie, czy też wymaga zgłoszenia albo uzyskania pozwolenia na budowę nie zawsze będzie proste. Aby mieć pewność, że inwestycja jest prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami, warto skorzystać z usług kancelarii prawnej doświadczonej w zakresie stosowania przepisów prawa budowlanego.

Wymagania dla założenia farmy fotowoltaicznej

O ile mikroinstalacje nie wymagają co do zasady zgłaszania budowy ani uzyskania pozwolenia inaczej wygląda kwestia tzw. farm fotowoltaicznych, które produkują i sprzedają prąd innym użytkownikom. Inwestorzy, którzy planują wytwarzać energię elektryczną z instalacji o mocy większej niż 500 kW, powinni uzyskać koncesję wydawaną przez Urząd Regulacji Energetyki. Aby otrzymać koncesję, inwestor musi:

• mieć miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Szwajcarii, Turcji, państwa członkowskiego EFTA lub EOG;

• mieć środki finansowe gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności lub udokumentować możliwość ich pozyskania;

• mieć możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności;

• zapewnić zatrudnianie osób o właściwych kwalifikacjach zawodowych w zakresie eksploatacji sieci oraz urządzeń i instalacji;

• uzyskać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

• na bieżąco regulować zobowiązania podatkowe względem Skarbu Państwa (dopuszczalne jest również korzystanie ze zwolnienia podatkowego, odroczenia płatności lub rozłożenia zaległości na raty).

Koncesję należy uzyskać przed rozpoczęciem działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Jest ona wydawana na okres od 10 do 50 lat. Uzyskanie koncesji nie jest prostym zadaniem i wymaga od inwestora przygotowania wielu dokumentów, w tym także sprawozdań finansowych, biznesplanów oraz zaświadczeń z organów podatkowych i ZUS. Sporządzeniem wniosku o wydanie koncesji oraz zebraniem niezbędnej dokumentacji powinni zająć się prawnicy, którzy zadbają o dochowanie wymagań formalno-prawnych procedury.

Instalacja fotowoltaiki na domu jednorodzinnym lub w ogrodzie na ogół nie jest skomplikowanym przedsięwzięciem. Może się jednak okazać, że w niektórych przypadkach niezbędne będzie spełnienie dodatkowych formalności. Znacznie więcej wymagań ustawodawca stawia przed wytwarzaniem energii elektrycznej na znaczną skalę. W tym przypadku inwestycję warto planować z wielomiesięcznym wyprzedzeniem.