Jak sporządzić prawidłowy spis wierzytelności?

Zgodnie z przytoczonym wyżej przepisem, w spisie wierzytelności powinny być zawarte wszelkie wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika (a więc zarówno wierzytelności pieniężne oraz niepieniężne, jak i wierzytelności cywilnoprawne oraz publicznoprawne), które powstały przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Oznacza to, że w spisie wierzytelności nie należy umieszczać informacji o wierzytelnościach, które powstały po dniu wydania przez sąd postanowienia o rozpoczęciu postępowania restrukturyzacyjnego (ewentualnie w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu: po dniu układowym).

W spisie wierzytelności powinny być przy tym ujęte wszelkie wierzytelności objęte układem z mocy prawa, a także wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela w ramach postanowienia uwzględniającego sprzeciw czy pominięcia wierzytelności jeśli chodzi o sporządzenie spisu wierzytelności w ramach postępowania restrukturyzacyjnego.

Obowiązek ujęcia w spisie wierzytelności wszelkich wierzytelności każe także wspomnieć w nim o wierzytelnościach zastrzeżonych pod warunkiem (zarówno zawieszającym, jak i rozwiązującym) – o ile oczywiście do momentu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego nie zaszedł warunek, który oznaczałby rozwiązanie takiej wierzytelności.

W doktrynie oraz orzecznictwie nie ma natomiast jednomyślności, co do wskazywania w spisie, wierzytelności nieobjętych układem. Mimo że w przepisach rozdziału drugiego Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne na próżno szukać wzmianki o tego rodzaju wierzytelnościach, to część specjalistów wskazuje, że warto o nich wspomnieć w spisie, mając na uwadze względy praktyczne (a więc cel spisu, jakim jest ukazanie pełnej sytuacji dłużnika). Podkreśla się również, że w rozpatrywanych regulacjach określających wierzytelności umieszczane w spisie, brak literalnego wyłączenia wierzytelności nieobjętych układem. W tym samym kontrowersyjnym duchu i z tych samych powodów padają również wskazania o tym, że w spisie wierzytelności warto ująć także wierzytelności przyszłe, co do których istnieją przesłanki, że powstaną.

Całą treść spisu wierzytelności określa z kolei artykuł 86 Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne.

Zgodnie z nim w spisie wierzytelności odrębnie powinny zostać umieszczone:

1. Wierzytelności objęte układem z mocy prawa; oraz
2. Wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela.

Spis wierzytelności natomiast powinien składać się, z umieszczonych w odpowiednich rubrykach, następujących składowych:

1. Liczby porządkowej;
2. Dokładnych danych wierzyciela (a więc jego imienia i nazwiska oraz numeru PESEL albo jego nazwy i numeru w KRS, albo innych danych umożliwiających jego jednoznaczną identyfikację);
3. Sumy wierzytelności (a więc składającego się na nią kapitału i odsetek) oraz sumy, według której obliczany będzie głos wierzyciela w głosowaniu nad układem;
4. Informacji, o rodzaju zabezpieczenia wierzytelności (oraz o tym, czy takie zabezpieczenie w ogóle istnieje). Zabezpieczenie to może mieć zarówno charakter rzeczowy, jak i osobisty;
5. Informacji, czy wierzytelność jest uzależniona od warunku (zawieszającego lub rozwiązującego);
6. Informacji, czy w stosunku do wierzyciela zachodzą okoliczności, wyłączające prawo głosu, ze względu na takie sytuacje jak:

• Wierzytelność współdłużnika, poręczyciela, gwaranta lub banku otwierającego akredytywy;
• Wierzytelność nabyta w drodze przelewu lub indosu po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego;
• Wierzytelność wierzyciela będącego małżonkiem dłużnika, jego krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie, przysposabiającym dłużnika lub przez niego przysposobionym;
• Wierzytelność osoby uprawnionej do reprezentowania spółki handlowej, która jest dłużnikiem;
• Wierzytelność wspólnika ponoszącego odpowiedzialność za zobowiązania spółki (która jest dłużnikiem) całym swoim majątkiem;

1. Uzasadnienia;
2. Informacji, czy wierzyciel wyraził zgodę na objęcie wierzytelności układem (dotyczy wierzytelności objętych układem za zgodą wierzyciela);
3. Sumy wszystkich wierzytelności umieszczonych w spisie wierzytelności, a jeżeli w spisie uwzględniony został podział wierzytelności na grupy – również sumę wierzytelności dla każdej z tych grup.

Powyższe elementy spisu wierzytelności to katalog zamknięty. Oznacza to, że spis wierzytelności nie może zawierać żadnych innych informacji, które niemożliwe są do przyporządkowania do którejś z kategorii tego katalogu. Brak jakiegokolwiek z tych elementów będzie natomiast oznaczał niespełnienie wymagań, a co za tym idzie wezwanie autora spisu do uzupełnienia jego braków.

Zdarzyć może się, że w danym postępowaniu restrukturyzacyjnym wystąpią tak zwane wierzytelności sporne, a więc wierzytelności, co do których istnienia, powstał spór. W takim przypadku konieczne jest utworzenie, obok standardowego spisu wierzytelności, także drugiego spisu, który w całości poświęcony będzie właśnie takim wierzytelnościom.

Spis wierzytelności spornych tworzony jest przy tym w sposób identyczny, jak spis wierzytelności bezspornych, z tą tylko różnicą, że należy w nim jeszcze przedstawić odpowiednią podstawę sporu.

Podstawa sporu to z kolei zgodnie z Postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r. o sygn. akt: V CSK 515/12: „zespół okoliczności faktycznych, które charakteryzują stosunek prawny w postępowaniu pomiędzy zainteresowanymi i z których wywodzone jest roszczenie”.

Powyższe oznacza, że konieczne jest tu przedstawienie tylko i wyłącznie takich faktów, z których wynika (lub wyniknąć może) dana wierzytelność.